جماعت دعوت و اصلاح

🍏 دانه‌های معنا در مثنوی مولانا(۴۵)

🔖 چون طفلی به پیش والده

گفت موسی را به وحی دل خدا:
کای گزیده، دوست می‌دارم تو را.
گفت: چه خصلت بود، ای ذو‌الکرم،
موجب آن تا من آن افزون کنم؟
گفت: چون طفلی به پیش والده،
وقت قهرش، دست هم در وی زده.
خود نداند که جز او دیار هست،
هم از او مخمور، هم از اوست مست.
مادرش گر سیلیی بر وی زند،
هم به مادر آید و بر وی تند.
از کسی یاری نخواهد غیر او،
اوست جمله‌ی شر او و خیر او.
خاطر تو هم ز ما در خیر و شر،
التفاتش نیست جاهای دگر.
غیر من پیشت چو سنگ است و کلوخ،
گر صبی و گر جوان و گر شیوخ.

همچنانک إِیّاکَ نَعْبُد در حَنین،
در بلا از غیر تو لا نَستَعین.
هست این إِیّاکَ نَعْبُد حصر را،
در لغت و آن از پی نفی ریا.
هست إِیّاکَ نَستَعینُ هم بهر حصر،
حصر کرده استعانت را و قصر.
که عبادت مر ترا آریم و بس،
طمع یاری هم ز تو داریم و بس.
📙 مثنوی معنوی، دفتر چهارم

📍 معنای روان:
مولانا در این حکایت، وحی قلبی میان خداوند و موسی را روایت می‌کند. خدا به موسی می‌گوید که او را دوست دارد. موسی سبب این محبت را می‌پرسد و پاسخ می‌شنود: محبت تو به من، همچون دلبستگی کودک به مادر است؛ کودکی که حتی در هنگام خشم مادر، باز به سوی او بازمی‌گردد، زیرا جز او را نمی‌شناسد و تمام خیر و شرّش را از او می‌داند. چنین دلبستگی مطلق، همان معنای حقیقی «إِیّاکَ نَعْبُدُ و إِیّاکَ نَستَعین» است: تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌خواهیم.

📍مفهوم و درس زندگی:
✓ محبت حقیقی به خدا، نه از روی عادت یا ترس، بلکه از روی دلبستگی کامل و بی‌بدیل است.
✓ توکل راستین یعنی در همه حال ـ چه در خیر و چه در شر ـ چشم دل جز به خدا ندوختن.
✓ مولانا با تصویر کودک و مادر، این اخلاص را نشان می‌دهد: کودک حتی اگر از مادر سیلی بخورد، باز به سوی او بازمی‌گردد، زیرا مادر برای او همه‌چیز است.
✓ این همان اخلاص در عبادت و استعانت است که در سوره حمد آمده؛ عبادت و طلب یاری، فقط برای خدا و از خدا.
✓ دل بستن به غیر خدا، حتی به اسباب و کثرت ظاهری، سرانجام جز حسرت ندارد؛ همان‌گونه که در ماجرای غزوه‌ی حُنین، مسلمانان به زیادی نفرات دل خوش کردند، اما این دلخوشی به جایی نرسید و تنها هنگامی که نصرت الهی فرود آمد، پیروزی حاصل شد.«...وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئًا...» توبه: ۲۵
✓ محبت و توکل حقیقی یعنی این‌که دل در همه حال ـ حتی در بلا ـ به سوی همان دستی باشد که بلا را فرستاده است، زیرا یقین دارد که همان دست، رحمت را نیز خواهد رساند.

✍ الحاق جوادی

📲 در شبکه‌های اجتماعی همراه ما باشید:

🔸 اینستاگرام 🔸 تلگرام 🔸 وب‌سایت 🔸 آپارات