آموزشکده توانا
59.1K subscribers
29.2K photos
35.7K videos
2.54K files
18.4K links
کانال رسمی «توانا؛ آموزشکده جامعه مدنی»
عكس،خبر و فيلم‌هاى خود را براى ما بفرستيد:
تلگرام:
t.me/Tavaana_Admin

📧 : info@tavaana.org
📧 : to@tavaana.org

tavaana.org

instagram.com/tavaana
twitter.com/Tavaana
facebook.com/tavaana
youtube.com/Tavaana2010
Download Telegram
Forwarded from گفت‌وشنود
الگوهای تکراری؛ چهره‌های نو
دیگری‌نامه
اپیزود هفدهم

صورت زیبایی داشت و با زنان بسیاری مغازله می‌کرد. به‌طوری‌که یک بار حاکم مدینه دستور داد موهای او را که رونقی داشت کم کنند و چند ضربه شلاق‌اش بزنند تا متنبه شود.

از یهود و نصاری خبر نقل می‌کرد و آنان را از اهل علم می‌دانست. از همسر هشام‌ابن‌عروه که فاطمه نام داشت، حدیث نقل می‌کرد به‌طوری‌که هشام پرسید: «او کی نزد فاطمه رفته است که از او حدیث نقل می‌کند؟»

اینها اتهامات محمدابن‌اسحاق، ملقب به امیرالمحدثین است که هم‌عصر منصور خلیفه‌ عباسی و محمدباقر و جعفرصادق (پنجمین و ششمین پیشوای شیعیان دوازده‌امامی) بود. مهم‌ترین کتاب شرح حال پیغمبر اسلام، یعنی سیره‌ ابن‌هشام، چیزی جز تلخیص و تنقیح کتاب همین محمدابن‌اسحاق نیست.

با این حال او در مدینه، بنا به نقل ابن‌ندیم، اما به تعبیر امروزی، متهم به دختربازی، داشتن گیس، معاشرت با زنان شوهردار و فحش ندادن به اقلیت‌های مذهبی و مراعات بی‌طرفی در نقل تاریخ بوده است.

همان‌طورکه آمد، پدربزرگ محمدابن‌اسحاق، در ۱۲ هجری قمری، در دوران ابوبکر اسیر شد و ناچار شد که برای نجات جان خود و یا برای آزادی، مسلمان شود. او به مدینه منتقل شد و هر سه پسر او، نام‌های عربی- اسلامی داشتند؛ یعنی موسی، عبدالرحمن و اسحاق، که این آخری، پدر محمد بود. بنابراین محمدابن‌اسحاق، در نقل روایات مربوط به صدر اسلام، راه پدر و دو عموی خود را در پیش گرفت.

گفته می‌شود که او با حمایت دربار عباسی، کتابی به نام سیرت رسول‌الله تالیف کرد که متاسفانه اصل آن از بین رفته است. این کتاب باید در قرن دوم هجری قمری تالیف شده باشد و بنابراین نزدیک‌ترین اثر تاریخ‌نگارانه به عصر پیامبر اسلام بوده است. اما در قرن بعد، یعنی قرن سوم هجری قمری، ابنهشام از روی کتاب سیرت رسول‌الله اثر ابن‌اسحاق، کتابی گردآورد که به نام سیره‌ ابن‌هشام مشهور است و مهم‌ترین منبع برای شناخت نسل‌های بعد، از داستان زندگی پیامبر…

برای خواندن متن کامل این اپیزود به صفحه‌ی گفت‌و‌شنود مراجعه کنید در:

https://dialog.tavaana.org/others-17/

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در یوتیوب رجوع کنید به:

https://youtu.be/6bn_zdt-f84?si=xibD0i9cZg8UX5iD

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در کست‌باکس رجوع کنید به:

https://castbox.fm/vb/668381025

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در ساندکلود به:

https://on.soundcloud.com/Gnsud

رجوع کنید.

#دیگری_نامه #إبن_اسحاق #سیرت_رسول_الله #سیره_ابن_هشام #روایت_شناسی #الگوهای_روایی #زرتشت #اقتباس_ادبی #اقتباس_روایی #رواداری #گفتگو

@dialogue1402
Forwarded from گفت‌وشنود
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
خدایان روی زمین!
دیگری‌نامه
اپیزود ۲۵

در حالی که شاه هیچ‌گاه در سنت ایرانی پرستیده نشده و با خدا یا خدایان یکی گرفته نشده است، در تمدن کوشانی شواهدی دال بر پرستش شاه مشاهده شده است. با اپیزود بیست‌وپنجم با نام «خدایان روی زمین» از مجموعه‌ دیگری‌نامه در خدمت شما هستیم. این اپیزود، چنانکه شنوندگان پی‌گیر ما انتظار دارند، قرار است به ادامه‌ ماجراهای کوش پیل‌دندان به روایت ایرانشاه‌ بن ابی‌الخیر بپردازد.

هدف ما نقل، تحلیل و بررسی چگونگی شکل‌گرفتن تصویر ضدقهرمان در داستان‌های حماسی ایرانی‌ست. بنابراین در دو سه اپیزود اخیر به موازات اشاراتی به داستان ضحاک به‌عنوان یک کلان‌روایت مشهور از یک دیگری اهریمنی، داستان کوش پیل‌دندان را هم به شما معرفی کرده‌ایم که مطابق با راویان و برسازندگان اصلی این داستان، خود برادرزاده‌ ضحاک بود.

در اپیزود گذشته با نقل از ساقی گازرانی، به وجود نوعی کیش شخصیت در شاهنشاهی کوشان در شرق ایران اشاره کردیم. گازرانی مولف کتاب «کوش پیل‌دندان: خلق یک ضدقهرمان» به پژوهش‌های باستان‌شناختی درباره‌ شاهنشاهی کوشانی استناد می‌کند و می‌نویسد: 

«اعتقاد به پرستش شمایل شاه چنان که در مورد کوش پیل‌دندان می‌بینیم برای کسی که با مضامین مهم تاریخ کوشان آشنایی دارد، باید بسیار جالب باشد. اشاره‌ کوش‌نامه به مجسمه‌ کوش که به منظور پرستش در ساختمانی زیبا و باشکوه قرار گرفته است، چه ارتباطی با واقعیت‌های تاریخ کوشانیان دارد؟ واقعیت این است که میان این شعر و آنچه به صورت کشفیات باستان‌شناختی داریم، از جمله سازه‌هایی که مجسمه‌های پادشاهان کوشان در آن‌ها جای‌داشته‌اند، تناظر و تشابه وجود دارد…»

برای مطالعه‌ی متن کامل این اپیزود به صفحه‌ی گفت‌وشنود مراجعه کنید در:

https://dialog.tavaana.org/others-25/


و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در یوتیوب به:

https://youtu.be/MJlPyt7vV2Y?si=aTXkQZsMNtcM-Ph3

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در کست‌باکس به:

https://castbox.fm/vb/692209025

و برای شنیدن نسخه‌ی کامل در ساندکلود به:

https://on.soundcloud.com/cQqUFmsfXMA5Y8iA8

مراجعه کنید.

#دیگری_نامه #کوش_پیل_دندان #دیگری_متخاصم #دیگری_دشمن #دشمن #دیگری_سازی #دگردینی #دگرآیینی #دگراندیشی #ساقی_گازرانی #شاهنامه #روایت_شناسی

@Dialogue1402
Forwarded from گفت‌وشنود
آغاز بت‌پرستی با طمع جنسی پدر به دخترش بود!

«…در واقع داستان تمایلِ کوش پیل‌دندان به دختر خویش و امتناع دختر از همبستری با او نقطه‌ی شروع نمایش بد دینی اوست. دختر کوش نه تنها به پیشنهاد او جواب رد می‌دهد، بلکه پنهانی معشوقی به نام کَنیاش برمی‌گزیند که شاهزاده‌ی قندهار است. هنگامی که کوش پیل‌دندان از این موضوع مطلع می‌شود، در بحبوحه‌ی خشم و جنون ناشی از حسادت، دخترش را می‌کشد. اما اندک زمانی پس از آن از کار خود پشیمان می‌شود و این‌جاست که دستور می‌دهد مجسمه‌هایی از دخترش بسازند و به اطراف و اکناف ممالک شرقی بفرستند. در کوش‌نامه آمده است که این رویداد منشأ بت‌پرستی در سرزمین‌های شرقی بوده است.»

ساقی گازرانی در پژوهش خود با نام کوش پیل دندان که نقلی از آن را ملاحظه کردید، نکته‌سنجی‌های بیشتری در خصوص شگردهای روایی ساخت کاراکتر مثبت و منفی در جهان ایرانی می‌کند. کوش پیل‌دندان نام یک ضدقهرمان است که روایتی منظوم از داستان او را مدیون شاعری به نام ایرانشاه در دربار سلجوقیان هستیم. داستان کوش پیل‌دندان اصالتاً می‌بایست داستانی مربوط به دوره‌ی ساسانی بوده باشد. این کاراکتر، که فرزند پادشاهی به نام کوش است و در مجموع نماینده‌ی سلسله‌ای به نام کوشانیان که ابتدا به مرکزیت بلخ و سپس به مرکزیت شهری به نام کوش در شرق ایران حکومت می‌کردند، با ساسانیان زد و خوردهای نظامی داشتند. کوشانیان بنا به قرائن تاریخی، نهایتاً از ساسانیان شکست می‌خورند و پادشاهانی دست‌نشانده‌ی ساسانیان بر آنها مسلط می‌شوند. اما به نظر می‌رسد سازندگان داستان کوش پیل دندان در دوره‌ی ساسانیان، تلاش می‌کردند که با خلق یک ضدقهرمان به نام کوش پیل دندان، از کوشانیان یک «دیگری متخاصم» یا دشمن بسازند که نهایتاً تسلیم شده و به بخشی از جهان ایرانی مبدل می‌شود.

نشانه‌ی اینکه کوش پیل دندان یک ضدقهرمان است از دندان‌های نیش بزرگ او پیداست! او دندان‌های بزرگی شبیه فیل دارد و از این حیث واجد صفتی غیرانسانی‌ست. اما از آن مهم‌تر اینکه کوش پیل‌دندان، برادرزاده‌ی ضحاک وانموده می‌شود!…

برای مطالعه بیشتر در این مورد به صفحه گفت‌وشنود مراجعه کنید:

https://dialog.tavaana.org/book-kushe-pildandan-saghi-gazerani/

#ساقی_گازرانی #کوش_پیل_دندان #ادبیات_فارسی #سنت_شاهنامه_نگاري #روایت #روایت_شناسی #روایت_شناسی_شعر #دیگری_نامه

@dialogue1402
Forwarded from گفت‌وشنود
«چون روایت‌های مربوط به پیامبران و شاهان پس از به شهرت رسیدن آنها پدید آمده، امکان هماهنگ کردن نشانه‌های پیشگویانه مربوط به تولدهای فرخنده موجود در زندگنامه محمد، زرتشت، کوروش و اردشیر با رویدادهای واقعی فراهم بود. پیشگویی برای رساندن آن افراد به موقعیت خارق‌العاده، حتی پس از دوران زندگی آنها ضرورت داشت. اسطوره‌های مربوط به تولد محمد، نه فقط پس از موفقیت او در مقام پیامبری، بلکه حتی پس از رحلت وی و تسخیر خطه ایران به دست اعراب به وجود آمد. پیروان بعدی محمد، بخصوص طی سده‌های دوم و سوم هجری قمری، آگاهانه به این داستان‌ها شکلی جدید بخشیدند تا آنها را متناسب با اوضاع جدید اجتماعی و مذهبی سازند…. »

جمشید کرشاسپ چوکسی در کتاب «ستیز و سازش» به روند تبدیل دین در سرزمین‌های ایرانی از بهدینی (زرتشتی‌گری) به اسلام می‌پردازد. بخش‌هایی از این کتاب که در اپیزودهای از دیگری‌نامه نقل و بررسی شد، به «جنگ روایت»ها می‌پردازد. در بند پیش‌گفته، چنانکه خواندید، چوکسی می‌گوید که روایت‌هایی مانند پیش‌بینی سقوط شاهنشاهان ساسانی (ترک خوردن طاق کسری) که به پیامبر اسلام نسبت داده شده، و یا حکایت‌هایی که از غلبه علمی علما مسلمان بر موبدان زرتشتی در محضر خلیفه بغداد آمده، همه روایت‌های پساپیروزی‌اند. جبهه پیروز، در حقیقت تاریخ را به نفع خود بازروایی کرده است.

جالب اینجاست که موبدان هم بی‌کار ننشسته و در قالب ژانر ادبی «آخرزمانی»، (Apocalyptic) پیروزی مسلمانان را نشانه تباهی آخرزمان دانسته و آن را پیش‌گویی‌شده معرفی کردند! چوکسی درباره متنی به نام زَند وَهْمَن یَشْت، می‌نویسد:

«زند وهمن یشت به صراحت ورود مسلمانان عرب را مقارن آخرین روزهای بشریت ذکر کرده است. بنا به گفته مصحح ناشناس این متن در سده سوم ه.ق. خداوند به زرتشت پیامبر گفت: «دوران هفتم یا دوران آهن برآمیخته، دوران پادشاهی بد دیوان ژولیده‌موی خَشْم‌تخمه است.» اصطلاح خشم در دین زرتشتی معمولا نامی برای دیو خشم است و دراین عبارت جناسی‌ست برای هاشم، موسس خاندان محمد نبی. چون حملات اعراب و ترکان پیش از آخرین اصلاح متن اتفاق افتاده بود، به نظر می‌رسد سطری که پیش‌گویی می‌کند «پادشاهی از تازیان چرمین‌دوال… به ترکان رسد» بعدها افزوده شده باشد.»

در اپیزود چهاردهم از دیگری‌نامه با نام مزدک، اطلاعات بیشتری در مورد این جنگ روایت‌ها خواهید یافت:

https://dialog.tavaana.org/podcast-others-14/

#دیگری_نامه #جنگ_روایت #روایت_شناسی #زمان_پریشی #آخرزمانی #رواداری #دیگری_ستیزی #دیگر_سازی

@Dialogue1402
Forwarded from گفت‌وشنود
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
«کوش پیل دندان»
دیگری‌نامه
اپیزود بیست و چهارم

در منظومه‌ای که حدود یک قرن بعد از شاهنامه‌ فردوسی سروده شد، ضدقهرمان دیگری خلق می‌شود به نام کوش پیل‌دندان که مختصری درباره‌ آن در اپیزود قبل شنیدید. از جمله اینکه کوش پیل‌دندان هم ظاهری غیرمتعارف داشت: دندان‌های نیش بزرگ، موهای سرخ و چهره‌ای زشت. سراینده‌ این منظومه ایرانشاه‌ بن ابی‌الخیر به احتمال قریب به یقین برمبنای داستانی متعلق به دوره‌ ساسانی، دست به سرایش منظومه‌ کوش پیل‌دندان زد و نمونه‌ای دیگر فراهم آورد از شیوه‌ای که ذهنیت ایرانی یک دیگری اهریمنی می‌سازد. در این برنامه اطلاعات بیشتری درباره‌ داستان کوش پیل‌دندان به موازات داستان ضحاک فراهم می‌آوریم و این دو ضدقهرمان داستان‌های ایرانی را با هم مقایسه خواهیم کرد.    

برای خواندن متن کامل این اپیزود به صفحه گفت‌وشنود مراجعه کنید:

https://dialog.tavaana.org/others-24/

و برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در یوتیوب به:


https://youtu.be/dNp3aQrI1MA?si=VDUgwuARf-r8XrVn

و برای شنیدن نسخه کامل در کست‌باکس به:

https://castbox.fm/vb/689439951

و برای شنیدن نسخه کامل در ساند کلود به:

https://on.soundcloud.com/qHDRQHwADiEFys968

مراجعه کنید.

#دیگری_نامه #سنت_شاهنامه_نگاری #داستان_پردازی #روایت_شناسی #ضد_قهرمان #قهرمان #ضحاک #کوش_پیل_دندان #ساقی_گازرانی #دیگری_سازی #دشمن_سازی #دشمن_تراشی

@Dialogue1402