🔰 * #حکم به #اجراء گذاردن چکی که قبلاً کارسازی شده *
در این خصوص باید قائل به تفکیک شد:
اگر #چک با وصف تضمینی بوده، ید #دارنده تا زمان #وفای‌به‌عهد #صادرکننده چک، #ید‌امانی نیست بلکه دارنده #داین و #محق در استفاده و #انتقال چک به #شرط عدم وفای به عهد #صادرکننده است لیکن به محض وفای به عهد صادرکننده حسب مورد بنا بر #توافق عملی و عرفی یا قراردادی، ید دارنده چک به ید امانی تبدیل و #متعهد به استرداد #مال‌امانی به صاحب #مال می باشد به نحوی که درصورت #تصاحب یا استعمال وانتقال چک ازناحیه وی، فعل وی مصداق #خیانت‌در‌امانت می باشد.
اگر چک تضمینی نبوده و در مقام #ایفای‌تعهد #صادر و پس از ایفاء از جانب مدیون، دارنده چک شفاهی یا کتبی متعهد به استرداد آن شود لیکن متعاقباً علی‌رغم وصول وجه از استرداد #لاشه‌چک اجتناب و درصدد #مطالبه مجدد وجه آن بر آید؛ به محض اجراء گذاردن چک، فعل #خیانت آمیز تصاحب چک به نحو تام محقق و #جرم خیانت در امانت ثابت است.
اما اگر چک تضمینی نبوده و متعاقباً صادرکننده به تعهد خود عمل و لیکن دارنده مدعی تلف یا مفقود شدن چک می‌شود و سپس علی‌رغم وصول وجه چک، مجدداً وجه آن را از طریق #دادگاه یا #اجرائیه‌ثبتی مطالبه می کند؛ در این فرض جرم خیانت در امانت محقق نیست؛ چون صادرکننده قصد امانت گذاری چک را نداشته و علی‌الظاهر در موقع ایفای تعهد، چک موجودیتی نداشته تا قابل سپردن باشد. لذا #رابطه‌امانی به لحاظ فقد سپردن محقق نیست تا عنوان خیانت در امانت بر فعل دارنده صدق کند و بر عمل وی حسب مورد عناوین #شروع‌به‌کلاه‌برداری یا #کلاهبرداری تام مترتب است. زیرا هرچند که سند شکلاً و ظاهراً واقعی است، لیکن عمل و استفاده متهم ماهیتاً #متقلبانه و غیر واقعی و مصداق کلاهبرداری است؛ #تفسیر‌قانونی ماده ۲۳۸ #قانون‌مجازات‌عمومی مسبوق و منسوخ که مربوط به #بزه کلاهبرداری است، مالا کلام و موید آن و بر این مبنا آرای صادر شده از #دیوان‌عالی‌کشور مبین آن است:
➖حکم شماره ۹۸۰ -۱۳۱۹/۴/۵ :
ماده ۲۳۸ #قانون کیفر عمومی برحسب تفسیری که در #ماده‌واحده مصوب ۲۴ دی ماه ۱۳۱۴ از آن شده است، انحصار به موردی که کسی در ضمن #دادرسی یا ادارات و غیره تقلبی در جریان امور بکار برده باشد نداشته بلکه شامل موردی که بدون اعمال #تقلب و با تشخیص دادگاه #محکوم شود، خواهدبود. بنابراین اگر کسی موقعی که طلب خود را از مدیون دریافت نموده سند آن را به معاذیری که منظورش تقلب و استفاده #نامشروع از آن بوده نگاه‌داشته و به او #رد نکرده و بعداً به موجب همان #سند #اقامه‌دعوا بر او نموده، چنین عملی ولو در ضمن دادرسی حیله و تقلب دیگری بکار نبرده باشد مشمول ماده ۲۳۸ قانون کیفرعمومی خواهد بود.
➖حکم شماره ۱۹۵۱-۱۳۱۷/۷/۱۹
اگر موجری برای #وصول مبلغی از #مال‌الاجاره سابق که #مستحق آن نبوده تقاضای صدور #ورقه‌اجرائیه نماید و به وسیله اجرای ثبت در مقام وصول آن برآید این عمل صرفاً بدون این‌که به نتیجه منظور ( اخذ وجه ) برسد شروع به کلاهبرداری محسوب است که مشمول قسمت اخیر ماده ۲۳۸ قانون‌کیفرعمومی و ماده تقسیری آن خواهد بود.
✍قدرتی
♦️#قانون‌تفسیر ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی
مصوب #کمیسیون قوانین عدلیه
ماده واحده - مقصود از توسل به وسائل تقلبی برای بردن مال غیر مذکور در ماده ۲۳۸ قانون مجازات اعم از این است که #حیله و تقلب را در خارج اعمال کنند و یا در ضمن جریان امر در ادارات ثبت یا سایر ادارات دولتی یا #محاکم و نیز مقصود از جمله ( اگر شروع به این کار کرده ولی تمام نکرده باشد) اعم از این است که بر فرض تمام کردن مالی را که مقصود داشته به دست می‌آورده یا به جهاتی نتیجه به او نمی‌رسیده است.
چون به موجب قانون ۷ دی ماه ۱۳۱۴ " وزیر عدلیه #مجاز است لوایح قانونی را که به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید پس از #تصویب کمیسیون قوانین عدلیه به موقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آن ها در عمل نواقصی را که در ضمن جریان ممکن است معلوم شود رفع و #قوانین مزبوره را تکمیل نموده ثانیاً برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید" علی‌هذا (قانون تفسیر ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی) که مشتمل بر یک ماده است در تاریخ بیست و چهارم دی ماه یک هزار و سیصد و چهارده به تصویب کمیسیون قوانین عدلیه #مجلس‌شورای‌ملی رسیده قابل اجراء است.
در این خصوص باید قائل به تفکیک شد:
اگر #چک با وصف تضمینی بوده، ید #دارنده تا زمان #وفای‌به‌عهد #صادرکننده چک، #ید‌امانی نیست بلکه دارنده #داین و #محق در استفاده و #انتقال چک به #شرط عدم وفای به عهد #صادرکننده است لیکن به محض وفای به عهد صادرکننده حسب مورد بنا بر #توافق عملی و عرفی یا قراردادی، ید دارنده چک به ید امانی تبدیل و #متعهد به استرداد #مال‌امانی به صاحب #مال می باشد به نحوی که درصورت #تصاحب یا استعمال وانتقال چک ازناحیه وی، فعل وی مصداق #خیانت‌در‌امانت می باشد.
اگر چک تضمینی نبوده و در مقام #ایفای‌تعهد #صادر و پس از ایفاء از جانب مدیون، دارنده چک شفاهی یا کتبی متعهد به استرداد آن شود لیکن متعاقباً علی‌رغم وصول وجه از استرداد #لاشه‌چک اجتناب و درصدد #مطالبه مجدد وجه آن بر آید؛ به محض اجراء گذاردن چک، فعل #خیانت آمیز تصاحب چک به نحو تام محقق و #جرم خیانت در امانت ثابت است.
اما اگر چک تضمینی نبوده و متعاقباً صادرکننده به تعهد خود عمل و لیکن دارنده مدعی تلف یا مفقود شدن چک می‌شود و سپس علی‌رغم وصول وجه چک، مجدداً وجه آن را از طریق #دادگاه یا #اجرائیه‌ثبتی مطالبه می کند؛ در این فرض جرم خیانت در امانت محقق نیست؛ چون صادرکننده قصد امانت گذاری چک را نداشته و علی‌الظاهر در موقع ایفای تعهد، چک موجودیتی نداشته تا قابل سپردن باشد. لذا #رابطه‌امانی به لحاظ فقد سپردن محقق نیست تا عنوان خیانت در امانت بر فعل دارنده صدق کند و بر عمل وی حسب مورد عناوین #شروع‌به‌کلاه‌برداری یا #کلاهبرداری تام مترتب است. زیرا هرچند که سند شکلاً و ظاهراً واقعی است، لیکن عمل و استفاده متهم ماهیتاً #متقلبانه و غیر واقعی و مصداق کلاهبرداری است؛ #تفسیر‌قانونی ماده ۲۳۸ #قانون‌مجازات‌عمومی مسبوق و منسوخ که مربوط به #بزه کلاهبرداری است، مالا کلام و موید آن و بر این مبنا آرای صادر شده از #دیوان‌عالی‌کشور مبین آن است:
➖حکم شماره ۹۸۰ -۱۳۱۹/۴/۵ :
ماده ۲۳۸ #قانون کیفر عمومی برحسب تفسیری که در #ماده‌واحده مصوب ۲۴ دی ماه ۱۳۱۴ از آن شده است، انحصار به موردی که کسی در ضمن #دادرسی یا ادارات و غیره تقلبی در جریان امور بکار برده باشد نداشته بلکه شامل موردی که بدون اعمال #تقلب و با تشخیص دادگاه #محکوم شود، خواهدبود. بنابراین اگر کسی موقعی که طلب خود را از مدیون دریافت نموده سند آن را به معاذیری که منظورش تقلب و استفاده #نامشروع از آن بوده نگاه‌داشته و به او #رد نکرده و بعداً به موجب همان #سند #اقامه‌دعوا بر او نموده، چنین عملی ولو در ضمن دادرسی حیله و تقلب دیگری بکار نبرده باشد مشمول ماده ۲۳۸ قانون کیفرعمومی خواهد بود.
➖حکم شماره ۱۹۵۱-۱۳۱۷/۷/۱۹
اگر موجری برای #وصول مبلغی از #مال‌الاجاره سابق که #مستحق آن نبوده تقاضای صدور #ورقه‌اجرائیه نماید و به وسیله اجرای ثبت در مقام وصول آن برآید این عمل صرفاً بدون این‌که به نتیجه منظور ( اخذ وجه ) برسد شروع به کلاهبرداری محسوب است که مشمول قسمت اخیر ماده ۲۳۸ قانون‌کیفرعمومی و ماده تقسیری آن خواهد بود.
✍قدرتی
♦️#قانون‌تفسیر ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی
مصوب #کمیسیون قوانین عدلیه
ماده واحده - مقصود از توسل به وسائل تقلبی برای بردن مال غیر مذکور در ماده ۲۳۸ قانون مجازات اعم از این است که #حیله و تقلب را در خارج اعمال کنند و یا در ضمن جریان امر در ادارات ثبت یا سایر ادارات دولتی یا #محاکم و نیز مقصود از جمله ( اگر شروع به این کار کرده ولی تمام نکرده باشد) اعم از این است که بر فرض تمام کردن مالی را که مقصود داشته به دست می‌آورده یا به جهاتی نتیجه به او نمی‌رسیده است.
چون به موجب قانون ۷ دی ماه ۱۳۱۴ " وزیر عدلیه #مجاز است لوایح قانونی را که به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید پس از #تصویب کمیسیون قوانین عدلیه به موقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آن ها در عمل نواقصی را که در ضمن جریان ممکن است معلوم شود رفع و #قوانین مزبوره را تکمیل نموده ثانیاً برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید" علی‌هذا (قانون تفسیر ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی) که مشتمل بر یک ماده است در تاریخ بیست و چهارم دی ماه یک هزار و سیصد و چهارده به تصویب کمیسیون قوانین عدلیه #مجلس‌شورای‌ملی رسیده قابل اجراء است.
#مهم
✅از شنبه ۲۲ آذر دسته چک‌های #جدید با مدت اعتبار #حداکثر_۳_سال از زمان #دریافت چک و با درج شناسه #یکتا و با قابلیت ثبت در سامانه #صیاد منتشر می شود.
بر اساس بخشنامه بانک مرکزی به استناد ماده ۶ قانون صدور چک مصوب مورخ ۱۳ آبان‌ماه ۱۳۹۷ ،دسته چک‌های جدید #حداکثر با مدت #اعتبار ۳ سال از زمان #دریافت چک و با درج شناسه #یکتا در اختیار مشتریان قرار خواهد گرفت؛ بدین‌نحو که در متن هر برگه چک علاوه بر درج شناسه #یکتا (۱۶ رقم)، عبارت:
🔶 «تاریخ صدور این برگه چک حداکثر تا تاریخ ... معتبر است» نیز قید شده‌است.
🔵بر این اساس و در راستای اجرای #ماده_۲۱ مکرر قانون یاد شده، صدور برگه چک‌های جدید در وجه #حامل ممنوع بوده و لازم است تمام صادرکنندگان چک، چک‌های جدید را صرفاً در وجه #گیرنده مشخص (شخص #حقیقی/#حقوقی) صادر کنند و گیرندگان چک نیز از پذیرش چک‌های مذکور در وجه حامل خودداری کنند.
🔷 همچنین #صادرکننده چک #مجاز به صدور چک به #تاریخ_بعد از #تاریخ_اعتبار چک (تاریخ پایان مهلت اعتبار چک قید شده در عبارت پیش گفته ) نبوده و گیرندگان آن نیز #ملزم به #کنترل تاریخ‌های یادشده خواهند بود.
🔴چک‌های جدید که براساس #ماده ۶ قانون مذکور صادر می‌شوند، قابلیت ثبت در سامانه #صیاد را خواهند داشت و صادرکنندگان چک می‌توانند از طریق #درگاه‌های بانکی و یا #برنامک‌های_موبایلی فعال در حوزه #پرداخت کشور، اطلاعات #ذینفع به انضمام #مبلغ و #تاریخ_چک را در سامانه #صیاد ثبت کنند.
🔻همچنین #گیرندگان چک‌های #جدید نیز می‌توانند به طرق موصوف با #استعلام وضعیت چک ثبت شده برای ایشان، مراتب تایید دریافت چک را به سامانه صیاد اعلام کنند.
#انتقال چک‌های جدید نیز در سامانه #صیاد میسر بوده، چنانچه گیرنده چک پس از تائید اطلاعات آن متمایل به انتقال چک به شخص دیگری (شخص #ثالث) باشد، این امکان در سامانه یاد شده با #ثبت مشخصات ذینفع جدید (ثبت شناسه/کدملی وی) برای وی فراهم است.
🔹 در صورت عدم ثبت #انتقال چک در سامانه #صیاد، لازم است اطلاعات مربوط به هویت گیرنده جدید (شامل #نام و نام #خانوادگی/نام #شرکت و شماره/شناسه #ملی) در #ظهر چک پشت‌نویسی شود.
🔹 نحوه #دسترسی به سامانه صیاد و استفاده از #برنامک‌های موبایلی به شرح زیر یادآوری می‌شود:
1⃣ صادرکننده چک می‌تواند با مراجعه به بانک #افتتاح‌کننده و #نگهدارنده حساب #جاری وی و دریافت #دسترسی به #درگاه‌های نوین بانکی (شامل #اینترنت بانک و #همراه بانک) و یا استفاده از #برنامک‌های موبایلی فعال در حوزه #پرداخت کشور به #سامانه_صیاد دسترسی داشته و نسبت به #ثبت چک اقدام کند.
2⃣ شناسایی #صادرکننده چک و اطمینان از ثبت اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرایند #احراز هویت توسط #بانک و یا #برنامک_موبایلی است که #احراز_هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود:
❌الف- انطباق شماره #تلفن صادرکننده چک با #کد_ملی وی؛
❌ب- استفاده از یکی از #کارت‌های بانکی #صادرکننده چک.
به عبارت دیگر صادر کننده چک می‌تواند با به کارگیری یکی از کارت‌های بانکی خود که توسط بانک صادرکننده چک در اختیار وی قرار گرفته و با استفاده از #سیم کارت ثبت شده به نام وی، اقدام به #ثبت اطلاعات #چک در سامانه #صیاد کند.
3⃣گیرنده چک با مراجعه به شعب بانک‌های مورد تعامل خود (بانک‌های نگهدارنده حساب وی) و اخذ #دسترسی به #درگاه‌های نوین بانکی (شامل #اینترنت‌بانک یا #همراه بانک) و یا مراجعه به #برنامک‌های موبایلی پرداخت، امکان بررسی صحت اطلاعات چک ثبت شده برای وی در سامانه صیاد را داشته و پس از حصول اطمینان از صحت آن، می‌تواند مراتب تائید چک را به سامانه اعلام، و یا در صورت انتقال به شخص ثالث، #مشخصات_ذینفع جدید (ثبت شناسه/کدملی وی) را در سامانه صیاد وارد کند.
4⃣شناسایی #گیرنده چک و اطمینان از تائید اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرایند #احراز_هویت توسط بانک و یا برنامک موبایلی است،
احراز هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود:
⭕️الف- انطباق شماره #تلفن گیرنده چک با کد ملی وی؛
⭕️ب- استفاده از یکی از #کارت‌های بانکی گیرنده چک.
به عبارت دیگر گیرنده چک می‌تواند با به کارگیری یکی از #کارت‌های بانکی متعلق به خود و با استفاده از #سیم کارتی که به نام وی ثبت شده‌است، اقدام به تایید اطلاعات چک و یا انتقال آن به شخص دیگر در سامانه صیاد کند.
✅از شنبه ۲۲ آذر دسته چک‌های #جدید با مدت اعتبار #حداکثر_۳_سال از زمان #دریافت چک و با درج شناسه #یکتا و با قابلیت ثبت در سامانه #صیاد منتشر می شود.
بر اساس بخشنامه بانک مرکزی به استناد ماده ۶ قانون صدور چک مصوب مورخ ۱۳ آبان‌ماه ۱۳۹۷ ،دسته چک‌های جدید #حداکثر با مدت #اعتبار ۳ سال از زمان #دریافت چک و با درج شناسه #یکتا در اختیار مشتریان قرار خواهد گرفت؛ بدین‌نحو که در متن هر برگه چک علاوه بر درج شناسه #یکتا (۱۶ رقم)، عبارت:
🔶 «تاریخ صدور این برگه چک حداکثر تا تاریخ ... معتبر است» نیز قید شده‌است.
🔵بر این اساس و در راستای اجرای #ماده_۲۱ مکرر قانون یاد شده، صدور برگه چک‌های جدید در وجه #حامل ممنوع بوده و لازم است تمام صادرکنندگان چک، چک‌های جدید را صرفاً در وجه #گیرنده مشخص (شخص #حقیقی/#حقوقی) صادر کنند و گیرندگان چک نیز از پذیرش چک‌های مذکور در وجه حامل خودداری کنند.
🔷 همچنین #صادرکننده چک #مجاز به صدور چک به #تاریخ_بعد از #تاریخ_اعتبار چک (تاریخ پایان مهلت اعتبار چک قید شده در عبارت پیش گفته ) نبوده و گیرندگان آن نیز #ملزم به #کنترل تاریخ‌های یادشده خواهند بود.
🔴چک‌های جدید که براساس #ماده ۶ قانون مذکور صادر می‌شوند، قابلیت ثبت در سامانه #صیاد را خواهند داشت و صادرکنندگان چک می‌توانند از طریق #درگاه‌های بانکی و یا #برنامک‌های_موبایلی فعال در حوزه #پرداخت کشور، اطلاعات #ذینفع به انضمام #مبلغ و #تاریخ_چک را در سامانه #صیاد ثبت کنند.
🔻همچنین #گیرندگان چک‌های #جدید نیز می‌توانند به طرق موصوف با #استعلام وضعیت چک ثبت شده برای ایشان، مراتب تایید دریافت چک را به سامانه صیاد اعلام کنند.
#انتقال چک‌های جدید نیز در سامانه #صیاد میسر بوده، چنانچه گیرنده چک پس از تائید اطلاعات آن متمایل به انتقال چک به شخص دیگری (شخص #ثالث) باشد، این امکان در سامانه یاد شده با #ثبت مشخصات ذینفع جدید (ثبت شناسه/کدملی وی) برای وی فراهم است.
🔹 در صورت عدم ثبت #انتقال چک در سامانه #صیاد، لازم است اطلاعات مربوط به هویت گیرنده جدید (شامل #نام و نام #خانوادگی/نام #شرکت و شماره/شناسه #ملی) در #ظهر چک پشت‌نویسی شود.
🔹 نحوه #دسترسی به سامانه صیاد و استفاده از #برنامک‌های موبایلی به شرح زیر یادآوری می‌شود:
1⃣ صادرکننده چک می‌تواند با مراجعه به بانک #افتتاح‌کننده و #نگهدارنده حساب #جاری وی و دریافت #دسترسی به #درگاه‌های نوین بانکی (شامل #اینترنت بانک و #همراه بانک) و یا استفاده از #برنامک‌های موبایلی فعال در حوزه #پرداخت کشور به #سامانه_صیاد دسترسی داشته و نسبت به #ثبت چک اقدام کند.
2⃣ شناسایی #صادرکننده چک و اطمینان از ثبت اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرایند #احراز هویت توسط #بانک و یا #برنامک_موبایلی است که #احراز_هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود:
❌الف- انطباق شماره #تلفن صادرکننده چک با #کد_ملی وی؛
❌ب- استفاده از یکی از #کارت‌های بانکی #صادرکننده چک.
به عبارت دیگر صادر کننده چک می‌تواند با به کارگیری یکی از کارت‌های بانکی خود که توسط بانک صادرکننده چک در اختیار وی قرار گرفته و با استفاده از #سیم کارت ثبت شده به نام وی، اقدام به #ثبت اطلاعات #چک در سامانه #صیاد کند.
3⃣گیرنده چک با مراجعه به شعب بانک‌های مورد تعامل خود (بانک‌های نگهدارنده حساب وی) و اخذ #دسترسی به #درگاه‌های نوین بانکی (شامل #اینترنت‌بانک یا #همراه بانک) و یا مراجعه به #برنامک‌های موبایلی پرداخت، امکان بررسی صحت اطلاعات چک ثبت شده برای وی در سامانه صیاد را داشته و پس از حصول اطمینان از صحت آن، می‌تواند مراتب تائید چک را به سامانه اعلام، و یا در صورت انتقال به شخص ثالث، #مشخصات_ذینفع جدید (ثبت شناسه/کدملی وی) را در سامانه صیاد وارد کند.
4⃣شناسایی #گیرنده چک و اطمینان از تائید اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرایند #احراز_هویت توسط بانک و یا برنامک موبایلی است،
احراز هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود:
⭕️الف- انطباق شماره #تلفن گیرنده چک با کد ملی وی؛
⭕️ب- استفاده از یکی از #کارت‌های بانکی گیرنده چک.
به عبارت دیگر گیرنده چک می‌تواند با به کارگیری یکی از #کارت‌های بانکی متعلق به خود و با استفاده از #سیم کارتی که به نام وی ثبت شده‌است، اقدام به تایید اطلاعات چک و یا انتقال آن به شخص دیگر در سامانه صیاد کند.