‌

اثر حقیقت واهی (Illusory Truth Effect) یکی از شناخته‌شده‌ترین سوگیری‌های شناختی است که نشان می‌دهد تکرار مداوم یک ادعا— اگر غلط باشد—می‌تواند باعث شود افراد آن را به‌عنوان حقیقت بپذیرند. این پدیده بر پایه این واقعیت روان‌شناختی عمل می‌کند که آشنایی ذهنی با یک گزاره، حس صحت و اطمینان به آن را افزایش می‌دهد. به بیان ساده، هرچه چیزی را بیشتر بشنویم، احتمال بیشتری دارد که آن را باور کنیم، صرف‌نظر از اینکه چقدر با شواهد واقعی در تضاد باشد.

این سوگیری در جوامع چندفرهنگی و به‌ویژه در نظام‌های بسته، بستر حاصل‌خیزی برای تحریف واقعیت فراهم می‌کند. حکومت‌های دیکتاتوری مذهبی، که نیازمند تثبیت یک روایت واحد و جلوگیری از پرسش‌گری هستند، از این پدیده به‌عنوان یک ابزار تبلیغاتی مؤثر استفاده می‌کنند. آن‌ها با تکرار بی‌وقفه آموزه‌ها، شعارها و روایت‌های ایدئولوژیک، حتی مخالفان را در معرض همان گزاره‌ها قرار می‌دهند تا در طول زمان، حس آشنایی جای تحلیل منطقی را بگیرد.

یکی از پیامدهای خطرناک اثر حقیقت واهی این است که مرز بین «باور» و «حقیقت» در ذهن مردم محو می‌شود. وقتی یک جامعه مرتباً با گزاره‌های خاص بمباران شود، حتی اگر در ابتدا با شک و تردید به آن‌ها نگاه کند، به تدریج در برابر آن‌ها بی‌دفاع می‌شود. در حکومت‌های دیکتاتوری مذهبی، این روند اغلب با استفاده از منابر، رسانه‌های کنترل‌شده، آموزش رسمی و مراسم آیینی تشدید می‌گردد تا یک «واقعیت رسمی» جایگزین واقعیت‌های متکثر و متناقض شود.

از منظر روان‌شناختی، اثر حقیقت واهی بر اساس «پردازش روانی آسان» عمل می‌کند: ذهن ما ترجیح می‌دهد چیزی را بپذیرد که آسان و بدون زحمت پردازش می‌شود. گزاره‌ای که بارها شنیده‌ایم، به‌صورت روان‌تری در ذهن پردازش می‌شود و همین روانی پردازش، به‌اشتباه به‌عنوان نشانه صحت آن تلقی می‌گردد. این مکانیسم، به‌خصوص در جوامعی که دسترسی آزاد به اطلاعات محدود است، به یک چرخه خودتقویت‌کننده تبدیل می‌شود که شکستن آن دشوار است.

برای مقابله با اثر حقیقت واهی، دو گام ضروری وجود دارد: نخست، آموزش سواد رسانه‌ای و مهارت ارزیابی انتقادی اطلاعات؛ دوم، ایجاد دسترسی آزاد و گسترده به منابع خبری و روایت‌های جایگزین. در غیاب این اقدامات، هرچقدر هم یک حکومت دروغ بزرگی بگوید، کافی است آن را آن‌قدر تکرار کند تا در نهایت به «حقیقت رسمی» بدل شود—حقیقتی که نه بر شواهد، بلکه بر آشنایی و تکرار بنا شده است.

#خطای_شناختی #سوگیری_شناختی #اثر_حقیقت_واهی #پروپاگاندا #حکومت_مذهبی #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

روایت و شهادت زندانیان سیاسی بازمانده از «شنبه خونین قزلحصار» — بخش نخست

به وجدان‌های بیدار

ما، زندانیان سیاسی بازمانده، شهادت می‌دهیم به آنچه در شنبه چهارم مرداد ۱۴۰۴ در زندان قزلحصار گذشت. روزی که نه فقط خونین، که در قساوت، تحقیر و نقض آشکار حقوق بشر در تاریخ معاصر این کشور بی‌سابقه بود.

آن روز، تمامی حقوق بنیادین ما ـ از حق حیات تا حق کرامت، سلامت و دادرسی منصفانه ـ به شکلی بی‌پرده و خشونت‌بار لگدمال شد.

پیش‌زمینه

پیش از این روز، ما بیست زندانی سیاسی در بند ۲۰/۳ واحد چهار بودیم. پس از این روز، دو تن از هم‌بندی‌هایمان ـ بهروز احسانی و مهدی حسنی ـ مظلومانه با طناب دار به قتل رسیدند. آن‌ها پیش از اعدام، نه به وکیل دسترسی داشتند و نه به روند دادرسی عادلانه؛ بنا به اظهارات صریح رئیس پیشین دادسرای ناحیه ۳۳، این محرومیت رسمی و عمدی بود. شهادت این دو، تا ساعتی پیش از اعدام، بخشی از همین روایت است.

به خانوا‌هایهٔ این دو عزیز تسلیت می‌گوییم و در غمشان شریک هستیم

شروع یورش

ساعت ۷:۴۵ صبح شنبه چهار تیر، چند مأمور لباس‌شخصی، به بهانهٔ «اطلاع از وضعیت قطعی آب» وارد سالن شدند. این ورود ظاهراً عادی، مقدمهٔ هجوم بود. چند لحظه بعد، بیش از پنجاه مأمور نقاب‌پوش و چند مأمور بی‌نقاب وارد سالن شدند:
•اسماعیل فرج‌نژاد (معاون به‌اصطلاح سلامت زندان قزلحصار)
•کمره‌ای (رئیس حفاظت اطلاعات زندان)
•اشرف‌آبادی (از مسئولان حفاظت اطلاعات)
•قاسم صحرایی (افسر جانشین واحد ۳ زندان)
•محمدی (معاون مالی زندان)

فرماندهی صحنه با اسماعیل فرج‌نژاد بود و فرماندهی نیروهای سرکوب با قاسم صحرایی؛ همان که از ابتدای ورود، با فحاشی‌های رکیک جنسی، مأموران را به زدن و حتی کشتن زندانیان سیاسی تحریک می‌کرد. قاسم صحرایی، که همواره ارادتش به رهبر جمهوری اسلامی را به رخ می‌کشید، در سالن فریاد زد:

«ک…ی‌ها همه‌تون رو می‌کشیم!»

ضرب‌وشتم و شکنجه

مأموران نقاب‌پوش با مشت، لگد، باتوم و فحاشی، به جان زندانیان افتادند. آن‌هایی که جلو سالن بودند یا از سلول‌ها بیرون آمدند، بلافاصله محاصره شدند. چند مأمور دست‌ها را از پشت بستند، آن‌ها را کشان‌کشان بیرون بردند و به دیوار کریدور اصلی کوبیدند. بیرون سالن، تا انتهای زیرهشت و دم درب خروجی واحد چهار، مأموران نقاب‌پوش صف کشیده بودند.

در چند دقیقه، تعدادی از هم‌بندان ما ـ خسرو رهنما، علی معزی، محمد شافعی، رضا سلمان‌زاده، مصطفی رمضانی، رضا محمدحسینی طامه، آرشام رضائی، مهدی حسنی، بهروز احسانی، ابوالحسن منتظر، اکبر باقری، اسدالله هادی، زرتشت احمدی راغب ـ با خشونت و هتاکی، دست‌بندخورده از سالن خارج شدند.

قاسم صحرایی به رضا محمدحسینی، آرشام رضائی و دیگران که دست‌شان از پشت بسته بود، پیاپی سیلی زد و با لگد از پشت به آن‌ها کوبید.
•آرشام رضائی: ضربه لگد به پشتش باعث شد تا چند روز ادرارش آمیخته با خون باشد و لباس زیرش خون‌آلود.
•اسدالله هادی (۶۸ ساله، بیمار قلبی): ضربه سنگین به پیشانی‌اش باعث تورم چندروزه شد.
•اکبر باقری: با دستان بسته به زمین کوبیده شد؛ پزشک آسیب به مینیسک زانویش را تأیید کرد.
•رضا سلمان‌زاده: به دیوار کوبیده شد، با وجود انجام چند عمل جراحی داخلی.

صحنه‌های داخل سالن

سعید ماسوری، زندانی سیاسی با ۲۵ سال حبس، با گرفتن پس‌گردن و یقهٔ لباسش توسط اسماعیل فرج‌نژاد به خروجی برده شد.

شعار «مرگ بر دیکتاتور» که از انتهای سالن شنیده شد، موجب شد احمدرضا حائری فریاد بزند:

«این چه وحشی‌گریه؟ اگه می‌خواید سالن رو بازرسی کنید، با زبان آدم بگید، همه بیرون می‌رفتیم!»

پاسخ فرمانده سرکوب، هجوم با مشت و سیلی به سر و گردن او بود. احمدرضا دید لقمان امین‌پور زیر ضرب چند مأمور است؛ حمزه سورای برای کمک رفت، اما هر دو زیر بار لگد و مشت افتادند، لباس‌هایشان پاره شد و با دست‌بند از پشت، کشان‌کشان بیرون برده شدند. ناخن پای چپ حمزه شکست و سیاه شد؛ ۱۷ تیر، ناخن عفونی در بهداری کشیده شد. احمدرضا حائری چهار بار به بهداری اعزام شد.

لقمان امین‌پور، میثم دهبان‌زاده و سپهر امام‌جمعه نیز هرکدام زیر ضربات بی‌رحمانه مأموران، با تنی زخمی و لباس پاره از سالن خارج شدند. عینک سپهر شکسته شد؛ جای ضربات پوتین بر گردن میثم مانده؛ آثار جراحت بر بدن لقمان آشکار بود.

محاصره و انتقال

همهٔ ما ۲۰ نفر را با پای برهنه و لباس‌های پاره و خونین، به خروجی سالن بردند. درب تمام سالن‌های واحد چهار بسته شد تا بیش از هزار زندانی دیگر و حتی پرسنل بهداری و فرهنگی شاهد صحنه نباشند.

ادامه روایت را در اسلایدها یا در لینک زیر بخوانید:

https://tinyurl.com/cn2r643r

#از_قزلحصار_بگو #نه_به_جمهوری_اسلامی #بیانیه #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech