این سیم ، بدون خار باید باشد
سرسبز و شکوفه زار باید باشد

تا کوزه پر از غزل بماند هر روز
هلمند ، قرارِ  یار  باید  باشد

***
یک‌روز تمام مرز ، گل خواهد شد
آوازِ  ترانه و دهل  خواهد شد

یک روز همین رود که سرسنگین است
یخ می‌زند و دوباره  پل خواهد شد

***

ما گستره‌‌ای به‌نام ایران هستیم
دریای زلال جام ایران هستیم

چون مرز وسیع شاهنامه امروز
آیینه‌ای از تمام ایران هستیم

***

پروانه‌ی لاله‌ی مزار است دلم
زخمی ِ هزار انتحار است دلم

می ترسم از این عشق ترک بردارد
وقتی که انار ِ قندهار است دلم

موسی عصمتی

لینک کانال اشعار #موسی_عصمتی 👇
https://t.me/braillehayenagozir

🍁 فارسی‌زداییِ طالبان علیه وحدت ملی افغانستان است.

💬 محمدکاظم کاظمی:

فارسی‌ستیزی در افغانستان از کجا نشئت می‌گیرد؟
روندی که حاکمان افغانستان از حدود یک قرن پیش یا کمی بیشتر از آن در پیش گرفته‌اند لطماتی به زبان فارسی زده و حتی برای وحدت ملی افغانستان نیز آسیب‌زا بوده است.

اینکه می‌گویند زبان افغانستان پشتو است، نه فارسی، چقدر صحت دارد؟
برخلاف آنچه آنها وانمود کرده‌اند که زبان فارسی زبان ملی افغانستان نیست، زبان فارسی پیشینهٔ بیشتری در افغانستان داشته و گویشوران بیشتری نسبت به زبان پشتو داشته است. بیشترِ مناطق افغانستان خاستگاه زبان فارسی و مفاخر آن بوده است. کسانی مانند مولوی، سنایی، عبدالرحمن جامی، و در دوره‌های متأخر، خلیل الله خلیلی، واصل کابلی و نویسندگان مهم و برجسته‌ای در افغانستان ظهور کرده‌اند. کتاب «تاریخ سیستان» به احتمال قوی به وسیلهٔ نویسنده‌ای از مناطق مرکزی افغانستان نوشته شده و «چهار مقالهٔ عروضی» نیز در داخل افغانستان کنونی تألیف شده است. در کنار آن، کتاب‌های زیادی به زبان فارسی در افغانستان نوشته شده است. به غیر از آن، زبانِ اغلبِ مردم افغانستان فارسی است و در کوچه و خیابان مردم افغانستان به فارسی تکلم می‌کنند. بخش عمدهٔ مردمِ افغانستان فارسی‌زبان هستند و آنهایی هم که فارسی‌زبان نیستند، مانند ازبک‌ها، ترکمن‌ها، پشتوزبان‌ها و پشتون‌ها، فارسی‌دان هستند؛ یعنی اگرچه زبان آنها فارسی نیست، زبان فارسی را بلدند. در کابل، پایتخت افغانستان، مردم فارسی‌زبان هستند و در آنجا فارسی در جریان است، نه زبان پشتو، اما از آنجایی که حاکمان افغانستان تقریباً همیشه پشتون بودند، علاوه‌بر پشتوزبان بودن، سیاست‌های تبعیضی قومیتی و زبانی ایجاد کرده‌اند. یک وقتی هست که یک فرد از قومیت خاصی است، اما تبعیض قومیتی ندارد، مانند قاجار‌ها که ترک‌زبان بودند، اما نه تنها با فارسی دشمنی و تبعیض نداشتند، بلکه شاهان قاجاری به فارسی تکلم می‌کردند و حتی مانند فتحعلی‌شاه و ناصرالدین‌شاه شعر می‌سرودند. بسیاری از شاعران مشهور آن زمان مانند «فرصت شیرازی»، «وصال شیرازی»، «قاآنی»، «فروغی بسطامی» و خیلی‌های دیگر در دربار قاجار حضور داشتند. به‌طور کلی، حضور قومیت‌های مختلف در ایران هیچ تعارضی با زبان فارسی نداشته است، اما در افغانستان، به دلیل سیاست‌های تبعیض‌آمیز و قوم‌گرایانه‌ای که حاکمان افغانستان از حدود یک قرن پیش اعمال کردند، این اتفاق رخ داده است.

از چه زمانی فارسی‌ستیزی در افغانستان به وجود آمد؟
فارسی‌ستیزی در افغانستان سابقه‌ای حدوداً ۱۰۰ساله دارد. البته قبل از آن نیز حاکمانِ افغانستان پشتون بودند و زبان مادری آنها «پشتو» بود، اما آنها فارسی‌دان بودند، مانند کسی که زبان مادری‌اش ترکی است، اما فارسی می‌داند و حتی به زبان فارسی خدمت می‌کند. از زمان تشکیل حکومت «دُرانی»، که حکومت افغانستان با آن شناخته می‌شود با وجود اینکه آنها پشتوزبان بودند، خصومتی با زبان فارسی نداشتند و این رویه حدود ۱۵۰ سال ادامه داشت، اما حدود ۱۰۰ سال پیش و به‌طور مشخص در دورهٔ سلطنت «امان‌الله‌خان»، یعنی از سال ۱۳۰۰ به بعد، تحت تأثیر یکی از روشنفکران و روزنامه‌نگاران افغانستان به نام «محمد طرزی»، که به نوعی استاد معنوی امان‌الله‌خان محسوب می‌شد، سیاست پشتونیزه‌کردن افغانستان در همهٔ ابعادش آغاز شد.

آنها چه اقدامی را علیه زبان ریشه‌دار فارسی انجام دادند؟
زبان پشتو را به عنوان زبان ملی افغانستان مطرح و زبان فارسی را به عنوان زبان وارداتی تلقی کردند که بر اثر سیاست‌ها یا حکومت‌های صفوی، افشاری و قاجاری به افغانستان تحمیل شده است. آنها سعی کردند این موضوع را مطرح کنند که زبان اصلی مردم افغانستان پشتو است و زبان فارسی یک زبانِ ایرانی است تا ایران و افغانستان را جدا از هم و فاقد پیشینهٔ مشترک تاریخی و فرهنگی نشان دهند. تلاش آنها برای حذف ریشه‌های فرهنگی مشترک دو کشور بود تا این‌گونه وانمود کنند که این دو کشور از نظر فرهنگی کاملاً متفاوت هستند و در یکی زبانِ فارسی زبانِ ملی است و در دیگری زبانِ پشتو.

رفتار طالبان در دشمنی با فارسی ادامهٔ همان سیاست‌های قبلی است؟
آنچه در دورهٔ طالبان می‌بینیم امر جدیدی نیست و سابقهٔ یک قرنی و بیشتر دارد، اما اکنون با قدرت و شدت بیشتری در حال دنبال‌شدن است، به‌طوری‌که پیش از این دانستن زبان «پشتو» جزو شرایط استادی در دانشگاه‌ها نبود، ولی اکنون اضافه شده است. در این سال‌ها فارسی‌زبانان افغانستان تلاش کرده بودند حداقل در شهر‌های فارسی‌زبان، اصطلاحات اداری را به زبان فارسی بیان کنند، ولی طالبان در حال تلاش است که این روند را تغییر دهد و اصطلاحات اداری در افغانستان هم به زبان پشتو باشد.

📝 متن کامل را در اینجا بخوانید.

© از: روزنامه جوان (۱۴۰۲/۳/۱۷)

#⃣ #زبان_فارسی #فارسی‌ستیزی

🔹️همه ما ایرانیان، از جایگاه و اهمیت فردوسی در تاریخ ادبیات فارسی با خبریم. همه ما از فردوسی به عنوان منجی زبان فارسی یاد می‌کنیم؛ اما کمتر می‌دانیم که سعدی نیز چنین جایگاهی دارد و اهمیت او در این زمینه اگر بیشتر از فردوسی نباشد، کمتر هم نیست.

🎙در این قسمت از فصل اول مجموعه پادکست شعر پارسی، با محمدکاظم کاظمی در گلستان آثار و زندگی سعدی قدم می‌زنیم تا در نهایت طبقی از اوراق آن را به یادگار ببریم. سپس غزلی از استاد سخن را با صدای زینب بیات می‌شنویم و پیرامون آن گفتگو می‌کنیم.

🎧برای شنیدن قسمت جدید پادکست شعر پارسی با عنوان «زبان سعدی»، کانال شعر پارسی را در رسانه‌های انتشار پادکست دنبال کنید:

📎 https://yek.link/Shearparsipod


🎧 @shearparsipod

قسمت سوم از پادکست «شعر پارسی» دربارهٔ سعدی منتشر شد.

🎥 فارسی‌زدایی طالبان علیه وحدت ملی افغانستان است

🔹گفت‌وگوی «جوان» با محمدکاظم کاظمی، ادیب و شاعر سرشناس افغانستانی

🔸دریافت نسخه باکیفیت فیلم👇🏻
Javann.ir/004t3Z

🔴 تولید چند رسانه‌ای جوان آنلاین
🌎 @NewsJavan

🔹️سی‌ودو سال، زمان بسیار کم و کوتاهی به نظر می‌رسد. چنان که شاید بسیاری از افراد تازه بعد از این سن به فکر بیفتند که برای «آینده» خود کاری کنند. اما این زمان، برای درخشیدن ستاره‌ای شبیه فروغ، ابدا کوتاه نیست.

🎙فروغ فرخزاد که به راستی یک استعداد و یک ستاره پرنور در آسمان ادبیات و شعر فارسی است، در عمر کوتاه سی‌ودو ساله خود، آثار ماندگار بسیاری خلق کرد. آثاری که هنوز بعد از سال‌ها مورد استقبال و تحسین عوام و خواص از مخاطبین است.


◀️در این قسمت با محمدکاظم کاظمی سری به زندگی و آثار فروغ فرخزاد می‌زنیم و یکی از بهترین اشعار او را با صدای زینب بیات می‌شنویم تا بیش از پیش با این شاعر توانا آشنا شویم.

🎧برای شنیدن قسمت جدید پادکست شعر پارسی با عنوان «فروغ فروغ»، کانال شعر پارسی را در رسانه‌های انتشار پادکست دنبال کنید:

📎 https://yek.link/Shearparsipod


🎧 @shearparsipod

انا لله و انا الیه راجعون

متاسفانه باخبر شدیم که مادر مهربان و دلسوز خانم زهرا حسین‌زاده امروز به رحمت خدا رفته‌اند.
این غم بزرگ را به خواهرمان خانم حسین‌زاده و خانواده محترمشان تسلیت می‌گوییم.

برای شادی روح این مادر مهربان فاتحه‌ای بخوانید.

تیم گلشهرگرام
@mohajerpress ⬛️

✳️ پادکست شعر پارسی
🔻 ششمین قسمت پادکست «شعر پارسی» هم منتشر شد. کاری از «رسانهٔ چی‌کتاب» که من در اجرای آن نقش دارم.
🔻 در هر قسمت از این پادکست به یک شاعر زبان فارسی می‌پردازیم، با تمرکز بر یک شعر او. از زندگی‌اش می‌گوییم، از آثارش، از خصوصیات شعرش و بعضی داستان‌ها و حکایت‌ها و نکات در مورد آن شاعر. یک شعر او را هم می‌شنویم و دربارهٔ آن شعر سخن می‌گوییم.
🔻 حدود بیست قسمت از آن را ضبط کرده‌ایم برای بیست شاعر. البته این فقط فصل اول کار است. علاوه بر این که شاعران دیگری نیز برای نوبت بعد در نظر داریم، برنامه‌ریزی‌هایی برای توسعهٔ این پادکست هم صورت گرفته است.
🔻 شاعران از اقالیم گوناگون شعر فارسی و همین طور از دوره‌های تاریخی مختلف انتخاب شده‌اند. برای رودکی و فرخی هم کار کرده‌ایم، برای قیصر امین‌پور و احمد زارعی و نجمه زارع نیز. و همین طور تنوعی در سبک‌ها و قالب‌ها رعایت شده است. از حسین منزوی و ملک‌الشعرا بهار هم گفته‌ایم، از فروغ فرخ‌زاد و احمد شاملو نیز.
🔻 شعرها را زینب جان دکلمه کرده است، با مهارت خاصی که در این امر دارد و با لهجهٔ فارسی افغانستان، که می‌تواند برای دوستان ایرانی هم جذابیتی داشته باشد. شاید بتوانم بگویم این اولین ارائهٔ رسمی متون ادبی با لهجهٔ افغانستان در ایران است. به این‌ها بیفزایید کیفیت ضبط استدیویی و صداگذاری حرفه‌ای پادکست‌ها را.
🔻 تولیدکنندهٔ این پادکست، رسانهٔ چی‌کتاب بود و مدیر پروژه و کارگردان آن، شاعر گرامی محمدرضا معلمی. باید تشکر کنم از رضا حاتمی‌وفا مدیر و سید محمدجواد میری سردبیر چی‌کتاب و حسام حسینی مدیر مرکز رسانه‌ای سلوک که حمایتشان باعث شد کار شکل بگیرد. هم‌چنین دوستان حوزهٔ هنری که در زمینهٔ استدیو همکاری کردند و بالاخره خود معلمی گرامی که در طول این پروژه، پیگیری و جدیتی ویژه در کار داشت.
🔻 مجموعهٔ پادکست «شعر پارسی»، در سکوهای مختلف پادکست منتشر شده است؛ در کست‌باکس، در شنوتو و... دوستان برای شنیدن آن‌ها می‌توانند نرم‌افزار کست‌باکس (CastBox) را نصب کنند و در آنجا شعر پارسی را جستجو کنند. بسیار آسان است و هم‌چنین رایگان. پس این پادکست را گوش کنید و به دیگران هم معرفی کنید تا رستگار شوید.

#شعر_پارسی
#پادکست_شعر_پارسی
#چی_کتاب
#محمدکاظم_کاظمی
#زینب_بیات
@mkazemkazemi

✳️ زیرگذر مخوف
▪️ البته که زیرگذرها گاهی ترسناک و تاریک هستند، ولی این یکی را من زیرگذر مخوف نام نهاده‌ام. در خروجی غربی کوه‌سنگی است، زیر پل شهید ناصری. جایی که عابران پیاده برای رفتن به کوه‌سنگی خیلی هم به آن نیاز دارند.
▪️ گذر من بسیار به اینجا می‌افتد و هر وقت از اینجا گذشته‌ام، با هراس گذشته‌ام. نه روشنایی کاملی دارد، نه دوربین. کف سیمانی، دیوارهای رنگ‌شده و یادگاری نوشته شده، که آدم را به یاد فیلم‌های سینمایی ترسناک می‌اندازد.
▪️ نکتهٔ جالب این است که گویا مدت‌هاست که شهرداری متوجه شده است که اینجا وضعیت مناسبی ندارد و این پرده‌نویسی یکی دو ماه قبل که در تصویر می‌بینید، این را نشان می‌دهد. من این عکس را سوم خرداد ۱۴۰۲ گرفتم، یعنی قریب به چهل روز قبل. و هنوز گویا آن «چند روز آینده» سپری نشده است.
▪️ امشب که با همراهانی از زیرگذر می‌گذشتیم، تاریک تاریک بود. بقیه گفتند «چرا چراغ ندارد؟» گفتم «من می‌دانم. اینجا چراغ‌هایش از هشت شب روشن می‌شود.» یعنی زمانی که نیم ساعت از اذان مغرب گذشته است. عکس آخر را ده دقیقه به هشت امشب از داخل زیرگذر گرفتم. عکس‌های دیگر مال همان روز سوم خرداد است.
▪️ البته این زیرگذر یک ویژگی جالب دیگر هم دارد. این که همه عرض سواره‌رو را پوشش نداده است. یعنی وقتی از زیرگذر بیرون می‌آیی، از هر دو طرف، باز باید خیابان‌هایی را که گاهی ماشین‌ها در آن‌ها به سرعت می‌روند هم عبور کنی. در واقع مثل پلی است که فقط در وسط رودخانه ساخته شده باشد و کناره‌های رود را باید تا رسیدن به آن پل شنا کنی.
▪️ چند بار خواستم این را بنویسم. ولی گفتم در این وضعیت که هر جای مملکت و بلکه این جهان مشکلی دارد، دوستان خواهند گفت «حالا یک زیرگذر چه اهمیتی دارد؟» ولی اگر همچنان در آن زورگیری یا اتفاقات خطرناک دیگر برای رهگذران بیفتد چه؟
▪️ در نزدیکی این زیرگذر البته یک پل هوایی هست که قرار است مردم را از این سمت بولوار به کوهسنگی عبور دهد و در آن صورت خیلی نیاز به این زیرگذر نخواهد بود. ولی در مورد آن پل، قسمت جالب باز این است که پله‌هایش هنوز ساخته نشده و فقط بدنهٔ افقی پل ساخته شده است. حالا باز از آن پل هم در روشنایی عکس می‌گیرم می‌فرستم. تا دست به دست شود، بلکه به مسئولان شهرداری منطقه برسد و چاره‌ای کنند، پیش از آن که آن «سرقت‌های مکرر» که در آن پرده نوشته شده است، باز هم رخ دهد.