❄️❄️❄️❄️
@AdabSar

🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی

روز "دی بمهر" از ماه دی که در گاهشمار(تقویم) امروز برابر با روز نهم دی است، روز جشن دیگان دوم در ایران باستان بود.
ماه دی در ایران باستان یکی از ماه‌هایی بود که جشن‌های پرشماری داشت و از میان آن‌ها، سه جشن "دیگان" بودند.

⚱در روز "دی بمهر" ایرانیان باستان از گِل پیکره و تندیس آدمی را می‌ساختند و بر پشت‌بام‌‌ها می‌گذاشتند و گاهی آن‌ها را در آتش می‌سوزاندند تا اهریمن و آزار نیروهای پلید را از خود و همبودگاه(اجتماع) دور کنند.

🔥در برخی پژوهش‌ها گفته شده که تندیس‌های گِلی را در کنار راهرو یا در خانه می‌گذاشتند تا رنج و بیماری آن‌ها به تندیس راه یابد و در پایان روز آن را در آتش می‌سوزاندند و سوسن دود می‌کردند. انگیزه‌ی آن‌ها دور کردن تنگدستی و فراخواندن شادمانی بود.

🍎همچنین گفته شده که در بامداد این روز سیب می‌خوردند و گل نرگس می‌بوییدند و با فرا رسیدن شامگاه خوشه(سنبل) بر آتش می‌نهادند. باور داشتند که با این کار سراسر سال را آسوده و به دور از رنج و خشکسالی زندگی می‌کنند.

🌨در برخی پژوهش‌ها از این جشن به نام «تبیکان» یا «بتیکان» نام برده شده است که گمان می‌رود این واژه دگرگون شده‌ی واژه‌ی «دیبگان» باشد.

🌼گل‌های مورد و یاسمن نماد خور روز(یکم دی)، گل بادرنگ نماد نخستین جشن دیگان(دی بآذر)، گل کاردک نماد دومین جشن دیگان(دی بمهر) و گل شنبلید نماد سومین جشن دیگان(دی بدین) است.
در نَسک(کتاب) پهلوی بُندهشن نوشته شده:
مورد و یاسمن هرمزد را خویش است، بادرنگ دی به‌آذر را، كاردَک دی به‌مهر را، شنبلید دی به‌دین را.

🛁یکی دیگر از جشن‌های ماه دی، روزی برای پاسداشت فرهنگ پاکیزگی و شست‌وشو بود. اکنون به درستی نمی‌دانیم جشن پاکیزگی در نخستین جشن دیگان بود(دی بآذر) یا در دومین جشن دیگان(دی بمهر) و یا روزی میان این دو روز بود! گمان‌زدها این است که روز پاسداشت پاکیزگی برابر با دومین جشن دیگان بود و بر پایه‌ی اندرزهای آذرباد مهراسپندان (از اندیشمندان بزرگ دوران ساسانی)، پاکیزگی تن را در این روز گرامی می‌داشتند.


#دیگان
#فرهنگ_ایران
برداشت آزاد از نسک‌های:
#آثارالباقیه نویسنده: #ابوریحان_بیرونی
#گاهشماری_و_جشن_های_ایران_باستان
نویسنده: #هاشم_رضی

@AdabSar
❄️❄️❄️❄️

🍇🍷🍖☘
@AdabSar

🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی

شادی و جشن و پایکوبی، شیوه‌ی زندگی ایرانیان باستان بود و اندوه، گریستن و پریشانی، ناپسند شمرده می‌شد. گفته می‌شود ایرانیان باستان دست‌کم ۶۵روز از سال جشن‌های همگانی داشتند.

🍲ماه دی یکی از ماه‌هایی بود که جشن‌های پرشماری داشت و یکی از این جشن‌ها "سیرسور" یا "سیرشور" بود که به گفته‌ی ابوریحان بیرونی و برخی دیگر از ایران‌شناسان، با سوگواری همگانی برای مرگ جمشیدشاه، پادشاه آرمانی ایران که به دست اهریمن کشته شد، پیوند داشت. نگر(توجه) داشته باشید که در روز سوگواری جمشیدشاه نیز مردم ایران آیینی داشتند که گریه و اندوه به آن راه نداشت.

🍶جشن "سیرسور" در "گوش‌روز"، برابر با چهاردهم دی ماه (هشتم دی در گاه‌شمار کنونی) بود.
در بن‌مایه‌ها نوشته شده: "در این روز مردم سیر می‌خوردند و آب انگور[*] می‌نوشیدند و سیر و سبزی‌ها را با گوشت می‌پختند و می‌خوردند تا با این کار زیان‌های دیو یا اهریمن را از خود دور کنند و از اندوهی که پس از کشته شدن جمشید بر آنان رسیده بود، خود را برهانند."

👑در افسانه‌ها و همچنین داستان‌های شاهنامه‌ی فردوسی آمده است که در زمان "جمشید"، مرگ، رنج، تنگدستی، سرما و گرما از ایران رخت بربست و وی بهترین شیوه را برای به‌زیستی و شادکامی مردمان پدید آورد و روز بر تخت نشستن جمشید، نوروز نامیده شد. وی نزدیک به شِشسَد(۶۰۰) سال بر ایران فرمانروایی کرد ولی در سده‌های پایانی از راستی و راه یزدان سرپیچید و ناخرسندی و شورش در کشور پدید آمد. سپس جمشید ناگزیر از ایران گریخت و تاج و تخت به آژی‌دهاک(ضحاک)ماردوش رسید. جمشید سد سال پنهان بود ولی در گوش‌روز از دی‌ماه، آژی‌دهاک وی را در دریای چین یافت و او را به دو نیم کرد. در این زمان جمشید ۷۰۰ساله بود.
چو این گفته شد فر یزدان ازوی
بگشت و جهان شد پر از گفت‌وگوی!
#شاهنامه #فردوسی

🍗شگفت آنکه در میان ایرانیان و به‌ویژه در این روز خوردن چربی ناپسند شمرده می‌شد.
همچنین خوردن سیر پخته و خام و دیگر خوراک‌های ویژه‌ی این روز، نشان از رویارویی با سرما و پیشگیری از بیماری‌ها را دارد. زیرا امروز سیر را گیاه تندرستی نامیده‌اند. در داستان‌ها آمده است که خوردن گوشت پس از زمان جمشیدشاه در میان ایرانیان رواگ(رواج)یافت.

🍏امروزه انجمن خوراک ایران به پاس این رفتار هوشمندانه‌ی ایرانیان، روز چهاردهم دی را "روز میهنی خوراک"(روز ملی تغذیه) نام گذاشته است.

📖در گوش‌روز از دی‌ماه، بجز "سیرسور"، فرستادن فرزندان به آموزشگاه و آموختن دانش و پیشه نیک شمرده می‌شد.


پی‌نوشت*
آب انگور: 😉👈👈🍷

برداشت آزاد از:
#آثارالباقیه
نویسنده: #ابوریحان_بیرونی
تارنمای "ایران‌بوم"
#برهان_قاطع
نویسنده: #محمدحسین_خلف_تبریزی
#فرهنگ_نامهای_شاهنامه
نویسنده: #منصور_رستگار_فسایی

#دیگان #سیرسور
#فرهنگ_ایران #جمشید

@AdabSar
📚📚📚📚

✨✨✨✨
@AdabSar

🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
🐄جشن "گاوگیل" یا "درامزینان"

🐂"جشن گاوگیل" که به آن جشن درفش‌ها، کاکیل، گاوگمل، گاگنل، کاکثل و درامزینان هم می‌گویند در روز مهر از ماه دی (شانزدهم دی در گاهشماری ایران باستان) برابر با دهم دی در گاهشماری امروز برگزار می‌شد و جشنی در پیوند با "گاو" بود.

🐄درباره‌ی این جشن رازآمیز گفته می‌شود چون "آژی‌دهاک" بر ایران چیره شد، گاوهای "اثفیان" پدر فریدون را به تاراج برد. ولی در چنین روزی "فریدون" بر "آژی‌دهاک" پیروز شد و آن گاوها را بازگرداند. "اثفیان" که مردی بخشنده و مردم‌دار بود، با بازگشت گله‌هایش به مردم بخشش‌ها کرد و مردم این روز را هر ساله جشن گرفتند.

🐂یکی دیگر از شوندهایی(دلایلی) که برای این جشن گفته شده، این است که در این روز ایرانیان بر تورانیان پیروز شدند و گله‌هایی از گاو که به دست آن‌ها افتاده بود، پس گرفتند.

🐄همچنین گفته شده که در این روز "فریدون" را از شیر گرفتند وی سوار بر گاوی شد. "فریدون" گرزی داشت که سر گاو بر آن تراشیده شده بود.

💫در این شب از روی جایگاه ستارگان در آسمان دست به پیشگویی می‌زدند و باور داشتند که گاوی از شید(نور) که شاخ‌هایش از زر(طلا) و پاهایش از سیم(نقره) است و ماه را می‌کشد، اندکی در آسمان پدیدار شده و سپس پنهان می‌شود. هر که در آن زمان بتواند این گاو درخشان را ببیند، آرزوهایش برآورده می‌شود.
اگر این گاو بر بلندی کوه‌ها پدید آید و دوبار بانگ زند، سالی پر فراوانی و بدون تنگدستی در پیش خواهد بود و اگر یک‌بار بانگ زند، نشانه‌ی خشکسالی است.

🐄در افسانه‌ها گفته شده که در زمان جمشید، وی کاکیلی (گاو نر سرکش) را با سر آدم، چهره‌ی زیبا و تن سپید گاو دید که دسته‌ای سوسن به دست داشت و می‌بویید. گاو از هفت گوهر ساخته شده بود و هرکه را می‌دید به نام می‌خواند و از امروز و آینده آگاهی می‌داد و شید خود را می‌پراکند. جمشید گفت: تو کیستی و چه می‌کنی؟ پاسخ داد: من بخت هستم و سپیدروزی و بخت میان مردم بخش(تقسیم) می‌کنم. جمشید پرسید که در چه هنگامی بخت در میان مردم بیشتر است؟ پاسخ داد: هنگامی که گاو در میان آسمان باشد؛ و سپس میان آسمان پنهان شد.

🥛ایرانیان این روز را با نوشیدن شیر تازه‌ی گاو آغاز می‌کردند و بامداد، پیش از هر سخنی "بِه" می‌خوردند و "ترنج" می‌بوییدند تا سالی فراخ و آسوده در پیش داشته باشند.

☠همچنین گفته شده که این جشن ریشه‌ی بابلی دارد و جشن دیو و اهریمن است. زیرا در این روز اهریمن بر جمشید پیروز شد. ولی سرچشمه‌های این داوخواهی(ادعا) روشن نیست. برخی نیز جشن اهریمن در این روز را با شکست داریوش سوم از اسکندر در جنگ "گوگمل" در پیوند می‌دانند.

‼️"جشن گاوگیل" یکی از جشن‌هایی است که شوند(دلیل) پیدایش آن در هم‌سنجی(مقایسه) با دیگر جشن‌های ایرانی ناشناخته و آگاهی درباره‌ی آن بسیار اندک است و دیدگاه‌های "ابوریحان بیرونی" در "آثارالباقیه" درباره‌ی این جشن از راه گفت‌‌وگوی وی با مردمان گرد آمده است. از این‌رو هرآنچه گفته می‌شود، گمان‌زدهایی درباره‌ی این روز است.


#فرهنگ_ایران
#دیگان #گاوگیل

برداشت آزاد از:
#گاهشماری_و_جشن_های_ایران_باستان
نویسنده: #هاشم_رضی
#جشنهای_ایرانیان نویسنده: #عسگر_بهرامی
#آثارالباقیه نویسنده: #ابوریحان_بیرونی

@AdabSar
🐄🐂🐄🐂

🌬🌾🌾🌾
@AdabSar

🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
جشن "بادبره" یا "بادروزی" 🌬

🌤روز بیست و دوم هرماه از گاهشماری باستانی ایران(برابر با شانزدهم ماه در گاهشماری امروز)، "بادروز" نام دارد و در ایران باستان این روز گرامی داشته می‌شد. زیرا باد یکی از چهار آخشیج(عنصر) ورجاوند(مقدس) و پاک‌کننده است.

🍂پیشینیان سالی یک‌بار "بادروز" را جشن می‌گرفتند و گرامیداشت آخشیج "باد"، یک هفته دنباله داشت. ایران‌شناسان درباره‌ی اینکه جشن "بادبره" در چه زمانی برگزار می‌شد، دو گمان دارند.
گروه نخست می‌گویند این جشن در بادروز از دی ماه برگزار می‌شد و در زمان یک‌هفته برگزاری‌اش، واپسین جشن "دیگان" را در بر می‌گرفت. گروه دوم باور دارند که "بادبره" در بادروز از بهمن‌ماه برگزار می‌شد.
با نگر به آنچه در نسک‌ها برای ما مانده، به دید می‌رسد که گمان نخست فزین‌تر(قوی‌تر) باشد.

🌿"جشن باد" داستانی خواندنی دارد. می‌گویند در هزاره‌های دور، هفت سال در سرزمین ما باد نوزید. پس از هفت سال در چنین روزی، چوپانی نزد خسرو[*] رفت و گفت: دیشب بادی به آهستگی وزید تا جایی که موی گوسپندان(گوسفندان) اندکی جنبید. این رویداد ایرانیان را شاد کرد و "جشن بادروزی" پدید آمد.

🎋در "جشن بادروزی" بازار همگانی برپا می‌شد و مردم در آن روز رشته‌هایی از نخ هفت‌رنگ را به آغوش باد می‌سپردند.
ابوریحان بیرونی می‌گوید که در گومِس (قم) و شهرها و روستاهای نزدیک به آن، "بادروز" با شادی، پایکوبی و راه افتادن کاروان‌های شادی همراه بود. همچنین در بازار ویژه‌ی این جشن، ابزار شادمانی در دسترس بود. در اسپادانا(اصفهان)، این روز را "کژین" می‌نامیدند و یک هفته جشن می‌گرفتند.

💫به این جشن "کژین" و "باذ وره" نیز می‌گویند. در زبان اوستایی «واتـَه»(باد) و ایزد نگاهبان آن با همین نام از بزرگ‌ترین ایزدان ایرانی در باورهای «زَروانی» یا «زُروانی» بشمار می‌رفتند.


✍پی‌نوشت*: در داستان‌ها نوشته‌اند "شبان نزد کسرا رفت..." کسرا تازی شده‌ی خسرو است و در گذشته تازیان به همه‌ی پادشاهان ایران خسرو(کسرا) می‌گفتند. در داستان‌های جشن بادروزی نوشته نشده که فردید(منظور) کدام پادشاه ایران است. تنها می‌توان گمان کرد که یکی از پادشاهان کهن، پیش از دوره‌ی ساسانیان باشد.


#فرهنگ_ایران
#دیگان #بادروز

برداشت از:
#آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی

#گاهشماری_و_جشن_های_ایران_باستان #هاشم_رضی

#جشنهای_ایرانیان #عسگر_بهرامی

@AdabSar
🌬🍃🍃🍃

🌱🕊🌾🌧
@AdabSar

فرخ‌اش باد و خداوند فرخنده کناد
جشن فرخنده و بهمنجه بهمن مه را
✍فرخی


🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
🕊جشن بهمنگان، جشن خردورزی


🍀"ایرانیان از نخستین مردمانی بودند که زمین را پاک نگه می‌داشتند، آب را آلوده نمی‌کردند و برای پاکیزگی زیست‌بوم خود می‌کوشیدند"

آنچه گفته شد، گوشه‌ای از دیدگاه‌های هرودوت و گزنفون درباره‌ی پیشینه‌ی فرهنگی ایرانیان است.


🌨"جشن بهمنگان" یا "جشن بهمنجه" در "وهمن‌روز" از بهمن‌ماه در گاهشماری کهن ایران(دوم بهمن) برابر با ۲۶دی در گاهشمار امروز برگزار می‌شد.

🐑"فرهنگ مهر" در نیپیک(کتاب) "فلسفه زرتشت" نوشته است که شش فرشته‌ی اهورامزدا، هریک پاسدار زیست‌بوم(محیط زیست)، جانواران و آدمیان بودند که نخستین آن‌ها فرشته‌ی وهومن یا بهمن پاسدار جانوران، تندرستی و نیک‌اندیشی در روی زمین بود. از این رو در جشن بهمنگان، ایرانیان بیش از هر جشن و آیین دیگری از کشتن و آسیب رساندن به جانوران پرهیز می‌کردند.


💫بهمنگان از واژه‌ی اوستایی "وهومنه" وهو(خوب)+منه(من و اندیشیدن) درست شده است.
وهومنه، وهومن، وهمن و سپس بهمن و بهمنش به چم بهترین اندیشه، اندیشه‌ی نیک، منش نیک و من نیک است و بهمنگان جشنی در ستایش درستکاری است.
"بهمن" نام ماه دوم موسم زمستان و در فرهنگ کهن ایران یکی از ویژگی‌های ایزد یکتاست.
بر پایه‌ی باورهای کیش زرتشتی، زرتشت، پیامبر ایرانی، برای دریافت پیام‌های اهورامزدا از وهومن یاری می‌گرفت.

❄️از آیین‌های جشن بهمنگان دانش اندکی برای ما مانده است. یکی از این آیین‌ها پوشیدن جامه‌ی سپید بود. آن‌ها با این کار نمادین از هرگونه ناپاکی و آلودگی، بیزاری می‌جستند. همچنین به دیدار یکدیگر می‌رفتند و گل‌های یاسمن سپید به یکدیگر پیشکش می‌کردند.

🥛در این روز نوشیدن شیر، نوشیدنی‌های گیاهی و خوردن گیاهان نیک شمرده می‌شد. ابوریحان بیرونی نوشته است: ایرانیان در این روز گل بهمن زرد و سپید را با شیر می‌خوردند و باور داشتند که این کار فراموشی را از میان برده و به یاده‌ورزی(تقویت حافظه) کمک می‌کند.
مردم پارس(شیراز کنونی) نیز از بُنشَن(حبوبات) و گوشت خوراک می‌پختند و با شیر می‌خوردند تا بر بیماری فراموشی چیره شوند.

🍲به نوشته‌ی ابوریحان بیرونی، جشن بهمنگان در خراسان با برپایی مهمانی‌های بزرگ همراه بود. آنان آشی به نام آش بهمنگان یا آش دانگو از همه‌گونه بُنشن می‌پختند و در آن از سبزی‌ها و گوشت می‌ریختند و از آفریدگار برای داده‌هایش سپاسگزاری می‌کردند. در پختن این آش، هر کس یا خانواده دانگ(سهم) داشت، کوشش می‌کرد و این کار نمادی از همکاری گروهی بود. نام دانگو از همین آیین دانگی گرفته شده است.(هرچند "دانکو" نیز به چم بنشن است که می‌تواند دگرگون‌یافته‌ی "دانگو" باشد)

اسدی توسی در نیپیک "لغت فرس" نوشته است که ایرانیان در جشن بهمنجه خوراکی آمیخته از گل بهمن، ماهی، ماست و تره می‌خوردند.

🏞بر پایه‌ی نوشته‌های بیرونی، چیدن گیاهان از کنار رودخانه‌ها و جوی‌ها، روغن گرفتن از گیاهان، سوزاندن و دود کردن گیاهان گندزدا از دیگر آیین‌های بهمنگان بود.


🐓"خروس"، نشان ویژه‌ی اين روز بود. زیرا باور داشتند كه از ميان جانوران، خروس همانند سروش (از فرشتگان خدا) با بانگ هوشياری و بيداری خود، نویدبخش روزی روشن با انديشه‌ای روشن و سپيد است.

goo.gl/19jb1M
#فرهنگ_ایران #بهمنگان

برگفته از:
- #آثارالباقیه و #التفهیم
نویسنده: #ابوریحان_بیرونی
- تارنمای "آریابوم"
- تارنمای "مهر میهن"
- اصل و نسب دین‌های ایرانیان باستان
نویسنده: #عبدالعظیم_رضایی

@AdabSar
🍲🍲🍲🍲