☝☝☝☝☝☝☝☝☝☝☝☝
از اجتهاد به نقد عقل اسلامی
اثر محمد ارکون
ترجمه مهدی خلجی
«از اجتهاد به نقد عقل اسلامی» مجموعه مقالاتی، بیش‌تر درآمدگونه، از محمد ارکون و درباره اوست. جُستار اصلی - که عنوان کتاب هم برگرفته از آن است - پیش از انتشار به زبان فرانسه، نخست به عربی چاپ شد. محمد ارکون، تاریخ‌نگارِ اندیشه اسلامی و از پیشگامان نقد ریشه‌ای روش‌شناسی الهیات اسلامی و خاورشناسی در روزگار معاصر است. ارکون طرح کلی خود را «نقد عقل اسلامی» نام نهاد: یعنی به جای پذیرش ادعای کاذب «باز بودن باب اجتهاد» و کوشش برای اصلاح یا احیاء دینی بر پایه مبانی سنتی اسلام‌شناسی، به واسازی (déconstruction) اصول و آموزه‌های اندیشه سنتی، و گذار (déplacement) از چارچوب مسائل و مبانی سنت به گستره پرسش‌ها، کاوش‌ها و روش‌های جدید در علوم زبانی، تاریخی و اجتماعی جدید فرا می‌خواند. او عنوان برگردان انگلیسی یکی از آثار خود را «اسلام: اصلاح یا براندازی؟» (?Islam, To Reform or to Subvert) برگزید. نقد عقل اسلامی، یعنی سنجش تاریخی-زبانی و فلسفی امکانات دستگاهِ مفاهیم سنتی برای شناخت اسلام و تشخیص مرزها و محدودیت‌های آن. نقد عقل اسلامی، رویکردی چند سویه و چند رشته‌ای به سنت و تاریخ اسلام است و از انسان‌شناسی تاریخی گرفته تا نظریه‌های جدید در نقد ادبی، همه را به این هدف، همزمان، به کار می‌گیرد.
ارکون در جُستار «از اجتهاد به نقد عقل اسلامی»، به طور موردی و ملموس، روش نقادانه خود را درباره تفسیرهای سنتی از آیات «ارث» و «وصیت» در قرآن به کار می‌برد و با تحلیلی مفهومی-تاریخی نشان می‌دهد که فقه، صنعتی ساخته فقیهان برای تاریخ‌زدایی (dehistoricization) و بافتارزدایی (decontextualization) از متن‌های بنیادی و دوره آغازین تاریخ اسلام است. تکنیک‌هایی مانند «اجماع» و استدلال‌های منسوخ فقهی، فاقد مشروعیت تاریخی و وجاهت روش‌شناختی است و بیش از آن‌که در شناخت درست اسلام گرهی بگشاید، منافع طبقه‌هایی اجتماعی مانند فقیهان را پاسداری می‌کند. هدف اصلی نقد عقل اسلامی، رهانیدن ذهنیت مسلمانان امروز از جزمیت‌های فکری و مرجعیت‌های دینی است؛ کمک به اندیشیدن انتقادی درباره گذشته و آینده خود و سرانجام، سهم داشتن خلاقانه در جریان جهانی دانش و جنبش‌های برابری‌خواهانه و آزادی‌خواهانه.
افق‌های نوینی که ارکون در مطالعات اسلامی گشود، همچنان برای پژوهش‌گران الهام‌بخش است، ولی آثار او به دلایل گوناگون دشوار و نیازمند آشنایی پیشینی با بنیادهای فکری این اندیشمند فرانسوی-الجزایری‌تبار است. مترجم این جستار، مهدی خلجی، افزون بر پیش‌گفتاری درآمدگونه درباره رویکرد و روش ارکون در اسلام‌شناسی، چند نوشته و ترجمه دیگر نیز در این کتاب گنجانده است تا شاید بهره خواننده مشتاق به آشنایی با نوآوری‌های ارکون در مطالعات اسلامی بیش‌تر شود.
#کتاب #اندیشه #نقادی #روشنفکری #رواداری #کتابخانه_توانا
از اجتهاد به نقد عقل اسلامی
اثر محمد ارکون
ترجمه مهدی خلجی
«از اجتهاد به نقد عقل اسلامی» مجموعه مقالاتی، بیش‌تر درآمدگونه، از محمد ارکون و درباره اوست. جُستار اصلی - که عنوان کتاب هم برگرفته از آن است - پیش از انتشار به زبان فرانسه، نخست به عربی چاپ شد. محمد ارکون، تاریخ‌نگارِ اندیشه اسلامی و از پیشگامان نقد ریشه‌ای روش‌شناسی الهیات اسلامی و خاورشناسی در روزگار معاصر است. ارکون طرح کلی خود را «نقد عقل اسلامی» نام نهاد: یعنی به جای پذیرش ادعای کاذب «باز بودن باب اجتهاد» و کوشش برای اصلاح یا احیاء دینی بر پایه مبانی سنتی اسلام‌شناسی، به واسازی (déconstruction) اصول و آموزه‌های اندیشه سنتی، و گذار (déplacement) از چارچوب مسائل و مبانی سنت به گستره پرسش‌ها، کاوش‌ها و روش‌های جدید در علوم زبانی، تاریخی و اجتماعی جدید فرا می‌خواند. او عنوان برگردان انگلیسی یکی از آثار خود را «اسلام: اصلاح یا براندازی؟» (?Islam, To Reform or to Subvert) برگزید. نقد عقل اسلامی، یعنی سنجش تاریخی-زبانی و فلسفی امکانات دستگاهِ مفاهیم سنتی برای شناخت اسلام و تشخیص مرزها و محدودیت‌های آن. نقد عقل اسلامی، رویکردی چند سویه و چند رشته‌ای به سنت و تاریخ اسلام است و از انسان‌شناسی تاریخی گرفته تا نظریه‌های جدید در نقد ادبی، همه را به این هدف، همزمان، به کار می‌گیرد.
ارکون در جُستار «از اجتهاد به نقد عقل اسلامی»، به طور موردی و ملموس، روش نقادانه خود را درباره تفسیرهای سنتی از آیات «ارث» و «وصیت» در قرآن به کار می‌برد و با تحلیلی مفهومی-تاریخی نشان می‌دهد که فقه، صنعتی ساخته فقیهان برای تاریخ‌زدایی (dehistoricization) و بافتارزدایی (decontextualization) از متن‌های بنیادی و دوره آغازین تاریخ اسلام است. تکنیک‌هایی مانند «اجماع» و استدلال‌های منسوخ فقهی، فاقد مشروعیت تاریخی و وجاهت روش‌شناختی است و بیش از آن‌که در شناخت درست اسلام گرهی بگشاید، منافع طبقه‌هایی اجتماعی مانند فقیهان را پاسداری می‌کند. هدف اصلی نقد عقل اسلامی، رهانیدن ذهنیت مسلمانان امروز از جزمیت‌های فکری و مرجعیت‌های دینی است؛ کمک به اندیشیدن انتقادی درباره گذشته و آینده خود و سرانجام، سهم داشتن خلاقانه در جریان جهانی دانش و جنبش‌های برابری‌خواهانه و آزادی‌خواهانه.
افق‌های نوینی که ارکون در مطالعات اسلامی گشود، همچنان برای پژوهش‌گران الهام‌بخش است، ولی آثار او به دلایل گوناگون دشوار و نیازمند آشنایی پیشینی با بنیادهای فکری این اندیشمند فرانسوی-الجزایری‌تبار است. مترجم این جستار، مهدی خلجی، افزون بر پیش‌گفتاری درآمدگونه درباره رویکرد و روش ارکون در اسلام‌شناسی، چند نوشته و ترجمه دیگر نیز در این کتاب گنجانده است تا شاید بهره خواننده مشتاق به آشنایی با نوآوری‌های ارکون در مطالعات اسلامی بیش‌تر شود.
#کتاب #اندیشه #نقادی #روشنفکری #رواداری #کتابخانه_توانا
ایران: برای قطعنامه‌های حقوق بشری سیاسی ارزشی قائل نیستیم
حسین جابر انصاری، سخنگوی وزارت خارجه ایران، می‌گوید جمهوری اسلامی برای قطعنامه‌های حقوق بشری سازمان ملل که با انگیزه‌های سیاسی و "لابی‌های پنهان" تهیه و تصویب می‌شوند ارزشی قائل نیست.
آقای جابر انصاری در واکنش به تصویب قطعنامه‌ای در کمیته حقوق بشر سازمان ملل، که وضع حقوق بشر در ایران را مایه نگرانی می‌داند، گفته است: "جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست اصولی خود مخالف هرگونه استفاده ابزاری و سیاسی از حقوق بشر علیه کشورهای مستقل است و از این که مکانیسم‌ها و ابزارهای حقوق بشری سازمان ملل یک بار دیگر دستاویز سیاست #گزینشی برخی کشورها قرار گرفته است ابراز تاسف می‌کند."
سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته ایران از "حمایت واقعی" از حقوق بشر استقبال می‌کند و مطابق ارزش‌های #انسانی، اسلامی و قوانین ایران ارتقای حقوق بشر را یکی از وظایف دولت در قبال شهروندان می‌داند. با این حال او اضافه کرده است: "اما برای قطعنامه‌هایی که با انگیزه‌های سیاسی ارائه و تصویب آن نه بر اساس محتوا بلکه بر اساس جبهه بندی سیاسی کشورها و لابی‌های پنهان انجام می‌شود، ارزشی قائل نیست."
پنجشنبه، ۲۸ آبان/۱۹ نوامبر، کمیته حقوق بشر سازمان ملل در قطعنامه‌ای از محدودیت #آزادی #اندیشه و #بیان و افزایش اعدام‌ها در ایران انتقاد کرد و خواهان برگزاری یک انتخابات شفاف و آزاد در ایران شد.
این قطعنامه با تکیه بر گزارش‌های گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل و با ۷۶ رای مثبت در مقابل ۳۵ رای منفی و ۶۸ رای ممتنع در کمیته #حقوق_بشر سازمان ملل تصویب شد و انتظار می‌رود مجمع عمومی سازمان ملل هم آن را در هفته‌های آتی با آرای مشابه تایید کند.
مقام‌های ایرانی همواره می‌گویند که انتقادات حقوق بشری از این کشور با انگیزه‌های #سیاسی انجام می‌گیرد. حسن روحانی، رئیس جمهور، سال گذشته گفت در ایران کسی به خاطر #روزنامه‌نگاری یا فعالیت رسانه‌ای #بازداشت نمی‌شود.
محمدجواد #ظریف، وزیر خارجه ایران هم چند ماه پیش گفت: "ما افراد را به خاطر عقایدشان #زندانی نمی‌کنیم."
BBC Persian
اطرح #مانانیستانی -ایران وایر
@Tavaana_Tavaanatech
حسین جابر انصاری، سخنگوی وزارت خارجه ایران، می‌گوید جمهوری اسلامی برای قطعنامه‌های حقوق بشری سازمان ملل که با انگیزه‌های سیاسی و "لابی‌های پنهان" تهیه و تصویب می‌شوند ارزشی قائل نیست.
آقای جابر انصاری در واکنش به تصویب قطعنامه‌ای در کمیته حقوق بشر سازمان ملل، که وضع حقوق بشر در ایران را مایه نگرانی می‌داند، گفته است: "جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست اصولی خود مخالف هرگونه استفاده ابزاری و سیاسی از حقوق بشر علیه کشورهای مستقل است و از این که مکانیسم‌ها و ابزارهای حقوق بشری سازمان ملل یک بار دیگر دستاویز سیاست #گزینشی برخی کشورها قرار گرفته است ابراز تاسف می‌کند."
سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته ایران از "حمایت واقعی" از حقوق بشر استقبال می‌کند و مطابق ارزش‌های #انسانی، اسلامی و قوانین ایران ارتقای حقوق بشر را یکی از وظایف دولت در قبال شهروندان می‌داند. با این حال او اضافه کرده است: "اما برای قطعنامه‌هایی که با انگیزه‌های سیاسی ارائه و تصویب آن نه بر اساس محتوا بلکه بر اساس جبهه بندی سیاسی کشورها و لابی‌های پنهان انجام می‌شود، ارزشی قائل نیست."
پنجشنبه، ۲۸ آبان/۱۹ نوامبر، کمیته حقوق بشر سازمان ملل در قطعنامه‌ای از محدودیت #آزادی #اندیشه و #بیان و افزایش اعدام‌ها در ایران انتقاد کرد و خواهان برگزاری یک انتخابات شفاف و آزاد در ایران شد.
این قطعنامه با تکیه بر گزارش‌های گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل و با ۷۶ رای مثبت در مقابل ۳۵ رای منفی و ۶۸ رای ممتنع در کمیته #حقوق_بشر سازمان ملل تصویب شد و انتظار می‌رود مجمع عمومی سازمان ملل هم آن را در هفته‌های آتی با آرای مشابه تایید کند.
مقام‌های ایرانی همواره می‌گویند که انتقادات حقوق بشری از این کشور با انگیزه‌های #سیاسی انجام می‌گیرد. حسن روحانی، رئیس جمهور، سال گذشته گفت در ایران کسی به خاطر #روزنامه‌نگاری یا فعالیت رسانه‌ای #بازداشت نمی‌شود.
محمدجواد #ظریف، وزیر خارجه ایران هم چند ماه پیش گفت: "ما افراد را به خاطر عقایدشان #زندانی نمی‌کنیم."
BBC Persian
اطرح #مانانیستانی -ایران وایر
@Tavaana_Tavaanatech