Forwarded from ادبسار
🍁🌻🍂🌾
@AdabSar
🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن تیرگان سوم یا تیرروزی
🍁🌾 بیشتر جشن‌های مهرماه را می‌توان زیر چتر جشن بزرگ مهرگان شناخت؛ زیرا مهر، ماه جشن بود و جشن‌های دیگر این ماه یا با آن در پیوند هستند و یا در برابر بزرگی‌اش، چندان دیده نمی‌شوند و در پژوهش‌ها کمتر به آن پرداخته شده.
🍁🌾 یکی از همین جشن‌ها، جشن تیرگان سوم یا جشن تیرروزی بود. تیرگان سوم در تیرروز از مهرماه(سیزدهم مهر در گاهشمار کهن) برگزار می‌شد و جشنی در ستایش ستاره‌ی باران(تیشتر یا شباهنگ) و نیایش برای بارش باران بود.
جشن تیرگان نخست همزمان با سیزده به‌در و جشن تیرگان دوم جشن بزرگی در تیرماه بود. تیرگان سوم جشن بزرگی نبود ولی همچون بیشتر جشن‌های ایران در کشور فراگیر و شناخته شده بود و در خوارزم به آن "چیری‌روچ" می‌گفتند.
🍁🌾 اکنون مردم‌شناسان جشن غالی‌شویان در مشهد اردهال کاشان را در پیوند با جشن تیرروزی می‌دانند. این جشن که با آیین‌های اسلامی درآمیخته، دیسه‌ی(شکل) سوگواری گرفته و بسیار نمادین است، در دومین آدینه از مهر و نزدیک به یازدهم مهر، سالگرد جان باختن "سلطانعلی پسر محمدباقر" برگزار می‌شود. مردم روستای خاوه یکی از غالی(قالی)های امام‌زاده را بر دوش می‌گذارند و پس از سوگواری، آن را به مردم فین می‌دهند. مردم فین چوب به دست و به شیوه‌ای نمادین با کشندگان امام‌زاده می‌جنگند و غالی را در چشمه‌ای در همان نزدیکی می‌شویند و به امام‌زاده بازمی‌گردانند.
🍁🌾 شست‌وشو یکی از آیین‌های جشن‌های تیرگان است که گفته می‌شود دیرینگی آنها به زمان کی‌خسرو می‌رسد.
🍁🌾 یکی از گمان‌زدها این است که این نیایشگاه اردهال که اکنون امام‌زاده است، یکی از نیایشگاه‌های "تیشتر" یا ستاره‌ی باران در ایران باستان بود. اکنون نیز نیایش باران در روستاهای بسیاری برگزار می‌شود. در باورهای کهن ایران پیوندی میان نیایش باران و شست‌وشوی درگذشتگان دیده می‌شود.
🍁🌾 امروز جشن‌های پراکنده‌ای در پیوند با تیرگان در شماری از شهرها و روستاها برگزار می‌شود. "تیرما سیزهشو" یا "تیرما سیزهشو" در تیر روز از آبان برابر با دوازدهم این ماه، جشن تیرگان در مازندران و بر پایه‌ی گاهشمار تبری است.
همچنین سیزدهم تیرماه دَیلمی برابر با آسمان‌روز از آبان ماه(۲۷ آبان) جشن تیرگان در گیلان که به نام "تیرجشن" و "گالشی جشن" برگزار می‌شود.
جشن تیرگان "زلف‌آباد" فراهان به نام نخستین جشن تیرگان ایران در دی‌ماه ۱۳۸۹ و آیین استان گیلان با نام تیرماسینزه در پهرست(فهرست) برماندهای فرهنگی نابسوده(ناملموس) ایرانی پایسته(ثبت) شده‌اند.
گفتنی است گاه در ادب ایران همچون شماری از سروده‌های فردوسی، تیر به پاییز گفته می‌شد و امروز در بخش‌هایی از تاجیکستان و افغانستان همچنان گفته می‌شود.
🍁🌾 برای شناخت بیشتر بنگرید به:
آیین‌های تیرگان t.me/AdabSar/7610
شناخت تیرگان t.me/AdabSar/7608
داستان آرش t.me/AdabSar/7607
افسانه‌ی تیرگان t.me/AdabSar/6609
تیرگان نخست یا سیزده به‌در t.me/AdabSar/6599
گردآوری و نگارش: #پریسا_امام_وردی
__________________
برگرفته از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایرتن امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
۲- دیدی نو از آیینی کهن
نویسنده: #فرهنگ_مهر
۳- جشن‌های ایرانی
نویسنده: #پرویز_رجبی
__________________
#فرهنگ_ایران #تیرگان #تیرروزی #غالی_شویان
@AdabSar
🌾🍁🍂🌻
@AdabSar
🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن تیرگان سوم یا تیرروزی
🍁🌾 بیشتر جشن‌های مهرماه را می‌توان زیر چتر جشن بزرگ مهرگان شناخت؛ زیرا مهر، ماه جشن بود و جشن‌های دیگر این ماه یا با آن در پیوند هستند و یا در برابر بزرگی‌اش، چندان دیده نمی‌شوند و در پژوهش‌ها کمتر به آن پرداخته شده.
🍁🌾 یکی از همین جشن‌ها، جشن تیرگان سوم یا جشن تیرروزی بود. تیرگان سوم در تیرروز از مهرماه(سیزدهم مهر در گاهشمار کهن) برگزار می‌شد و جشنی در ستایش ستاره‌ی باران(تیشتر یا شباهنگ) و نیایش برای بارش باران بود.
جشن تیرگان نخست همزمان با سیزده به‌در و جشن تیرگان دوم جشن بزرگی در تیرماه بود. تیرگان سوم جشن بزرگی نبود ولی همچون بیشتر جشن‌های ایران در کشور فراگیر و شناخته شده بود و در خوارزم به آن "چیری‌روچ" می‌گفتند.
🍁🌾 اکنون مردم‌شناسان جشن غالی‌شویان در مشهد اردهال کاشان را در پیوند با جشن تیرروزی می‌دانند. این جشن که با آیین‌های اسلامی درآمیخته، دیسه‌ی(شکل) سوگواری گرفته و بسیار نمادین است، در دومین آدینه از مهر و نزدیک به یازدهم مهر، سالگرد جان باختن "سلطانعلی پسر محمدباقر" برگزار می‌شود. مردم روستای خاوه یکی از غالی(قالی)های امام‌زاده را بر دوش می‌گذارند و پس از سوگواری، آن را به مردم فین می‌دهند. مردم فین چوب به دست و به شیوه‌ای نمادین با کشندگان امام‌زاده می‌جنگند و غالی را در چشمه‌ای در همان نزدیکی می‌شویند و به امام‌زاده بازمی‌گردانند.
🍁🌾 شست‌وشو یکی از آیین‌های جشن‌های تیرگان است که گفته می‌شود دیرینگی آنها به زمان کی‌خسرو می‌رسد.
🍁🌾 یکی از گمان‌زدها این است که این نیایشگاه اردهال که اکنون امام‌زاده است، یکی از نیایشگاه‌های "تیشتر" یا ستاره‌ی باران در ایران باستان بود. اکنون نیز نیایش باران در روستاهای بسیاری برگزار می‌شود. در باورهای کهن ایران پیوندی میان نیایش باران و شست‌وشوی درگذشتگان دیده می‌شود.
🍁🌾 امروز جشن‌های پراکنده‌ای در پیوند با تیرگان در شماری از شهرها و روستاها برگزار می‌شود. "تیرما سیزهشو" یا "تیرما سیزهشو" در تیر روز از آبان برابر با دوازدهم این ماه، جشن تیرگان در مازندران و بر پایه‌ی گاهشمار تبری است.
همچنین سیزدهم تیرماه دَیلمی برابر با آسمان‌روز از آبان ماه(۲۷ آبان) جشن تیرگان در گیلان که به نام "تیرجشن" و "گالشی جشن" برگزار می‌شود.
جشن تیرگان "زلف‌آباد" فراهان به نام نخستین جشن تیرگان ایران در دی‌ماه ۱۳۸۹ و آیین استان گیلان با نام تیرماسینزه در پهرست(فهرست) برماندهای فرهنگی نابسوده(ناملموس) ایرانی پایسته(ثبت) شده‌اند.
گفتنی است گاه در ادب ایران همچون شماری از سروده‌های فردوسی، تیر به پاییز گفته می‌شد و امروز در بخش‌هایی از تاجیکستان و افغانستان همچنان گفته می‌شود.
🍁🌾 برای شناخت بیشتر بنگرید به:
آیین‌های تیرگان t.me/AdabSar/7610
شناخت تیرگان t.me/AdabSar/7608
داستان آرش t.me/AdabSar/7607
افسانه‌ی تیرگان t.me/AdabSar/6609
تیرگان نخست یا سیزده به‌در t.me/AdabSar/6599
گردآوری و نگارش: #پریسا_امام_وردی
__________________
برگرفته از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایرتن امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
۲- دیدی نو از آیینی کهن
نویسنده: #فرهنگ_مهر
۳- جشن‌های ایرانی
نویسنده: #پرویز_رجبی
__________________
#فرهنگ_ایران #تیرگان #تیرروزی #غالی_شویان
@AdabSar
🌾🍁🍂🌻
☀️🍉 @AdabSar
🌟 یلدا، آیینی که از فراز و فرودهای هزاره‌ها گذر کرد
☀️ جشن‌های ایرانی هزاران سال پیشینه دارند و هزاران سال در این سرزمین ارج داشتند. اکنون پس از نوروز تنها #یلدا است که از پس هزاره‌های دور و دراز برآمده و می‌تواند خانواده‌ها را گرد هم آورد و مردمان را به تکاپو وادارد. هرچند که در این سال‌ها گرایش به جشن‌های ایرانی بهویژه مهرگان، سده و آیین بزرگداشت کوروش در ایران افزایش یافته است.
به گفته‌ی فریدون جنیدی، یلدا نشان از دانش باستانی نیاکان ما است که هزاران سال پیش به گاهشماری خورشیدی دست یافته و دریافته بودند که نخستین شب زمستان، بلندترین شب سال است و در پایان این شب با زایش مهر یا میترا یا همان خورشید، روشنایی بر تاریکی پیروز می‌شود.
از دیگر سو، پیدایش مهر یا خورشید نمادی روشن از مهرورزی و دوستی جهانی است.
⛰ مهر یا خورشید، ایزد جنگاوران و پهلوانان، خدای راستی و پیمان و همچنین نگهبان جهان و جهانیان بود. در افسانه‌های ایرانی، مهر نخستین خدایی بود که هر بامداد سوار بر گردونه(ارابه)ی خود بر چهار اسب کشیده می‌شد و از فراز کوه البرز بر ایران و ایرانیان می‌نگریست و از آنان نگهداری می‌کرد.
🌾 روشن است که در جهان باستان، مردم با دام‌پروری و کشاورزی زندگی خود را می‌گذراندند و با دوگانگی و دشواری‌های زیست‌بوم روبرو بودند.
سپیدی و سیاهی، خوبی و بدی، روشنی و تیرگی، دوستی و دشمنی، گذشت و کینه و... برخی از این دوگانگی‌ها بودند.
در باور آنها آنچه برای زندگیشان خوب بود نشانه‌ی خدای خوب و آنچه برای زندگیشان زیان‌آور بود نشانه‌ی خدای بد شمرده می‌شد.
از این رو آنها روز و روشنایی که در آن بالندگی و کوشش بود، دوست داشتند و با فرارسیدن شب آتش می‌افروختند تا از روشنایی پاسداری کنند.
🍎 یادبود سیاوش در شب یلدا
گفته می‌شود در ایران باستان و در این جشن، هیچ خوراک ویژه‌ای پخته نمی‌شد. خوراک این شب خشکبار، اندوخته‌های کشاورزی و میوه‌های تابستانی بود که به سختی نگهداری می‌کردند. در میان این خوراکی‌ها، میوه‌های سرخ جایگاه ویژه‌ای داشتند. این رنگ در آیین مهر، نشانه‌ی فراز آمدن روشنایی و زایش شید(نور) بود. انار که در وِرشیم(موسم) سرد به فراوانی یافت می‌شود، بیش از هر میوه‌ی دیگری در خوان یلدا خودنمایی می‌کند و امروز در هنر ایرانی نمادی زیباست. به گفته‌ی "علی بلوکباشی"، انار و آبِ سرخِ آن یادآور خون سیاوش بود. همچنین انار و سیب نماد باززایی و باروری هستند. میوه‌های سرخ، میوه‌هایی هستند که بر پایه‌ی دانش امروز ما دارای پاداُکسایِش*(آنتی‌اکسیدان) فراوانند و از تن آدمی در برابر بیماری‌ها نگهداری می‌کنند.
⛺️"چله" چیست؟
چله‌ی بزرگ از فردای یلدا آغاز شده و تا جشن سده (چهل روز) دنباله داشت. در چله‌ی بزرگ هوا بسیار سرد بود ولی با فرارسیدن جشن سده(۱۰ بهمن) و پایان چله‌ی بزرگ، چله‌ی کوچک آغاز می‌شد و بیست روز دنباله داشت. در چله‌ی کوچک از سرمای هوا به آرامی کاسته می‌شد و پس از آن با فرا رسیدن ماه اسپند، آب و هوا نوید فرا رسیدن گرما، بهار و شکفتن گل‌ها را می‌داد.
📜 شب چله در #فرهنگ_ایران همیشه زمانی برای گرد هم آمدن خانواده‌ها و دور ریختن دلخوری‌ها بود که نماد همبستگی و کنار هم بودن برای شکست دادن دشواری‌هاست. یکی از آیین‌های این شب داستان‌گویی درباره‌ی دلاوری‌های پهلوانان میهن و سربلندی‌های آنان بود. شب چله که با شادی و سرور همراه بود، تا سپیده‌دم دنباله داشت تا بتوان زایش شید را پس از تاریکی و شبی سرد نگریست.
✍🏼 #پریسا_امام_وردی
__________________
📚 برگرفته از:
"پیشینه و تبارشناسی یلدا، شب هزاره‌های تاریخ"، یادداشت #مجتبی_شهرآبادی
"آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز" #محمود_روح_الامینی
"جشن‌های ایرانی"، #پرویز_رجبی
"جستار درباره مهر و ناهید"، #محمد_مقدم
"شب یلدا"، #سیما_سلطانی
__________________
🖋 پی‌نوشت*: در بن‌مایه‌ها برابر پارسی واژه‌ی "آنتی‌اکسیدان" یافت نشد. واژه‌ی "پاداُکسایِش" پیشنهاد ادبسار است.
goo.gl/dBV5km
☀️🔥✨💫
🌟 یلدا، آیینی که از فراز و فرودهای هزاره‌ها گذر کرد
☀️ جشن‌های ایرانی هزاران سال پیشینه دارند و هزاران سال در این سرزمین ارج داشتند. اکنون پس از نوروز تنها #یلدا است که از پس هزاره‌های دور و دراز برآمده و می‌تواند خانواده‌ها را گرد هم آورد و مردمان را به تکاپو وادارد. هرچند که در این سال‌ها گرایش به جشن‌های ایرانی بهویژه مهرگان، سده و آیین بزرگداشت کوروش در ایران افزایش یافته است.
به گفته‌ی فریدون جنیدی، یلدا نشان از دانش باستانی نیاکان ما است که هزاران سال پیش به گاهشماری خورشیدی دست یافته و دریافته بودند که نخستین شب زمستان، بلندترین شب سال است و در پایان این شب با زایش مهر یا میترا یا همان خورشید، روشنایی بر تاریکی پیروز می‌شود.
از دیگر سو، پیدایش مهر یا خورشید نمادی روشن از مهرورزی و دوستی جهانی است.
⛰ مهر یا خورشید، ایزد جنگاوران و پهلوانان، خدای راستی و پیمان و همچنین نگهبان جهان و جهانیان بود. در افسانه‌های ایرانی، مهر نخستین خدایی بود که هر بامداد سوار بر گردونه(ارابه)ی خود بر چهار اسب کشیده می‌شد و از فراز کوه البرز بر ایران و ایرانیان می‌نگریست و از آنان نگهداری می‌کرد.
🌾 روشن است که در جهان باستان، مردم با دام‌پروری و کشاورزی زندگی خود را می‌گذراندند و با دوگانگی و دشواری‌های زیست‌بوم روبرو بودند.
سپیدی و سیاهی، خوبی و بدی، روشنی و تیرگی، دوستی و دشمنی، گذشت و کینه و... برخی از این دوگانگی‌ها بودند.
در باور آنها آنچه برای زندگیشان خوب بود نشانه‌ی خدای خوب و آنچه برای زندگیشان زیان‌آور بود نشانه‌ی خدای بد شمرده می‌شد.
از این رو آنها روز و روشنایی که در آن بالندگی و کوشش بود، دوست داشتند و با فرارسیدن شب آتش می‌افروختند تا از روشنایی پاسداری کنند.
🍎 یادبود سیاوش در شب یلدا
گفته می‌شود در ایران باستان و در این جشن، هیچ خوراک ویژه‌ای پخته نمی‌شد. خوراک این شب خشکبار، اندوخته‌های کشاورزی و میوه‌های تابستانی بود که به سختی نگهداری می‌کردند. در میان این خوراکی‌ها، میوه‌های سرخ جایگاه ویژه‌ای داشتند. این رنگ در آیین مهر، نشانه‌ی فراز آمدن روشنایی و زایش شید(نور) بود. انار که در وِرشیم(موسم) سرد به فراوانی یافت می‌شود، بیش از هر میوه‌ی دیگری در خوان یلدا خودنمایی می‌کند و امروز در هنر ایرانی نمادی زیباست. به گفته‌ی "علی بلوکباشی"، انار و آبِ سرخِ آن یادآور خون سیاوش بود. همچنین انار و سیب نماد باززایی و باروری هستند. میوه‌های سرخ، میوه‌هایی هستند که بر پایه‌ی دانش امروز ما دارای پاداُکسایِش*(آنتی‌اکسیدان) فراوانند و از تن آدمی در برابر بیماری‌ها نگهداری می‌کنند.
⛺️"چله" چیست؟
چله‌ی بزرگ از فردای یلدا آغاز شده و تا جشن سده (چهل روز) دنباله داشت. در چله‌ی بزرگ هوا بسیار سرد بود ولی با فرارسیدن جشن سده(۱۰ بهمن) و پایان چله‌ی بزرگ، چله‌ی کوچک آغاز می‌شد و بیست روز دنباله داشت. در چله‌ی کوچک از سرمای هوا به آرامی کاسته می‌شد و پس از آن با فرا رسیدن ماه اسپند، آب و هوا نوید فرا رسیدن گرما، بهار و شکفتن گل‌ها را می‌داد.
📜 شب چله در #فرهنگ_ایران همیشه زمانی برای گرد هم آمدن خانواده‌ها و دور ریختن دلخوری‌ها بود که نماد همبستگی و کنار هم بودن برای شکست دادن دشواری‌هاست. یکی از آیین‌های این شب داستان‌گویی درباره‌ی دلاوری‌های پهلوانان میهن و سربلندی‌های آنان بود. شب چله که با شادی و سرور همراه بود، تا سپیده‌دم دنباله داشت تا بتوان زایش شید را پس از تاریکی و شبی سرد نگریست.
✍🏼 #پریسا_امام_وردی
__________________
📚 برگرفته از:
"پیشینه و تبارشناسی یلدا، شب هزاره‌های تاریخ"، یادداشت #مجتبی_شهرآبادی
"آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز" #محمود_روح_الامینی
"جشن‌های ایرانی"، #پرویز_رجبی
"جستار درباره مهر و ناهید"، #محمد_مقدم
"شب یلدا"، #سیما_سلطانی
__________________
🖋 پی‌نوشت*: در بن‌مایه‌ها برابر پارسی واژه‌ی "آنتی‌اکسیدان" یافت نشد. واژه‌ی "پاداُکسایِش" پیشنهاد ادبسار است.
goo.gl/dBV5km
☀️🔥✨💫
Forwarded from ادبسار
☀️🌱☀️🌱
@AdabSar
سال نو آمد، سپاس ای جاودان
جان ما آسوده دار و شادمان؛
هم خـِرَد افزای و هم مهر و توان
روز نو، امـّید نو بر دل نشان!
☀️ آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌱 بخش‌بندی جشن‌های نوروزی
🌱☀️ جشن نوروز، جشن نوگشت سال و جشن آفرینش است. نوروز در ایران بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین جشن سال شمرده می‌شد که با شیوه‌ی نخستین چهارشنبه‌سوری به پیشواز آن می‌رفتند و با سیزده‌به‌در با آن بدرود می‌گفتند؛ هرچند که سیزده‌به‌در پایان‌بخش جشن نوروز نبود.
در ایران باستان نوروز به چندین جشن بخش‌بندی می‌شد و جشن‌هایی در دل نوروز برگزار می‌شد.
🌱☀️ بر پایه‌ی شناخته‌شده‌ترین بخش‌بندی، روز نخست فروردین(اورمزد روز)، آغاز نوروز کوچک بود و ایرانیان تا روز سوم به دید و بازدید با خویشاوندان، بزرگان خانواده و شادباش‌گویی می‌پرداختند.
🌱☀️ روز سوم تا ششم نوروز، زمان برگزاری دید و بازدیدها و جشن‌های همگانی و گروهی بود. به این سه روز "جشن ریپتون" نیز می‌گفتند. در ایران باستان "ایزد ریپتون" نگهبان گرمای نیمروز بود و جشن ریپتون برای شادمانی بازگشت او برگزار می‌شد. "ریپتون" به چم نیمروز و روشنایی و گرمای نیمروز است. زرتشتیان باستان، جشن ریپتون را همزمان با اورمزد روز(آغاز نوروز) برگزار می‌کردند.
🌱☀️ از ششم تا نهم فروردین بزرگ‌ترین جشن‌های نوروزی برگزار می‌شدند. ششم این ماه، جشن بزرگ خوردادگان و آغاز نوروز بزرگ بود. به روز ششم فروردین، روز امید نیز گفته می‌شد که در آن روز ایزد یکتا سپیدبختی، نیک‌روزی و فراوانی سال نو را به مردم پیشکش می‌کرد. جشن‌های شادباش‌نویسی در این سه روز برگزار می‌شد. پس از آن، زادروز زرتشت، پیامبر ایرانی نیز با این جشن‌ها همزمان شد.
🌱☀️ روزهای نهم تا دوازدهم فروردین، زمان دیدارهای همگانی پادشاهان با مردم، گوش سپردن به نیازهای آنان و برآوردن خواسته‌ها بود.
این زمان‌بندی در زمان هخامنشیان به گونه‌ی دیگری بود. پادشاهان هخامنشی شش روز نخست نوروز را در کنار مردم بودند و پس از آن به نزدیکان خود رسیدگی می‌کردند. بهویژه که جشن آغاز نوروز را نیز همگانی و در تخت‌جمشید برگزار می‌کردند.
🌱☀️ سیزدهم تا نوزدهم نوروز، زمان گردش در باغ‌ها، بوستان‌ها، بهره‌بردن از زیبایی‌های زیست‌بوم و پایکوبی بود. شادمانی و پایکوبی(رقص) در گردشگاه‌ها در روز سیزده‌به‌در به‌جا مانده از این آیین است.
🌱☀️ روزهای نوزدهم تا بیست‌ویکم نیز جشن فروردینگان برای شادی روان درگذشتگان برگزار می‌شد.
🌱☀️ جشن‌های نخستین شنبه و نخستین چهارشنبه‌ی سال(که هر دو جشن گردشگاه و همچون سیزده‌به‌در بود)، جشن آبانگاه(در روز دهم فروردین و برای بارش باران)، جشن سروشگان در روز هفدهم فروردین و نیایش شاه ورهرام در بیستم این ماه، از دیگر جشن‌های فروردین بودند. زرتشتیان نیز جشن‌های دینی ویژه همچون نیایش پیر هریشت و جشن هیرومبا در هفتم تا یازدهم فروردین داشتند که همچنان برگزار می‌شود.
#پریسا_امام_وردی
______________
برگرفته از:
۱- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان
نویسنده: #هاشم_رضی
۲- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
۳- نوشتارهای پژوهشی #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۴- آثارالباقیه و التفهیم
نویسنده: #ابوریحان_بیرونی
۵- نوروزنامه
نویسنده: #خیام_نیشابوری
______________
#فروردینگان #نوروز #ریپتون #فرهنگ_ایران
@AdabSar
☀️🌱☀️🌱
@AdabSar
سال نو آمد، سپاس ای جاودان
جان ما آسوده دار و شادمان؛
هم خـِرَد افزای و هم مهر و توان
روز نو، امـّید نو بر دل نشان!
☀️ آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌱 بخش‌بندی جشن‌های نوروزی
🌱☀️ جشن نوروز، جشن نوگشت سال و جشن آفرینش است. نوروز در ایران بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین جشن سال شمرده می‌شد که با شیوه‌ی نخستین چهارشنبه‌سوری به پیشواز آن می‌رفتند و با سیزده‌به‌در با آن بدرود می‌گفتند؛ هرچند که سیزده‌به‌در پایان‌بخش جشن نوروز نبود.
در ایران باستان نوروز به چندین جشن بخش‌بندی می‌شد و جشن‌هایی در دل نوروز برگزار می‌شد.
🌱☀️ بر پایه‌ی شناخته‌شده‌ترین بخش‌بندی، روز نخست فروردین(اورمزد روز)، آغاز نوروز کوچک بود و ایرانیان تا روز سوم به دید و بازدید با خویشاوندان، بزرگان خانواده و شادباش‌گویی می‌پرداختند.
🌱☀️ روز سوم تا ششم نوروز، زمان برگزاری دید و بازدیدها و جشن‌های همگانی و گروهی بود. به این سه روز "جشن ریپتون" نیز می‌گفتند. در ایران باستان "ایزد ریپتون" نگهبان گرمای نیمروز بود و جشن ریپتون برای شادمانی بازگشت او برگزار می‌شد. "ریپتون" به چم نیمروز و روشنایی و گرمای نیمروز است. زرتشتیان باستان، جشن ریپتون را همزمان با اورمزد روز(آغاز نوروز) برگزار می‌کردند.
🌱☀️ از ششم تا نهم فروردین بزرگ‌ترین جشن‌های نوروزی برگزار می‌شدند. ششم این ماه، جشن بزرگ خوردادگان و آغاز نوروز بزرگ بود. به روز ششم فروردین، روز امید نیز گفته می‌شد که در آن روز ایزد یکتا سپیدبختی، نیک‌روزی و فراوانی سال نو را به مردم پیشکش می‌کرد. جشن‌های شادباش‌نویسی در این سه روز برگزار می‌شد. پس از آن، زادروز زرتشت، پیامبر ایرانی نیز با این جشن‌ها همزمان شد.
🌱☀️ روزهای نهم تا دوازدهم فروردین، زمان دیدارهای همگانی پادشاهان با مردم، گوش سپردن به نیازهای آنان و برآوردن خواسته‌ها بود.
این زمان‌بندی در زمان هخامنشیان به گونه‌ی دیگری بود. پادشاهان هخامنشی شش روز نخست نوروز را در کنار مردم بودند و پس از آن به نزدیکان خود رسیدگی می‌کردند. بهویژه که جشن آغاز نوروز را نیز همگانی و در تخت‌جمشید برگزار می‌کردند.
🌱☀️ سیزدهم تا نوزدهم نوروز، زمان گردش در باغ‌ها، بوستان‌ها، بهره‌بردن از زیبایی‌های زیست‌بوم و پایکوبی بود. شادمانی و پایکوبی(رقص) در گردشگاه‌ها در روز سیزده‌به‌در به‌جا مانده از این آیین است.
🌱☀️ روزهای نوزدهم تا بیست‌ویکم نیز جشن فروردینگان برای شادی روان درگذشتگان برگزار می‌شد.
🌱☀️ جشن‌های نخستین شنبه و نخستین چهارشنبه‌ی سال(که هر دو جشن گردشگاه و همچون سیزده‌به‌در بود)، جشن آبانگاه(در روز دهم فروردین و برای بارش باران)، جشن سروشگان در روز هفدهم فروردین و نیایش شاه ورهرام در بیستم این ماه، از دیگر جشن‌های فروردین بودند. زرتشتیان نیز جشن‌های دینی ویژه همچون نیایش پیر هریشت و جشن هیرومبا در هفتم تا یازدهم فروردین داشتند که همچنان برگزار می‌شود.
#پریسا_امام_وردی
______________
برگرفته از:
۱- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان
نویسنده: #هاشم_رضی
۲- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
۳- نوشتارهای پژوهشی #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۴- آثارالباقیه و التفهیم
نویسنده: #ابوریحان_بیرونی
۵- نوروزنامه
نویسنده: #خیام_نیشابوری
______________
#فروردینگان #نوروز #ریپتون #فرهنگ_ایران
@AdabSar
☀️🌱☀️🌱
🌷 @AdabSar
🐣 تخم‌مرغ هفت‌سین
نماد پیوند آسمان و زمین
🥚 تخم‌مرغ در ایران از کهن‌ترین اجزای هفت‌سین و دارای داستان و افسانه‌های خواندنی و کمتر شنیده شده است. تخم‌مرغ در افسانه‌های ایران باستان نماد زمین و یکی از نمادهای فراوانی(برکت) بود.
🐣 در نبیک پهلوی "مینوی خرد" درباره‌ی استوره‌های ایرانی آمده که آسمان همچون تخم‌مرغی پیرامون زمین را فراگرفته و زمین در میانه‌ی آسمان مانند زرده‌ی تخم‌مرغ است. "باجلان فرخی" در برگردان نبیک(ترجمه‌ی کتاب) «شناخت اساتیر ایران» نوشته‌ی «جان راسل هینلز» افزوده است که تخم‌مرغی که در نوروز در خوان هفت‌سین نهاده می‌شود یادآور استوره‌ای است که در آن مهر از تخم کیهانی هستی می‌یابد. گمان می‌رود که در اینجا فردید(منظور) از «مهر» خورشید است.
«هینلز» نیز نوشته است که تخم‌مرغ در خوان هفت‌سین یادآور نخستین استوره‌های روزگار و زایش کیهان از درون تخمی است که بر پَهناب(اقیانوس) آغازین شناور بود. گفته می‌شود در میان شمارگان(اعداد) شماره‌ی زفر(صفر) نشانه‌ی تخم‌مرغ کیهانی و دو ژاد(جنسیت) آغازین بود. هینلز درباره جایگاه کهن تخم‌مرغ در آیین‌های نوروزی هم نوشته است که در بسیاری از خانه‌ها تخم‌مرغ را روی آیینه می‌نهادند و به هنگام آغاز سال زمانی که گاوِ برشاخ‌دارنده‌ی زمین، زمین را از شاخی به شاخ دیگر می‌نهد تخم‌مرغ روی آیینه به گردش درمی‌آید.
🥚 تخم‌مرغ رنگی هفت‌سین نماد زندگی تازه است. همانگونه که چوژه(جوجه) پوسته را می‌شکند تا به زندگی تازه‌ای گام نهد و در جهان بزرگ‌تری زندگی کند، می‌تواند پیامی به آدمیان بدهد تا زندگی و والاشدن را دریابند. گفته می‌شود سر از تخم برآوردن چوژه نماد رستاخیز است.
«مرتضا فرهادی» در ماتیکان(کتاب) «واره» نوشته است شیر، ماست، نمک و تخم‌مرغ خوراکی‌های سپنت(مقدس) بودند و به آنها سپیدمانی می‌گفتند.
🍳 در آیین زرتشتی و به باور ارمنیان باستان انار نماد زایش فراوان و تخم‌مرغ نماد زندگی جاودانه بود. در خوربَرانِ(غربِ) کشور مردم باور داشتند که اگر کسی در نخستین روز نوروز تخم‌مرغ آب‌پز بخورد به بیماری «گَری» دچار نخواهد شد.
با گذر هزاره‌ها و سده‌ها آیین‌های چون آب‌پزکردن کردن تخم‌مرغ با پوست پیاز، روناس، کاه و زاج برای خوش‌رنگ شدن، تخم‌مرغ‌بازی و رنگ‌آمیزی آن به آیین‌های نوروز افزوده شد.
🐣 تخم‌مرغ‌بازی تا گذشته‌های نه‌چندان دور یکی از سرگرمی‌های نوروزی مردم و با گِروبَندی(شرط‌بندی) همراه بود. این بازی در کردستان «هیلکه‌شکنی» یا تخم‌مرغ‌شکنی، در کرمانشاه «خاجنگکی» و در برخی روستاهای فیروزکوه «مُرغنه جنگی» نام داشت. این بازی‌ها پیش از نوروز آغاز می‌شدند و تا سیزده‌بدر دنباله داشتند.
بازیگران تخم‌مرغ را در مشت نگه می‌داشتند و تنها سر آن بیرون می‌ماند. سپس تخم‌مرغ‌ها را به هم می‌کوبیدند. سر هرکدام که می‌شکست دارنده‌اش بازنده بود و باید تخم‌مرغ‌های خود را به برنده می‌داد. اکنون این بازی‌ها در فرهنگ ایران رنگ باخته‌اند و تخم‌مرغ‌های سفالی و تینگه‌ای(پلاستیکی) در هفت‌سین‌های ما جا خوش کرده‌اند.
🥚 در اروپا و همزمان با جشن(عید) پاک نیز تخم‌مرغ‌بازی انجام می‌شود. کودکان تخم‌مرغ را در باغچه پنهان می‌کنند و اگر کسی آن را پیدا کند آن را برای خود برمی‌دارد. همچنین تخم‌مرغ رنگ شده و خرگوش از نمادهای این جشن هستند. به باور مردم اروپا در این روز خرگوش‌ها به آشیانه‌ی مرغ‌ها می‌روند تا تخم‌مرغ‌ها را بدزدند. پس آنان تخم‌مرغ‌ها را رنگ می‌کنند تا از دید خرگوش پنهان بماند. چند تن جامه‌ی خرگوشی می‌پوشند و تخم‌مرغ‌ها را پنهان می‌کنند و کودکان به دنبال یافتن آنها می‌روند.
✍️ #پریسا_امام_وردی
📎 پی‌نوشت: «جوجه» تازی شده‌ی(معرب) واژه‌ی پارسی «چوژه» و صفر تازی‌شده‌ی «زفر/زفرین» است.
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #حسام_الدین_مهدوی
۲- شناخت اساتیر ایران #جان_هینلز برگردان "باجلان فرخی"
۳- واره #مرتضا_فرهادی
۴- نوروز، جشن نوزایی آفرینش #علی_بلوکباشی
۵- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
____________
#نوروز #هفت_سین #جشن_های_ایرانی
🌷 @AdabSar
🐣 تخم‌مرغ هفت‌سین
نماد پیوند آسمان و زمین
🥚 تخم‌مرغ در ایران از کهن‌ترین اجزای هفت‌سین و دارای داستان و افسانه‌های خواندنی و کمتر شنیده شده است. تخم‌مرغ در افسانه‌های ایران باستان نماد زمین و یکی از نمادهای فراوانی(برکت) بود.
🐣 در نبیک پهلوی "مینوی خرد" درباره‌ی استوره‌های ایرانی آمده که آسمان همچون تخم‌مرغی پیرامون زمین را فراگرفته و زمین در میانه‌ی آسمان مانند زرده‌ی تخم‌مرغ است. "باجلان فرخی" در برگردان نبیک(ترجمه‌ی کتاب) «شناخت اساتیر ایران» نوشته‌ی «جان راسل هینلز» افزوده است که تخم‌مرغی که در نوروز در خوان هفت‌سین نهاده می‌شود یادآور استوره‌ای است که در آن مهر از تخم کیهانی هستی می‌یابد. گمان می‌رود که در اینجا فردید(منظور) از «مهر» خورشید است.
«هینلز» نیز نوشته است که تخم‌مرغ در خوان هفت‌سین یادآور نخستین استوره‌های روزگار و زایش کیهان از درون تخمی است که بر پَهناب(اقیانوس) آغازین شناور بود. گفته می‌شود در میان شمارگان(اعداد) شماره‌ی زفر(صفر) نشانه‌ی تخم‌مرغ کیهانی و دو ژاد(جنسیت) آغازین بود. هینلز درباره جایگاه کهن تخم‌مرغ در آیین‌های نوروزی هم نوشته است که در بسیاری از خانه‌ها تخم‌مرغ را روی آیینه می‌نهادند و به هنگام آغاز سال زمانی که گاوِ برشاخ‌دارنده‌ی زمین، زمین را از شاخی به شاخ دیگر می‌نهد تخم‌مرغ روی آیینه به گردش درمی‌آید.
🥚 تخم‌مرغ رنگی هفت‌سین نماد زندگی تازه است. همانگونه که چوژه(جوجه) پوسته را می‌شکند تا به زندگی تازه‌ای گام نهد و در جهان بزرگ‌تری زندگی کند، می‌تواند پیامی به آدمیان بدهد تا زندگی و والاشدن را دریابند. گفته می‌شود سر از تخم برآوردن چوژه نماد رستاخیز است.
«مرتضا فرهادی» در ماتیکان(کتاب) «واره» نوشته است شیر، ماست، نمک و تخم‌مرغ خوراکی‌های سپنت(مقدس) بودند و به آنها سپیدمانی می‌گفتند.
🍳 در آیین زرتشتی و به باور ارمنیان باستان انار نماد زایش فراوان و تخم‌مرغ نماد زندگی جاودانه بود. در خوربَرانِ(غربِ) کشور مردم باور داشتند که اگر کسی در نخستین روز نوروز تخم‌مرغ آب‌پز بخورد به بیماری «گَری» دچار نخواهد شد.
با گذر هزاره‌ها و سده‌ها آیین‌های چون آب‌پزکردن کردن تخم‌مرغ با پوست پیاز، روناس، کاه و زاج برای خوش‌رنگ شدن، تخم‌مرغ‌بازی و رنگ‌آمیزی آن به آیین‌های نوروز افزوده شد.
🐣 تخم‌مرغ‌بازی تا گذشته‌های نه‌چندان دور یکی از سرگرمی‌های نوروزی مردم و با گِروبَندی(شرط‌بندی) همراه بود. این بازی در کردستان «هیلکه‌شکنی» یا تخم‌مرغ‌شکنی، در کرمانشاه «خاجنگکی» و در برخی روستاهای فیروزکوه «مُرغنه جنگی» نام داشت. این بازی‌ها پیش از نوروز آغاز می‌شدند و تا سیزده‌بدر دنباله داشتند.
بازیگران تخم‌مرغ را در مشت نگه می‌داشتند و تنها سر آن بیرون می‌ماند. سپس تخم‌مرغ‌ها را به هم می‌کوبیدند. سر هرکدام که می‌شکست دارنده‌اش بازنده بود و باید تخم‌مرغ‌های خود را به برنده می‌داد. اکنون این بازی‌ها در فرهنگ ایران رنگ باخته‌اند و تخم‌مرغ‌های سفالی و تینگه‌ای(پلاستیکی) در هفت‌سین‌های ما جا خوش کرده‌اند.
🥚 در اروپا و همزمان با جشن(عید) پاک نیز تخم‌مرغ‌بازی انجام می‌شود. کودکان تخم‌مرغ را در باغچه پنهان می‌کنند و اگر کسی آن را پیدا کند آن را برای خود برمی‌دارد. همچنین تخم‌مرغ رنگ شده و خرگوش از نمادهای این جشن هستند. به باور مردم اروپا در این روز خرگوش‌ها به آشیانه‌ی مرغ‌ها می‌روند تا تخم‌مرغ‌ها را بدزدند. پس آنان تخم‌مرغ‌ها را رنگ می‌کنند تا از دید خرگوش پنهان بماند. چند تن جامه‌ی خرگوشی می‌پوشند و تخم‌مرغ‌ها را پنهان می‌کنند و کودکان به دنبال یافتن آنها می‌روند.
✍️ #پریسا_امام_وردی
📎 پی‌نوشت: «جوجه» تازی شده‌ی(معرب) واژه‌ی پارسی «چوژه» و صفر تازی‌شده‌ی «زفر/زفرین» است.
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #حسام_الدین_مهدوی
۲- شناخت اساتیر ایران #جان_هینلز برگردان "باجلان فرخی"
۳- واره #مرتضا_فرهادی
۴- نوروز، جشن نوزایی آفرینش #علی_بلوکباشی
۵- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
____________
#نوروز #هفت_سین #جشن_های_ایرانی
🌷 @AdabSar
🎻💃 @AdabSar
🌱🍃 بهار
دنباله‌ی نوروزی‌ست
که سبزی سبزه‌هایش
بر روی درختان نشسته...
#هانیه_حسن_زاده
🔅 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌱 جشن چلمو
🏕 "جشن چهلم نوروز" که به آن "جشن چلمو" هم می‌گویند، چهل روز پس از آغاز نوروز و در آبان‌روز از اردیبهشت در ایران باستان برگزار می‌شد. آبان‌روز برابر با دهم هر ماه در ایران باستان بود. خوشبختانه هنوز این جشن در شهرهای شیراز و پاریز(در نزدیکی کرمان) به شیوه‌های دیگری برپا می‌شود. چلمو آغاز جشن پنج روزه‌ی "میان‌بهار" بود.
🎻 "جشن چلمو" یکی از کهن‌ترین و شادترین جشن‌های ایرانی است. چلمو همواره با ساز و آواز و چامه‌سرایی زنان و مردان همراه بود. گفته می‌شود پیدایش این جشن به زمان مهرپرستی(میتراییسم) ایرانیان برمی‌گردد. به باور دیگری این جشن در زمان پادشاهی هخامنشیان پدید آمد.
🏖 در میان ایرانیان نوروز از چنان ارزشی برخوردار بود که روزهای گوناگون در پیوند با نوروز بهانه‌ای برای برگزاری جشن و شادی بودند. بهویژه اگر با روزهای سرسبز و خوش‌آب‌وهوای بهار همزمان می‌شدند. جشن‌های ایرانی در بهار همگانی و در دامان دشت‌ها برپا می‌شدند. از سویی شماره‌ی ۴۰ میان ایرانیان وَرجاوَند(مقدس) بود و این جشن‌ها به دسته‌بندی روزها و ماه‌ها می‌انجامید.
⛲️ آنچه ما امروز درباره‌ی آیین‌های جشن چلمو می‌دانیم آیین‌هایی است که در سده‌های گوناگون به این جشن پیوند خوردند. برای نمونه در شیراز و در کنار چشمه‌ی سعدی زنان و مردان جداگانه آبتنی می‌کردند و این آبتنی بر پایه‌ی باوری کهن بود که یک ماهی سر از آب بیرون می‌آورد و انگشتری زرین با خود می‌آورد که نشانه‌ی بخت بلند است. این داستانِ افسانه‌ای امروز در شماری از داستان‌های کودکان دیده می‌شود. در چند سال گذشته جشن چلمو در شیراز با گردهم آمدن در کنار آبگیر(حوض) ماهی سعدی برگزار می‌شود.
@AdabSar
⚱️ یکی دیگر از آیین‌های جشن چهلم نوروز این بود که در بامداد این روز کوزه‌ای را زیر سایه‌ی درخت سبزی می‌گذاشتند و سپس هرکس در دل آرزویی می‌کرد و ابزار کوچکی همچون انگشتر درون کوزه می‌انداخت؛ سپس روی کوزه پارچه‌ی سبز می‌انداختند. هنگام پسین(بعد از ظهر) هر یک از زنان و مردان در کنار کوزه چکامه و آواز می‌خواندند و همزمان دختر کوچکی از درون کوزه چیزها را بیرون می‌آورد و آرزومندان سروده‌ای را که همزمان با بیرون آمدن ابزارشان خوانده می‌شد گونه‌ای پیشگویی می‌دانستند و با نگر(توجه) به آرزویشان برداشتی از آن سروده داشتند.
🥗 همچنین سفره‌ای برای دختر شاه پریان می‌گستردند و در آن خوراک مرغ، نمک، میوه، سبزی و آجیل می‌گذاشتند و در کنار سفره ساز می‌نواختند و آواز می‌خواندند.
دامداران نیز شیر گوسپندان را می‌دوشیدند و با بنشن بر پشت خر می‌گذاشتند و به دشت‌ها می‌بردند تا آش شیر بپزند. سپس آن را میان دیگران بخش(تقسیم) می‌کردند تا مایه‌ی فراوانی شود.
🤝 شاید بتوان گفت از آرمان‌های برگزاری این جشن بخشش، دیدار آشنایان، گردش، شادی، آرزوهای نیک برای یکدیگر و آشتی میان کسانی بود که از یکدیگر دلخوری داشتند.
🐠 فرتور(عکس) پیوست آبگیر ماهی سعدی شیراز است.
http://yon.ir/chelmo
✍️ #پریسا_امام_وردی
__________________
📚 برگرفته از:
۱- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایرانیان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۲- تاریخ نوروز و گاهشماری ایران #عبدالعظیم_رضایی
۳- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
__________________
#جشن_های_ایرانی #اردیبهشتگان
#چلمو #جشن_چلمو #جشن_چهلم_نوروز
🏖🏕 @AdabSar
🌱🍃 بهار
دنباله‌ی نوروزی‌ست
که سبزی سبزه‌هایش
بر روی درختان نشسته...
#هانیه_حسن_زاده
🔅 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌱 جشن چلمو
🏕 "جشن چهلم نوروز" که به آن "جشن چلمو" هم می‌گویند، چهل روز پس از آغاز نوروز و در آبان‌روز از اردیبهشت در ایران باستان برگزار می‌شد. آبان‌روز برابر با دهم هر ماه در ایران باستان بود. خوشبختانه هنوز این جشن در شهرهای شیراز و پاریز(در نزدیکی کرمان) به شیوه‌های دیگری برپا می‌شود. چلمو آغاز جشن پنج روزه‌ی "میان‌بهار" بود.
🎻 "جشن چلمو" یکی از کهن‌ترین و شادترین جشن‌های ایرانی است. چلمو همواره با ساز و آواز و چامه‌سرایی زنان و مردان همراه بود. گفته می‌شود پیدایش این جشن به زمان مهرپرستی(میتراییسم) ایرانیان برمی‌گردد. به باور دیگری این جشن در زمان پادشاهی هخامنشیان پدید آمد.
🏖 در میان ایرانیان نوروز از چنان ارزشی برخوردار بود که روزهای گوناگون در پیوند با نوروز بهانه‌ای برای برگزاری جشن و شادی بودند. بهویژه اگر با روزهای سرسبز و خوش‌آب‌وهوای بهار همزمان می‌شدند. جشن‌های ایرانی در بهار همگانی و در دامان دشت‌ها برپا می‌شدند. از سویی شماره‌ی ۴۰ میان ایرانیان وَرجاوَند(مقدس) بود و این جشن‌ها به دسته‌بندی روزها و ماه‌ها می‌انجامید.
⛲️ آنچه ما امروز درباره‌ی آیین‌های جشن چلمو می‌دانیم آیین‌هایی است که در سده‌های گوناگون به این جشن پیوند خوردند. برای نمونه در شیراز و در کنار چشمه‌ی سعدی زنان و مردان جداگانه آبتنی می‌کردند و این آبتنی بر پایه‌ی باوری کهن بود که یک ماهی سر از آب بیرون می‌آورد و انگشتری زرین با خود می‌آورد که نشانه‌ی بخت بلند است. این داستانِ افسانه‌ای امروز در شماری از داستان‌های کودکان دیده می‌شود. در چند سال گذشته جشن چلمو در شیراز با گردهم آمدن در کنار آبگیر(حوض) ماهی سعدی برگزار می‌شود.
@AdabSar
⚱️ یکی دیگر از آیین‌های جشن چهلم نوروز این بود که در بامداد این روز کوزه‌ای را زیر سایه‌ی درخت سبزی می‌گذاشتند و سپس هرکس در دل آرزویی می‌کرد و ابزار کوچکی همچون انگشتر درون کوزه می‌انداخت؛ سپس روی کوزه پارچه‌ی سبز می‌انداختند. هنگام پسین(بعد از ظهر) هر یک از زنان و مردان در کنار کوزه چکامه و آواز می‌خواندند و همزمان دختر کوچکی از درون کوزه چیزها را بیرون می‌آورد و آرزومندان سروده‌ای را که همزمان با بیرون آمدن ابزارشان خوانده می‌شد گونه‌ای پیشگویی می‌دانستند و با نگر(توجه) به آرزویشان برداشتی از آن سروده داشتند.
🥗 همچنین سفره‌ای برای دختر شاه پریان می‌گستردند و در آن خوراک مرغ، نمک، میوه، سبزی و آجیل می‌گذاشتند و در کنار سفره ساز می‌نواختند و آواز می‌خواندند.
دامداران نیز شیر گوسپندان را می‌دوشیدند و با بنشن بر پشت خر می‌گذاشتند و به دشت‌ها می‌بردند تا آش شیر بپزند. سپس آن را میان دیگران بخش(تقسیم) می‌کردند تا مایه‌ی فراوانی شود.
🤝 شاید بتوان گفت از آرمان‌های برگزاری این جشن بخشش، دیدار آشنایان، گردش، شادی، آرزوهای نیک برای یکدیگر و آشتی میان کسانی بود که از یکدیگر دلخوری داشتند.
🐠 فرتور(عکس) پیوست آبگیر ماهی سعدی شیراز است.
http://yon.ir/chelmo
✍️ #پریسا_امام_وردی
__________________
📚 برگرفته از:
۱- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایرانیان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۲- تاریخ نوروز و گاهشماری ایران #عبدالعظیم_رضایی
۳- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
__________________
#جشن_های_ایرانی #اردیبهشتگان
#چلمو #جشن_چلمو #جشن_چهلم_نوروز
🏖🏕 @AdabSar
🍉🍇 @AdabSar
🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
جشن‌های "مانتره‌سپند روز"
🍎 جشن مانتره‌سپندروز، واپسین جشن خردادماه در شهرهای گوناگون نام ویژه‌ای داشت و با آیین‌های گوناگونی برگزار می‌شد که شوربختانه از چرایی و آیین‌های این جشن، همچون شماری دیگر از جشن‌های باستان، چندان نشانی در دست نیست. "مانتره‌سپند روز"، نام بیست و نهم خرداد در ایران باستان بود.
🍇 جشن گل و گوجه اَروس*
جشن «گل و گوجه اروس» ریشه‌ی باستانی دارد و در چند روستای استان خراسان در روز بیست و نهم خرداد و همزمان با بار دادن درختان و رسیدن نخستین میوه‌های درختی برگزار می‌شود.
در این روز روستاییان میوه‌های نوبرانه را همراه با سبزی، کاهو، آرد و روغن در سینی بزرگی می‌چینند و به خانه‌ی نواَروسان می‌برند.
با نگر(توجه) به این آیین، به دید می‌رسد این جشن در ایران باستان، جشن رسیدن و برداشت میوه‌های درختی بوده است. ولی نمی‌توان به روشنی درباره‌ی آن داوری کرد.
🍒 "عیدماه" در مازندران
روز بیست و نهم خرداد برابر با بیست‌وششم نَـوروزماه تپوری(طبری) و پنج روز مانده به سال نو تپورستان(مازندران) باستان بود. امروز مردم شهرستان سوادکوه این جشن را "عیدماه" می‌نامند، در بلندی‌ها به آتش‌افروزی، شادی و بازی‌های گروهی می‌پردازند و گاه می‌کوشند تا جشن اَروسی خود را در این روز برگزار کنند.
______________
📚 برداشت آزاد از:
آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
✍🏻 پی‌نوشت:
"اَروس" واژه‌ای پارسی از ریشه‌ی "اَرِز" اوستایی، به چمار سپیدی، پاکی و راستی است که در زبان تازی به "عروس" دگرگون شد. از این‌رو نگارش آن با "ع" نادرست است.
______________
#مانتره_سپندروز #جشن_های_ایرانی #خردادگان
🍉🍉 @AdabSar
🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
جشن‌های "مانتره‌سپند روز"
🍎 جشن مانتره‌سپندروز، واپسین جشن خردادماه در شهرهای گوناگون نام ویژه‌ای داشت و با آیین‌های گوناگونی برگزار می‌شد که شوربختانه از چرایی و آیین‌های این جشن، همچون شماری دیگر از جشن‌های باستان، چندان نشانی در دست نیست. "مانتره‌سپند روز"، نام بیست و نهم خرداد در ایران باستان بود.
🍇 جشن گل و گوجه اَروس*
جشن «گل و گوجه اروس» ریشه‌ی باستانی دارد و در چند روستای استان خراسان در روز بیست و نهم خرداد و همزمان با بار دادن درختان و رسیدن نخستین میوه‌های درختی برگزار می‌شود.
در این روز روستاییان میوه‌های نوبرانه را همراه با سبزی، کاهو، آرد و روغن در سینی بزرگی می‌چینند و به خانه‌ی نواَروسان می‌برند.
با نگر(توجه) به این آیین، به دید می‌رسد این جشن در ایران باستان، جشن رسیدن و برداشت میوه‌های درختی بوده است. ولی نمی‌توان به روشنی درباره‌ی آن داوری کرد.
🍒 "عیدماه" در مازندران
روز بیست و نهم خرداد برابر با بیست‌وششم نَـوروزماه تپوری(طبری) و پنج روز مانده به سال نو تپورستان(مازندران) باستان بود. امروز مردم شهرستان سوادکوه این جشن را "عیدماه" می‌نامند، در بلندی‌ها به آتش‌افروزی، شادی و بازی‌های گروهی می‌پردازند و گاه می‌کوشند تا جشن اَروسی خود را در این روز برگزار کنند.
______________
📚 برداشت آزاد از:
آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
✍🏻 پی‌نوشت:
"اَروس" واژه‌ای پارسی از ریشه‌ی "اَرِز" اوستایی، به چمار سپیدی، پاکی و راستی است که در زبان تازی به "عروس" دگرگون شد. از این‌رو نگارش آن با "ع" نادرست است.
______________
#مانتره_سپندروز #جشن_های_ایرانی #خردادگان
🍉🍉 @AdabSar
🍇🌰🍎🍇
@AdabSar
🍉 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍉 جشن‌های میوه‌چینی، کشاورزی، گاهنباری و پایان و آغاز فَرشیم/وَرشیم(فصل)
🌽🌽 روزهای پایان تابستان و آغاز پاییز در ایران، با جشن‌های فراوان و گوناگونی همراه بودند. درباره‌ی جشن‌های ایرانی باید بدانیم که چندین جشن باستانی ایران در زمان روشنی برگزار نمی‌شدند و زمان برگزاری آنها در سال‌های گوناگون اندکی جابجا و پس و پیش می‌شد. جشن‌های کشاورزی پایان تابستان از این دسته هستند. در سده‌های نزدیک‌تر، بیشتر جشن‌های کشاورزی پایان تابستان که در اینجا می‌خوانیم، در واپسین آدینه‌ی تابستان و در میان بومیان بخش‌هایی از این سرزمین برگزار می‌شدند. خوشبختانه بیشتر جشن‌های کشاورزی همچنان زنده‌اند.
🌾🌾 «گاهنبار پتیه‌شهیم» از اشتاد روز تا انارام روز از شهریور، برابر با ۲۶ تا ۳۰ شهریور در گاهشماری باستانی برگزار می‌شد. پَتیه شَهیم، به چم(معنی) پایان تابستان و سومین جشن از جشن‌های گاهنباری است. در افسانه‌های کهن این جشن یادآور سومین گام آفرینش است و هنگام آفریده شدن زمین. این جشن مانند جشن‌های گاهنباری دیگر است، با این دگرسانی(تفاوت) که جشن کشاورزی هم هست و با گردآوری دانه‌ها در کشتزارها و چیدن میوه‌ها در باغ‌ها برگزار می‌شود و به آن «دانه‌آور» نیز می‌گویند.
🍎🍎 شش جشن فراگیر و گسترده‌ی گاهانبار/گاهنبار/گَهَنبار در سال با باور آفرینش زمین در شش گام و در زمانی هَکانیده(تعیین شده) و روشن برگزار می‌شدند. هر یک از این جشن‌ها پنج روزه بودند و روز پایانی آن جشن بزرگی برپا می‌شد و مردم به نیایش و یاری مستمندان می‌پرداختند.
- گاهانبار نخست، میدیوزرم، اردیبهشت ماه، آفرینش آسمان.
- گاهنبار دوم، میدیوشم، تیرماه، آفرینش آب.
- گاهنبار سوم، پتیه‌شهیم، شهریورماه، آفرینش زمین.
- گاهانبار چهارم، اَیاسَرِم، مهرماه، آفرینش گیاه.
- گهنبار پنجم، میدیارم، دی‌ماه، آفرینش جانوران.
- گهنبار ششم، همس‌پت‌میدیم، اسپندماه، آفرینش آدمی.
🎺🎺 «جشن انار» یا «انارچینی» در گاهشماری(تقویم) یزدگردی، در مانترَسپند روز از شهریور، برابر با ۲۹شهریور تا روزهای آغازین مهر در بخش تارم و روستاهای انبوده و رودبار الموت کاسپین(قزوین) برگزار می‌شد. این جشن‌ها، همراه با شادی، پایکوبی و نواختن ساز و سرنا بود و چیدن انار پیش از آغاز جشن ناپسند شمرده می‌شد. امروز در این روستاها همچنان جشن انار برگزار می‌شود ولی زمان آن در روزهای پایانی مهر و آغاز آبان است.
🍇🍇 «جشن شاندَر» یا «جشن انگور» در آذربادگان خاوری(آذربایجان غربی) و در روزهای پایانی تابستان و گاه در آغاز پاییز برگزار می‌شد و همچنان این آیین در شماری از روستاها شناخته شده است. شادی و بازی‌های گروهی از آیین‌های «جشن شاندر» بود. کشاورزان بهترین انگور باغ خود را می‌چیدند و هماوَردی(مسابقه‌ای) برای گزینش بهترین انگور تاکستان‌ها برگزار می‌کردند.
🌰🌰 «جشن عَلَم واچینی» یا «جشن خرمن» در گیلان و در واپسین آدینه‌ی تابستان با پایان یافتن برداشت فراورده‌های کشاورزی و پایان سال کشاورزی برگزار می‌شود.
گفتنی است «جشن پَندُک»(فندق) نیز در روستاهای رودبار کاسپین(قزوین) و در روزهای میانه‌ی تابستان همچنان برگزار می‌شود. در این جشن هنگام چیدن پندک سرود و ترانه‌خوانی می‌کنند و دختران با پندک‌ها برای نامزدشان گردنبند درست می‌کنند.
🥜🥜 «جشن کاشت» از اورمزد روز تا سپندارمذ روز از مهرماه، برابر با یکم تا پنجم مهر در گاهشماری باستانی برگزار می‌شد. این جشن اکنون در شهر مهاباد آذربادگان خاوری و چندشهر نزدیک به آن برگزار می‌شود.
در این جشن کیسه‌هایی که درون هر یک از آنها یک گونه بنشن(حبوبات) یا دانه‌ی گیاه است را از شاخه‌های درخت کوچک خشکیده‌ای می‌آویزند و آن را آتش می‌زنند. کیسه‌ای که زودتر از همه بسوزد، نمونه‌ی دانه یا بنشن درون آن بیشتر کشت می‌شود.
✍ #پریسا_امام_وردیلو
______
📕 بهره از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- مراسم آیینی و آداب زرتشتیان #فیروز_آذرگشسب
۳- جشن‌های ایرانیان #عسگر_بهرامی
۴- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
______
#جشن_های_ایرانی #شهریورگان #جشن_انار #جشن_انگور #گاهنبار #جشن_خرمن #جشن_پایان_تابستان #جشن_شاندر #جشن_فندق #جشن_دانه_آور #جشن_گاهنباری
@AdabSar
🍇🌰🍎🌽
@AdabSar
🍉 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍉 جشن‌های میوه‌چینی، کشاورزی، گاهنباری و پایان و آغاز فَرشیم/وَرشیم(فصل)
🌽🌽 روزهای پایان تابستان و آغاز پاییز در ایران، با جشن‌های فراوان و گوناگونی همراه بودند. درباره‌ی جشن‌های ایرانی باید بدانیم که چندین جشن باستانی ایران در زمان روشنی برگزار نمی‌شدند و زمان برگزاری آنها در سال‌های گوناگون اندکی جابجا و پس و پیش می‌شد. جشن‌های کشاورزی پایان تابستان از این دسته هستند. در سده‌های نزدیک‌تر، بیشتر جشن‌های کشاورزی پایان تابستان که در اینجا می‌خوانیم، در واپسین آدینه‌ی تابستان و در میان بومیان بخش‌هایی از این سرزمین برگزار می‌شدند. خوشبختانه بیشتر جشن‌های کشاورزی همچنان زنده‌اند.
🌾🌾 «گاهنبار پتیه‌شهیم» از اشتاد روز تا انارام روز از شهریور، برابر با ۲۶ تا ۳۰ شهریور در گاهشماری باستانی برگزار می‌شد. پَتیه شَهیم، به چم(معنی) پایان تابستان و سومین جشن از جشن‌های گاهنباری است. در افسانه‌های کهن این جشن یادآور سومین گام آفرینش است و هنگام آفریده شدن زمین. این جشن مانند جشن‌های گاهنباری دیگر است، با این دگرسانی(تفاوت) که جشن کشاورزی هم هست و با گردآوری دانه‌ها در کشتزارها و چیدن میوه‌ها در باغ‌ها برگزار می‌شود و به آن «دانه‌آور» نیز می‌گویند.
🍎🍎 شش جشن فراگیر و گسترده‌ی گاهانبار/گاهنبار/گَهَنبار در سال با باور آفرینش زمین در شش گام و در زمانی هَکانیده(تعیین شده) و روشن برگزار می‌شدند. هر یک از این جشن‌ها پنج روزه بودند و روز پایانی آن جشن بزرگی برپا می‌شد و مردم به نیایش و یاری مستمندان می‌پرداختند.
- گاهانبار نخست، میدیوزرم، اردیبهشت ماه، آفرینش آسمان.
- گاهنبار دوم، میدیوشم، تیرماه، آفرینش آب.
- گاهنبار سوم، پتیه‌شهیم، شهریورماه، آفرینش زمین.
- گاهانبار چهارم، اَیاسَرِم، مهرماه، آفرینش گیاه.
- گهنبار پنجم، میدیارم، دی‌ماه، آفرینش جانوران.
- گهنبار ششم، همس‌پت‌میدیم، اسپندماه، آفرینش آدمی.
🎺🎺 «جشن انار» یا «انارچینی» در گاهشماری(تقویم) یزدگردی، در مانترَسپند روز از شهریور، برابر با ۲۹شهریور تا روزهای آغازین مهر در بخش تارم و روستاهای انبوده و رودبار الموت کاسپین(قزوین) برگزار می‌شد. این جشن‌ها، همراه با شادی، پایکوبی و نواختن ساز و سرنا بود و چیدن انار پیش از آغاز جشن ناپسند شمرده می‌شد. امروز در این روستاها همچنان جشن انار برگزار می‌شود ولی زمان آن در روزهای پایانی مهر و آغاز آبان است.
🍇🍇 «جشن شاندَر» یا «جشن انگور» در آذربادگان خاوری(آذربایجان غربی) و در روزهای پایانی تابستان و گاه در آغاز پاییز برگزار می‌شد و همچنان این آیین در شماری از روستاها شناخته شده است. شادی و بازی‌های گروهی از آیین‌های «جشن شاندر» بود. کشاورزان بهترین انگور باغ خود را می‌چیدند و هماوَردی(مسابقه‌ای) برای گزینش بهترین انگور تاکستان‌ها برگزار می‌کردند.
🌰🌰 «جشن عَلَم واچینی» یا «جشن خرمن» در گیلان و در واپسین آدینه‌ی تابستان با پایان یافتن برداشت فراورده‌های کشاورزی و پایان سال کشاورزی برگزار می‌شود.
گفتنی است «جشن پَندُک»(فندق) نیز در روستاهای رودبار کاسپین(قزوین) و در روزهای میانه‌ی تابستان همچنان برگزار می‌شود. در این جشن هنگام چیدن پندک سرود و ترانه‌خوانی می‌کنند و دختران با پندک‌ها برای نامزدشان گردنبند درست می‌کنند.
🥜🥜 «جشن کاشت» از اورمزد روز تا سپندارمذ روز از مهرماه، برابر با یکم تا پنجم مهر در گاهشماری باستانی برگزار می‌شد. این جشن اکنون در شهر مهاباد آذربادگان خاوری و چندشهر نزدیک به آن برگزار می‌شود.
در این جشن کیسه‌هایی که درون هر یک از آنها یک گونه بنشن(حبوبات) یا دانه‌ی گیاه است را از شاخه‌های درخت کوچک خشکیده‌ای می‌آویزند و آن را آتش می‌زنند. کیسه‌ای که زودتر از همه بسوزد، نمونه‌ی دانه یا بنشن درون آن بیشتر کشت می‌شود.
✍ #پریسا_امام_وردیلو
______
📕 بهره از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- مراسم آیینی و آداب زرتشتیان #فیروز_آذرگشسب
۳- جشن‌های ایرانیان #عسگر_بهرامی
۴- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
______
#جشن_های_ایرانی #شهریورگان #جشن_انار #جشن_انگور #گاهنبار #جشن_خرمن #جشن_پایان_تابستان #جشن_شاندر #جشن_فندق #جشن_دانه_آور #جشن_گاهنباری
@AdabSar
🍇🌰🍎🌽
ادبسار
🏵🏵 @AdabSar 🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی 🌻 مهرگان؛ جشن آغاز سال نو مهرگان آمد گرفته فالش از نیکی مثال نیک روز و نیک جشن و نیک وقت و نیک فال #عنصری 🍁🍁 "جشن مهرگان" بزرگ‌ترین جشن ایران باستان و جشن آغاز سال نو در دوره‌هایی از ایران و گمان می‌رود که در دوره‌هایی…
🌻🍂 @AdabSar
🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن تیرگان سوم یا تیرروزی
🍁🌾 بیشتر جشن‌های مهرماه را می‌توان زیر چتر جشن بزرگ مهرگان شناخت؛ زیرا مهر، ماه جشن بود و جشن‌های دیگر این ماه یا با مهرگان در پیوندند و یا در برابر بزرگی‌اش چندان دیده نمی‌شوند و در پژوهش‌ها کمتر به آن پرداخته‌اند.
🍁🌾 یکی از همین جشن‌ها جشن تیرگان سوم یا جشن تیرروزی بود. تیرگان سوم در تیرروز از مهرماه(سیزدهم مهر در گاهشمار کهن) برگزار می‌شد و جشنی در ستایش ستاره‌ی باران(تیشتر یا شباهنگ) و نیایش برای بارش باران بود.
جشن تیرگان نخست همزمان با سیزده‌به‌در و جشن تیرگان دوم جشن بزرگی در تیرماه بود. تیرگان سوم جشن بزرگی نبود ولی همچون بیشتر جشن‌های ایران در کشور فراگیر و شناخته شده بود و در خوارزم به آن «چیری‌روچ» می‌گفتند.
🍁🌾 اکنون مردم‌شناسان جشن «غالی‌شویان»(قالی‌شویان) در مشهد اردهال کاشان را در پیوند با جشن تیرروزی می‌دانند. این جشن که با آیین‌های اسلامی درآمیخته، دیسه‌ی(شکل) سوگواری گرفته و بسیار نمادین است، در دومین آدینه از مهر و نزدیک به یازدهم مهر، سالگرد جان باختن «سلطانعلی پسر محمدباقر» برگزار می‌شود. مردم روستای خاوه یکی از غالی(قالی)های امام‌زاده را بر دوش می‌گذارند و پس از سوگواری آن را به مردم فین می‌دهند. مردم فین چوب به دست و به شیوه‌ای نمادین با کشندگان امام‌زاده می‌جنگند و غالی را در چشمه‌ای در همان نزدیکی می‌شویند و به امام‌زاده بازمی‌گردانند.
🍁🌾 شست‌وشو یکی از آیین‌های جشن‌های تیرگان است که گفته می‌شود دیرینگی آنها به زمان کی‌خسرو می‌رسد.
🍁🌾 یکی از گمان‌زدها این است که نیایشگاه اردهال که اکنون امام‌زاده است یکی از نیایشگاه‌های «تیشتر» یا ستاره‌ی باران در ایران باستان بود. اکنون نیز نیایش باران در روستاهای بسیاری برگزار می‌شود. در باورهای کهن ایران پیوندی میان نیایش باران و شست‌وشوی درگذشتگان دیده می‌شود.
🍁🌾 امروز جشن‌های پراکنده‌ای در پیوند با تیرگان در شماری از شهرها و روستاها برگزار می‌شود. «تیرما سیزهشو» یا «تیرما سیزهشو» در تیر روز از آبان برابر با دوازدهم این ماه، جشن تیرگان در مازندران و بر پایه‌ی گاهشمار تبری است.
همچنین سیزدهم تیرماه دَیلمی برابر با آسمان‌روز از آبان ماه(۲۷ آبان) جشن تیرگان در گیلان که به نام «تیرجشن» و «گالشی جشن» برگزار می‌شود.
جشن تیرگان «زلف‌آباد» فراهان به نام نخستین جشن تیرگان ایران در دی‌ماه ۱۳۸۹ و آیین استان گیلان با نام تیرماسینزه در پهرست(فهرست) برماندهای فرهنگی نابسوده(ناملموس) ایرانی پایسته(ثبت) شده‌اند.
گاهی در ادب ایران همچون شماری از سروده‌های فردوسی تیر به پاییز گفته می‌شد و امروز در بخش‌هایی از تاجیکستان و افغانستان همچنان گفته می‌شود.
🍁🌾 برای شناخت بیشتر بنگرید به:
جشن مهرگان t.me/AdabSar/15010
آیین‌های تیرگان t.me/AdabSar/7610
شناخت تیرگان t.me/AdabSar/7608
داستان آرش t.me/AdabSar/7607
افسانه‌ی تیرگان t.me/AdabSar/6609
تیرگان نخست یا سیزده به‌در t.me/AdabSar/6599
✍ #پریسا_امام_وردیلو
________________
📚 برگرفته از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- دیدی نو از آیینی کهن #فرهنگ_مهر
۳- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
________________
#جشن_های_ایرانی #تیرگان #مهرگان #تیرروزی #غالی_شویان
🌾🍁 @AdabSar
🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن تیرگان سوم یا تیرروزی
🍁🌾 بیشتر جشن‌های مهرماه را می‌توان زیر چتر جشن بزرگ مهرگان شناخت؛ زیرا مهر، ماه جشن بود و جشن‌های دیگر این ماه یا با مهرگان در پیوندند و یا در برابر بزرگی‌اش چندان دیده نمی‌شوند و در پژوهش‌ها کمتر به آن پرداخته‌اند.
🍁🌾 یکی از همین جشن‌ها جشن تیرگان سوم یا جشن تیرروزی بود. تیرگان سوم در تیرروز از مهرماه(سیزدهم مهر در گاهشمار کهن) برگزار می‌شد و جشنی در ستایش ستاره‌ی باران(تیشتر یا شباهنگ) و نیایش برای بارش باران بود.
جشن تیرگان نخست همزمان با سیزده‌به‌در و جشن تیرگان دوم جشن بزرگی در تیرماه بود. تیرگان سوم جشن بزرگی نبود ولی همچون بیشتر جشن‌های ایران در کشور فراگیر و شناخته شده بود و در خوارزم به آن «چیری‌روچ» می‌گفتند.
🍁🌾 اکنون مردم‌شناسان جشن «غالی‌شویان»(قالی‌شویان) در مشهد اردهال کاشان را در پیوند با جشن تیرروزی می‌دانند. این جشن که با آیین‌های اسلامی درآمیخته، دیسه‌ی(شکل) سوگواری گرفته و بسیار نمادین است، در دومین آدینه از مهر و نزدیک به یازدهم مهر، سالگرد جان باختن «سلطانعلی پسر محمدباقر» برگزار می‌شود. مردم روستای خاوه یکی از غالی(قالی)های امام‌زاده را بر دوش می‌گذارند و پس از سوگواری آن را به مردم فین می‌دهند. مردم فین چوب به دست و به شیوه‌ای نمادین با کشندگان امام‌زاده می‌جنگند و غالی را در چشمه‌ای در همان نزدیکی می‌شویند و به امام‌زاده بازمی‌گردانند.
🍁🌾 شست‌وشو یکی از آیین‌های جشن‌های تیرگان است که گفته می‌شود دیرینگی آنها به زمان کی‌خسرو می‌رسد.
🍁🌾 یکی از گمان‌زدها این است که نیایشگاه اردهال که اکنون امام‌زاده است یکی از نیایشگاه‌های «تیشتر» یا ستاره‌ی باران در ایران باستان بود. اکنون نیز نیایش باران در روستاهای بسیاری برگزار می‌شود. در باورهای کهن ایران پیوندی میان نیایش باران و شست‌وشوی درگذشتگان دیده می‌شود.
🍁🌾 امروز جشن‌های پراکنده‌ای در پیوند با تیرگان در شماری از شهرها و روستاها برگزار می‌شود. «تیرما سیزهشو» یا «تیرما سیزهشو» در تیر روز از آبان برابر با دوازدهم این ماه، جشن تیرگان در مازندران و بر پایه‌ی گاهشمار تبری است.
همچنین سیزدهم تیرماه دَیلمی برابر با آسمان‌روز از آبان ماه(۲۷ آبان) جشن تیرگان در گیلان که به نام «تیرجشن» و «گالشی جشن» برگزار می‌شود.
جشن تیرگان «زلف‌آباد» فراهان به نام نخستین جشن تیرگان ایران در دی‌ماه ۱۳۸۹ و آیین استان گیلان با نام تیرماسینزه در پهرست(فهرست) برماندهای فرهنگی نابسوده(ناملموس) ایرانی پایسته(ثبت) شده‌اند.
گاهی در ادب ایران همچون شماری از سروده‌های فردوسی تیر به پاییز گفته می‌شد و امروز در بخش‌هایی از تاجیکستان و افغانستان همچنان گفته می‌شود.
🍁🌾 برای شناخت بیشتر بنگرید به:
جشن مهرگان t.me/AdabSar/15010
آیین‌های تیرگان t.me/AdabSar/7610
شناخت تیرگان t.me/AdabSar/7608
داستان آرش t.me/AdabSar/7607
افسانه‌ی تیرگان t.me/AdabSar/6609
تیرگان نخست یا سیزده به‌در t.me/AdabSar/6599
✍ #پریسا_امام_وردیلو
________________
📚 برگرفته از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- دیدی نو از آیینی کهن #فرهنگ_مهر
۳- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
________________
#جشن_های_ایرانی #تیرگان #مهرگان #تیرروزی #غالی_شویان
🌾🍁 @AdabSar
Telegram
ادبسار
🏵🏵 @AdabSar
🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌻 مهرگان؛ جشن آغاز سال نو
مهرگان آمد گرفته فالش از نیکی مثال
نیک روز و نیک جشن و نیک وقت و نیک فال
#عنصری
🍁🍁 "جشن مهرگان" بزرگ‌ترین جشن ایران باستان و جشن آغاز سال نو در دوره‌هایی از ایران و گمان می‌رود که در دوره‌هایی…
🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌻 مهرگان؛ جشن آغاز سال نو
مهرگان آمد گرفته فالش از نیکی مثال
نیک روز و نیک جشن و نیک وقت و نیک فال
#عنصری
🍁🍁 "جشن مهرگان" بزرگ‌ترین جشن ایران باستان و جشن آغاز سال نو در دوره‌هایی از ایران و گمان می‌رود که در دوره‌هایی…
Forwarded from ادبسار
☀️🍉 @AdabSar
🌟 یلدا، آیینی که از فراز و فرودهای هزاره‌ها گذر کرد
☀️ جشن‌های ایرانی هزاران سال پیشینه دارند و هزاران سال در این سرزمین ارج داشتند. اکنون پس از نوروز تنها #یلدا است که از پس هزاره‌های دور و دراز برآمده و می‌تواند خانواده‌ها را گرد هم آورد و مردمان را به تکاپو وادارد. هرچند که در این سال‌ها گرایش به جشن‌های ایرانی بهویژه مهرگان، سده و آیین بزرگداشت کوروش در ایران افزایش یافته است.
به گفته‌ی فریدون جنیدی، یلدا نشان از دانش باستانی نیاکان ما است که هزاران سال پیش به گاهشماری خورشیدی دست یافته و دریافته بودند که نخستین شب زمستان، بلندترین شب سال است و در پایان این شب با زایش مهر یا میترا یا همان خورشید، روشنایی بر تاریکی پیروز می‌شود.
از دیگر سو، پیدایش مهر یا خورشید نمادی روشن از مهرورزی و دوستی جهانی است.
⛰ مهر یا خورشید، ایزد جنگاوران و پهلوانان، خدای راستی و پیمان و همچنین نگهبان جهان و جهانیان بود. در افسانه‌های ایرانی، مهر نخستین خدایی بود که هر بامداد سوار بر گردونه(ارابه)ی خود بر چهار اسب کشیده می‌شد و از فراز کوه البرز بر ایران و ایرانیان می‌نگریست و از آنان نگهداری می‌کرد.
🌾 روشن است که در جهان باستان، مردم با دام‌پروری و کشاورزی زندگی خود را می‌گذراندند و با دوگانگی و دشواری‌های زیست‌بوم روبرو بودند.
سپیدی و سیاهی، خوبی و بدی، روشنی و تیرگی، دوستی و دشمنی، گذشت و کینه و... برخی از این دوگانگی‌ها بودند.
در باور آنها آنچه برای زندگیشان خوب بود نشانه‌ی خدای خوب و آنچه برای زندگیشان زیان‌آور بود نشانه‌ی خدای بد شمرده می‌شد.
از این رو آنها روز و روشنایی که در آن بالندگی و کوشش بود، دوست داشتند و با فرارسیدن شب آتش می‌افروختند تا از روشنایی پاسداری کنند.
🍎 یادبود سیاوش در شب یلدا
گفته می‌شود در ایران باستان و در این جشن، هیچ خوراک ویژه‌ای پخته نمی‌شد. خوراک این شب خشکبار، اندوخته‌های کشاورزی و میوه‌های تابستانی بود که به سختی نگهداری می‌کردند. در میان این خوراکی‌ها، میوه‌های سرخ جایگاه ویژه‌ای داشتند. این رنگ در آیین مهر، نشانه‌ی فراز آمدن روشنایی و زایش شید(نور) بود. انار که در وِرشیم(موسم) سرد به فراوانی یافت می‌شود، بیش از هر میوه‌ی دیگری در خوان یلدا خودنمایی می‌کند و امروز در هنر ایرانی نمادی زیباست. به گفته‌ی "علی بلوکباشی"، انار و آبِ سرخِ آن یادآور خون سیاوش بود. همچنین انار و سیب نماد باززایی و باروری هستند. میوه‌های سرخ، میوه‌هایی هستند که بر پایه‌ی دانش امروز ما دارای پاداُکسایِش*(آنتی‌اکسیدان) فراوانند و از تن آدمی در برابر بیماری‌ها نگهداری می‌کنند.
⛺️"چله" چیست؟
چله‌ی بزرگ از فردای یلدا آغاز شده و تا جشن سده (چهل روز) دنباله داشت. در چله‌ی بزرگ هوا بسیار سرد بود ولی با فرارسیدن جشن سده(۱۰ بهمن) و پایان چله‌ی بزرگ، چله‌ی کوچک آغاز می‌شد و بیست روز دنباله داشت. در چله‌ی کوچک از سرمای هوا به آرامی کاسته می‌شد و پس از آن با فرا رسیدن ماه اسپند، آب و هوا نوید فرا رسیدن گرما، بهار و شکفتن گل‌ها را می‌داد.
📜 شب چله در #فرهنگ_ایران همیشه زمانی برای گرد هم آمدن خانواده‌ها و دور ریختن دلخوری‌ها بود که نماد همبستگی و کنار هم بودن برای شکست دادن دشواری‌هاست. یکی از آیین‌های این شب داستان‌گویی درباره‌ی دلاوری‌های پهلوانان میهن و سربلندی‌های آنان بود. شب چله که با شادی و سرور همراه بود، تا سپیده‌دم دنباله داشت تا بتوان زایش شید را پس از تاریکی و شبی سرد نگریست.
✍🏼 #پریسا_امام_وردی
__________________
📚 برگرفته از:
"پیشینه و تبارشناسی یلدا، شب هزاره‌های تاریخ"، یادداشت #مجتبی_شهرآبادی
"آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز" #محمود_روح_الامینی
"جشن‌های ایرانی"، #پرویز_رجبی
"جستار درباره مهر و ناهید"، #محمد_مقدم
"شب یلدا"، #سیما_سلطانی
__________________
🖋 پی‌نوشت*: در بن‌مایه‌ها برابر پارسی واژه‌ی "آنتی‌اکسیدان" یافت نشد. واژه‌ی "پاداُکسایِش" پیشنهاد ادبسار است.
goo.gl/dBV5km
☀️🔥✨💫
🌟 یلدا، آیینی که از فراز و فرودهای هزاره‌ها گذر کرد
☀️ جشن‌های ایرانی هزاران سال پیشینه دارند و هزاران سال در این سرزمین ارج داشتند. اکنون پس از نوروز تنها #یلدا است که از پس هزاره‌های دور و دراز برآمده و می‌تواند خانواده‌ها را گرد هم آورد و مردمان را به تکاپو وادارد. هرچند که در این سال‌ها گرایش به جشن‌های ایرانی بهویژه مهرگان، سده و آیین بزرگداشت کوروش در ایران افزایش یافته است.
به گفته‌ی فریدون جنیدی، یلدا نشان از دانش باستانی نیاکان ما است که هزاران سال پیش به گاهشماری خورشیدی دست یافته و دریافته بودند که نخستین شب زمستان، بلندترین شب سال است و در پایان این شب با زایش مهر یا میترا یا همان خورشید، روشنایی بر تاریکی پیروز می‌شود.
از دیگر سو، پیدایش مهر یا خورشید نمادی روشن از مهرورزی و دوستی جهانی است.
⛰ مهر یا خورشید، ایزد جنگاوران و پهلوانان، خدای راستی و پیمان و همچنین نگهبان جهان و جهانیان بود. در افسانه‌های ایرانی، مهر نخستین خدایی بود که هر بامداد سوار بر گردونه(ارابه)ی خود بر چهار اسب کشیده می‌شد و از فراز کوه البرز بر ایران و ایرانیان می‌نگریست و از آنان نگهداری می‌کرد.
🌾 روشن است که در جهان باستان، مردم با دام‌پروری و کشاورزی زندگی خود را می‌گذراندند و با دوگانگی و دشواری‌های زیست‌بوم روبرو بودند.
سپیدی و سیاهی، خوبی و بدی، روشنی و تیرگی، دوستی و دشمنی، گذشت و کینه و... برخی از این دوگانگی‌ها بودند.
در باور آنها آنچه برای زندگیشان خوب بود نشانه‌ی خدای خوب و آنچه برای زندگیشان زیان‌آور بود نشانه‌ی خدای بد شمرده می‌شد.
از این رو آنها روز و روشنایی که در آن بالندگی و کوشش بود، دوست داشتند و با فرارسیدن شب آتش می‌افروختند تا از روشنایی پاسداری کنند.
🍎 یادبود سیاوش در شب یلدا
گفته می‌شود در ایران باستان و در این جشن، هیچ خوراک ویژه‌ای پخته نمی‌شد. خوراک این شب خشکبار، اندوخته‌های کشاورزی و میوه‌های تابستانی بود که به سختی نگهداری می‌کردند. در میان این خوراکی‌ها، میوه‌های سرخ جایگاه ویژه‌ای داشتند. این رنگ در آیین مهر، نشانه‌ی فراز آمدن روشنایی و زایش شید(نور) بود. انار که در وِرشیم(موسم) سرد به فراوانی یافت می‌شود، بیش از هر میوه‌ی دیگری در خوان یلدا خودنمایی می‌کند و امروز در هنر ایرانی نمادی زیباست. به گفته‌ی "علی بلوکباشی"، انار و آبِ سرخِ آن یادآور خون سیاوش بود. همچنین انار و سیب نماد باززایی و باروری هستند. میوه‌های سرخ، میوه‌هایی هستند که بر پایه‌ی دانش امروز ما دارای پاداُکسایِش*(آنتی‌اکسیدان) فراوانند و از تن آدمی در برابر بیماری‌ها نگهداری می‌کنند.
⛺️"چله" چیست؟
چله‌ی بزرگ از فردای یلدا آغاز شده و تا جشن سده (چهل روز) دنباله داشت. در چله‌ی بزرگ هوا بسیار سرد بود ولی با فرارسیدن جشن سده(۱۰ بهمن) و پایان چله‌ی بزرگ، چله‌ی کوچک آغاز می‌شد و بیست روز دنباله داشت. در چله‌ی کوچک از سرمای هوا به آرامی کاسته می‌شد و پس از آن با فرا رسیدن ماه اسپند، آب و هوا نوید فرا رسیدن گرما، بهار و شکفتن گل‌ها را می‌داد.
📜 شب چله در #فرهنگ_ایران همیشه زمانی برای گرد هم آمدن خانواده‌ها و دور ریختن دلخوری‌ها بود که نماد همبستگی و کنار هم بودن برای شکست دادن دشواری‌هاست. یکی از آیین‌های این شب داستان‌گویی درباره‌ی دلاوری‌های پهلوانان میهن و سربلندی‌های آنان بود. شب چله که با شادی و سرور همراه بود، تا سپیده‌دم دنباله داشت تا بتوان زایش شید را پس از تاریکی و شبی سرد نگریست.
✍🏼 #پریسا_امام_وردی
__________________
📚 برگرفته از:
"پیشینه و تبارشناسی یلدا، شب هزاره‌های تاریخ"، یادداشت #مجتبی_شهرآبادی
"آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز" #محمود_روح_الامینی
"جشن‌های ایرانی"، #پرویز_رجبی
"جستار درباره مهر و ناهید"، #محمد_مقدم
"شب یلدا"، #سیما_سلطانی
__________________
🖋 پی‌نوشت*: در بن‌مایه‌ها برابر پارسی واژه‌ی "آنتی‌اکسیدان" یافت نشد. واژه‌ی "پاداُکسایِش" پیشنهاد ادبسار است.
goo.gl/dBV5km
☀️🔥✨💫
☀️🌱 @AdabSar
سال نو آمد، سپاس ای جاودان
جان ما آسوده دار و شادمان؛
هم خـِرَد افزای و هم مهر و توان
روز نو، امـّید نو بر دل نشان!
☀️ آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌱 بخش‌بندی جشن‌های نوروزی
🌱☀️ جشن نوروز، جشن نوگشت سال و جشن آفرینش است. نوروز در ایران بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین جشن سال شمرده می‌شد که با جشن‌هایی در روزهای پایانی اسپندماه و برافروختن آتش به پیشواز آن می‌رفتند و با سیزده‌به‌در با آن بدرود می‌گفتند؛ هرچند که سیزده‌به‌در پایان‌بخش جشن‌های نوروز نبود.
در ایران باستان جشن‌های نوروز چندین بخش داشت.
🌱☀️ بر پایه‌ی شناخته‌شده‌ترین بخش‌بندی، روز نخست فروردین(اورمزد روز)، آغاز نوروز کوچک بود و ایرانیان تا روز سوم به دید و بازدید با خویشاوندان، بزرگان خانواده و شادباش‌گویی می‌پرداختند.
🌱☀️ روز سوم تا ششم نوروز، زمان برگزاری دید و بازدیدها و جشن‌های همگانی و گروهی بود. به این سه روز "جشن ریپتون" می‌گفتند. در ایران باستان "ایزد ریپتون" نگهبان گرمای نیمه‌ی روز بود و جشن ریپتون برای شادمانی بازگشت او برگزار می‌شد. "ریپتون" به چم نیمروز و روشنایی و گرمای نیمه‌ی روز است. زرتشتیان باستان، جشن ریپتون را همزمان با اورمزد روز(آغاز نوروز) برگزار می‌کردند.
🌱☀️ از ششم تا نهم فروردین بزرگ‌ترین جشن‌های نوروزی برگزار می‌شدند. ششم این ماه، جشن بزرگ خوردادگان و آغاز نوروز بزرگ بود. به روز ششم فروردین، روز امید نیز گفته می‌شد که در آن روز ایزد یکتا سپیدبختی، نیک‌روزی و فراوانی سال نو را به مردم پیشکش می‌کرد. جشن‌های شادباش‌نویسی در این سه روز برگزار می‌شد. همچنین ششم فروردین زادروز نمادین زرتشت، پیامبر ایرانی است.
🌱☀️ روزهای نهم تا دوازدهم فروردین، زمان دیدارهای همگانی پادشاهان با مردم، گوش سپردن به نیازهای آنان و برآوردن خواسته‌ها بود.
این زمان‌بندی در زمان هخامنشیان به گونه‌ی دیگری بود. پادشاهان هخامنشی شش روز نخست نوروز را در کنار مردم بودند و پس از آن به نزدیکان خود رسیدگی می‌کردند. بهویژه که جشن آغاز نوروز را نیز همگانی و در تخت‌جمشید برگزار می‌کردند.
🌱☀️ سیزدهم تا نوزدهم نوروز، زمان گردش در باغ‌ها، بوستان‌ها، بهره‌بردن از زیبایی‌های زیست‌بوم و پایکوبی بود. شادمانی و پایکوبی(رقص) در گردشگاه‌ها در روز سیزده‌به‌در به‌جا مانده از این آیین است.
🌱☀️ روزهای نوزدهم تا بیست‌ویکم نیز جشن فروردینگان برای شادی روان درگذشتگان برگزار می‌شد.
🌱☀️ جشن‌های نخستین شنبه و نخستین چهارشنبه‌ی سال(که هر دو جشن گردشگاه و همچون سیزده‌به‌در بود)، جشن آبانگاه(در روز دهم فروردین و برای بارش باران)، جشن سروشگان در روز هفدهم فروردین و نیایش شاه ورهرام در بیستم این ماه، از دیگر جشن‌های فروردین و در پیوند با نوروز بودند. زرتشتیان نیز از گذشته تاکنون جشن‌های دینی ویژه همچون نیایش پیر هریشت و جشن هیرومبا را در روزهای هفتم تا یازدهم برگزار می‌کنند.
✍🏼 #پریسا_امام_وردیلو
________________
📚 برگرفته از:
۱- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۲- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۳- نوشتارهای پژوهشی #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۴- آثارالباقیه و التفهیم #ابوریحان_بیرونی
________________
#جشن_های_ایرانی #فروردینگان #نوروز #ریپتون
☀️🌱 @AdabSar
سال نو آمد، سپاس ای جاودان
جان ما آسوده دار و شادمان؛
هم خـِرَد افزای و هم مهر و توان
روز نو، امـّید نو بر دل نشان!
☀️ آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌱 بخش‌بندی جشن‌های نوروزی
🌱☀️ جشن نوروز، جشن نوگشت سال و جشن آفرینش است. نوروز در ایران بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین جشن سال شمرده می‌شد که با جشن‌هایی در روزهای پایانی اسپندماه و برافروختن آتش به پیشواز آن می‌رفتند و با سیزده‌به‌در با آن بدرود می‌گفتند؛ هرچند که سیزده‌به‌در پایان‌بخش جشن‌های نوروز نبود.
در ایران باستان جشن‌های نوروز چندین بخش داشت.
🌱☀️ بر پایه‌ی شناخته‌شده‌ترین بخش‌بندی، روز نخست فروردین(اورمزد روز)، آغاز نوروز کوچک بود و ایرانیان تا روز سوم به دید و بازدید با خویشاوندان، بزرگان خانواده و شادباش‌گویی می‌پرداختند.
🌱☀️ روز سوم تا ششم نوروز، زمان برگزاری دید و بازدیدها و جشن‌های همگانی و گروهی بود. به این سه روز "جشن ریپتون" می‌گفتند. در ایران باستان "ایزد ریپتون" نگهبان گرمای نیمه‌ی روز بود و جشن ریپتون برای شادمانی بازگشت او برگزار می‌شد. "ریپتون" به چم نیمروز و روشنایی و گرمای نیمه‌ی روز است. زرتشتیان باستان، جشن ریپتون را همزمان با اورمزد روز(آغاز نوروز) برگزار می‌کردند.
🌱☀️ از ششم تا نهم فروردین بزرگ‌ترین جشن‌های نوروزی برگزار می‌شدند. ششم این ماه، جشن بزرگ خوردادگان و آغاز نوروز بزرگ بود. به روز ششم فروردین، روز امید نیز گفته می‌شد که در آن روز ایزد یکتا سپیدبختی، نیک‌روزی و فراوانی سال نو را به مردم پیشکش می‌کرد. جشن‌های شادباش‌نویسی در این سه روز برگزار می‌شد. همچنین ششم فروردین زادروز نمادین زرتشت، پیامبر ایرانی است.
🌱☀️ روزهای نهم تا دوازدهم فروردین، زمان دیدارهای همگانی پادشاهان با مردم، گوش سپردن به نیازهای آنان و برآوردن خواسته‌ها بود.
این زمان‌بندی در زمان هخامنشیان به گونه‌ی دیگری بود. پادشاهان هخامنشی شش روز نخست نوروز را در کنار مردم بودند و پس از آن به نزدیکان خود رسیدگی می‌کردند. بهویژه که جشن آغاز نوروز را نیز همگانی و در تخت‌جمشید برگزار می‌کردند.
🌱☀️ سیزدهم تا نوزدهم نوروز، زمان گردش در باغ‌ها، بوستان‌ها، بهره‌بردن از زیبایی‌های زیست‌بوم و پایکوبی بود. شادمانی و پایکوبی(رقص) در گردشگاه‌ها در روز سیزده‌به‌در به‌جا مانده از این آیین است.
🌱☀️ روزهای نوزدهم تا بیست‌ویکم نیز جشن فروردینگان برای شادی روان درگذشتگان برگزار می‌شد.
🌱☀️ جشن‌های نخستین شنبه و نخستین چهارشنبه‌ی سال(که هر دو جشن گردشگاه و همچون سیزده‌به‌در بود)، جشن آبانگاه(در روز دهم فروردین و برای بارش باران)، جشن سروشگان در روز هفدهم فروردین و نیایش شاه ورهرام در بیستم این ماه، از دیگر جشن‌های فروردین و در پیوند با نوروز بودند. زرتشتیان نیز از گذشته تاکنون جشن‌های دینی ویژه همچون نیایش پیر هریشت و جشن هیرومبا را در روزهای هفتم تا یازدهم برگزار می‌کنند.
✍🏼 #پریسا_امام_وردیلو
________________
📚 برگرفته از:
۱- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۲- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۳- نوشتارهای پژوهشی #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۴- آثارالباقیه و التفهیم #ابوریحان_بیرونی
________________
#جشن_های_ایرانی #فروردینگان #نوروز #ریپتون
☀️🌱 @AdabSar
🌷 @AdabSar
🐣 تخم‌مرغ هفت‌سین
نماد پیوند آسمان و زمین
🥚 تخم‌مرغ در ایران از کهن‌ترین پاره‌های هفت‌سین و دارای داستان و افسانه‌های خواندنی و کمتر شنیده شده است. تخم‌مرغ در افسانه‌های ایران باستان نماد زمین و فراوانی بود.
🐣 در نبیک پهلوی "مینوی خرد" درباره‌ی استوره‌های ایرانی آمده که آسمان همچون تخم‌مرغی پیرامون زمین را فراگرفته و زمین در میانه‌ی آسمان مانند زرده‌ی تخم‌مرغ است. "باجلان فرخی" در برگردان نبیک(ترجمه‌ی کتاب) «شناخت اساتیر ایران» نوشته‌ی «جان راسل هینلز» افزوده است که تخم‌مرغی که در نوروز در خوان هفت‌سین نهاده می‌شود یادآور استوره‌ای است که در آن مهر از تخم کیهانی هستی می‌یابد. گمان می‌رود که در اینجا فردید(منظور) از «مهر» خورشید است.
«هینلز» نیز نوشته است که تخم‌مرغ در خوان هفت‌سین یادآور نخستین استوره‌های روزگار و زایش کیهان از درون تخمی است که بر پَهناب(اقیانوس) آغازین شناور بود. گفته می‌شود در میان شمارگان(اعداد) شماره‌ی زفر(صفر) نشانه‌ی تخم‌مرغ کیهانی و دو ژاد(جنسیت) آغازین بود. هینلز درباره جایگاه کهن تخم‌مرغ در آیین‌های نوروزی هم نوشته است که در بسیاری از خانه‌ها تخم‌مرغ را روی آیینه می‌نهادند و به هنگام آغاز سال زمانی که گاوِ برشاخ‌دارنده‌ی زمین، زمین را از شاخی به شاخ دیگر می‌نهد تخم‌مرغ روی آیینه به گردش درمی‌آید.
🥚 تخم‌مرغ رنگی هفت‌سین نماد زندگی تازه است. همانگونه که چوژه(جوجه) پوسته را می‌شکند تا به زندگی تازه‌ای گام نهد و در جهان بزرگ‌تری زندگی کند، می‌تواند پیامی به آدمیان بدهد تا زندگی و والاشدن را دریابند. گفته می‌شود سر از تخم برآوردن چوژه نماد رستاخیز است.
«مرتضا فرهادی» در ماتیکان(کتاب) «واره» نوشته است که در ایران شیر، ماست، نمک و تخم‌مرغ خوراکی‌های سپنت(مقدس) بودند و به آنها سپیدمانی می‌گفتند.
🍳 در آیین زرتشتی و به باور ارمنیان باستان انار نماد زایش فراوان و تخم‌مرغ نماد زندگی جاودانه بود. در خوربَرانِ(غربِ) کشور مردم باور داشتند که اگر کسی در نخستین روز نوروز تخم‌مرغ آب‌پز بخورد به بیماری «گَری» دچار نخواهد شد.
با گذر هزاره‌ها و سده‌ها، آیین‌هایی چون آب‌پزکردن کردن تخم‌مرغ با پوست پیاز، روناس، کاه و زاج برای خوش‌رنگ شدن، تخم‌مرغ‌بازی و رنگ‌آمیزی آن به آیین‌های نوروز افزوده شد.
🐣 تخم‌مرغ‌بازی تا گذشته‌های نه‌چندان دور یکی از سرگرمی‌های نوروزی مردم و با گِروبَندی(شرط‌بندی) همراه بود. این بازی در کردستان «هیلکه‌شکنی» یا تخم‌مرغ‌شکنی، در کرمانشاه «خاجنگکی» و در برخی روستاهای فیروزکوه «مُرغنه جنگی» نام داشت. این بازی‌ها پیش از نوروز آغاز می‌شدند و تا سیزده‌بدر دنباله داشتند.
بازیگران تخم‌مرغ را در مشت نگه می‌داشتند و تنها سر آن بیرون می‌ماند. سپس تخم‌مرغ‌ها را به هم می‌کوبیدند. سر هرکدام که می‌شکست دارنده‌اش بازنده بود و باید تخم‌مرغ‌های خود را به برنده می‌داد. اکنون این بازی‌ها در فرهنگ ایران رنگ باخته‌اند و تخم‌مرغ‌های سفالی و تینگه‌ای(پلاستیکی) در هفت‌سین‌های ما جا خوش کرده‌اند.
🥚 در اروپا و همزمان با جشن(عید) پاک نیز تخم‌مرغ‌بازی انجام می‌شود. کودکان تخم‌مرغ را در باغچه پنهان می‌کنند و اگر کسی آن را پیدا کند آن را برای خود برمی‌دارد. همچنین تخم‌مرغ رنگ شده و خرگوش از نمادهای جشن پاک هستند. به باور مردم اروپا در این روز خرگوش‌ها به آشیانه‌ی مرغ‌ها می‌روند تا تخم‌مرغ‌ها را بدزدند. پس آنان تخم‌مرغ‌ها را رنگ می‌کنند تا از دید خرگوش پنهان بماند. چند تن جامه‌ی خرگوشی می‌پوشند و تخم‌مرغ‌ها را پنهان می‌کنند و کودکان به دنبال یافتن آنها می‌روند.
✍️ #پریسا_امام_وردیلو
📎 پی‌نوشت: «جوجه» تازی شده‌ی(معرب) واژه‌ی پارسی «چوژه» و صفر(۰) تازی‌شده‌ی «زفر/زفرین» است.
________________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #حسام_الدین_مهدوی
۲- شناخت اساتیر ایران #جان_هینلز برگردان "باجلان فرخی"
۳- واره #مرتضا_فرهادی
۴- نوروز، جشن نوزایی آفرینش #علی_بلوکباشی
۵- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
________________
#جشن_های_ایرانی #هفت_سین #نوروز
🌷 @AdabSar
🐣 تخم‌مرغ هفت‌سین
نماد پیوند آسمان و زمین
🥚 تخم‌مرغ در ایران از کهن‌ترین پاره‌های هفت‌سین و دارای داستان و افسانه‌های خواندنی و کمتر شنیده شده است. تخم‌مرغ در افسانه‌های ایران باستان نماد زمین و فراوانی بود.
🐣 در نبیک پهلوی "مینوی خرد" درباره‌ی استوره‌های ایرانی آمده که آسمان همچون تخم‌مرغی پیرامون زمین را فراگرفته و زمین در میانه‌ی آسمان مانند زرده‌ی تخم‌مرغ است. "باجلان فرخی" در برگردان نبیک(ترجمه‌ی کتاب) «شناخت اساتیر ایران» نوشته‌ی «جان راسل هینلز» افزوده است که تخم‌مرغی که در نوروز در خوان هفت‌سین نهاده می‌شود یادآور استوره‌ای است که در آن مهر از تخم کیهانی هستی می‌یابد. گمان می‌رود که در اینجا فردید(منظور) از «مهر» خورشید است.
«هینلز» نیز نوشته است که تخم‌مرغ در خوان هفت‌سین یادآور نخستین استوره‌های روزگار و زایش کیهان از درون تخمی است که بر پَهناب(اقیانوس) آغازین شناور بود. گفته می‌شود در میان شمارگان(اعداد) شماره‌ی زفر(صفر) نشانه‌ی تخم‌مرغ کیهانی و دو ژاد(جنسیت) آغازین بود. هینلز درباره جایگاه کهن تخم‌مرغ در آیین‌های نوروزی هم نوشته است که در بسیاری از خانه‌ها تخم‌مرغ را روی آیینه می‌نهادند و به هنگام آغاز سال زمانی که گاوِ برشاخ‌دارنده‌ی زمین، زمین را از شاخی به شاخ دیگر می‌نهد تخم‌مرغ روی آیینه به گردش درمی‌آید.
🥚 تخم‌مرغ رنگی هفت‌سین نماد زندگی تازه است. همانگونه که چوژه(جوجه) پوسته را می‌شکند تا به زندگی تازه‌ای گام نهد و در جهان بزرگ‌تری زندگی کند، می‌تواند پیامی به آدمیان بدهد تا زندگی و والاشدن را دریابند. گفته می‌شود سر از تخم برآوردن چوژه نماد رستاخیز است.
«مرتضا فرهادی» در ماتیکان(کتاب) «واره» نوشته است که در ایران شیر، ماست، نمک و تخم‌مرغ خوراکی‌های سپنت(مقدس) بودند و به آنها سپیدمانی می‌گفتند.
🍳 در آیین زرتشتی و به باور ارمنیان باستان انار نماد زایش فراوان و تخم‌مرغ نماد زندگی جاودانه بود. در خوربَرانِ(غربِ) کشور مردم باور داشتند که اگر کسی در نخستین روز نوروز تخم‌مرغ آب‌پز بخورد به بیماری «گَری» دچار نخواهد شد.
با گذر هزاره‌ها و سده‌ها، آیین‌هایی چون آب‌پزکردن کردن تخم‌مرغ با پوست پیاز، روناس، کاه و زاج برای خوش‌رنگ شدن، تخم‌مرغ‌بازی و رنگ‌آمیزی آن به آیین‌های نوروز افزوده شد.
🐣 تخم‌مرغ‌بازی تا گذشته‌های نه‌چندان دور یکی از سرگرمی‌های نوروزی مردم و با گِروبَندی(شرط‌بندی) همراه بود. این بازی در کردستان «هیلکه‌شکنی» یا تخم‌مرغ‌شکنی، در کرمانشاه «خاجنگکی» و در برخی روستاهای فیروزکوه «مُرغنه جنگی» نام داشت. این بازی‌ها پیش از نوروز آغاز می‌شدند و تا سیزده‌بدر دنباله داشتند.
بازیگران تخم‌مرغ را در مشت نگه می‌داشتند و تنها سر آن بیرون می‌ماند. سپس تخم‌مرغ‌ها را به هم می‌کوبیدند. سر هرکدام که می‌شکست دارنده‌اش بازنده بود و باید تخم‌مرغ‌های خود را به برنده می‌داد. اکنون این بازی‌ها در فرهنگ ایران رنگ باخته‌اند و تخم‌مرغ‌های سفالی و تینگه‌ای(پلاستیکی) در هفت‌سین‌های ما جا خوش کرده‌اند.
🥚 در اروپا و همزمان با جشن(عید) پاک نیز تخم‌مرغ‌بازی انجام می‌شود. کودکان تخم‌مرغ را در باغچه پنهان می‌کنند و اگر کسی آن را پیدا کند آن را برای خود برمی‌دارد. همچنین تخم‌مرغ رنگ شده و خرگوش از نمادهای جشن پاک هستند. به باور مردم اروپا در این روز خرگوش‌ها به آشیانه‌ی مرغ‌ها می‌روند تا تخم‌مرغ‌ها را بدزدند. پس آنان تخم‌مرغ‌ها را رنگ می‌کنند تا از دید خرگوش پنهان بماند. چند تن جامه‌ی خرگوشی می‌پوشند و تخم‌مرغ‌ها را پنهان می‌کنند و کودکان به دنبال یافتن آنها می‌روند.
✍️ #پریسا_امام_وردیلو
📎 پی‌نوشت: «جوجه» تازی شده‌ی(معرب) واژه‌ی پارسی «چوژه» و صفر(۰) تازی‌شده‌ی «زفر/زفرین» است.
________________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #حسام_الدین_مهدوی
۲- شناخت اساتیر ایران #جان_هینلز برگردان "باجلان فرخی"
۳- واره #مرتضا_فرهادی
۴- نوروز، جشن نوزایی آفرینش #علی_بلوکباشی
۵- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
________________
#جشن_های_ایرانی #هفت_سین #نوروز
🌷 @AdabSar
🎻💃 @AdabSar
🌱🍃 بهار
دنباله‌ی نوروزی‌ست
که سبزی سبزه‌هایش
بر روی درختان نشسته...
#هانیه_حسن_زاده
🔅 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌱 جشن چلمو
🏕 "جشن چهلم نوروز" که به آن "جشن چلمو" هم می‌گویند، چهل روز پس از آغاز نوروز و در آبان‌روز از اردیبهشت برگزار می‌شد. آبان، نام روز دهم هر ماه بود. خوشبختانه هنوز این جشن در شهرهای شیراز و پاریز(در نزدیکی کرمان) به شیوه‌های دیگری برپا می‌شود. چلمو آغاز جشن پنج روزه‌ی "میان‌بهار" بود.
🎻 "جشن چلمو" یکی از کهن‌ترین و شادترین جشن‌های ایرانی است. چلمو همواره با ساز و آواز و چامه‌سرایی زنان و مردان همراه بود. گفته می‌شود پیدایش این جشن به زمان مهرپرستی(میتراییسم) ایرانیان برمی‌گردد. به باور دیگری این جشن در زمان پادشاهی هخامنشیان پدید آمد.
🏖 در میان ایرانیان نوروز از چنان ارزشی برخوردار بود که روزهای گوناگون در پیوند با نوروز بهانه‌ای برای برگزاری جشن و شادی بودند. بهویژه اگر با روزهای سرسبز و خوش‌آب‌وهوای بهار همزمان می‌شدند. جشن‌های ایرانی در بهار همگانی و در دامان دشت‌ها برپا می‌شدند. از سویی شماره‌ی ۴۰ میان ایرانیان وَرجاوَند(مقدس) بود و این جشن‌ها به دسته‌بندی روزها و ماه‌ها می‌انجامید.
⛲️ آنچه ما امروز درباره‌ی آیین‌های جشن چلمو می‌دانیم آیین‌هایی است که در سده‌های گوناگون به این جشن پیوند خوردند. برای نمونه در شیراز و در کنار چشمه‌ی سعدی زنان و مردان جداگانه آبتنی می‌کردند و این آبتنی بر پایه‌ی باوری کهن بود که یک ماهی سر از آب بیرون می‌آورد و انگشتری زرین با خود می‌آورد که نشانه‌ی بخت بلند است. این داستانِ افسانه‌ای امروز در شماری از داستان‌های کودکان دیده می‌شود. در چند سال گذشته جشن چلمو در شیراز با گردهم آمدن در کنار آبگیر(حوض) ماهی سعدی برگزار می‌شود.
⚱️ یکی دیگر از آیین‌های جشن چهلم نوروز این بود که در بامداد این روز کوزه‌ای را زیر سایه‌ی درخت سبزی می‌گذاشتند و سپس هرکس در دل آرزویی می‌کرد و ابزار کوچکی همچون انگشتر درون کوزه می‌انداخت؛ سپس روی کوزه پارچه‌ی سبز می‌انداختند. هنگام پسین(بعد از ظهر) هر یک از زنان و مردان در کنار کوزه چکامه و آواز می‌خواندند و همزمان دختر کوچکی از درون کوزه چیزها را بیرون می‌آورد و آرزومندان سروده‌ای را که همزمان با بیرون آمدن ابزارشان خوانده می‌شد گونه‌ای پیشگویی می‌دانستند و با نگر(توجه) به آرزویشان برداشتی از آن سروده داشتند.
🥗 همچنین سفره‌ای برای دختر شاه پریان می‌گستردند و در آن خوراک مرغ، نمک، میوه، سبزی و آجیل می‌گذاشتند و در کنار سفره ساز می‌نواختند و آواز می‌خواندند.
دامداران نیز شیر گوسپندان را می‌دوشیدند و با بنشن بر پشت خر می‌گذاشتند و به دشت‌ها می‌بردند تا آش شیر بپزند. سپس آن را میان دیگران بخش(تقسیم) می‌کردند تا مایه‌ی فراوانی شود.
🤝 شاید بتوان گفت از آرمان‌های برگزاری این جشن بخشش، دیدار آشنایان، گردش، شادی، آرزوهای نیک برای یکدیگر و آشتی میان کسانی بود که از یکدیگر دلخوری داشتند.
🐠 فرتور(عکس): آبگیر ماهی سعدی شیراز است.
http://yon.ir/chelmo
✍️ #پریسا_امام_وردیلو
______________
📚 برگرفته از:
۱- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایرانیان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۲- تاریخ نوروز و گاهشماری ایران #عبدالعظیم_رضایی
۳- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
______________
#جشن_های_ایرانی #اردیبهشتگان
#چلمو #جشن_چلمو #جشن_چهلم_نوروز
🏖🏕 @AdabSar
🌱🍃 بهار
دنباله‌ی نوروزی‌ست
که سبزی سبزه‌هایش
بر روی درختان نشسته...
#هانیه_حسن_زاده
🔅 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌱 جشن چلمو
🏕 "جشن چهلم نوروز" که به آن "جشن چلمو" هم می‌گویند، چهل روز پس از آغاز نوروز و در آبان‌روز از اردیبهشت برگزار می‌شد. آبان، نام روز دهم هر ماه بود. خوشبختانه هنوز این جشن در شهرهای شیراز و پاریز(در نزدیکی کرمان) به شیوه‌های دیگری برپا می‌شود. چلمو آغاز جشن پنج روزه‌ی "میان‌بهار" بود.
🎻 "جشن چلمو" یکی از کهن‌ترین و شادترین جشن‌های ایرانی است. چلمو همواره با ساز و آواز و چامه‌سرایی زنان و مردان همراه بود. گفته می‌شود پیدایش این جشن به زمان مهرپرستی(میتراییسم) ایرانیان برمی‌گردد. به باور دیگری این جشن در زمان پادشاهی هخامنشیان پدید آمد.
🏖 در میان ایرانیان نوروز از چنان ارزشی برخوردار بود که روزهای گوناگون در پیوند با نوروز بهانه‌ای برای برگزاری جشن و شادی بودند. بهویژه اگر با روزهای سرسبز و خوش‌آب‌وهوای بهار همزمان می‌شدند. جشن‌های ایرانی در بهار همگانی و در دامان دشت‌ها برپا می‌شدند. از سویی شماره‌ی ۴۰ میان ایرانیان وَرجاوَند(مقدس) بود و این جشن‌ها به دسته‌بندی روزها و ماه‌ها می‌انجامید.
⛲️ آنچه ما امروز درباره‌ی آیین‌های جشن چلمو می‌دانیم آیین‌هایی است که در سده‌های گوناگون به این جشن پیوند خوردند. برای نمونه در شیراز و در کنار چشمه‌ی سعدی زنان و مردان جداگانه آبتنی می‌کردند و این آبتنی بر پایه‌ی باوری کهن بود که یک ماهی سر از آب بیرون می‌آورد و انگشتری زرین با خود می‌آورد که نشانه‌ی بخت بلند است. این داستانِ افسانه‌ای امروز در شماری از داستان‌های کودکان دیده می‌شود. در چند سال گذشته جشن چلمو در شیراز با گردهم آمدن در کنار آبگیر(حوض) ماهی سعدی برگزار می‌شود.
⚱️ یکی دیگر از آیین‌های جشن چهلم نوروز این بود که در بامداد این روز کوزه‌ای را زیر سایه‌ی درخت سبزی می‌گذاشتند و سپس هرکس در دل آرزویی می‌کرد و ابزار کوچکی همچون انگشتر درون کوزه می‌انداخت؛ سپس روی کوزه پارچه‌ی سبز می‌انداختند. هنگام پسین(بعد از ظهر) هر یک از زنان و مردان در کنار کوزه چکامه و آواز می‌خواندند و همزمان دختر کوچکی از درون کوزه چیزها را بیرون می‌آورد و آرزومندان سروده‌ای را که همزمان با بیرون آمدن ابزارشان خوانده می‌شد گونه‌ای پیشگویی می‌دانستند و با نگر(توجه) به آرزویشان برداشتی از آن سروده داشتند.
🥗 همچنین سفره‌ای برای دختر شاه پریان می‌گستردند و در آن خوراک مرغ، نمک، میوه، سبزی و آجیل می‌گذاشتند و در کنار سفره ساز می‌نواختند و آواز می‌خواندند.
دامداران نیز شیر گوسپندان را می‌دوشیدند و با بنشن بر پشت خر می‌گذاشتند و به دشت‌ها می‌بردند تا آش شیر بپزند. سپس آن را میان دیگران بخش(تقسیم) می‌کردند تا مایه‌ی فراوانی شود.
🤝 شاید بتوان گفت از آرمان‌های برگزاری این جشن بخشش، دیدار آشنایان، گردش، شادی، آرزوهای نیک برای یکدیگر و آشتی میان کسانی بود که از یکدیگر دلخوری داشتند.
🐠 فرتور(عکس): آبگیر ماهی سعدی شیراز است.
http://yon.ir/chelmo
✍️ #پریسا_امام_وردیلو
______________
📚 برگرفته از:
۱- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایرانیان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۲- تاریخ نوروز و گاهشماری ایران #عبدالعظیم_رضایی
۳- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
______________
#جشن_های_ایرانی #اردیبهشتگان
#چلمو #جشن_چلمو #جشن_چهلم_نوروز
🏖🏕 @AdabSar
🍉🍇 @AdabSar
🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
جشن‌های مانتره‌سپند روز
🍎 جشن «مانتره‌سپندروز»، واپسین جشن خردادماه در شهرهای گوناگون نام ویژه‌ای داشت و با آیین‌های گوناگونی برگزار می‌شد که شوربختانه از چرایی و آیین‌های این جشن، همچون شماری دیگر از جشن‌های باستان، چندان نشانی در دست نیست. مانتره‌سپند روز، نام بیست و نهم خرداد در ایران باستان بود.
🍇 جشن «گل و گوجه اَروس»*
جشن گل و گوجه اروس ریشه‌ی باستانی دارد و در چند روستای استان خراسان در روز بیست و نهم خرداد و همزمان با بار دادن درختان و رسیدن نخستین میوه‌های درختی برگزار می‌شود.
در این روز روستاییان میوه‌های نوبرانه را همراه با سبزی، کاهو، آرد و روغن در سینی بزرگی می‌چینند و به خانه‌ی نواَروسان می‌برند.
با نگر(توجه) به این آیین، به دید می‌رسد این جشن در ایران باستان، جشن رسیدن و برداشت میوه‌های درختی بوده است. ولی نمی‌توان به روشنی درباره‌ی آن داوری کرد.
🍒 «عیدماه» در مازندران
روز بیست و نهم خرداد برابر با بیست‌وششم نَـوروزماه تبری و پنج روز مانده به سال نو تبرستان باستان بود. امروز مردم شهرستان سوادکوه این جشن را عیدماه می‌نامند، در بلندی‌ها به آتش‌افروزی، شادی و بازی‌های گروهی می‌پردازند و گاه می‌کوشند تا جشن اَروسی خود را در این روز برگزار کنند.
✍🏻 پی‌نوشت:
«اَروس» به گمان، واژه‌ای پارسی از ریشه‌ی «اَرِز» اوستایی، به چمار سپیدی، پاکی و راستی است که در زبان تازی به «عروس» دگرگون شده است. از این‌رو نگارش آن با «ع» نادرست است.
____________
📚 برداشت آزاد از:
- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
- فرهنگنامه‌ی مازندنومه
- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
#مانتره_سپندروز #جشن_های_ایرانی #خردادگان
🍉🍇 @AdabSar
🔅آشنایی با جشن‌های ایرانی
جشن‌های مانتره‌سپند روز
🍎 جشن «مانتره‌سپندروز»، واپسین جشن خردادماه در شهرهای گوناگون نام ویژه‌ای داشت و با آیین‌های گوناگونی برگزار می‌شد که شوربختانه از چرایی و آیین‌های این جشن، همچون شماری دیگر از جشن‌های باستان، چندان نشانی در دست نیست. مانتره‌سپند روز، نام بیست و نهم خرداد در ایران باستان بود.
🍇 جشن «گل و گوجه اَروس»*
جشن گل و گوجه اروس ریشه‌ی باستانی دارد و در چند روستای استان خراسان در روز بیست و نهم خرداد و همزمان با بار دادن درختان و رسیدن نخستین میوه‌های درختی برگزار می‌شود.
در این روز روستاییان میوه‌های نوبرانه را همراه با سبزی، کاهو، آرد و روغن در سینی بزرگی می‌چینند و به خانه‌ی نواَروسان می‌برند.
با نگر(توجه) به این آیین، به دید می‌رسد این جشن در ایران باستان، جشن رسیدن و برداشت میوه‌های درختی بوده است. ولی نمی‌توان به روشنی درباره‌ی آن داوری کرد.
🍒 «عیدماه» در مازندران
روز بیست و نهم خرداد برابر با بیست‌وششم نَـوروزماه تبری و پنج روز مانده به سال نو تبرستان باستان بود. امروز مردم شهرستان سوادکوه این جشن را عیدماه می‌نامند، در بلندی‌ها به آتش‌افروزی، شادی و بازی‌های گروهی می‌پردازند و گاه می‌کوشند تا جشن اَروسی خود را در این روز برگزار کنند.
✍🏻 پی‌نوشت:
«اَروس» به گمان، واژه‌ای پارسی از ریشه‌ی «اَرِز» اوستایی، به چمار سپیدی، پاکی و راستی است که در زبان تازی به «عروس» دگرگون شده است. از این‌رو نگارش آن با «ع» نادرست است.
____________
📚 برداشت آزاد از:
- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
- فرهنگنامه‌ی مازندنومه
- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
#مانتره_سپندروز #جشن_های_ایرانی #خردادگان
🍉🍇 @AdabSar
Forwarded from ادبسار
🍇🌰🍎🍇
@AdabSar
🍉 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍉 جشن‌های میوه‌چینی، کشاورزی، گاهنباری و پایان و آغاز فَرشیم/وَرشیم(فصل)
🌽🌽 روزهای پایان تابستان و آغاز پاییز در ایران، با جشن‌های فراوان و گوناگونی همراه بودند. درباره‌ی جشن‌های ایرانی باید بدانیم که چندین جشن باستانی ایران در زمان روشنی برگزار نمی‌شدند و زمان برگزاری آنها در سال‌های گوناگون اندکی جابجا و پس و پیش می‌شد. جشن‌های کشاورزی پایان تابستان از این دسته هستند. در سده‌های نزدیک‌تر، بیشتر جشن‌های کشاورزی پایان تابستان که در اینجا می‌خوانیم، در واپسین آدینه‌ی تابستان و در میان بومیان بخش‌هایی از این سرزمین برگزار می‌شدند. خوشبختانه بیشتر جشن‌های کشاورزی همچنان زنده‌اند.
🌾🌾 «گاهنبار پتیه‌شهیم» از اشتاد روز تا انارام روز از شهریور، برابر با ۲۶ تا ۳۰ شهریور در گاهشماری باستانی برگزار می‌شد. پَتیه شَهیم، به چم(معنی) پایان تابستان و سومین جشن از جشن‌های گاهنباری است. در افسانه‌های کهن این جشن یادآور سومین گام آفرینش است و هنگام آفریده شدن زمین. این جشن مانند جشن‌های گاهنباری دیگر است، با این دگرسانی(تفاوت) که جشن کشاورزی هم هست و با گردآوری دانه‌ها در کشتزارها و چیدن میوه‌ها در باغ‌ها برگزار می‌شود و به آن «دانه‌آور» نیز می‌گویند.
🍎🍎 شش جشن فراگیر و گسترده‌ی گاهانبار/گاهنبار/گَهَنبار در سال با باور آفرینش زمین در شش گام و در زمانی هَکانیده(تعیین شده) و روشن برگزار می‌شدند. هر یک از این جشن‌ها پنج روزه بودند و روز پایانی آن جشن بزرگی برپا می‌شد و مردم به نیایش و یاری مستمندان می‌پرداختند.
- گاهانبار نخست، میدیوزرم، اردیبهشت ماه، آفرینش آسمان.
- گاهنبار دوم، میدیوشم، تیرماه، آفرینش آب.
- گاهنبار سوم، پتیه‌شهیم، شهریورماه، آفرینش زمین.
- گاهانبار چهارم، اَیاسَرِم، مهرماه، آفرینش گیاه.
- گهنبار پنجم، میدیارم، دی‌ماه، آفرینش جانوران.
- گهنبار ششم، همس‌پت‌میدیم، اسپندماه، آفرینش آدمی.
🎺🎺 «جشن انار» یا «انارچینی» در گاهشماری(تقویم) یزدگردی، در مانترَسپند روز از شهریور، برابر با ۲۹شهریور تا روزهای آغازین مهر در بخش تارم و روستاهای انبوده و رودبار الموت کاسپین(قزوین) برگزار می‌شد. این جشن‌ها، همراه با شادی، پایکوبی و نواختن ساز و سرنا بود و چیدن انار پیش از آغاز جشن ناپسند شمرده می‌شد. امروز در این روستاها همچنان جشن انار برگزار می‌شود ولی زمان آن در روزهای پایانی مهر و آغاز آبان است.
🍇🍇 «جشن شاندَر» یا «جشن انگور» در آذربادگان خاوری(آذربایجان غربی) و در روزهای پایانی تابستان و گاه در آغاز پاییز برگزار می‌شد و همچنان این آیین در شماری از روستاها شناخته شده است. شادی و بازی‌های گروهی از آیین‌های «جشن شاندر» بود. کشاورزان بهترین انگور باغ خود را می‌چیدند و هماوَردی(مسابقه‌ای) برای گزینش بهترین انگور تاکستان‌ها برگزار می‌کردند.
🌰🌰 «جشن عَلَم واچینی» یا «جشن خرمن» در گیلان و در واپسین آدینه‌ی تابستان با پایان یافتن برداشت فراورده‌های کشاورزی و پایان سال کشاورزی برگزار می‌شود.
گفتنی است «جشن پَندُک»(فندق) نیز در روستاهای رودبار کاسپین(قزوین) و در روزهای میانه‌ی تابستان همچنان برگزار می‌شود. در این جشن هنگام چیدن پندک سرود و ترانه‌خوانی می‌کنند و دختران با پندک‌ها برای نامزدشان گردنبند درست می‌کنند.
🥜🥜 «جشن کاشت» از اورمزد روز تا سپندارمذ روز از مهرماه، برابر با یکم تا پنجم مهر در گاهشماری باستانی برگزار می‌شد. این جشن اکنون در شهر مهاباد آذربادگان خاوری و چندشهر نزدیک به آن برگزار می‌شود.
در این جشن کیسه‌هایی که درون هر یک از آنها یک گونه بنشن(حبوبات) یا دانه‌ی گیاه است را از شاخه‌های درخت کوچک خشکیده‌ای می‌آویزند و آن را آتش می‌زنند. کیسه‌ای که زودتر از همه بسوزد، نمونه‌ی دانه یا بنشن درون آن بیشتر کشت می‌شود.
✍ #پریسا_امام_وردیلو
______________________
📕 بهره از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- مراسم آیینی و آداب زرتشتیان #فیروز_آذرگشسب
۳- جشن‌های ایرانیان #عسگر_بهرامی
۴- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
______________________
#جشن_های_ایرانی #شهریورگان #جشن_انار #جشن_انگور #گاهنبار #جشن_خرمن #جشن_پایان_تابستان #جشن_شاندر #جشن_فندق #جشن_دانه_آور
@AdabSar
🍇🌰🍎🌽
@AdabSar
🍉 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍉 جشن‌های میوه‌چینی، کشاورزی، گاهنباری و پایان و آغاز فَرشیم/وَرشیم(فصل)
🌽🌽 روزهای پایان تابستان و آغاز پاییز در ایران، با جشن‌های فراوان و گوناگونی همراه بودند. درباره‌ی جشن‌های ایرانی باید بدانیم که چندین جشن باستانی ایران در زمان روشنی برگزار نمی‌شدند و زمان برگزاری آنها در سال‌های گوناگون اندکی جابجا و پس و پیش می‌شد. جشن‌های کشاورزی پایان تابستان از این دسته هستند. در سده‌های نزدیک‌تر، بیشتر جشن‌های کشاورزی پایان تابستان که در اینجا می‌خوانیم، در واپسین آدینه‌ی تابستان و در میان بومیان بخش‌هایی از این سرزمین برگزار می‌شدند. خوشبختانه بیشتر جشن‌های کشاورزی همچنان زنده‌اند.
🌾🌾 «گاهنبار پتیه‌شهیم» از اشتاد روز تا انارام روز از شهریور، برابر با ۲۶ تا ۳۰ شهریور در گاهشماری باستانی برگزار می‌شد. پَتیه شَهیم، به چم(معنی) پایان تابستان و سومین جشن از جشن‌های گاهنباری است. در افسانه‌های کهن این جشن یادآور سومین گام آفرینش است و هنگام آفریده شدن زمین. این جشن مانند جشن‌های گاهنباری دیگر است، با این دگرسانی(تفاوت) که جشن کشاورزی هم هست و با گردآوری دانه‌ها در کشتزارها و چیدن میوه‌ها در باغ‌ها برگزار می‌شود و به آن «دانه‌آور» نیز می‌گویند.
🍎🍎 شش جشن فراگیر و گسترده‌ی گاهانبار/گاهنبار/گَهَنبار در سال با باور آفرینش زمین در شش گام و در زمانی هَکانیده(تعیین شده) و روشن برگزار می‌شدند. هر یک از این جشن‌ها پنج روزه بودند و روز پایانی آن جشن بزرگی برپا می‌شد و مردم به نیایش و یاری مستمندان می‌پرداختند.
- گاهانبار نخست، میدیوزرم، اردیبهشت ماه، آفرینش آسمان.
- گاهنبار دوم، میدیوشم، تیرماه، آفرینش آب.
- گاهنبار سوم، پتیه‌شهیم، شهریورماه، آفرینش زمین.
- گاهانبار چهارم، اَیاسَرِم، مهرماه، آفرینش گیاه.
- گهنبار پنجم، میدیارم، دی‌ماه، آفرینش جانوران.
- گهنبار ششم، همس‌پت‌میدیم، اسپندماه، آفرینش آدمی.
🎺🎺 «جشن انار» یا «انارچینی» در گاهشماری(تقویم) یزدگردی، در مانترَسپند روز از شهریور، برابر با ۲۹شهریور تا روزهای آغازین مهر در بخش تارم و روستاهای انبوده و رودبار الموت کاسپین(قزوین) برگزار می‌شد. این جشن‌ها، همراه با شادی، پایکوبی و نواختن ساز و سرنا بود و چیدن انار پیش از آغاز جشن ناپسند شمرده می‌شد. امروز در این روستاها همچنان جشن انار برگزار می‌شود ولی زمان آن در روزهای پایانی مهر و آغاز آبان است.
🍇🍇 «جشن شاندَر» یا «جشن انگور» در آذربادگان خاوری(آذربایجان غربی) و در روزهای پایانی تابستان و گاه در آغاز پاییز برگزار می‌شد و همچنان این آیین در شماری از روستاها شناخته شده است. شادی و بازی‌های گروهی از آیین‌های «جشن شاندر» بود. کشاورزان بهترین انگور باغ خود را می‌چیدند و هماوَردی(مسابقه‌ای) برای گزینش بهترین انگور تاکستان‌ها برگزار می‌کردند.
🌰🌰 «جشن عَلَم واچینی» یا «جشن خرمن» در گیلان و در واپسین آدینه‌ی تابستان با پایان یافتن برداشت فراورده‌های کشاورزی و پایان سال کشاورزی برگزار می‌شود.
گفتنی است «جشن پَندُک»(فندق) نیز در روستاهای رودبار کاسپین(قزوین) و در روزهای میانه‌ی تابستان همچنان برگزار می‌شود. در این جشن هنگام چیدن پندک سرود و ترانه‌خوانی می‌کنند و دختران با پندک‌ها برای نامزدشان گردنبند درست می‌کنند.
🥜🥜 «جشن کاشت» از اورمزد روز تا سپندارمذ روز از مهرماه، برابر با یکم تا پنجم مهر در گاهشماری باستانی برگزار می‌شد. این جشن اکنون در شهر مهاباد آذربادگان خاوری و چندشهر نزدیک به آن برگزار می‌شود.
در این جشن کیسه‌هایی که درون هر یک از آنها یک گونه بنشن(حبوبات) یا دانه‌ی گیاه است را از شاخه‌های درخت کوچک خشکیده‌ای می‌آویزند و آن را آتش می‌زنند. کیسه‌ای که زودتر از همه بسوزد، نمونه‌ی دانه یا بنشن درون آن بیشتر کشت می‌شود.
✍ #پریسا_امام_وردیلو
______________________
📕 بهره از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- مراسم آیینی و آداب زرتشتیان #فیروز_آذرگشسب
۳- جشن‌های ایرانیان #عسگر_بهرامی
۴- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
______________________
#جشن_های_ایرانی #شهریورگان #جشن_انار #جشن_انگور #گاهنبار #جشن_خرمن #جشن_پایان_تابستان #جشن_شاندر #جشن_فندق #جشن_دانه_آور
@AdabSar
🍇🌰🍎🌽
🌻🍂 @AdabSar
🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن تیرگان سوم یا تیرروزی
🍁🌾 بیشتر جشن‌های مهرماه را می‌توان زیر چتر جشن بزرگ مهرگان شناخت؛ زیرا مهر، ماه جشن بود و جشن‌های دیگر این ماه یا با مهرگان در پیوندند و یا در برابر بزرگی‌اش چندان دیده نمی‌شوند و در پژوهش‌ها کمتر به آن پرداخته‌اند.
🍁🌾 یکی از همین جشن‌ها جشن تیرگان سوم یا جشن تیرروزی بود. تیرگان سوم در تیرروز از مهرماه(سیزدهم مهر در گاهشمار کهن) برگزار می‌شد و جشنی در ستایش ستاره‌ی باران(تیشتر یا شباهنگ) و نیایش برای بارش باران بود.
جشن تیرگان نخست همزمان با سیزده‌به‌در و جشن تیرگان دوم جشن بزرگی در تیرماه بود. تیرگان سوم جشن بزرگی نبود ولی همچون بیشتر جشن‌های ایران در کشور فراگیر و شناخته شده بود و در خوارزم به آن «چیری‌روچ» می‌گفتند.
🍁🌾 اکنون مردم‌شناسان جشن «غالی‌شویان»(قالی‌شویان) در مشهد اردهال کاشان را در پیوند با جشن تیرروزی می‌دانند. این جشن که با آیین‌های اسلامی درآمیخته، دیسه‌ی(شکل) سوگواری گرفته و بسیار نمادین است، در دومین آدینه از مهر و نزدیک به یازدهم مهر، سالگرد جان باختن «سلطانعلی پسر محمدباقر» برگزار می‌شود. مردم روستای خاوه یکی از غالی(قالی)های امام‌زاده را بر دوش می‌گذارند و پس از سوگواری آن را به مردم فین می‌دهند. مردم فین چوب به دست و به شیوه‌ای نمادین با کشندگان امام‌زاده می‌جنگند و غالی را در چشمه‌ای در همان نزدیکی می‌شویند و به امام‌زاده بازمی‌گردانند.
🍁🌾 شست‌وشو یکی از آیین‌های جشن‌های تیرگان است که گفته می‌شود دیرینگی آنها به زمان کی‌خسرو می‌رسد.
🍁🌾 یکی از گمان‌زدها این است که نیایشگاه اردهال که اکنون امام‌زاده است یکی از نیایشگاه‌های «تیشتر» یا ستاره‌ی باران در ایران باستان بود. اکنون نیز نیایش باران در روستاهای بسیاری برگزار می‌شود. در باورهای کهن ایران پیوندی میان نیایش باران و شست‌وشوی درگذشتگان دیده می‌شود.
🍁🌾 امروز جشن‌های پراکنده‌ای در پیوند با تیرگان در شماری از شهرها و روستاها برگزار می‌شود. «تیرما سیزهشو» یا «تیرما سیزهشو» در تیر روز از آبان برابر با دوازدهم این ماه، جشن تیرگان در مازندران و بر پایه‌ی گاهشمار تبری است.
همچنین سیزدهم تیرماه دَیلمی برابر با آسمان‌روز از آبان ماه(۲۷ آبان) جشن تیرگان در گیلان که به نام «تیرجشن» و «گالشی جشن» برگزار می‌شود.
جشن تیرگان «زلف‌آباد» فراهان به نام نخستین جشن تیرگان ایران در دی‌ماه ۱۳۸۹ و آیین استان گیلان با نام تیرماسینزه در پهرست(فهرست) برماندهای فرهنگی نابسوده(ناملموس) ایرانی پایسته(ثبت) شده‌اند.
گاهی در ادب ایران همچون شماری از سروده‌های فردوسی تیر به پاییز گفته می‌شد و امروز در بخش‌هایی از تاجیکستان و افغانستان همچنان گفته می‌شود.
🍁🌾 برای شناخت جشن تیرگان، آیین‌ها، افسانه‌ها و داستان آرش برچسب #جشن_تیرگان را بجویید.
با تیرگان نخست یا سیزده به‌در آشنا شوید: t.me/AdabSar/16040
✍ #پریسا_امام_وردیلو
________________
📚 برگرفته از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- دیدی نو از آیینی کهن #فرهنگ_مهر
۳- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
۴- گاهشماری باستانی مردمان گیلان و مازندران #نصرالله_هومند
________________
#جشن_های_ایرانی #تیرگان #مهرگان #تیرروزی #غالی_شویان
🌻🍂 @AdabSar
🍁 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍁 جشن تیرگان سوم یا تیرروزی
🍁🌾 بیشتر جشن‌های مهرماه را می‌توان زیر چتر جشن بزرگ مهرگان شناخت؛ زیرا مهر، ماه جشن بود و جشن‌های دیگر این ماه یا با مهرگان در پیوندند و یا در برابر بزرگی‌اش چندان دیده نمی‌شوند و در پژوهش‌ها کمتر به آن پرداخته‌اند.
🍁🌾 یکی از همین جشن‌ها جشن تیرگان سوم یا جشن تیرروزی بود. تیرگان سوم در تیرروز از مهرماه(سیزدهم مهر در گاهشمار کهن) برگزار می‌شد و جشنی در ستایش ستاره‌ی باران(تیشتر یا شباهنگ) و نیایش برای بارش باران بود.
جشن تیرگان نخست همزمان با سیزده‌به‌در و جشن تیرگان دوم جشن بزرگی در تیرماه بود. تیرگان سوم جشن بزرگی نبود ولی همچون بیشتر جشن‌های ایران در کشور فراگیر و شناخته شده بود و در خوارزم به آن «چیری‌روچ» می‌گفتند.
🍁🌾 اکنون مردم‌شناسان جشن «غالی‌شویان»(قالی‌شویان) در مشهد اردهال کاشان را در پیوند با جشن تیرروزی می‌دانند. این جشن که با آیین‌های اسلامی درآمیخته، دیسه‌ی(شکل) سوگواری گرفته و بسیار نمادین است، در دومین آدینه از مهر و نزدیک به یازدهم مهر، سالگرد جان باختن «سلطانعلی پسر محمدباقر» برگزار می‌شود. مردم روستای خاوه یکی از غالی(قالی)های امام‌زاده را بر دوش می‌گذارند و پس از سوگواری آن را به مردم فین می‌دهند. مردم فین چوب به دست و به شیوه‌ای نمادین با کشندگان امام‌زاده می‌جنگند و غالی را در چشمه‌ای در همان نزدیکی می‌شویند و به امام‌زاده بازمی‌گردانند.
🍁🌾 شست‌وشو یکی از آیین‌های جشن‌های تیرگان است که گفته می‌شود دیرینگی آنها به زمان کی‌خسرو می‌رسد.
🍁🌾 یکی از گمان‌زدها این است که نیایشگاه اردهال که اکنون امام‌زاده است یکی از نیایشگاه‌های «تیشتر» یا ستاره‌ی باران در ایران باستان بود. اکنون نیز نیایش باران در روستاهای بسیاری برگزار می‌شود. در باورهای کهن ایران پیوندی میان نیایش باران و شست‌وشوی درگذشتگان دیده می‌شود.
🍁🌾 امروز جشن‌های پراکنده‌ای در پیوند با تیرگان در شماری از شهرها و روستاها برگزار می‌شود. «تیرما سیزهشو» یا «تیرما سیزهشو» در تیر روز از آبان برابر با دوازدهم این ماه، جشن تیرگان در مازندران و بر پایه‌ی گاهشمار تبری است.
همچنین سیزدهم تیرماه دَیلمی برابر با آسمان‌روز از آبان ماه(۲۷ آبان) جشن تیرگان در گیلان که به نام «تیرجشن» و «گالشی جشن» برگزار می‌شود.
جشن تیرگان «زلف‌آباد» فراهان به نام نخستین جشن تیرگان ایران در دی‌ماه ۱۳۸۹ و آیین استان گیلان با نام تیرماسینزه در پهرست(فهرست) برماندهای فرهنگی نابسوده(ناملموس) ایرانی پایسته(ثبت) شده‌اند.
گاهی در ادب ایران همچون شماری از سروده‌های فردوسی تیر به پاییز گفته می‌شد و امروز در بخش‌هایی از تاجیکستان و افغانستان همچنان گفته می‌شود.
🍁🌾 برای شناخت جشن تیرگان، آیین‌ها، افسانه‌ها و داستان آرش برچسب #جشن_تیرگان را بجویید.
با تیرگان نخست یا سیزده به‌در آشنا شوید: t.me/AdabSar/16040
✍ #پریسا_امام_وردیلو
________________
📚 برگرفته از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- دیدی نو از آیینی کهن #فرهنگ_مهر
۳- جشن‌های ایرانی #پرویز_رجبی
۴- گاهشماری باستانی مردمان گیلان و مازندران #نصرالله_هومند
________________
#جشن_های_ایرانی #تیرگان #مهرگان #تیرروزی #غالی_شویان
🌻🍂 @AdabSar
🍇 جشن‌های پایان بهار
پراکندگی آیین‌ها در استان‌های ایران
در روزگاران بسیار کهن، به گمان بیش از سه‌هزار سال پیش که گذر روزهای سال به گاهشمار گاهنباری وابسته بود و شناخته می‌شد، واپسین روز بهار واپسین روز سال بود و با آغاز تابستان سال نو آغاز می‌شد. همچنین گفته شده از آنجا نام خرداد به مانک رسایی و والایی به این ماه داده‌اند که در روز پایانی‌اش خورشید به بالاترین جایگاه خود می‌رسد.
در خوربَران(غرب) ایران هنوز به خورشید «هور» و «خور» می‌گویند و چه بسا خرداد به مانَک(معنی) والایی خورشید باشد. خورآسان یا خراسان نیز جایی است که خورشید از آنجا سر می‌زند.
🍇 جشن گل و گوجه اَروس*
جشن گل و گوجه اروس هنوز در بسیاری از شهرها و روستاهای استان خراسان برگزار می‌شود و میوه‌های نوبرانه را همراه با سبزی، کاهو، آرد و روغن در سینی بزرگی می‌چینند و به خانه‌ی نواَروسان می‌برند.
🍒 جشن عیدماه
این جشن در مازندران بیشتر شناخته شده است. در روستای امام‌زاده حسن سوادکوه با آتش‌افروزی در بلندی‌ها، بازی‌های گروهی و کشتی گرفتن این روز را پاس می‌دارند. به این جشن، جشن مردگان هم می‌گویند و برای درگذشتگان بخشش و دَهِش می‌کنند.
________________
✍🏻 پی‌نوشت:
«اَروس» به گمان، واژه‌ای پارسی از ریشه‌ی «اَرِز» اوستایی، به چمار سپیدی، پاکی و راستی است که در زبان تازی به «عروس» دگرگون شده است. از این‌رو نگارش آن با «ع» نادرست است.
________________
📚 برداشت آزاد از:
- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی
- فرهنگنامه‌ی مازندنومه
- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
#جشن_های_ایرانی #خردادگان
🍉🍇 @AdabSar
پراکندگی آیین‌ها در استان‌های ایران
در روزگاران بسیار کهن، به گمان بیش از سه‌هزار سال پیش که گذر روزهای سال به گاهشمار گاهنباری وابسته بود و شناخته می‌شد، واپسین روز بهار واپسین روز سال بود و با آغاز تابستان سال نو آغاز می‌شد. همچنین گفته شده از آنجا نام خرداد به مانک رسایی و والایی به این ماه داده‌اند که در روز پایانی‌اش خورشید به بالاترین جایگاه خود می‌رسد.
در خوربَران(غرب) ایران هنوز به خورشید «هور» و «خور» می‌گویند و چه بسا خرداد به مانَک(معنی) والایی خورشید باشد. خورآسان یا خراسان نیز جایی است که خورشید از آنجا سر می‌زند.
🍇 جشن گل و گوجه اَروس*
جشن گل و گوجه اروس هنوز در بسیاری از شهرها و روستاهای استان خراسان برگزار می‌شود و میوه‌های نوبرانه را همراه با سبزی، کاهو، آرد و روغن در سینی بزرگی می‌چینند و به خانه‌ی نواَروسان می‌برند.
🍒 جشن عیدماه
این جشن در مازندران بیشتر شناخته شده است. در روستای امام‌زاده حسن سوادکوه با آتش‌افروزی در بلندی‌ها، بازی‌های گروهی و کشتی گرفتن این روز را پاس می‌دارند. به این جشن، جشن مردگان هم می‌گویند و برای درگذشتگان بخشش و دَهِش می‌کنند.
________________
✍🏻 پی‌نوشت:
«اَروس» به گمان، واژه‌ای پارسی از ریشه‌ی «اَرِز» اوستایی، به چمار سپیدی، پاکی و راستی است که در زبان تازی به «عروس» دگرگون شده است. از این‌رو نگارش آن با «ع» نادرست است.
________________
📚 برداشت آزاد از:
- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی
- فرهنگنامه‌ی مازندنومه
- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز
نویسنده: #محمود_روح_الامینی
#جشن_های_ایرانی #خردادگان
🍉🍇 @AdabSar
🌳 «گاهنبار پتیه‌شهیم» واپسین جشن از جشن‌های تابستان در ایران بود که از اشتاد روز تا انارام روز از شهریور، برابر با ۲۶ تا ۳۰ شهریور برگزار می‌شد. پَتیه‌شَهیم، به چم(معنی) پایان تابستان، هنگام برداشت فراورده‌های کشاورزی و سومین جشن از جشن‌های گاهنباری بود. گاهنبارها از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی بودند. در افسانه‌ها این جشن یادآور سومین گام آفرینش است و هنگام آفریده شدن زمین.
🍊 جشن‌های شش‌گانه‌ی گاهنباری هر یک پنج روزه بودند و روز پنجم جشن بزرگی برپا می‌شد. روز پنجم گاهنبار پتیه‌شهین در ایران برابر با روز ۱۸۰ام سال بود. گاهانبار سوم جشن کشاورزی هم بود و امروز در روزهای گوناگون پایان شهریور و با گردآوری دانه‌ها در کشتزارها، برداشت بُنشن و آغاز چیدن میوه‌های پاییزی در باغ‌ها برگزار می‌شود و به آن «دانه‌آور» نیز می‌گویند.
🎺 «جشن انار» یا «انارچینی» با شادی و پایکوبی و نواختن ساز و سرنا در روزهای پایانی شهریور و روزهای آغازین مهر در تارم و روستاهای انبوده و رودبار الموت کاسپین(قزوین) برگزار می‌شد. امروز زمان برگزاری آن در روزهای پایانی مهر و آغاز آبان است.
🍇 «جشن شاندَر» یا «جشن انگور» با شادی و بازی گروهی در برخی شهرهای آذربادگان (آذربایجان) و در پایان تابستان و آغاز پاییز برگزار می‌شد و همچنان در شماری از روستاها شناخته شده است. کشاورزان بهترین انگور باغ خود را می‌چیدند و هماوَردی(مسابقه‌ای) برای گزینش بهترین انگور برگزار می‌کردند.
🌾 «جشن عَلَم واچینی» یا «جشن خرمن» در گیلان و در واپسین آدینه‌ی تابستان با پایان یافتن برداشت فراورده‌های کشاورزی، برنج و پایان سال کشاورزی برگزار می‌شود.
🥜 «جشن کاشت» در هفته‌ی نخست مهر در مهاباد آذربادگان و چندشهر نزدیک به آن برگزار می‌شود. در این جشن کیسه‌هایی که درون هر یک از آنها یک گونه بنشن(حبوبات) یا دانه‌ی گیاه است را از شاخه‌های درخت کوچک خشکیده‌ای می‌آویزند و آن را آتش می‌زنند. کیسه‌ای که زودتر از همه بسوزد، نمونه‌ی دانه یا بنشن درون آن بیشتر کشت می‌شود.
👈درباره‌ی راز پیدایش جشن‌های گاهنباری در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/18836
👈درباره‌ی افسانه‌های شگفت‌انگیز و آیین‌های سختگیرانه گاهنبارها در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/18636
👈 درباره‌ی کارکرد جشن‌های گاهنباری در زندگی گذشتگان در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/16580
✍ #پریسا_امام_وردیلو
__
📕 بهره از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۳- جشن‌های ایرانیان #عسگر_بهرامی
۴- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
__
#جشن_های_ایرانی #شهریورگان #گاهنبار #جشن_پایان_تابستان #جشن_دانه_آور #جشن_گاهنباری
@AdabSar
🍇🌰🍎🌽
🍊 جشن‌های شش‌گانه‌ی گاهنباری هر یک پنج روزه بودند و روز پنجم جشن بزرگی برپا می‌شد. روز پنجم گاهنبار پتیه‌شهین در ایران برابر با روز ۱۸۰ام سال بود. گاهانبار سوم جشن کشاورزی هم بود و امروز در روزهای گوناگون پایان شهریور و با گردآوری دانه‌ها در کشتزارها، برداشت بُنشن و آغاز چیدن میوه‌های پاییزی در باغ‌ها برگزار می‌شود و به آن «دانه‌آور» نیز می‌گویند.
🎺 «جشن انار» یا «انارچینی» با شادی و پایکوبی و نواختن ساز و سرنا در روزهای پایانی شهریور و روزهای آغازین مهر در تارم و روستاهای انبوده و رودبار الموت کاسپین(قزوین) برگزار می‌شد. امروز زمان برگزاری آن در روزهای پایانی مهر و آغاز آبان است.
🍇 «جشن شاندَر» یا «جشن انگور» با شادی و بازی گروهی در برخی شهرهای آذربادگان (آذربایجان) و در پایان تابستان و آغاز پاییز برگزار می‌شد و همچنان در شماری از روستاها شناخته شده است. کشاورزان بهترین انگور باغ خود را می‌چیدند و هماوَردی(مسابقه‌ای) برای گزینش بهترین انگور برگزار می‌کردند.
🌾 «جشن عَلَم واچینی» یا «جشن خرمن» در گیلان و در واپسین آدینه‌ی تابستان با پایان یافتن برداشت فراورده‌های کشاورزی، برنج و پایان سال کشاورزی برگزار می‌شود.
🥜 «جشن کاشت» در هفته‌ی نخست مهر در مهاباد آذربادگان و چندشهر نزدیک به آن برگزار می‌شود. در این جشن کیسه‌هایی که درون هر یک از آنها یک گونه بنشن(حبوبات) یا دانه‌ی گیاه است را از شاخه‌های درخت کوچک خشکیده‌ای می‌آویزند و آن را آتش می‌زنند. کیسه‌ای که زودتر از همه بسوزد، نمونه‌ی دانه یا بنشن درون آن بیشتر کشت می‌شود.
👈درباره‌ی راز پیدایش جشن‌های گاهنباری در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/18836
👈درباره‌ی افسانه‌های شگفت‌انگیز و آیین‌های سختگیرانه گاهنبارها در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/18636
👈 درباره‌ی کارکرد جشن‌های گاهنباری در زندگی گذشتگان در اینجا بخوانید:
t.me/AdabSar/16580
✍ #پریسا_امام_وردیلو
__
📕 بهره از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۳- جشن‌های ایرانیان #عسگر_بهرامی
۴- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
__
#جشن_های_ایرانی #شهریورگان #گاهنبار #جشن_پایان_تابستان #جشن_دانه_آور #جشن_گاهنباری
@AdabSar
🍇🌰🍎🌽
🌱☀️ نوروز در ایران چگونه سپری می‌شد؟
🌱☀️ نوروز، جشن نوگشت سال و جشن آفرینش، بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین جشن سال شمرده می‌شد که با جشن‌هایی در روزهای پایانی اسپندماه و برافروختن آتش به پیشواز آن می‌رفتند و با سیزده‌به‌در با آن بدرود می‌گفتند؛ هرچند که سیزده‌به‌در پایان‌بخش جشن‌های نوروز نبود.
در ایران باستان جشن‌های نوروز چندین بخش داشت.
🌱☀️ بر پایه‌ی شناخته‌شده‌ترین بخش‌بندی، روز نخست فروردین(اورمزد روز)، آغاز نوروز کوچک بود و ایرانیان تا روز سوم به دید و بازدید با خویشاوندان، بزرگان خانواده و شادباش‌گویی می‌پرداختند.
🌱☀️ روز سوم تا ششم نوروز، زمان برگزاری دید و بازدیدها، جشن‌های گروهی و بزرگداشت ایزدی رپیتوین/رپیثوین بود. این ایزد نگهبان گرمای زمین و گرمای نیمه‌ی روز بود و جشن ریپتوین برای شادمانی بازگشت او برگزار می‌شد. گویا زرتشتیان باستان این جشن را همزمان با اورمزد روز(آغاز نوروز) برگزار می‌کردند.
🌱☀️ از ششم تا نهم فروردین بزرگ‌ترین جشن‌های نوروزی برگزار می‌شدند. ششم این ماه، جشن بزرگ خوردادگان و آغاز نوروز بزرگ بود. به روز ششم فروردین، روز امید نیز گفته می‌شد که در آن روز ایزد یکتا سپیدبختی، نیک‌روزی و فراوانی سال نو را به مردم پیشکش می‌کرد. جشن‌های شادباش‌نویسی در این سه روز برگزار می‌شد. همچنین ششم فروردین زادروز نمادین زرتشت، پیامبر ایرانی است.
🌱☀️ روزهای نهم تا دوازدهم فروردین زمان دیدارهای همگانی پادشاهان با مردم، گوش سپردن به نیازهای آنان و برآوردن خواسته‌ها بود.
گمان می‌رود که این زمان‌بندی در زمان هخامنشیان به گونه‌ی دیگری بود. پادشاهان هخامنشی شش روز نخست نوروز را در کنار مردم بودند و پس از آن به نزدیکان خود رسیدگی می‌کردند. بهویژه که جشن آغاز نوروز را نیز همگانی و در تخت‌جمشید برگزار می‌کردند.
🌱☀️ سیزدهم تا نوزدهم نوروز، زمان گردش در باغ‌ها، بوستان‌ها، بهره‌بردن از زیبایی‌های زیست‌بوم و پایکوبی بود. شادمانی و پایکوبی(رقص) در گردشگاه‌ها در روز سیزده‌به‌در به‌جا مانده از این آیین است.
🌱☀️ روزهای نوزدهم تا بیست‌ویکم نیز جشن فروردینگان برای شادی روان درگذشتگان برگزار می‌شد.
🌱☀️ جشن‌های شنبه‌گردش و چهارشنبه نخست سال(که هر دو جشن گردشگاه و همچون سیزده‌به‌در بود) در سده‌های گذشته به این جشن‌ها افزوده شدند. جشن آبانگاه(در روز دهم فروردین و برای بارش باران)، جشن سروشگان در روز هفدهم فروردین و نیایش شاه ورهرام در بیستم این ماه، از دیگر جشن‌های فروردین و در پیوند با #نوروز بودند.
✍🏼 #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #فروردینگان
📚 برگرفته از:
۱- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۲- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۳- نوشتارهای پژوهشی #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۴- آثارالباقیه و التفهیم #ابوریحان_بیرونی
☀️🌱 @AdabSar
🌱☀️ نوروز، جشن نوگشت سال و جشن آفرینش، بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین جشن سال شمرده می‌شد که با جشن‌هایی در روزهای پایانی اسپندماه و برافروختن آتش به پیشواز آن می‌رفتند و با سیزده‌به‌در با آن بدرود می‌گفتند؛ هرچند که سیزده‌به‌در پایان‌بخش جشن‌های نوروز نبود.
در ایران باستان جشن‌های نوروز چندین بخش داشت.
🌱☀️ بر پایه‌ی شناخته‌شده‌ترین بخش‌بندی، روز نخست فروردین(اورمزد روز)، آغاز نوروز کوچک بود و ایرانیان تا روز سوم به دید و بازدید با خویشاوندان، بزرگان خانواده و شادباش‌گویی می‌پرداختند.
🌱☀️ روز سوم تا ششم نوروز، زمان برگزاری دید و بازدیدها، جشن‌های گروهی و بزرگداشت ایزدی رپیتوین/رپیثوین بود. این ایزد نگهبان گرمای زمین و گرمای نیمه‌ی روز بود و جشن ریپتوین برای شادمانی بازگشت او برگزار می‌شد. گویا زرتشتیان باستان این جشن را همزمان با اورمزد روز(آغاز نوروز) برگزار می‌کردند.
🌱☀️ از ششم تا نهم فروردین بزرگ‌ترین جشن‌های نوروزی برگزار می‌شدند. ششم این ماه، جشن بزرگ خوردادگان و آغاز نوروز بزرگ بود. به روز ششم فروردین، روز امید نیز گفته می‌شد که در آن روز ایزد یکتا سپیدبختی، نیک‌روزی و فراوانی سال نو را به مردم پیشکش می‌کرد. جشن‌های شادباش‌نویسی در این سه روز برگزار می‌شد. همچنین ششم فروردین زادروز نمادین زرتشت، پیامبر ایرانی است.
🌱☀️ روزهای نهم تا دوازدهم فروردین زمان دیدارهای همگانی پادشاهان با مردم، گوش سپردن به نیازهای آنان و برآوردن خواسته‌ها بود.
گمان می‌رود که این زمان‌بندی در زمان هخامنشیان به گونه‌ی دیگری بود. پادشاهان هخامنشی شش روز نخست نوروز را در کنار مردم بودند و پس از آن به نزدیکان خود رسیدگی می‌کردند. بهویژه که جشن آغاز نوروز را نیز همگانی و در تخت‌جمشید برگزار می‌کردند.
🌱☀️ سیزدهم تا نوزدهم نوروز، زمان گردش در باغ‌ها، بوستان‌ها، بهره‌بردن از زیبایی‌های زیست‌بوم و پایکوبی بود. شادمانی و پایکوبی(رقص) در گردشگاه‌ها در روز سیزده‌به‌در به‌جا مانده از این آیین است.
🌱☀️ روزهای نوزدهم تا بیست‌ویکم نیز جشن فروردینگان برای شادی روان درگذشتگان برگزار می‌شد.
🌱☀️ جشن‌های شنبه‌گردش و چهارشنبه نخست سال(که هر دو جشن گردشگاه و همچون سیزده‌به‌در بود) در سده‌های گذشته به این جشن‌ها افزوده شدند. جشن آبانگاه(در روز دهم فروردین و برای بارش باران)، جشن سروشگان در روز هفدهم فروردین و نیایش شاه ورهرام در بیستم این ماه، از دیگر جشن‌های فروردین و در پیوند با #نوروز بودند.
✍🏼 #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #فروردینگان
📚 برگرفته از:
۱- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
۲- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۳- نوشتارهای پژوهشی #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۴- آثارالباقیه و التفهیم #ابوریحان_بیرونی
☀️🌱 @AdabSar
🐣 تخم‌مرغ هفت‌سین، نماد پدید آمدن جهان
🥚 تخم‌مرغ هفت‌سین افسانه‌ای خواندنی دارد. تخم‌مرغ در افسانه‌های ایران باستان نماد زمین و یکی از نمادهای فراوانی(برکت) بود.
🐣 در نبیک پهلوی «مینوی خرد» درباره‌ی استوره‌های ایرانی آمده که آسمان همچون تخم‌مرغی پیرامون زمین را فراگرفته و زمین در میانه‌ی آسمان مانند زرده‌ی تخم‌مرغ است. «باجلان فرخی» در برگردان نبیک(ترجمه‌ی کتاب) «شناخت اساتیر ایران» نوشته‌ی «جان راسل هینلز» افزوده است که تخم‌مرغی که در نوروز در خوان هفت‌سین نهاده می‌شود یادآور استوره‌ای است که در آن مهر از تخم کیهانی هستی می‌یابد. گمان می‌رود که در اینجا فردید(منظور) از «مهر» خورشید است.
«هینلز» نیز نوشته است که تخم‌مرغ در خوان هفت‌سین یادآور نخستین استوره‌های روزگار و زایش کیهان از درون تخمی است که بر پَهناب(اقیانوس) آغازین شناور بود. گفته می‌شود در میان شمارگان(اعداد) شماره‌ی زفر(صفر) نشانه‌ی تخم‌مرغ کیهانی و دو ژاد(جنسیت) آغازین بود. هینلز درباره‌ی ارزش تخم‌مرغ در آیین‌های نوروزی هم نوشته است که در بسیاری از خانه‌ها تخم‌مرغ را روی آیینه می‌نهادند و به هنگام آغاز سال زمانی که گاوِ برشاخ‌دارنده‌ی زمین، زمین را از شاخی به شاخ دیگر می‌نهد تخم‌مرغ روی آیینه به گردش درمی‌آید.
🥚 تخم‌مرغ رنگی هفت‌سین نماد زندگی تازه است. همانگونه که چوژه(جوجه) پوسته را می‌شکند تا به زندگی تازه‌ای گام نهد و در جهان بزرگ‌تری زندگی کند، می‌تواند پیامی به آدمیان بدهد تا زندگی و والاشدن را دریابند. گفته می‌شود سر از تخم برآوردن چوژه نماد رستاخیز است.
«مرتضا فرهادی» در ماتیکان(کتاب) «واره» نوشته است شیر، ماست، نمک و تخم‌مرغ خوراکی‌های سپنت(مقدس) بودند و به آنها سپیدمانی می‌گفتند.
🍳 در آیین زرتشتی و به باور ارمنیان باستان انار نماد زایش فراوان و تخم‌مرغ نماد زندگی جاودانه بود. در خوربَرانِ(غربِ) کشور مردم باور داشتند که اگر کسی در نخستین روز نوروز تخم‌مرغ آب‌پز بخورد به بیماری «گَری» دچار نخواهد شد.
با گذر هزاره‌ها و سده‌ها آیین‌های چون آب‌پزکردن کردن تخم‌مرغ با پوست پیاز، روناس، کاه و زاج برای خوش‌رنگ شدن، تخم‌مرغ‌بازی و رنگ‌آمیزی آن به آیین‌های نوروز افزوده شد.
🐣 تخم‌مرغ‌بازی تا گذشته‌های نه‌چندان دور یکی از سرگرمی‌های نوروزی مردم و با گِروبَندی(شرط‌بندی) همراه بود. این بازی در کردستان «هیلکه‌شکنی» یا تخم‌مرغ‌شکنی، در کرمانشاه «خاجنگکی» و در برخی روستاهای فیروزکوه «مُرغنه جنگی» نام داشت. این بازی‌ها پیش از نوروز آغاز می‌شدند و تا سیزده‌بدر دنباله داشتند.
بازیگران تخم‌مرغ را در مشت نگه می‌داشتند و تنها سر آن بیرون می‌ماند. سپس تخم‌مرغ‌ها را به هم می‌کوبیدند. سر هرکدام که می‌شکست دارنده‌اش بازنده بود و باید تخم‌مرغ‌های خود را به برنده می‌داد. اکنون این بازی‌ها در فرهنگ ایران رنگ باخته‌اند و تخم‌مرغ‌های سفالی و تینگه‌ای(پلاستیکی) در هفت‌سین‌های ما جا خوش کرده‌اند.
🥚 در اروپا و همزمان با جشن پاک نیز تخم‌مرغ‌بازی انجام می‌شود. کودکان تخم‌مرغ را در باغچه پنهان می‌کنند و اگر کسی آن را پیدا کند آن را برای خود برمی‌دارد. همچنین تخم‌مرغ رنگ شده و خرگوش از نمادهای این جشن هستند. به باور مردم اروپا در این روز خرگوش‌ها به آشیانه‌ی مرغ‌ها می‌روند تا تخم‌مرغ‌ها را بدزدند. پس آنان تخم‌مرغ‌ها را رنگ می‌کنند تا از دید خرگوش پنهان بماند. چند تن جامه‌ی خرگوشی می‌پوشند و تخم‌مرغ‌ها را پنهان می‌کنند و کودکان به دنبال یافتن آنها می‌روند.
✍️ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #هفت_سین
📎 پی‌نوشت: «جوجه» تازی شده‌ی(معرب) واژه‌ی پارسی «چوژه» و صفر تازی‌شده‌ی «زفر/زفرین» است.
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #حسام_الدین_مهدوی
۲- شناخت اساتیر ایران #جان_هینلز برگردان باجلان فرخی
۳- واره #مرتضا_فرهادی
۴- نوروز، جشن نوزایی آفرینش #علی_بلوکباشی
۵- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
🌷 @AdabSar
🥚 تخم‌مرغ هفت‌سین افسانه‌ای خواندنی دارد. تخم‌مرغ در افسانه‌های ایران باستان نماد زمین و یکی از نمادهای فراوانی(برکت) بود.
🐣 در نبیک پهلوی «مینوی خرد» درباره‌ی استوره‌های ایرانی آمده که آسمان همچون تخم‌مرغی پیرامون زمین را فراگرفته و زمین در میانه‌ی آسمان مانند زرده‌ی تخم‌مرغ است. «باجلان فرخی» در برگردان نبیک(ترجمه‌ی کتاب) «شناخت اساتیر ایران» نوشته‌ی «جان راسل هینلز» افزوده است که تخم‌مرغی که در نوروز در خوان هفت‌سین نهاده می‌شود یادآور استوره‌ای است که در آن مهر از تخم کیهانی هستی می‌یابد. گمان می‌رود که در اینجا فردید(منظور) از «مهر» خورشید است.
«هینلز» نیز نوشته است که تخم‌مرغ در خوان هفت‌سین یادآور نخستین استوره‌های روزگار و زایش کیهان از درون تخمی است که بر پَهناب(اقیانوس) آغازین شناور بود. گفته می‌شود در میان شمارگان(اعداد) شماره‌ی زفر(صفر) نشانه‌ی تخم‌مرغ کیهانی و دو ژاد(جنسیت) آغازین بود. هینلز درباره‌ی ارزش تخم‌مرغ در آیین‌های نوروزی هم نوشته است که در بسیاری از خانه‌ها تخم‌مرغ را روی آیینه می‌نهادند و به هنگام آغاز سال زمانی که گاوِ برشاخ‌دارنده‌ی زمین، زمین را از شاخی به شاخ دیگر می‌نهد تخم‌مرغ روی آیینه به گردش درمی‌آید.
🥚 تخم‌مرغ رنگی هفت‌سین نماد زندگی تازه است. همانگونه که چوژه(جوجه) پوسته را می‌شکند تا به زندگی تازه‌ای گام نهد و در جهان بزرگ‌تری زندگی کند، می‌تواند پیامی به آدمیان بدهد تا زندگی و والاشدن را دریابند. گفته می‌شود سر از تخم برآوردن چوژه نماد رستاخیز است.
«مرتضا فرهادی» در ماتیکان(کتاب) «واره» نوشته است شیر، ماست، نمک و تخم‌مرغ خوراکی‌های سپنت(مقدس) بودند و به آنها سپیدمانی می‌گفتند.
🍳 در آیین زرتشتی و به باور ارمنیان باستان انار نماد زایش فراوان و تخم‌مرغ نماد زندگی جاودانه بود. در خوربَرانِ(غربِ) کشور مردم باور داشتند که اگر کسی در نخستین روز نوروز تخم‌مرغ آب‌پز بخورد به بیماری «گَری» دچار نخواهد شد.
با گذر هزاره‌ها و سده‌ها آیین‌های چون آب‌پزکردن کردن تخم‌مرغ با پوست پیاز، روناس، کاه و زاج برای خوش‌رنگ شدن، تخم‌مرغ‌بازی و رنگ‌آمیزی آن به آیین‌های نوروز افزوده شد.
🐣 تخم‌مرغ‌بازی تا گذشته‌های نه‌چندان دور یکی از سرگرمی‌های نوروزی مردم و با گِروبَندی(شرط‌بندی) همراه بود. این بازی در کردستان «هیلکه‌شکنی» یا تخم‌مرغ‌شکنی، در کرمانشاه «خاجنگکی» و در برخی روستاهای فیروزکوه «مُرغنه جنگی» نام داشت. این بازی‌ها پیش از نوروز آغاز می‌شدند و تا سیزده‌بدر دنباله داشتند.
بازیگران تخم‌مرغ را در مشت نگه می‌داشتند و تنها سر آن بیرون می‌ماند. سپس تخم‌مرغ‌ها را به هم می‌کوبیدند. سر هرکدام که می‌شکست دارنده‌اش بازنده بود و باید تخم‌مرغ‌های خود را به برنده می‌داد. اکنون این بازی‌ها در فرهنگ ایران رنگ باخته‌اند و تخم‌مرغ‌های سفالی و تینگه‌ای(پلاستیکی) در هفت‌سین‌های ما جا خوش کرده‌اند.
🥚 در اروپا و همزمان با جشن پاک نیز تخم‌مرغ‌بازی انجام می‌شود. کودکان تخم‌مرغ را در باغچه پنهان می‌کنند و اگر کسی آن را پیدا کند آن را برای خود برمی‌دارد. همچنین تخم‌مرغ رنگ شده و خرگوش از نمادهای این جشن هستند. به باور مردم اروپا در این روز خرگوش‌ها به آشیانه‌ی مرغ‌ها می‌روند تا تخم‌مرغ‌ها را بدزدند. پس آنان تخم‌مرغ‌ها را رنگ می‌کنند تا از دید خرگوش پنهان بماند. چند تن جامه‌ی خرگوشی می‌پوشند و تخم‌مرغ‌ها را پنهان می‌کنند و کودکان به دنبال یافتن آنها می‌روند.
✍️ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #هفت_سین
📎 پی‌نوشت: «جوجه» تازی شده‌ی(معرب) واژه‌ی پارسی «چوژه» و صفر تازی‌شده‌ی «زفر/زفرین» است.
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #حسام_الدین_مهدوی
۲- شناخت اساتیر ایران #جان_هینلز برگردان باجلان فرخی
۳- واره #مرتضا_فرهادی
۴- نوروز، جشن نوزایی آفرینش #علی_بلوکباشی
۵- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
🌷 @AdabSar
🍇 بزرگ‌ترین جشن‌های کشاورزی در واپسین روزهای تابستان
🍇 روزهای پایان تابستان و آغاز پاییز در ایران با جشن‌های فراوان و گوناگونی همراه بودند. درباره‌ی جشن‌های ایرانی باید بدانیم که چندین جشن باستانی ایران در زمان روشنی برگزار نمی‌شدند و زمان برگزاری آنها در سال‌های گوناگون اندکی جابجا و پس و پیش می‌شد. جشن‌های کشاورزی پایان تابستان که جشن کشت پاییزه و واپسین برداشت‌های تابستانه است، از این دسته هستند. در سده‌های نزدیک‌تر بیشتر جشن‌های کشاورزی پایان تابستان که در اینجا می‌خوانیم در واپسین آدینه‌ی تابستان و در میان بومیان بخش‌هایی از این سرزمین برگزار می‌شدند. خوشبختانه برخی جشن‌های کشاورزی همچنان زنده‌اند.
🍇 «جشن انار» یا «انارچینی» با شادی و پایکوبی و نواختن ساز و سرنا در روزهای پایانی شهریور و روزهای آغازین مهر در تارم و روستاهای انبوده و رودبار الموت کاسپین (قزوین) برگزار می‌شد و چیدن انار پیش از آغاز جشن ناپسند بود. امروز زمان برگزاری آن در روزهای پایانی مهر و آغاز آبان است.
🍇 «جشن شاندَر» یا «جشن انگور» با شادی و بازی گروهی در برخی شهرهای آذربادگان (آذربایجان) و در پایان تابستان و آغاز پاییز برگزار می‌شد و همچنان در شماری از روستاها برپا می‌شود. کشاورزان بهترین انگور باغ خود را می‌چیدند و هماوَردی (مسابقه‌ای) برای گزینش بهترین انگور برگزار می‌کردند.
🍇 «جشن عَلَم واچینی» یا «جشن خرمن» در گیلان و در واپسین آدینه‌ی تابستان با پایان یافتن برداشت فراورده‌های کشاورزی، برنج و پایان سال کشاورزی برگزار می‌شود. گفتنی است «جشن پَندُک» (فندق) نیز در روستاهای رودبار کاسپین و در روزهای میانه‌ی تابستان همچنان برگزار می‌شود. در این جشن هنگام چیدن پندک سرود و ترانه‌خوانی می‌کنند و دختران با پندک‌ها برای نامزدشان گردنبند درست می‌کنند.
🍇 «جشن کاشت» در هفته‌ی نخست مهر در مهاباد آذربادگان و چندشهر نزدیک به آن برگزار می‌شود. در این جشن کیسه‌هایی که درون هر یک از آنها یک گونه بنشن(حبوبات) یا دانه‌ی گیاه است را از شاخه‌های درخت کوچک خشکیده‌ای می‌آویزند و آن را آتش می‌زنند. کیسه‌ای که زودتر از همه بسوزد، نمونه‌ی دانه یا بنشن درون آن بیشتر کشت می‌شود.
✍ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #شهریورگان #جشن_پایان_تابستان #جشن_گاهنباری
📕 بهره از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۳- جشن‌های ایرانیان #عسگر_بهرامی
۴- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
🍇 @AdabSar
🍇 روزهای پایان تابستان و آغاز پاییز در ایران با جشن‌های فراوان و گوناگونی همراه بودند. درباره‌ی جشن‌های ایرانی باید بدانیم که چندین جشن باستانی ایران در زمان روشنی برگزار نمی‌شدند و زمان برگزاری آنها در سال‌های گوناگون اندکی جابجا و پس و پیش می‌شد. جشن‌های کشاورزی پایان تابستان که جشن کشت پاییزه و واپسین برداشت‌های تابستانه است، از این دسته هستند. در سده‌های نزدیک‌تر بیشتر جشن‌های کشاورزی پایان تابستان که در اینجا می‌خوانیم در واپسین آدینه‌ی تابستان و در میان بومیان بخش‌هایی از این سرزمین برگزار می‌شدند. خوشبختانه برخی جشن‌های کشاورزی همچنان زنده‌اند.
🍇 «جشن انار» یا «انارچینی» با شادی و پایکوبی و نواختن ساز و سرنا در روزهای پایانی شهریور و روزهای آغازین مهر در تارم و روستاهای انبوده و رودبار الموت کاسپین (قزوین) برگزار می‌شد و چیدن انار پیش از آغاز جشن ناپسند بود. امروز زمان برگزاری آن در روزهای پایانی مهر و آغاز آبان است.
🍇 «جشن شاندَر» یا «جشن انگور» با شادی و بازی گروهی در برخی شهرهای آذربادگان (آذربایجان) و در پایان تابستان و آغاز پاییز برگزار می‌شد و همچنان در شماری از روستاها برپا می‌شود. کشاورزان بهترین انگور باغ خود را می‌چیدند و هماوَردی (مسابقه‌ای) برای گزینش بهترین انگور برگزار می‌کردند.
🍇 «جشن عَلَم واچینی» یا «جشن خرمن» در گیلان و در واپسین آدینه‌ی تابستان با پایان یافتن برداشت فراورده‌های کشاورزی، برنج و پایان سال کشاورزی برگزار می‌شود. گفتنی است «جشن پَندُک» (فندق) نیز در روستاهای رودبار کاسپین و در روزهای میانه‌ی تابستان همچنان برگزار می‌شود. در این جشن هنگام چیدن پندک سرود و ترانه‌خوانی می‌کنند و دختران با پندک‌ها برای نامزدشان گردنبند درست می‌کنند.
🍇 «جشن کاشت» در هفته‌ی نخست مهر در مهاباد آذربادگان و چندشهر نزدیک به آن برگزار می‌شود. در این جشن کیسه‌هایی که درون هر یک از آنها یک گونه بنشن(حبوبات) یا دانه‌ی گیاه است را از شاخه‌های درخت کوچک خشکیده‌ای می‌آویزند و آن را آتش می‌زنند. کیسه‌ای که زودتر از همه بسوزد، نمونه‌ی دانه یا بنشن درون آن بیشتر کشت می‌شود.
✍ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #شهریورگان #جشن_پایان_تابستان #جشن_گاهنباری
📕 بهره از:
۱- آیین‌ها و جشن‌های کهن در ایران امروز #محمود_روح_الامینی
۲- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی ایران باستان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۳- جشن‌های ایرانیان #عسگر_بهرامی
۴- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
🍇 @AdabSar