🔹 استقلال افغانستان و یک مشابهت تاریخی

🔻 امروز ۲۸ اسد (مرداد) سالگرد استقلال افغانستان بود. همین اول این را بگویم که منظور از این استقلال، جداشدن افغانستان و ایران از هم نیست، بلکه استقلال از انگلستان منظور است. یعنی تا ۲۸ اسد ۱۲۹۸، افغانستان از نظر سیاست خارجی وابسته به انگلستان بود و در این زمان، با ابتکار امان‌الله خان پادشاه وقت افغانستان استقلال یافت.
🔻 ولی شگفت است که امان‌الله خان هم سرنوشتی شبیه اشرف غنی پیدا کرد. او هم با شورش‌های محلی روبه‌رو شد و در حالی که هنوز امید به حفظ حکومتش بود، با عجله راهی قندهار و سپس خارج از کشور شد و تا پایان عمر در ایتالیا در غربت به سر برد. البته یک تفاوت مهم امان‌الله خان با اشرف غنی این بود که امان‌الله پادشاهی بود وطن‌دوست، خادم کشور و البته متأسفانه خام و بی‌تجربه که با همه خدماتی که برای کشور کرد، بعضی رفتارهای حساب‌نشده‌اش زمینه‌های شورش را فراهم کرد.
🔻 اما جدا از شباهت فروپاشی حکومت‌های این دو تن، یک شباهت دیگر هم وجود داشت و آن نظامی بود که پس از آنان بر سر کار آمد. حبیب‌الله کلکانی که با سرنگون ساختن امان‌الله خان بر سر کار آمد، حبیب‌الله شخصی بود بی‌سواد که همه مظاهر ترقی و پیشرفت دورۀ امانی را از بین برد. مدارس را راکد ساخت؛ نظام مالی و اداری مدرن کشور را نابود کرد و در واقع یک حکومت قبیله‌ای ایجاد کرد. بسیاری از کارمندان لایق و کارآمد امانی برکنار شدند و به جایشان کسانی آمدند که از کوه پایین آمده بودند. و چنین شد که حکومت او فقط ۹ ماه دوام آورد و سرنگون شد.
🔻 این قضیه می‌تواند برای دولتمردان کنونی افغانستان عبرت‌آموز باشد. امید است که دولتمردان ما هم از سرنوشت امان‌الله خان عبرت بگیرند (که نگرفتند) و هم از سرنوشت حبیب‌الله کلکانی عبرت بگیرند (که امیدواریم بگیرند.)

تصویرها:
۱. امان‌الله خان، پادشاه افغانستان از ۱۲۹۸ تا ۱۳۰۸ ش.
۲. امان‌الله خان و خانوادۀ او.
۳. امان‌الله خان و ملکه ثریا در سفر به ایران.
۴. اولین دسته از دختران افغانستان که در زمان امان‌الله خان برای تحصیل به خارج کشور اعزام شدند. البته اقداماتی از این قبیل در جامعۀ سنتی افغانستان، برای پادشاه جوان شر شد و گروهی را البته به تحریک انگلیس‌ها، علیه او شوراند و سبب سقوطش شد.
۵ و ۶. حبیب‌الله کلکانی، راهزنی که با سرنگون‌ساختن امان‌الله خان به پادشاهی رسید و فقط ۹ ماه دوام آورد.

@mkazemkazemi

بمب خبری
@Pamirnews 👈
لایف جنجالی دیشب استاد محمدحسین جعفریان، شاعر، نویسنده، ژورنالیست و فلم‌ساز بسیجی و جانبازی ایرانی و کارشناس ارشد مسایل افغانستان که به صورت اختصاصی پامیرنیوز به آن دسترسی پیدا کرده...در ای فلم نفرها مستقیم از هرات، دره پنجشیر، بامیان و بدخشان گپ زده، در آخر جعفریان صاحب به ارتباط شایعه ورود کدام صهیونیست به پنجشیر و کدام مقاله احمد مسعود در واشنگتن‌پست و جو خراب فضای مجازی به ای‌ارتباط، بسیار یک گپای درست و جنجالی می‌زند....حتماحتماحتما این لایو را ببینید. خاصه ۴۵ دقیقه آخرین ش را. آدرس پیج‌ استاد جعفریان در اینستاگرام:

👇
https://instagram.com/mh_jafarian?utm_medium=copy_link

و پیج دیگر...
👇
https://instagram.com/mhjafarian?utm_medium=copy_link



https://t.me/pamirnews 👈👈

🔹 شیوۀ داوری دربارۀ یک بحث تاریخی
من در پست قبل بحثی داشتم دربارۀ سالگرد استقلال افغانستان با اشاره به دو شخصیت تاریخی، امان‌الله خان و حبیب‌الله کلکانی. نظرهای من در مورد این دو شخصیت، بر پایۀ آثاری بود که از تاریخ افغانستان خوانده‌ام از جمله «افغانستان در مسیر تاریخ» میر غلام‌محمد غبار و «افغانستان در پنج قرن اخیر» میر محمدصدیق فرهنگ که دو کتاب مهم در تاریخ افغانستان به حساب می‌آیند. افزون بر آن، از گزارش‌های خبری به خصوص در روزنامۀ اطلاعات ایران که در همان زمان چاپ شده و در کتاب «افغانستان در روزنامۀ اطلاعات ایران» به کوشش بصیراحمد حسین‌زاده گرد آمده است هم بهره گرفته‌ام. طبیعتاً در این یادداشت سعی کردم که دربارۀ این دو زمامدار افغانستان، فارغ از ملاحظات قومی نظر بدهم و بر این باورم که هر دو تن، واجد خصوصیات مثبت و منفی بودند.
🔻 این مطلب را در اینستاگرام هم گذاشتم و واکنش‌هایی که بعضی از عزیزان در پیام‌ها در آنجا داشتند، برایم غیرمنتظره بود و تا حدودی رنگ عصبیت‌های قومی داشت. نه تنها در مورد این دو شخصیت اظهار نظرهایی افراط‌آمیز دیده می‌شد که قضاوت‌هایی تند متوجه نویسندۀ این یادداشت نیز می‌شد.
من عزیزان را به دو چیز توصیه می‌کنم. اول، خواندن کتاب‌های تاریخ آن زمان است. با خواندن این کتاب‌ها تصویر بهتری از اشخاص و وقایع خواهیم داشت. اگر عزیزانی هستند که کتاب‌های مفید دیگری دربارۀ عصر امانی و عصر حکومت کلکانی سراغ دارند، معرفی کنند. بگذاریم که مسیر آگاهی و دانش باز شود، نه پرخاشگری و عصبیت.
🔻 دیگر این که در بحث و گفتگو، آداب آن را رعایت کنیم و بدانیم که با عصبیت، پرخاشگری و دشنام دادن، پیشرفتی در سطح آگاهی جامعه رخ نمی‌دهد. سعی کنیم مدارا، شکیبایی و انصاف پیشه کنیم. این که اشخاص مورد بحث یا نویسندۀ مطلب را با صفاتی مثل «خنزیر»، «ناموس‌فروش»، «کوردل»، «میوهٔ کرم‌زده» و دارای «ذهنیت تاریک و منفی» یاد کنیم، کمکی به مخاطب و خوانندۀ مطلب ما نمی‌کند. کسی هم با خواندن چنین پیام‌هایی به مسیر درست و حقیقت راهنمایی نمی‌شود.
من دربارۀ «آداب بحث و گفتگو»‌ در کانال تلگرامی و نیز صفحهٔ اینستاگرام خودم چند پست دارم. پیشنهاد می‌کنم عزیزانی که لب به پرخاش گشوده بودند، آن‌ها را بخوانند. ضرر نخواهند کرد.

@mkazemkazemi

🔻 شنبه ۳۰ مرداد، ساعت ۲۳
مهمان سلمان کدیور هستم به صورت زنده در اینستاگرام ایشان.
https://instagram.com/kadivar.salman?utm_medium=copy_link

⬅️ صفحه اول روزنامه همشهری، یکشنبه ۳۱مرداد ۱۴۰۰

🔺نسخه دیجیتال روزنامه را در سایت
newspaper.hamshahrionline.ir
بخوانید.

🔴 @hamshahrinews

یادداشت من دربارهٔ وضعیت افغانستان
در صفحهٔ ۱ روزنامهٔ همشهری
امروز ۳۱ مرداد ۱۴۰۰

🔹 هم‌اکنون، شبکۀ افق، تکرار برنامۀ «جهان‌آرا» ویژۀ افغانستان. برنامه‌ای که قدری هم جنجالی شد.

ولی برندۀ اصلی این مناظره به نظرم محمدنعیم بود. در فرصت اندکی که داشت، با تسلط، مهارت، سخنوری و البته با مغلطه‌کاری و انحراف اذهان به سمت مطلوب خود، همه حرف‌هایش را گفت، بدون تپق، بدون لکنت، بدون کوتاه آمدن از مواضع خود.
در جریان امریکا هم حرف دل خود را گفت و آب پاکی روی دست آقای ثابتی ریخت. گفت امریکا به کشور ما حمله کرده بود، با او جنگیدیم. وگرنه ما که با امریکا مشکلی نداریم.
قابل توجه کسانی که تصور می‌کردند طالبان دشمن خونی امریکایند و همواره بر این موضع خود خواهند بود. نه برادر من. آن‌ها عمل‌گرایند نه ایدئولوژیست. خیلی قشنگ و ماهرانه چرخش می‌کنند و شما را جا می‌گذارند متأسفانه.

@mkazemkazemi

🔷زنجیره‌ی قوم‌گرایی از عبدالرحمان تا اشرف غنی
🔺زینب بیات
رخدادهای مملکت ما چنان به هم پیوند خورده که این روزها دیگر برای تحلیل مسائل کشور لازم نیست سیاستمدار باشی. کافی است بگذاری که ذهنت به شکل خودکار رشته تحولات قرن اخیر را کنار هم بچیند و آن وقت نتیجه خودش به دست می‌آید.
ذهنم می برد مرا به دوران عبدالرحمان خان که لقب «جابر» را در بین مردم از آن خود کرده است. کسی که با اقدامات نژادپرستانه و قتل‌ها و کوچ اجباری مردم هزاره از افغانستان در تاریخ ما، نام کشیده است. کشتار مردم، به بردگی گرفتن و غصب زمین‌های آن‌ها که باعث کوچ عده‌ی زیادی از مردم شیعه و فارسی‌زبان به پاکستان و ایران شد، حدود ۱۳۰ سال پیش.
از دروازهٔ زمان عبور می‌کنم و می‌رسم به زمانی که نام خراسان بزرگ به افغانستان تغییر یافت، یک نام نو که قبلاً فقط به مناطق محدودی از کشور اطلاق می‌شد و نه کل این سرزمین پهناور با اقوام و ملیت‌های مختلف. نام یک قوم به کل کشور تعمیم داده شد و به کل قومیت‌های دیگر.
از دروازهٔ زمان عبور می‌کنم و می‌بینم که همچنان حاکمان یک‌دست پشتون در دوره‌های متعدد تلاش می‌كنند که این سرزمین را به سمت پشتونیزه کردن ببرند. انتقال گروه‌هایی از مردم پشتون جنوب به نوار مرزی و شمال افغانستان که کلاً تاجیک‌نشین و ازبک‌نشین است در زمان محمدنادر خان و حتی همین حالا.
گردونۀ زمان می‌چرخد و می رسم به دورهٔ ظاهر شاه، زمانی که زبان پشتو در کنار زبان فارسی در قانون اساسی به رسمیت شناخته شد. آموزش زبان پشتو در ادارات و در مکاتب اجباری شد و تلاش شد یک نوع فارسی‌ستیزی در سیاست حکومتی، ‌حاکم شود تا به امروز که حتی در قانون اساسی افغانستان، بیان شده است که باید سرود ملی به زبان پشتو باشد. من این قانون را در شرایطی که قومیت‌های متعدد با زبان‌های مختلف و به صورت گسترده با زبان ملی فارسی صحبت می‌کنند درک نمی‌کنم.
می‌رسم به حامد کرزی که طالبان را که سال‌ها شب و روزشان به انتحاری‌کردن و کشتن مردم ما از پیر و جوان و خرد و کلان گذشته، برادر خواند، برادری که صرفاً ناراضی است ولی نارضایتی او به قیمت ریختن خون جوانان و کودکان و زنان و مردان زیادی به‌خصوص از مردم هزاره و شیعه منجر شده است، مثل حوادث اخیر در دشت برچی. به راستی چرا تمرکز کشت و کشتار در کابل توسط طالبان، ‌مناطق شیعه‌نشین و هزاره‌نشین بود؟ آیا بین طالبان و اشرف غنی با عبدالرحمان جابر نسبتی است؟ آیا سیاست پشتونیزه‌کردن افغانستان حالا به شکل جدیدتر و مدرن‌تری ادامه دارد؟
به اشرف غنی که می‌رسم یک مرحله جلوتر می‌رود او با طالبان به توافق‌های پنهانی می‌رسد. شهرها را یکی یکی می‌سپارد به دست طالبان، هم‌تباران خودش. به نیروهای دفاعی در ولایات مختلف، پشتیبانی نمی رساند و علی‌رغم دل بستگی به پست خودش، انگار به یک منفعت بزرگ‌تر قومی و یک معاملهٔ بزرگ‌تر تاریخی فکر می‌کند و آن رسیدن به مرحلهٔ نهایی پشتونیزه‌کردن افغانستان است. کاری که استارتش را عبدالرحمان جابر زده بود باید به یک سرانجامی می‌رسید.
طالبان کشور را یک‌دست می‌گیرد. در شمال و جنوب و شرق و غرب سیطره پیدا می‌كند و نیروها و فرماندهان ازبک و تاجیک و هزاره به استثنای احمد مسعود همه و همه میدان را خالی ‌می‌کنند. در کابل هم مردم گروه گروه به میدان هوایی هجوم می‌آورند که کابل را ترک کنند و عمده‌ی این مردم، فارسی‌زبان هستند.
ذهن من این اتفاق‌ها را در کنار هم می‌چیند، به یک رشته درمی‌آورد و به یک نتیجه‌گیری شوم می‌رسد.
نشسته‌ام و به این تحلیل فکر می‌كنم به افغانستانی یک‌دست پشتون با یک فکر افراطی و سلفی در منطقه، ‌بدون زبان فارسی و بدون تعادل و به آینده‌ای مبهم و گنگ برای کشوری که روزی نامش خراسان بزرگ بود و مولانا و سنایی و ناصرخسرو و خواجه عبدالله انصاری در آن نفس کشیدند و شعر گفتند و گنجینه‌ای به نام زبان فارسی را با همه تعالیم بی‌نظیر و ارزشمندش به تاریخ بشر هدیه کردند.
و به این فکر می‌کنم شاید روزی برسد که برای فرزندان‌مان قصه کنیم که روزگاری در کابل و غزنه و هرات و بلخ و بامیان و بدخشان...مردم به زبان فارسی حرف می‌زدند، مادران به فارسی برای بچه‌هایشان، لالایی‌می‌خواندند، جوانان به فارسی شعر می‌سرودند، شب‌های کابل، شب‌های شعر بود، تابلوهای خیابان‌ها و دکان‌ها فارسی بود و ...
روزگاری بود اما حالا ....
#طالبان
#افغانستان
#زبان_فارسی
#پشتونیسم
@zaynabbayat

https://newspaper.hamshahrionline.ir/id/138422/

✳️ گفت‌وگو با روزنامۀ همشهری، دربارۀ وضعیت کنونی افغانستان.
🔻 با سپاس از خانم نگار حسینخانی.

آخر هرات و میمنه آسان سقوط کرد
پروانه در حوالی پروان سقوط کرد

گنجشک ِ زخم خورده‌ی این روزهای شهر
از آسمان صاف خراسان سقوط کرد

کابل شبیه بغض زمین‌گیر چرخ بال
در دره‌های سبز بدخشان سقوط کرد
***
رستم! از این مسیر به جایی نمی‌رسی
برگرد از سفر که سمنگان سقوط کرد

پرواز را چگونه به خاطر بیاورد
انسان که از پرنده‌ی بی‌جان سقوط کرد

موسی عصمتی

لینک کانال اشعار #موسی_عصمتی 👇
@bicheshmdasht2