‏@dialogue1402

«بلاگردان»
دیگری‌نامه
اپیزود بیست و هفتم

خطر هیجانات جمعی و از دست رفتن نظم، به قدری به انسان نزدیک است که می‌توان دید غالب سنت‌های دینی و آیینی برای آن تمهیداتی دارند.

بخش بزرگی از این تمهیدات را در آنچه جیمز فریزر، انسان‌شناس اسکاتلندی، «انتقال شر» می‌نامد و با مفهوم بلاگردان توصیف می‌کند، می‌توانیم بفهمیم. فریزر در اثر مشهور خود «شاخه‌ زرین» داده‌های آیینی بسیاری را در سراسر زمین جمع‌آوری می‌کند که در تمامی آن‌ها روش‌هایی برای انتقال شر دیده می‌شود.

هیچ‌کدام از این روش‌ها را نمی‌توان روشی علمی یا در معنای متعارف کلمه، مبتنی بر تجربه نامید. اما گستردگی وجود روش‌های انتقال شر نشان می‌دهد که انسان دست‌کم به لحاظ روانشناختی به کنترل وجه پیش‌بینی‌ناپذیر خود، نیاز مبرمی دارد.

در بیست‌وهفتمین اپیزود از پادکست دیگری‌نامه، به مفهوم «انتقال شر» یا به‌عبارت‌دیگر، به مفهوم بلاگردان‌ها می‌پردازیم.

برای مطالعه متن این اپیزود به صفحه گفت‌وشنود مراجعه بفرمایید:

‏ https://dialog.tavaana.org/others-27/

برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در یوتیوب به:

‏ https://youtu.be/CSSGS9U3Xc8?si=7S_Jr3otv-_PQDFD

و برای شنیدن نسخه کامل در ساندکلود به:

‏ https://on.soundcloud.com/jYh1GnN5xgimoEUv9

و برای شنیدن نسخه کامل در کست‌باکس به:

‏https://castbox.fm/vb/740894885

رجوع کنید.

#دیگری_نامه #ادیپ #ادیپوس #ادیپ_شهریار #بلاگردان #انتقال_شر #آیین_انتقال_شر #جیمز_فریزر #شاخه_زرین #دیگری_ستیزی #دیگری_دشمن

@dialogue1402

@dialogue1402

می‌توانید حدس بزنید که بسیاری از این بلاگردان‌های حرفه‌ای که داوطلب گرفتن درد و مرض دیگران می‌شدند، برای کار خود پول دریافت می‌کنند. از آنجا که هیچ شری واقعاً این طوری منتقل نمی‌شود، می‌توان حدس زد که این بلاگردانی، شغل ساده و کم‌دردسری‌ست که احیاناً، دست‌کم گاهی اوقات، پول خوبی هم از آن به دست می‌آید. نمازخوان‌های حرفه‌ای که پول می‌گیرند و برای نمازهای نخوانده‌ی فرد درگذشته‌ی خانواده، نماز می‌خوانند، در حقیقت به نوعی بلاگردانی می‌کنند. از دید آدم ناباورمند، کار آنها شبیه دعانویس‌ها و رمال‌هایی‌ست که برای دفع بلا یا شری، نمایشی بازی می‌کنند و مبلغی می‌گیرند و از این راه امرار معاش می‌کنند.

اما قضیه خیلی جدی‌ست! چون حتی در سنت‌های بزرگ دینی هم ردّ این بلاگردانی را می‌توان پیدا کرد؛ آن هم نه در زرنگی بعضی آدم‌های ناقلا که داوطلبانه، انتقال شری را به عهده می‌گیرند تا پولی به جیب بزنند، بلکه حتی در داستان‌های مقدس آنها در متون مرجع دینی‌شان.

در اپیزود بعدی دیگری‌نامه با نام «شستن گناهان با آب» که فردا منتشر خواهد شد، در ادامه مضمون «بلاگردان» به آیین شستن گناهان با آب که در سراسر سیاره نمونه دارد، خواهیم پرداخت.

#دیگری_نامه #دیگری_دشمن #دیگری_بلاگردان #آیین #بلاگردان #آیین_انتقال_شر #رواداری #گفتگو

@dialogue1402

‏ @dialogue1402

«شستن گناهان با آب»
دیگری‌نامه
اپیزود بیست و هشتم

یونانیان باستان تصور می‌کردند که درد عشق را با آب‌تنی در رود سلمنوس (Selemnos) مداوا  می‌توان کرد. بومیان پرو، با فرو بردن سر در رودخانه‌ای گناهانشان را می‌شویند و پاک می‌شوند… وقتی بومی تی‌پی‌هوکان سانتیاگو بیمار است گاهی سعی می‌کند با پختن سه دسته نان شیرینی هفت تایی، خود را از شر بیماری راحت کند. هفت تا از نان‌شیرینی‌ها را بر بالای بلندترین درخت کاج جنگل قرار می‌دهد، هفت تای دیگر را پای آن درخت خاک می‌کند و هفت‌تای دیگر را توی چاهی می‌اندازد و سپس با آب آن چاه خود را می‌شوید. به‌این‌وسیله بیماری را به آب چاه می‌سپارد و راحت می‌شود…

کاهنه‌های دایاک بدبختی را با زدن و روبیدن و کوبیدن هوا با شمشیرهای چوبی از خانه‌ها می‌رانند و شمشیر را سپس در رودخانه می‌شویند تا شومی و بدبختی با آب برود. گاهی بدبختی و بدشگونی را با جاروهای ساخته از برگ خاصی و آغشته به آب برنج و خون از خانه جارو می‌کنند. پس از پاک شدن اتاق‌های خانه، آن را به خانه‌ بازیچه‌ای ساخته از نی انتقال می‌دهند و خانه‌ کوچک پر از بدشگونی و بدبختی را توی رودخانه می‌اندازند رودخانه آن را به سوی دریا می‌برد و بار شوم و نحس‌اش را به کشتی کتری‌مانندی می‌دهد که وسط دریاها شناور است و همه‌ بدختی‌ها و درد و رنج آدمیان را در درون پروسعت خود جای می‌دهد.

این نمونه‌ها جنبه‌ کاملا سودمند انتقال شر را می‌نمایانند؛ نشان می‌دهند که انسان چگونه بر آن است که با منتقل کردن درد و محنت‌اش به اشیای مادی به آسودگی دست یابد و سپس آن اشیاء را به دور اندازد یا به صورتی درآورد که دیگر بی‌گزند باشند. با این حال، غالبا انتقال شر به اشیای مادی فقط گامی‌ست به سوی انداختن آن به دوش انسان زنده‌ دیگر.

این جنبه‌ تبهکارانه‌ این انتقال است…

برای مطالعه ادامه یادداشت رجوع کنید به صفحه گفت‌وشنود:

‏ https://dialog.tavaana.org/others-28/

برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در یوتیوب به:

‏ https://youtu.be/0LYO7aqRY-E?si=sf9vO7X87F39h3kn

و برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در ساند کلود به:

‏ https://on.soundcloud.com/3ixzphk27ey78DTm8

و برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در کست‌باکس به:

‏ https://castbox.fm/vb/745487118


رجوع بفرمایید.

#دیگری_نامه #آیین #آیین_انتقال_شر #شاخه_زرین #جیمز_فریزر #دیگری_دشمن #دیگری_بلاگردان

‏ @dialogue1402
 

‏ @dialogue1402

«در ابتدا عمل بود»
تاثیر آیین بر همبستگی اجتماعی

امروز ۲۸ مرداد زادروز ستارخان ملقب به سردار ملی‌ست. نیما قاسمی، پژوهشگر فلسفه، در گفتگویی کلاوب‌‌هاوسی به میزبانی توانا، درباره «آیین» و «کنش آیینی» صحبت می‌کند و همبستگی‌های برآمده از این نوع کنش‌ها را بنیادی‌تر و استوارتر از همبستگی‌های کلام‌محور می‌داند. او در بخشی از این گفتگوی کلاوب‌هاوسی که با حضور صاحبنظران دیگر برگزار شد، بر نقش سیاسی آیین‌های ملی در خیزش‌های سالهای اخیر تاکید می‌گذارد.

در بریده زیر از این گفتگو، قاسمی، اصالت و استقلال کنش آیینی نسبت به ایده و ایدئولوژی را مطرح می‌کند.

برای شنیدن نسخه کامل در یوتیوب از لینک زیر استفاده کنید:

‏ https://youtu.be/UbihtkzswFU?si=ANkbWmsljaql-NJl

برای شنیدن نسخه کامل در ساند کلود از لینک زیر استفاده کنید:

‏ https://on.soundcloud.com/Pf1r2jsWADqyUHZU6

#توانا #رواداری #گفتگو #آیین #کنش_آیینی #آیین_ملی #ستارخان #سردار_ملی

‏ @dialogue1402

‏ @dialogue1402

«از جادو تا دین»
دیگری‌نامه
اپیزود ۲۹

…این ایده که انسان مدرن سکولار از جهات مختلف هنوز به شیوه‌ای دینی می‌اندیشد و به شیوه‌ای دینی رفتار می‌کند، ذهن بسیاری از دین‌پژوهان از جمله میرچا الیاده را اشغال کرده بوده است. اینکه حتی در جوامعی با چند صد سال سوابق سکولاریسم، انسان غیر دینی خالص به ندرت یافت می‌شود، مستند الیاده قرار گرفت تا اهمیت پژوهش‌های خود در لایه‌های زیرین و بسیار کهن ذهن مذهبی بشر را جا بیندازد.

الیاده در کتاب مقدس و نامقدس در خصوص انسان غیردینی مدرن می‌نویسد: «او خود را با مجموعه‌ای از انکاریات و ردیات شکل می‌دهد؛ لیکن وی شکار واقعیاتی‌ست که رد و انکار کرده است.» چنین ذهنیتی هنوز هم انگیزش خیلی از پژوهشگران برای مطالعه‌ تاریخ کهن و به‌ویژه مطالعه‌ اسطوره‌هاست. برای بسیاری از آن‌ها سلبریتی‌های موزیک پاپ، به‌عنوان نمونه، با آن هواداران پرشور و حتی دیوانه‌یشان، با آن نورپردازی‌ها و دکورسازی‌های پرخرجی که در اجراهای بزرگ‌شان می‌کنند، در حقیقت خدایان یا نیم‌خدایان دوران کهن‌اند که با سر و شکلی تازه، همان مجموعه اعمال کهن، یعنی اعمال آیینی را بازسازی و بازتولید کرده‌اند.

این ذهنیت که انسان مانند عروسکی کوک‌شده، روی خط «الگوهای کهن» پیش می‌رود و کم‌تر از آن الگوهای کهن تخطی می‌کند، در سریال تلویزیونی «خدایان آمریکایی»، دستمایه‌ داستان‌پردازی قرار گرفته است. در این سریال، کاراکترهای اصلی داستان، در حقیقت موجودات افسانه‌ای اعصار کهن‌اند…

برای مطالعه ادامه این یادداشت به صفحه گفت‌وشنود مراجعه کنید:

‏ https://dialog.tavaana.org/others-29/

برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در یوتیوب به:

‏ https://youtu.be/mKMNRmqS1IA

و برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در ساند کلود به:

‏ https://soundcloud.com/tavaana/38d27820-d45c-448b-9576-efaf64c7d586

و برای شنیدن نسخه کامل این اپیزود در کست‌باکس به:

‏ https://castbox.fm/vb/747579939

مراجعه بفرمایید.

#دیگری_نامه #دیگری #جادو #دین #نقد_دین #بلاگردان #آیین_انتقال_شر #جیمز_فریزر #ادیپ #ادیپوس #سوفوکل

‏ @dialogue1402

‏@dialogue1402

«… به خاطر آنکه علماء و دولت ایران، حضرت بهاءالله را از ایران تبعید کردند و ایشان را به مملکت عثمانی سرگون نمودند، مزار حضرت بهاءالله و حضرت عبدالبهاء در داخل کشور عثمانی یعنی در عکّا و حیفاء قرار گرفت و عکّا و حیفا مرکز روحانی و اداری جامعه‌ی جهانی بهایی گردید.

۲۷ سال پس از وفات حضرت عبدالبهاء بود که با تشکیل دولت اسرائیل، عکا و حیفا جزئی از خاک این کشور گشت. مخالفان امر بهایی که از انصاف و خرد بویی نبرده‌اند بهائیان ایران را به عنوان جاسوسان صهیونیزم مورد زجر و آزار قرار داده‌اند و حقوق اولیه ایشان را مسلوب کرده‌اند. دلیل اصلی این افراد برای توجیه افعال ضدانسانی و ضدخدایی‌شان این است که مرکز اداری و روحانی بهائیان در اسرائیل قرار دارد و بهاییان برای مخارج این مرکز، تبرُّعاتی به مرکز اداری بهایی در حیفاء می‌فرستند. آیا بی‌انصافی و بی‌رحمی و خشونت بیش از این هم می‌شود؟

نابردباری همین افراد بود که به سرگونی و تبعید حضرت بهاءالله از وطن خود به کشور عثمانی منجر گردید. این دولت ناشکیبا و علماء تنگ‌نظر و نابردبار بودند که به آزار و اذیت بهائیان پرداختند؛ حقوق اولیه‌ی ایشان را مسلوب نمودند؛ به قتل و غارت و کشتار ایشان پرداخته و شارع بهایی را از ایران اخراج کرده و بالاخره به زندان عکا تبعید نمودند. آنگاه بهاییان ایران را متهم به جاسوسی اسرائیل می‌سازند چرا که پیامبر بهایی در عکا وفات می‌کند و لذا مرکز اداری و روحانی بهایی در فلسطین قرار می‌گیرد؛ جایی که بیش از نیم قرن بعد مبدل به دولت اسرائیل می‌شود.»  

آنچه خواندید از مقاله‌ی بلند «آیین جهانی بهایی» نوشته‌ی نادر سعیدی بود. در اپیزود بیست و نهم از دیگری‌نامه با نام «از جادو تا دین» به جنبه تبهکارانه آیین‌های «انتقال شر» پرداختیم. برای دسترسی به این اپیزود از لینک زیر استفاده کنید:

‏https://dialog.tavaana.org/others-29/

#دیگری_نامه #رواداری #بهاییان #ایمان_بهایی #بلاگردان #آیین_انتقال_شر

‏@dialogue1402

‏@dialogue1402

جشن شکرگزاری (Thanksgiving)

جشن شکرگزاری که در چهارمین پنج‌شنبه ماه نوامبر برگزار می‌شود، فرصتی است برای گردهمایی خانواده‌ها و دوستان و جشن گرفتن به مناسبت برداشت محصول و شکرگزاری برای داشته‌ها؛ امسال این روز مصادف با ۲۸ نوامبر شده است.

ریشه‌های جشن شکرگزاری در آمریکای شمالی به دورانی که مردم با شکرگزاری به درگاه خداوند برای افزایش محصولات دعا می‌کردند بازمی‌گردد. در گذشته این جشن بیشتر از امروز شکل مذهبی داشت. هرچند امروز این جشن کمتر جنبهٔ مذهبی دارد و بیشتر یک تعطیلات فرهنگی است، ولی همچنان بسیاری از مردم این روز را به عنوان فرصتی برای شکرگزاری و سپاسگزاری از آنچه در زندگی دارند، گرامی می‌دارند.

از نظر سنتی، در این روز معمولا غذاهایی مثل بوقلمون، سیب‌زمینی پوره، سس کرنبری و پای کدوحلوایی سرو می‌شود. این غذاها نمادهایی از فصل پاییز و فراوانی نعمت‌ها هستند. البته مراسم مذهبی هنوز در برخی کلیساها برگزار می‌شود، اما بخش اصلی جشن شکرگزاری بیشتر به گردهمایی خانوادگی و زمان سپری کردن با عزیزان تبدیل شده است.

در انجیل، تأکید فراوانی بر شکرگزاری و سپاسگزاری از خداوند برای نعمت‌ها وجود دارد. برای مثال، در نامه اول به تسالونیکیان (۵:۱۸)، آمده است:

«در همه چیز شکرگزاری کنید، زیرا این است اراده خدا در مسیح عیسی برای شما.»

همچنین، در کتاب مزامیر، بارها از لزوم شکرگزاری به درگاه خداوند به خاطر نعمت‌ها و رحمت‌های او صحبت شده است. از این رو، گرچه جشن شکرگزاری به‌طور خاص به عنوان یک روز مذهبی در کتاب مقدس ذکر نشده است، اما روح و مضمون آن با اصول مسیحیِ سپاسگزاری و قدردانی هماهنگ است.

به نظر می‌رسد که جشن شکرگزاری بیشتر از جشن‌های برداشت محصول در اروپای قرون وسطی و بعدها به مهاجران اولیهٔ آمریکای شمالی انتقال پیدا کرده و تبدیل به یک تعطیلات خاص شده است. این جشن‌ها از جشن‌های سنتی برداشت محصول، که در فرهنگ‌های مسیحی و غیرمسیحی رایج بوده‌اند، تأثیر گرفته‌اند و به این صورت با یک مضمون شکرگزاری در زمینهٔ برداشت محصول و نعمت‌های طبیعی همراه شده‌اند.

#مسیحیت #جشن #شکرگزاری #دین #آیین #رواداری #گفتگو

‏@dialogue1402

در تقویم ایران باستان، هر روز سال یک نامی داشته است و دومین روز هر ماه، «بهمن» نامیده می‌شده است. بنابراین در ماه بهمن که یازدهمین ماه سال است، دومین روز، نام ماه و نام روز یکی می‌شود؛ یعنی می‌شود بهمن‌روز از ماه بهمن! این روز را جشن می‌گرفته‌اند.

در صفحه انجمن زرتشتیان تهران در مورد این جشن آمده است: «روز دوم بهمن‌ماه به نام بهمن خوانده می‌شود که مربوط به امشاسوند بهمن است و به مناسبت هم‌نام بودن ماه و روز به بهمنگان و یا بَهْمَنْجَه نامیده می‌شود. امشاسپند بهمن، بنا به نوشته‌های باستان و اوستا، نگهبان چهارپایان سودمند است.»

در قرون اولیه پس از فروپاشی ساسانی که هنوز بسیاری از جشن‌ها و آیین‌های ایرانی نزد مردم برگزار می‌شد و مشهور بود، شاعران هم به جشن بهمن اشاره‌ها می‌کردند. انوری از جمله سروده است:

«بعدها کز سر عشرت همه روز افکندی / سخن رفتن و نارفتن ما در افواه / اندر آمد ز در حجره من صبحدمی / روز بهمنجنه یعنی دوم بهمن‌ماه »

[ یعنی: صبح دوم بهمن شد و گاه جشن آمد و پیکی از ناحیه شاه، شاعر را دعوت به دربار کرد… ]

ابوریحان بیرونی و علی‌بن طوسی و چند تن دیگر از نویسندگان ایرانی‌تبار به این جشن و آیین‌هایش اشاره کرده‌اند. ابوریحان در کتاب التفهیم می‌گوید: در این روز شیر خالص و پاک می‌خورند و معتقدند که حافظه تقویت می‌شود و فراموشی می‌برد. در خراسان، دانه‌های روغنی را با گوشت می‌پزند و با تره می‌خورند. یکی از کامل‌ترین مقالات در مورد این جشن در دانشنامه جهان اسلام یافتنی‌ست. از جمله در دانشنامه جهان اسلام با تکیه بر منابع آمده است که «بهمن» نام گیاهی بوده و بهمن‌چنه به معنای روز چیدن این گیاه هم هست که خوردن آن را فرخنده می‌دانستند. بنابراین، مقارنه سه نام «بهمن»، یکی نام روز، دیگری نام ماه، و دیگری نام گیاه، موجب خجستگی این وقت بوده است. در همین منبع آمده است که ایرانیان تا روزگار مغول این جشن را پاس می‌داشته‌اند.

رنگ سپید و خروس، از دیگر نشان‌های این وقت از سال بوده است.

#هویت #آیین #جشن #فستیوال #دین #دین_مزدایی #امشاسپندان
‏@dialogue1402

‌
آیا می‌دانستید؟

چهارشنبه‌سوری یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که ریشه آن به آیین‌های زرتشتی و سنت‌های ایران باستان بازمی‌گردد.

ایرانیان باستان، آتش را نماد پاکی و روشنی می‌دانستند و در شب آخرین سه‌شنبه سال، با برافروختن آتش، بدی‌ها و بیماری‌ها را از خود دور می‌کردند.

رسم پریدن از روی آتش با گفتن جمله‌ی «زردی من از تو، سرخی تو از من» نمادی از سپردن ضعف و بیماری به آتش و گرفتن نیرو و شادابی از آن است.

قاشق‌زنی یکی از آیین‌های قدیمی چهارشنبه‌سوری بود که طی آن، افراد با چهره‌های پوشیده به در خانه‌ها می‌رفتند و با زدن قاشق به کاسه، از صاحبخانه خوراکی و هدیه دریافت می‌کردند.

در برخی مناطق ایران، رسم شال‌اندازی مرسوم بود؛ جوانان شال‌های بلندی از پشت بام‌ها پایین می‌فرستادند و صاحبخانه درون آن آجیل و شیرینی می‌گذاشت.

ایرانیان قدیم، این شب را به فال‌گیری و پیشگویی اختصاص می‌دادند؛ برخی با فال‌گوشی در کوچه‌ها و برخی با ریختن سرب گداخته در آب آینده خود را پیش‌بینی می‌کردند.

آب‌پاشی و شستن بدن با آب چشمه‌ها در گذشته نمادی از پاکی و ورود به سال نو با طراوت و سلامتی بود.

در گذشته، آجیل چهارشنبه‌سوری ترکیبی از مغزها و میوه‌های خشک بود که آن را «آجیل مشکل‌گشا» می‌نامیدند و به نیت برآورده شدن آرزوها مصرف می‌کردند.

این جشن، مقدمه‌ای برای نوروز و خوش‌آمدگویی به بهار بوده و هنوز هم به‌عنوان یکی از شادترین شب‌های سال در فرهنگ ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد.


چهارشنبه‌سوری شما چطور می‌گذرد؟ آیا هنوز هم آیین‌های قدیمی را اجرا می‌کنید؟

#چهارشنبه_سوری #آیین #رسوم #زرتشتی #ایرانی #باستانی #گفتگو_توانا

@Dialogue1402