🔰 * #حکم به #اجراء گذاردن چکی که قبلاً کارسازی شده *
در این خصوص باید قائل به تفکیک شد:
اگر #چک با وصف تضمینی بوده، ید #دارنده تا زمان #وفای‌به‌عهد #صادرکننده چک، #ید‌امانی نیست بلکه دارنده #داین و #محق در استفاده و #انتقال چک به #شرط عدم وفای به عهد #صادرکننده است لیکن به محض وفای به عهد صادرکننده حسب مورد بنا بر #توافق عملی و عرفی یا قراردادی، ید دارنده چک به ید امانی تبدیل و #متعهد به استرداد #مال‌امانی به صاحب #مال می باشد به نحوی که درصورت #تصاحب یا استعمال وانتقال چک ازناحیه وی، فعل وی مصداق #خیانت‌در‌امانت می باشد.
اگر چک تضمینی نبوده و در مقام #ایفای‌تعهد #صادر و پس از ایفاء از جانب مدیون، دارنده چک شفاهی یا کتبی متعهد به استرداد آن شود لیکن متعاقباً علی‌رغم وصول وجه از استرداد #لاشه‌چک اجتناب و درصدد #مطالبه مجدد وجه آن بر آید؛ به محض اجراء گذاردن چک، فعل #خیانت آمیز تصاحب چک به نحو تام محقق و #جرم خیانت در امانت ثابت است.
اما اگر چک تضمینی نبوده و متعاقباً صادرکننده به تعهد خود عمل و لیکن دارنده مدعی تلف یا مفقود شدن چک می‌شود و سپس علی‌رغم وصول وجه چک، مجدداً وجه آن را از طریق #دادگاه یا #اجرائیه‌ثبتی مطالبه می کند؛ در این فرض جرم خیانت در امانت محقق نیست؛ چون صادرکننده قصد امانت گذاری چک را نداشته و علی‌الظاهر در موقع ایفای تعهد، چک موجودیتی نداشته تا قابل سپردن باشد. لذا #رابطه‌امانی به لحاظ فقد سپردن محقق نیست تا عنوان خیانت در امانت بر فعل دارنده صدق کند و بر عمل وی حسب مورد عناوین #شروع‌به‌کلاه‌برداری یا #کلاهبرداری تام مترتب است. زیرا هرچند که سند شکلاً و ظاهراً واقعی است، لیکن عمل و استفاده متهم ماهیتاً #متقلبانه و غیر واقعی و مصداق کلاهبرداری است؛ #تفسیر‌قانونی ماده ۲۳۸ #قانون‌مجازات‌عمومی مسبوق و منسوخ که مربوط به #بزه کلاهبرداری است، مالا کلام و موید آن و بر این مبنا آرای صادر شده از #دیوان‌عالی‌کشور مبین آن است:
➖حکم شماره ۹۸۰ -۱۳۱۹/۴/۵ :
ماده ۲۳۸ #قانون کیفر عمومی برحسب تفسیری که در #ماده‌واحده مصوب ۲۴ دی ماه ۱۳۱۴ از آن شده است، انحصار به موردی که کسی در ضمن #دادرسی یا ادارات و غیره تقلبی در جریان امور بکار برده باشد نداشته بلکه شامل موردی که بدون اعمال #تقلب و با تشخیص دادگاه #محکوم شود، خواهدبود. بنابراین اگر کسی موقعی که طلب خود را از مدیون دریافت نموده سند آن را به معاذیری که منظورش تقلب و استفاده #نامشروع از آن بوده نگاه‌داشته و به او #رد نکرده و بعداً به موجب همان #سند #اقامه‌دعوا بر او نموده، چنین عملی ولو در ضمن دادرسی حیله و تقلب دیگری بکار نبرده باشد مشمول ماده ۲۳۸ قانون کیفرعمومی خواهد بود.
➖حکم شماره ۱۹۵۱-۱۳۱۷/۷/۱۹
اگر موجری برای #وصول مبلغی از #مال‌الاجاره سابق که #مستحق آن نبوده تقاضای صدور #ورقه‌اجرائیه نماید و به وسیله اجرای ثبت در مقام وصول آن برآید این عمل صرفاً بدون اینکه به نتیجه منظور ( اخذ وجه ) برسد شروع به کلاهبرداری محسوب است که مشمول قسمت اخیر ماده ۲۳۸ قانون‌کیفرعمومی و ماده تقسیری آن خواهد بود.
✍قدرتی
♦️#قانون‌تفسیر ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی
مصوب #کمیسیون قوانین عدلیه
ماده واحده - مقصود از توسل به وسائل تقلبی برای بردن مال غیر مذکور در ماده ۲۳۸ قانون مجازات اعم از این است که #حیله و تقلب را در خارج اعمال کنند و یا در ضمن جریان امر در ادارات ثبت یا سایر ادارات دولتی یا #محاکم و نیز مقصود از جمله ( اگر شروع به این کار کرده ولی تمام نکرده باشد) اعم از این است که بر فرض تمام کردن مالی را که مقصود داشته به دست می‌آورده یا به جهاتی نتیجه به او نمی‌رسیده است.
چون به موجب قانون ۷ دی ماه ۱۳۱۴ " وزیر عدلیه #مجاز است لوایح قانونی را که به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید پس از #تصویب کمیسیون قوانین عدلیه به موقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آن ها در عمل نواقصی را که در ضمن جریان ممکن است معلوم شود رفع و #قوانین مزبوره را تکمیل نموده ثانیاً برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید" علی‌هذا (قانون تفسیر ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی) که مشتمل بر یک ماده است در تاریخ بیست و چهارم دی ماه یک هزار و سیصد و چهارده به تصویب کمیسیون قوانین عدلیه #مجلس‌شورای‌ملی رسیده قابل اجراء است.
در این خصوص باید قائل به تفکیک شد:
اگر #چک با وصف تضمینی بوده، ید #دارنده تا زمان #وفای‌به‌عهد #صادرکننده چک، #ید‌امانی نیست بلکه دارنده #داین و #محق در استفاده و #انتقال چک به #شرط عدم وفای به عهد #صادرکننده است لیکن به محض وفای به عهد صادرکننده حسب مورد بنا بر #توافق عملی و عرفی یا قراردادی، ید دارنده چک به ید امانی تبدیل و #متعهد به استرداد #مال‌امانی به صاحب #مال می باشد به نحوی که درصورت #تصاحب یا استعمال وانتقال چک ازناحیه وی، فعل وی مصداق #خیانت‌در‌امانت می باشد.
اگر چک تضمینی نبوده و در مقام #ایفای‌تعهد #صادر و پس از ایفاء از جانب مدیون، دارنده چک شفاهی یا کتبی متعهد به استرداد آن شود لیکن متعاقباً علی‌رغم وصول وجه از استرداد #لاشه‌چک اجتناب و درصدد #مطالبه مجدد وجه آن بر آید؛ به محض اجراء گذاردن چک، فعل #خیانت آمیز تصاحب چک به نحو تام محقق و #جرم خیانت در امانت ثابت است.
اما اگر چک تضمینی نبوده و متعاقباً صادرکننده به تعهد خود عمل و لیکن دارنده مدعی تلف یا مفقود شدن چک می‌شود و سپس علی‌رغم وصول وجه چک، مجدداً وجه آن را از طریق #دادگاه یا #اجرائیه‌ثبتی مطالبه می کند؛ در این فرض جرم خیانت در امانت محقق نیست؛ چون صادرکننده قصد امانت گذاری چک را نداشته و علی‌الظاهر در موقع ایفای تعهد، چک موجودیتی نداشته تا قابل سپردن باشد. لذا #رابطه‌امانی به لحاظ فقد سپردن محقق نیست تا عنوان خیانت در امانت بر فعل دارنده صدق کند و بر عمل وی حسب مورد عناوین #شروع‌به‌کلاه‌برداری یا #کلاهبرداری تام مترتب است. زیرا هرچند که سند شکلاً و ظاهراً واقعی است، لیکن عمل و استفاده متهم ماهیتاً #متقلبانه و غیر واقعی و مصداق کلاهبرداری است؛ #تفسیر‌قانونی ماده ۲۳۸ #قانون‌مجازات‌عمومی مسبوق و منسوخ که مربوط به #بزه کلاهبرداری است، مالا کلام و موید آن و بر این مبنا آرای صادر شده از #دیوان‌عالی‌کشور مبین آن است:
➖حکم شماره ۹۸۰ -۱۳۱۹/۴/۵ :
ماده ۲۳۸ #قانون کیفر عمومی برحسب تفسیری که در #ماده‌واحده مصوب ۲۴ دی ماه ۱۳۱۴ از آن شده است، انحصار به موردی که کسی در ضمن #دادرسی یا ادارات و غیره تقلبی در جریان امور بکار برده باشد نداشته بلکه شامل موردی که بدون اعمال #تقلب و با تشخیص دادگاه #محکوم شود، خواهدبود. بنابراین اگر کسی موقعی که طلب خود را از مدیون دریافت نموده سند آن را به معاذیری که منظورش تقلب و استفاده #نامشروع از آن بوده نگاه‌داشته و به او #رد نکرده و بعداً به موجب همان #سند #اقامه‌دعوا بر او نموده، چنین عملی ولو در ضمن دادرسی حیله و تقلب دیگری بکار نبرده باشد مشمول ماده ۲۳۸ قانون کیفرعمومی خواهد بود.
➖حکم شماره ۱۹۵۱-۱۳۱۷/۷/۱۹
اگر موجری برای #وصول مبلغی از #مال‌الاجاره سابق که #مستحق آن نبوده تقاضای صدور #ورقه‌اجرائیه نماید و به وسیله اجرای ثبت در مقام وصول آن برآید این عمل صرفاً بدون اینکه به نتیجه منظور ( اخذ وجه ) برسد شروع به کلاهبرداری محسوب است که مشمول قسمت اخیر ماده ۲۳۸ قانون‌کیفرعمومی و ماده تقسیری آن خواهد بود.
✍قدرتی
♦️#قانون‌تفسیر ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی
مصوب #کمیسیون قوانین عدلیه
ماده واحده - مقصود از توسل به وسائل تقلبی برای بردن مال غیر مذکور در ماده ۲۳۸ قانون مجازات اعم از این است که #حیله و تقلب را در خارج اعمال کنند و یا در ضمن جریان امر در ادارات ثبت یا سایر ادارات دولتی یا #محاکم و نیز مقصود از جمله ( اگر شروع به این کار کرده ولی تمام نکرده باشد) اعم از این است که بر فرض تمام کردن مالی را که مقصود داشته به دست می‌آورده یا به جهاتی نتیجه به او نمی‌رسیده است.
چون به موجب قانون ۷ دی ماه ۱۳۱۴ " وزیر عدلیه #مجاز است لوایح قانونی را که به مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید پس از #تصویب کمیسیون قوانین عدلیه به موقع اجرا گذارده و پس از آزمایش آن ها در عمل نواقصی را که در ضمن جریان ممکن است معلوم شود رفع و #قوانین مزبوره را تکمیل نموده ثانیاً برای تصویب به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید" علی‌هذا (قانون تفسیر ماده ۲۳۸ قانون مجازات عمومی) که مشتمل بر یک ماده است در تاریخ بیست و چهارم دی ماه یک هزار و سیصد و چهارده به تصویب کمیسیون قوانین عدلیه #مجلس‌شورای‌ملی رسیده قابل اجراء است.
اساسا تفاوت برخورد در #چک_کیفری با #چک_حقوقی، چشمگیر است. دارنده چک کیفری میتواند با مراجعه به دادسرا و تنظیم شکایت کیفری، وجه چک و خسارت خود را مطالبه کند و متهم که همان صادرکننده چک بلامحل است، پس از حضور در دادسرا و تفهیم اتهام، با صدور قرار تامینی از قبیل کفالت یا وثیقه مواجه می‌شود که اگر عاجز از تودیع آن باشد، در همان ابتدای کار روانه زندان خواهد شد. همچنین بسته به مبلغ چک، متهم تا دو سال حبس هم تحمل می‌نماید.مگر اینکه رضایت دارنده چک را جلب نماید که در این صورت پرونده مختومه خواهد شد.
🔴جهات كیفری چك
مواردی كه صادر كننده چك در صورت عدم رعایت آنها قابل تعقیب كیفری خواهد بود عبارتند از:
🔸1) دارا نبودن وجه نقد یا عدم كفایت آن در حساب جاری صادر كننده چكی که به همان روز صادر گردیده است.
🔸2) بیرون كشیدن تمام یا قسمتی از وجهی كه به اعتبار آن چك صادر شده است .
🔸3) صدور دستور عدم پرداخت وجه چك به بانك محال علیه .
🔸4) تنظیم چك به صورت نادرست :
🔹الف ) عدم مطابقت امضاء
🔹ب ) اختلاف در مندرجات
🔹ج ) قلم خوردگی ( امثال آن ) .
🔸5) صدور چك از حساب مسدود .
🔵رایج ترین حالت که همه مردم با آن سرو کار دارند و بیشتر حالت اجرایی دارد مورد اول میباشد،❗️ لذا اگر صادر کننده چک در روی چک و یا پشت چک همزمانی تاریخ صدور چک و تاریخ سررسید را تایید نماید، این چک جنبه کیفری خواهد داشت
مثالا تاریخ چک 96.4.1 باشد دارنده در چک یا ظهر آن قید کند این چک در تاریخ96.4.1 صادر گردید ، به شرطی که این چک در روی قرارداد و .. ثبت نشده باشد.
یا اینکه صادر کننده در زیر امضا چک تاریخ وصول چک را قید و تایید نماید.
🔴جهات كیفری چك
مواردی كه صادر كننده چك در صورت عدم رعایت آنها قابل تعقیب كیفری خواهد بود عبارتند از:
🔸1) دارا نبودن وجه نقد یا عدم كفایت آن در حساب جاری صادر كننده چكی که به همان روز صادر گردیده است.
🔸2) بیرون كشیدن تمام یا قسمتی از وجهی كه به اعتبار آن چك صادر شده است .
🔸3) صدور دستور عدم پرداخت وجه چك به بانك محال علیه .
🔸4) تنظیم چك به صورت نادرست :
🔹الف ) عدم مطابقت امضاء
🔹ب ) اختلاف در مندرجات
🔹ج ) قلم خوردگی ( امثال آن ) .
🔸5) صدور چك از حساب مسدود .
🔵رایج ترین حالت که همه مردم با آن سرو کار دارند و بیشتر حالت اجرایی دارد مورد اول میباشد،❗️ لذا اگر صادر کننده چک در روی چک و یا پشت چک همزمانی تاریخ صدور چک و تاریخ سررسید را تایید نماید، این چک جنبه کیفری خواهد داشت
مثالا تاریخ چک 96.4.1 باشد دارنده در چک یا ظهر آن قید کند این چک در تاریخ96.4.1 صادر گردید ، به شرطی که این چک در روی قرارداد و .. ثبت نشده باشد.
یا اینکه صادر کننده در زیر امضا چک تاریخ وصول چک را قید و تایید نماید.
#چک
#مفقودی_چک
#دستور_عدم_پرداخت_چک
✅سؤال
چنانچه چکی در ید دارنده چک مفقود گردد، درخواست دستور عدم پرداخت چک به بانک توسط صاحب حساب باید داده شود یا دارنده چک؟ و چنانچه دارنده دستور عدم پرداخت دهد آیا وصف کیفری برای وی متصور میباشد؟ و در فرض دستور عدم پرداخت از سوی صادرکننده و عدم اطلاع وی از صحت ادعای دارنده مبنی بر مفقود شدن چک، مسئولیت صادرکننده چگونه است ؟ و تاثیر اثبات خیانت در امانت نسبت به شخص ثالث دارنده با حسن نیت چیست ؟
✅نظریه شماره ۲۹۰۸/۹۳/۷ مورخ ۲۱/۱۱/۱۳۹۳
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه
اولاً: با توجه به تعریف ذینفع موضوع مادّه۱۴ قانون صدور چک مصّوب ۱۶/۴/۱۳۵۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی در تبصره۱ این مادّه، صادرکننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها در صورت مفقود شدن چک، مـیتوانند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک مربوطه بدهند.
ثانیاً: هر گاه ذینفع به طور کتبی، دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد، چنانچه خلاف ادعای وی که موجب عدم پرداخت شده، ثابت گردد، واجد مسئولیت کیفری موضوع قسمت اخیر مادّه۱۴ قانون چک است.
ثالثاً: چنانچه سوء نیت صادرکننده ثابت نشود، فاقد مسئولیت کیفری موضوع قسمت اخیر مادّه ۱۴ قانون یاد شده است.
رابعاً: اثبات بزه خیانت در امانت، موجب عدم مسئولیت کیفری و حقوقی صادرکننده است؛ ولی دارنده با حسن نیت میتواند به ید ما قبل خود جهت مطالبه وجه چک مراجعه نماید
#مفقودی_چک
#دستور_عدم_پرداخت_چک
✅سؤال
چنانچه چکی در ید دارنده چک مفقود گردد، درخواست دستور عدم پرداخت چک به بانک توسط صاحب حساب باید داده شود یا دارنده چک؟ و چنانچه دارنده دستور عدم پرداخت دهد آیا وصف کیفری برای وی متصور میباشد؟ و در فرض دستور عدم پرداخت از سوی صادرکننده و عدم اطلاع وی از صحت ادعای دارنده مبنی بر مفقود شدن چک، مسئولیت صادرکننده چگونه است ؟ و تاثیر اثبات خیانت در امانت نسبت به شخص ثالث دارنده با حسن نیت چیست ؟
✅نظریه شماره ۲۹۰۸/۹۳/۷ مورخ ۲۱/۱۱/۱۳۹۳
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه
اولاً: با توجه به تعریف ذینفع موضوع مادّه۱۴ قانون صدور چک مصّوب ۱۶/۴/۱۳۵۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی در تبصره۱ این مادّه، صادرکننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها در صورت مفقود شدن چک، مـیتوانند کتباً دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک مربوطه بدهند.
ثانیاً: هر گاه ذینفع به طور کتبی، دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد، چنانچه خلاف ادعای وی که موجب عدم پرداخت شده، ثابت گردد، واجد مسئولیت کیفری موضوع قسمت اخیر مادّه۱۴ قانون چک است.
ثالثاً: چنانچه سوء نیت صادرکننده ثابت نشود، فاقد مسئولیت کیفری موضوع قسمت اخیر مادّه ۱۴ قانون یاد شده است.
رابعاً: اثبات بزه خیانت در امانت، موجب عدم مسئولیت کیفری و حقوقی صادرکننده است؛ ولی دارنده با حسن نیت میتواند به ید ما قبل خود جهت مطالبه وجه چک مراجعه نماید
#چک_و_مسدود_شدن_حساب
🔺کلیه حسابهای فردی که چک او به دلیل دستور عدم پرداخت #خودش برگشت خورده، مسدود نمی شود .
🔸 بر اساس ماده ۵ مکرر قانون جدید چک باید کلیه حسابهای افرادی که چک آنها برگشت میخورد به میزان مبلغ چک مسدود شود ، اما این مقرره درخصوص حسابهای فردی که مطابق ماده ۱۴، چک او به دلیل دستور عدم پرداخت خودش برگشت خورده ، نمی شود و در چنین مواردی صرفا حساب جاری صاحب حساب به میزان مبلغ چک مسدود می شود .
🔸بر اساس ماده ۱۴ قانون صدور چک، صاحب حساب یا ذی نفع چک به دلایلی مانند سرقت ، مفقودی ، کلاهبرداری ، خیانت در امانت و.... می تواند دستور عدم پرداخت وجه چک را صادر و ظرف یک هفته گواهی تسلیم شکایت خود را به بانک ارائه نماید.
در این صورت بر اساس تبصره ۴ ماده ۵ مکرر قانون جدید چک ، برگشت چک موجب سواثر برای صاحب حساب نخواهد شد.
🔺کلیه حسابهای فردی که چک او به دلیل دستور عدم پرداخت #خودش برگشت خورده، مسدود نمی شود .
🔸 بر اساس ماده ۵ مکرر قانون جدید چک باید کلیه حسابهای افرادی که چک آنها برگشت میخورد به میزان مبلغ چک مسدود شود ، اما این مقرره درخصوص حسابهای فردی که مطابق ماده ۱۴، چک او به دلیل دستور عدم پرداخت خودش برگشت خورده ، نمی شود و در چنین مواردی صرفا حساب جاری صاحب حساب به میزان مبلغ چک مسدود می شود .
🔸بر اساس ماده ۱۴ قانون صدور چک، صاحب حساب یا ذی نفع چک به دلایلی مانند سرقت ، مفقودی ، کلاهبرداری ، خیانت در امانت و.... می تواند دستور عدم پرداخت وجه چک را صادر و ظرف یک هفته گواهی تسلیم شکایت خود را به بانک ارائه نماید.
در این صورت بر اساس تبصره ۴ ماده ۵ مکرر قانون جدید چک ، برگشت چک موجب سواثر برای صاحب حساب نخواهد شد.
✅نشست قضایی با موضوع تصاحب چک تضمینی علی رغم اجرای مفاد تعهد
🔘برگزار شده توسط
استان تهران/ شهر تهران
🔘تاریخ برگزاری
۱۳۹۷/۰۸/۲۲
🔴پرسش
فردی بابت حسن انجام کار یا تضمین تحویل اجناس یک فقره چک تحویل دیگری می دهدکه پس از انجام کار یا تحویل کالا به ایشان مسترد گردد، حال چنانچه دارنده چک قبل از اتمام کار یا پس از انجام کار و تحویل کالا حسب مورد اقدام به برگشت چک نماید. آیا جرمی واقع شده است یا خیر؟ در صورت مثبت بودن عنوان مجرمانه چیست⁉️
⬛️نظر اکثریت
با توجه به اینکه چک تضمینی پس از اجرای تعهدات در ید دارنده امانت تلقی می شود لذا در صورت اقدام مالکانه بر روی چک تضمینی موضوع خیانت در امانت محسوب می شود.
◼️نظر اقلیت
با توجه به اینکه اسناد تجاری صرفاً وسیله پرداخت هستند و مال محسوب نمی شوند و عقود ضمانی امانت ایجاد نمی کنند و امانت قانونی و شرعی مورد حمایت کیفری قانون گذار نیست و چه بسا از عنصر امانت در عرف این است که هر موقع مورد امانت از امین مطالبه شود قابل استرداد باشد در حالی که در این مورد چک تضمینی قبل از اجرای مرّ تعهد قابل مطالبه و استرداد نیست و مراجع کیفری صلاحیت بررسی حسن انجام کار یا اجرای تعهد را ندارد و موضوع بایستی از سوی مراجع حقوقی پیگیری شود لذا وقوع جرمی قابل تصور نیست.
✔️نظر هیئت عالی
نظریه اکثریت در حدی که موضوع می تواند از مصادیق خیانت در امانت باشد مورد تأیید هیأت عالی نشست قضایی در امور کیفری است.
#نشست_قضایی #چک_تضمینی
🔘برگزار شده توسط
استان تهران/ شهر تهران
🔘تاریخ برگزاری
۱۳۹۷/۰۸/۲۲
🔴پرسش
فردی بابت حسن انجام کار یا تضمین تحویل اجناس یک فقره چک تحویل دیگری می دهدکه پس از انجام کار یا تحویل کالا به ایشان مسترد گردد، حال چنانچه دارنده چک قبل از اتمام کار یا پس از انجام کار و تحویل کالا حسب مورد اقدام به برگشت چک نماید. آیا جرمی واقع شده است یا خیر؟ در صورت مثبت بودن عنوان مجرمانه چیست⁉️
⬛️نظر اکثریت
با توجه به اینکه چک تضمینی پس از اجرای تعهدات در ید دارنده امانت تلقی می شود لذا در صورت اقدام مالکانه بر روی چک تضمینی موضوع خیانت در امانت محسوب می شود.
◼️نظر اقلیت
با توجه به اینکه اسناد تجاری صرفاً وسیله پرداخت هستند و مال محسوب نمی شوند و عقود ضمانی امانت ایجاد نمی کنند و امانت قانونی و شرعی مورد حمایت کیفری قانون گذار نیست و چه بسا از عنصر امانت در عرف این است که هر موقع مورد امانت از امین مطالبه شود قابل استرداد باشد در حالی که در این مورد چک تضمینی قبل از اجرای مرّ تعهد قابل مطالبه و استرداد نیست و مراجع کیفری صلاحیت بررسی حسن انجام کار یا اجرای تعهد را ندارد و موضوع بایستی از سوی مراجع حقوقی پیگیری شود لذا وقوع جرمی قابل تصور نیست.
✔️نظر هیئت عالی
نظریه اکثریت در حدی که موضوع می تواند از مصادیق خیانت در امانت باشد مورد تأیید هیأت عالی نشست قضایی در امور کیفری است.
#نشست_قضایی #چک_تضمینی
✅٢ مورد از جدیدترین نظریه های مشورتی صادره درخصوص نیم عشر اجرایی
1️⃣نیم عشر اجرایی ماده ۲۳ ق‌اصلاحی صدور چک
🔹شماره نظریه : 7/99/366
🔹شماره پرونده : 99-88-366ح
🔹تاریخ نظریه : 1399/04/03
☑️استعلام :
📘به استحضار می‌رساند در پرونده‌های با خواسته صدور #اجراییه در خصوص #چک بلامحل (قانون چک جدید)، در مرحله اجرای حکم و اخذ #نیم‌عشر دولتی، دادگاه‌ها رویه‌های متفاوتی دارند؛ برخی از شعب این نوع پرونده‌ها را #غیرمالی و هزینه اجرا را به مأخذ پرونده‌های #غیرمالی اخذ و برخی دیگر آن را #مالی و بر این اساس #نیم عشر دریافت می‌کنند.
خواهشمند است ضمن بررسی موضوع در این خصوص اعلام نظر بفرمایید.
☑️پاسخ :
📙مقنن در ماده 23 قانون اصلاح قانون صدور چک (اصلاحی 13/8/1397) تصریح‌کرده است که اجراییه طبق #قانون نحوه اجرای #محکومیت‌های مالی مصوب 1394 به وسیله #اجرای احکام دادگستری به مورد اجرا گذاشته می‌شود؛ قانون اخیرالذکر از #لواحق قانون اجرای #احکام مدنی مصوب 1356 است و از جمله در ماده یک آن به اقدام مطابق قانون اجرای احکام مدنی و در تبصره یک ماده 3 آن به استیفای هزینه‌های اجرایی علاوه بر محکوم‌به تصریح شده است؛ بنابراین به نظر می‌رسد اجرای اجراییه موضوع ماده 23 قانون صدرالذکر، مستلزم پرداخت #نیم‌عشر اجرایی برابر بند یک ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 است.
1️⃣نیم عشر اجرایی دستور فروش مال مشاع
🔶دستور فروش مال مشاع حکم نیست و نیاز به اجراییه ندارد و دریافت نیم عشر اجرایی نیز منتفی است .
🔹شماره نظریه : 7/99/41
🔹شماره پرونده : 99-3/7-41ح
🔹تاریخ نظریه : 1399/04/03
☑️استعلام :
در مواردی که موضوع اجراییه #دستور فروش مال #مشاع است و پس از طی تشریفات قانونی وفق قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 در واحد اجرای احکام مدنی مصوب 1356 منتهی به فروش ملک موضوع اجراییه شده است، نحوه #محاسبه نیم #عشر دولتی هزینه اجرا چگونه است؟
آیا هزینه اجرا بر اساس بند یک ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی بر اساس #قیمت فروش #ملک قابل محاسبه و دریافت است؟
☑️پاسخ :
دستور فروش ملک #مشاعی، #حکم نیست تا اجرای آن نیاز به صدور #اجراییه داشته باشد؛ بنابراین #پنج درصد مبلغ #محکوم‌به موضوع ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 که بابت #حق اجرای حکم بعد از اجرا وصول می‌شود، در فرض سؤال قابلیت وصول نداشته و وصول حق اجرا در این فرض سؤال #منتفی است.
1️⃣نیم عشر اجرایی ماده ۲۳ ق‌اصلاحی صدور چک
🔹شماره نظریه : 7/99/366
🔹شماره پرونده : 99-88-366ح
🔹تاریخ نظریه : 1399/04/03
☑️استعلام :
📘به استحضار می‌رساند در پرونده‌های با خواسته صدور #اجراییه در خصوص #چک بلامحل (قانون چک جدید)، در مرحله اجرای حکم و اخذ #نیم‌عشر دولتی، دادگاه‌ها رویه‌های متفاوتی دارند؛ برخی از شعب این نوع پرونده‌ها را #غیرمالی و هزینه اجرا را به مأخذ پرونده‌های #غیرمالی اخذ و برخی دیگر آن را #مالی و بر این اساس #نیم عشر دریافت می‌کنند.
خواهشمند است ضمن بررسی موضوع در این خصوص اعلام نظر بفرمایید.
☑️پاسخ :
📙مقنن در ماده 23 قانون اصلاح قانون صدور چک (اصلاحی 13/8/1397) تصریح‌کرده است که اجراییه طبق #قانون نحوه اجرای #محکومیت‌های مالی مصوب 1394 به وسیله #اجرای احکام دادگستری به مورد اجرا گذاشته می‌شود؛ قانون اخیرالذکر از #لواحق قانون اجرای #احکام مدنی مصوب 1356 است و از جمله در ماده یک آن به اقدام مطابق قانون اجرای احکام مدنی و در تبصره یک ماده 3 آن به استیفای هزینه‌های اجرایی علاوه بر محکوم‌به تصریح شده است؛ بنابراین به نظر می‌رسد اجرای اجراییه موضوع ماده 23 قانون صدرالذکر، مستلزم پرداخت #نیم‌عشر اجرایی برابر بند یک ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 است.
1️⃣نیم عشر اجرایی دستور فروش مال مشاع
🔶دستور فروش مال مشاع حکم نیست و نیاز به اجراییه ندارد و دریافت نیم عشر اجرایی نیز منتفی است .
🔹شماره نظریه : 7/99/41
🔹شماره پرونده : 99-3/7-41ح
🔹تاریخ نظریه : 1399/04/03
☑️استعلام :
در مواردی که موضوع اجراییه #دستور فروش مال #مشاع است و پس از طی تشریفات قانونی وفق قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 در واحد اجرای احکام مدنی مصوب 1356 منتهی به فروش ملک موضوع اجراییه شده است، نحوه #محاسبه نیم #عشر دولتی هزینه اجرا چگونه است؟
آیا هزینه اجرا بر اساس بند یک ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی بر اساس #قیمت فروش #ملک قابل محاسبه و دریافت است؟
☑️پاسخ :
دستور فروش ملک #مشاعی، #حکم نیست تا اجرای آن نیاز به صدور #اجراییه داشته باشد؛ بنابراین #پنج درصد مبلغ #محکوم‌به موضوع ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 که بابت #حق اجرای حکم بعد از اجرا وصول می‌شود، در فرض سؤال قابلیت وصول نداشته و وصول حق اجرا در این فرض سؤال #منتفی است.
#چک #چک_مخدوش
⏳سئوال:
🔻آیا امضاء کردن چک از سوی صادرکننده، بگونه‌ای که در بانک، با مشکل عدم تطابق امضاء مواجه شود و وجه چک به دارنده آن پرداخت نگردد، جرم است؟
💡پاسخ:
🔹 برابر با ماده ۳ قانون چک در صورتی که صادرکننده، چک را به نوعی تنطیم نماید که قابل وصول نباشد، از قبیل عدم تطابق امضاء و نحوه انجام آن، این عمل جرم می باشد.
⏳سئوال:
🔻آیا امضاء کردن چک از سوی صادرکننده، بگونه‌ای که در بانک، با مشکل عدم تطابق امضاء مواجه شود و وجه چک به دارنده آن پرداخت نگردد، جرم است؟
💡پاسخ:
🔹 برابر با ماده ۳ قانون چک در صورتی که صادرکننده، چک را به نوعی تنطیم نماید که قابل وصول نباشد، از قبیل عدم تطابق امضاء و نحوه انجام آن، این عمل جرم می باشد.
#چک
#استرداد_لاشه_چک
#مطالبه_وجه_چک
#وصف_تجریدی_اسناد_تجاری
#حکم_بر_بی_حقی_خواهان
#چک_مشروط
✅دادنامه دادگاه تجدید نظر که در آن دادنامه دادگاه بدوی مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت وجه چک نقض شده و با این استدلال که که چک ها به صورت مشروط صادر شده و چکی که مشروط صادر گردد، مشمول احکام اسناد تجاری نیست. زمانی که در متن چک یا سند تجاری قید می‌شود «به شرط اجرای تعهدات »و منتقل الیه متن چک را ملاحظه و چک را دریافت می‌کند به طور قطع از رابطه پایه مطلع می شود زیرا ظاهر سند نشان می‌دهد چک مشروط یا تضمینی صادر شده است و با قبول چنین چکی او می پذیرد ممکن است رابطه پایه و بلافصل مورد توجه دادگاه قرار گیرد و در برابر وی قابل استناد باشد و با توجه به دادنامه دادگاه کیفری حکم به بی حقی خواهان ابتدایی و استرداد لاشه چک ها صادر شده است
#استرداد_لاشه_چک
#مطالبه_وجه_چک
#وصف_تجریدی_اسناد_تجاری
#حکم_بر_بی_حقی_خواهان
#چک_مشروط
✅دادنامه دادگاه تجدید نظر که در آن دادنامه دادگاه بدوی مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت وجه چک نقض شده و با این استدلال که که چک ها به صورت مشروط صادر شده و چکی که مشروط صادر گردد، مشمول احکام اسناد تجاری نیست. زمانی که در متن چک یا سند تجاری قید می‌شود «به شرط اجرای تعهدات »و منتقل الیه متن چک را ملاحظه و چک را دریافت می‌کند به طور قطع از رابطه پایه مطلع می شود زیرا ظاهر سند نشان می‌دهد چک مشروط یا تضمینی صادر شده است و با قبول چنین چکی او می پذیرد ممکن است رابطه پایه و بلافصل مورد توجه دادگاه قرار گیرد و در برابر وی قابل استناد باشد و با توجه به دادنامه دادگاه کیفری حکم به بی حقی خواهان ابتدایی و استرداد لاشه چک ها صادر شده است
#مهم
✅از شنبه ۲۲ آذر دسته چک‌های #جدید با مدت اعتبار #حداکثر_۳_سال از زمان #دریافت چک و با درج شناسه #یکتا و با قابلیت ثبت در سامانه #صیاد منتشر می شود.
بر اساس بخشنامه بانک مرکزی به استناد ماده ۶ قانون صدور چک مصوب مورخ ۱۳ آبان‌ماه ۱۳۹۷ ،دسته چک‌های جدید #حداکثر با مدت #اعتبار ۳ سال از زمان #دریافت چک و با درج شناسه #یکتا در اختیار مشتریان قرار خواهد گرفت؛ بدین‌نحو که در متن هر برگه چک علاوه بر درج شناسه #یکتا (۱۶ رقم)، عبارت:
🔶 «تاریخ صدور این برگه چک حداکثر تا تاریخ ... معتبر است» نیز قید شده‌است.
🔵بر این اساس و در راستای اجرای #ماده_۲۱ مکرر قانون یاد شده، صدور برگه چک‌های جدید در وجه #حامل ممنوع بوده و لازم است تمام صادرکنندگان چک، چک‌های جدید را صرفاً در وجه #گیرنده مشخص (شخص #حقیقی/#حقوقی) صادر کنند و گیرندگان چک نیز از پذیرش چک‌های مذکور در وجه حامل خودداری کنند.
🔷 همچنین #صادرکننده چک #مجاز به صدور چک به #تاریخ_بعد از #تاریخ_اعتبار چک (تاریخ پایان مهلت اعتبار چک قید شده در عبارت پیش گفته ) نبوده و گیرندگان آن نیز #ملزم به #کنترل تاریخ‌های یادشده خواهند بود.
🔴چک‌های جدید که براساس #ماده ۶ قانون مذکور صادر می‌شوند، قابلیت ثبت در سامانه #صیاد را خواهند داشت و صادرکنندگان چک می‌توانند از طریق #درگاه‌های بانکی و یا #برنامک‌های_موبایلی فعال در حوزه #پرداخت کشور، اطلاعات #ذینفع به انضمام #مبلغ و #تاریخ_چک را در سامانه #صیاد ثبت کنند.
🔻همچنین #گیرندگان چک‌های #جدید نیز می‌توانند به طرق موصوف با #استعلام وضعیت چک ثبت شده برای ایشان، مراتب تایید دریافت چک را به سامانه صیاد اعلام کنند.
#انتقال چک‌های جدید نیز در سامانه #صیاد میسر بوده، چنانچه گیرنده چک پس از تائید اطلاعات آن متمایل به انتقال چک به شخص دیگری (شخص #ثالث) باشد، این امکان در سامانه یاد شده با #ثبت مشخصات ذینفع جدید (ثبت شناسه/کدملی وی) برای وی فراهم است.
🔹 در صورت عدم ثبت #انتقال چک در سامانه #صیاد، لازم است اطلاعات مربوط به هویت گیرنده جدید (شامل #نام و نام #خانوادگی/نام #شرکت و شماره/شناسه #ملی) در #ظهر چک پشت‌نویسی شود.
🔹 نحوه #دسترسی به سامانه صیاد و استفاده از #برنامک‌های موبایلی به شرح زیر یادآوری می‌شود:
1⃣ صادرکننده چک میتواند با مراجعه به بانک #افتتاح‌کننده و #نگهدارنده حساب #جاری وی و دریافت #دسترسی به #درگاه‌های نوین بانکی (شامل #اینترنت بانک و #همراه بانک) و یا استفاده از #برنامک‌های موبایلی فعال در حوزه #پرداخت کشور به #سامانه_صیاد دسترسی داشته و نسبت به #ثبت چک اقدام کند.
2⃣ شناسایی #صادرکننده چک و اطمینان از ثبت اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرایند #احراز هویت توسط #بانک و یا #برنامک_موبایلی است که #احراز_هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود:
❌الف- انطباق شماره #تلفن صادرکننده چک با #کد_ملی وی؛
❌ب- استفاده از یکی از #کارت‌های بانکی #صادرکننده چک.
به عبارت دیگر صادر کننده چک میتواند با به کارگیری یکی از کارت‌های بانکی خود که توسط بانک صادرکننده چک در اختیار وی قرار گرفته و با استفاده از #سیم کارت ثبت شده به نام وی، اقدام به #ثبت اطلاعات #چک در سامانه #صیاد کند.
3⃣گیرنده چک با مراجعه به شعب بانک‌های مورد تعامل خود (بانک‌های نگهدارنده حساب وی) و اخذ #دسترسی به #درگاه‌های نوین بانکی (شامل #اینترنت‌بانک یا #همراه بانک) و یا مراجعه به #برنامک‌های موبایلی پرداخت، امکان بررسی صحت اطلاعات چک ثبت شده برای وی در سامانه صیاد را داشته و پس از حصول اطمینان از صحت آن، میتواند مراتب تائید چک را به سامانه اعلام، و یا در صورت انتقال به شخص ثالث، #مشخصات_ذینفع جدید (ثبت شناسه/کدملی وی) را در سامانه صیاد وارد کند.
4⃣شناسایی #گیرنده چک و اطمینان از تائید اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرایند #احراز_هویت توسط بانک و یا برنامک موبایلی است،
احراز هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود:
⭕️الف- انطباق شماره #تلفن گیرنده چک با کد ملی وی؛
⭕️ب- استفاده از یکی از #کارت‌های بانکی گیرنده چک.
به عبارت دیگر گیرنده چک میتواند با به کارگیری یکی از #کارت‌های بانکی متعلق به خود و با استفاده از #سیم کارتی که به نام وی ثبت شده‌است، اقدام به تایید اطلاعات چک و یا انتقال آن به شخص دیگر در سامانه صیاد کند.
✅از شنبه ۲۲ آذر دسته چک‌های #جدید با مدت اعتبار #حداکثر_۳_سال از زمان #دریافت چک و با درج شناسه #یکتا و با قابلیت ثبت در سامانه #صیاد منتشر می شود.
بر اساس بخشنامه بانک مرکزی به استناد ماده ۶ قانون صدور چک مصوب مورخ ۱۳ آبان‌ماه ۱۳۹۷ ،دسته چک‌های جدید #حداکثر با مدت #اعتبار ۳ سال از زمان #دریافت چک و با درج شناسه #یکتا در اختیار مشتریان قرار خواهد گرفت؛ بدین‌نحو که در متن هر برگه چک علاوه بر درج شناسه #یکتا (۱۶ رقم)، عبارت:
🔶 «تاریخ صدور این برگه چک حداکثر تا تاریخ ... معتبر است» نیز قید شده‌است.
🔵بر این اساس و در راستای اجرای #ماده_۲۱ مکرر قانون یاد شده، صدور برگه چک‌های جدید در وجه #حامل ممنوع بوده و لازم است تمام صادرکنندگان چک، چک‌های جدید را صرفاً در وجه #گیرنده مشخص (شخص #حقیقی/#حقوقی) صادر کنند و گیرندگان چک نیز از پذیرش چک‌های مذکور در وجه حامل خودداری کنند.
🔷 همچنین #صادرکننده چک #مجاز به صدور چک به #تاریخ_بعد از #تاریخ_اعتبار چک (تاریخ پایان مهلت اعتبار چک قید شده در عبارت پیش گفته ) نبوده و گیرندگان آن نیز #ملزم به #کنترل تاریخ‌های یادشده خواهند بود.
🔴چک‌های جدید که براساس #ماده ۶ قانون مذکور صادر می‌شوند، قابلیت ثبت در سامانه #صیاد را خواهند داشت و صادرکنندگان چک می‌توانند از طریق #درگاه‌های بانکی و یا #برنامک‌های_موبایلی فعال در حوزه #پرداخت کشور، اطلاعات #ذینفع به انضمام #مبلغ و #تاریخ_چک را در سامانه #صیاد ثبت کنند.
🔻همچنین #گیرندگان چک‌های #جدید نیز می‌توانند به طرق موصوف با #استعلام وضعیت چک ثبت شده برای ایشان، مراتب تایید دریافت چک را به سامانه صیاد اعلام کنند.
#انتقال چک‌های جدید نیز در سامانه #صیاد میسر بوده، چنانچه گیرنده چک پس از تائید اطلاعات آن متمایل به انتقال چک به شخص دیگری (شخص #ثالث) باشد، این امکان در سامانه یاد شده با #ثبت مشخصات ذینفع جدید (ثبت شناسه/کدملی وی) برای وی فراهم است.
🔹 در صورت عدم ثبت #انتقال چک در سامانه #صیاد، لازم است اطلاعات مربوط به هویت گیرنده جدید (شامل #نام و نام #خانوادگی/نام #شرکت و شماره/شناسه #ملی) در #ظهر چک پشت‌نویسی شود.
🔹 نحوه #دسترسی به سامانه صیاد و استفاده از #برنامک‌های موبایلی به شرح زیر یادآوری می‌شود:
1⃣ صادرکننده چک میتواند با مراجعه به بانک #افتتاح‌کننده و #نگهدارنده حساب #جاری وی و دریافت #دسترسی به #درگاه‌های نوین بانکی (شامل #اینترنت بانک و #همراه بانک) و یا استفاده از #برنامک‌های موبایلی فعال در حوزه #پرداخت کشور به #سامانه_صیاد دسترسی داشته و نسبت به #ثبت چک اقدام کند.
2⃣ شناسایی #صادرکننده چک و اطمینان از ثبت اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرایند #احراز هویت توسط #بانک و یا #برنامک_موبایلی است که #احراز_هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود:
❌الف- انطباق شماره #تلفن صادرکننده چک با #کد_ملی وی؛
❌ب- استفاده از یکی از #کارت‌های بانکی #صادرکننده چک.
به عبارت دیگر صادر کننده چک میتواند با به کارگیری یکی از کارت‌های بانکی خود که توسط بانک صادرکننده چک در اختیار وی قرار گرفته و با استفاده از #سیم کارت ثبت شده به نام وی، اقدام به #ثبت اطلاعات #چک در سامانه #صیاد کند.
3⃣گیرنده چک با مراجعه به شعب بانک‌های مورد تعامل خود (بانک‌های نگهدارنده حساب وی) و اخذ #دسترسی به #درگاه‌های نوین بانکی (شامل #اینترنت‌بانک یا #همراه بانک) و یا مراجعه به #برنامک‌های موبایلی پرداخت، امکان بررسی صحت اطلاعات چک ثبت شده برای وی در سامانه صیاد را داشته و پس از حصول اطمینان از صحت آن، میتواند مراتب تائید چک را به سامانه اعلام، و یا در صورت انتقال به شخص ثالث، #مشخصات_ذینفع جدید (ثبت شناسه/کدملی وی) را در سامانه صیاد وارد کند.
4⃣شناسایی #گیرنده چک و اطمینان از تائید اطلاعات چک توسط وی مستلزم انجام فرایند #احراز_هویت توسط بانک و یا برنامک موبایلی است،
احراز هویت در برنامک‌های موبایلی به صورت زیر انجام می‌شود:
⭕️الف- انطباق شماره #تلفن گیرنده چک با کد ملی وی؛
⭕️ب- استفاده از یکی از #کارت‌های بانکی گیرنده چک.
به عبارت دیگر گیرنده چک میتواند با به کارگیری یکی از #کارت‌های بانکی متعلق به خود و با استفاده از #سیم کارتی که به نام وی ثبت شده‌است، اقدام به تایید اطلاعات چک و یا انتقال آن به شخص دیگر در سامانه صیاد کند.