‌
مسلمانان خونریز نبوده‌اند اما مغول‌ها خونریز!
چگونه از دو جنگ و خونریزی، یکی رهایی‌بخش تلقی می‌شود و دیگری قتل و غارت؟


تاریخ تنها ثبت وقایع نیست؛ بلکه بازنمایی و روایت آن‌هاست. همین مسئله باعث می‌شود یک رویداد خونین «نجات‌بخش» و دیگری «فاجعه» به نظر برسد. نمونه بارز این دوگانگی، حمله مسلمانان عرب و حمله مغولان به ایران است.

حمله مسلمانان عرب در قرن هفتم میلادی با کشتار و ویرانی همراه بود، اما روایت غالب آن را به «نور»، «توحید» و «نجات» تعبیر کرده است. منابعی مانند طبری بیشتر به گسترش اسلام و اصلاح اجتماعی پرداخته و خشونت‌ها را حاشیه‌ای می‌دانند. در مقابل، حمله مغولان چنگیز خان با همان شدت ویرانگری رخ داد، اما منابعی مانند جهانگشای جوینی، آن را «قتل، غارت و تاریکی» تصویر می‌کنند.

این تفاوت در بازنمایی، نه فقط به وقایع تاریخی، بلکه به انتخاب واژه‌ها و اهداف فرهنگی-سیاسی قدرت‌ها بازمی‌گردد. روایت‌ها ذهن جمعی را شکل می‌دهند و باعث می‌شوند برخی رویدادها «قهرمانانه» و برخی دیگر «ویرانگر» جلوه کنند.

در ایران معاصر، جمهوری اسلامی نیز با ساخت و بازتکرار روایت‌های تاریخی و سیاسی ذهن جمعی را شکل داده است. کتاب‌های درسی و منابع رسمی بارها جنگ مسلمانان عرب را قهرمانانه و جنگ مغول را ویرانگر تصویر کرده‌اند. همین روند در سیاست و رسانه‌ها ادامه دارد:

دخالت ایران در سوریه «مستشاری نظامی» و حمایت از مظلومان خوانده می‌شود، اما حضور آمریکا در عراق یا افغانستان «تهاجم و اشغال» نامیده می‌شود.

برخورد با معترضان داخلی «برخورد با فتنه‌گران» تعبیر می‌شود، اما در جای دیگر همان رفتارها «سرکوب» یا «نقض حقوق بشر» هستند.

گاهی خشونت در ایران «امر به معروف و حفاظت از ارزش‌های دینی» است و در نقاط دیگر همان رفتارها «خشونت» و «تجاوز» نامیده می‌شود.


برای آگاهی واقعی، باید تاریخ و سیاست را از منابع مختلف مطالعه کنیم، روایت‌های متفاوت را مقایسه کنیم و پرسشگری را در اولویت قرار دهیم. تنها با این رویکرد می‌توانیم تفاوت میان آنچه رخ داده و آنچه گفته شده را تشخیص دهیم و ذهن خود را از روایت‌های یک‌طرفه رها کنیم.

تاریخ و سیاست، صحنه حوادث نیستند فقط؛ محل فهم و بازخوانی معنا هستند، و این ما هستیم که با دقت میان نور و تاریکی تمایز می‌گذاریم.
مطالعه بیشتر :
https://dialog.tavaana.org/bloodshed-mongols-or-muslims/
#جنگ #اسلام #صلح #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

‌
خمینی:
«جنگ نباشد انسان خمود و کسل می‌شود!»

این جمله نه یک لغزش ساده، بلکه نماد رویکردی بود که در جمهوری اسلامی، جنگ را از یک «شرّ ناگزیر» به یک «نعمت» و «رحمت» بدل کرد.

بی‌تردید، در سال ۱۳۵۹ دفاع از کشور در برابر تجاوز صدام ضرورتی حیاتی بود. هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند در برابر تهاجم خارجی سکوت کند. اما مشکل آن‌جاست که در جمهوری اسلامی، «دفاع» به‌تدریج جای خود را به «تقدیس جنگ» داد. رهبران نظام بارها جنگ را «نعمت» نامیدند و پس از پایان آن نیز شعارهایی همچون «ما ملت شهادتیم» یا «در باغ شهادت را نبندید» سر داده شد؛ گویی مرگ و خونریزی نه یک فاجعه، بلکه یک فرصت الهی است.

این نگاه پیامدهای سنگینی داشت. در فرهنگ رسمی، روایت‌های اندوه و ویرانی جایی نیافتند و تنها فیلم‌ها و کتاب‌های حماسی مجال انتشار پیدا کردند. در میدان جنگ نیز، تقدیس شهادت راه را برای تصمیم‌های غیراخلاقی گشود: از ترغیب نوجوانان برای خنثی‌کردن میدان‌های مین با دست خالی، تا عملیات‌های فاجعه‌باری همچون کربلای ۴. این عملیات، با وجود لو رفتن کامل، اجرا شد و هزاران نفر قربانی شدند. پرسش این است: جز با منطق تقدیس جنگ و قربانی‌سازی مقدس، چگونه می‌توان چنین تلفات انسانی را توجیه کرد؟

در نتیجه، هزینه‌های واقعی جنگ ــ صدها هزار کشته، میلیون‌ها آواره، شهرهای ویران و نسل‌هایی با زخم‌های روانی ــ زیر سایه شعارهای مقدس‌نمایانه نادیده گرفته شد. وقتی جنگ «نعمت» معرفی می‌شود، هر صدای منتقد یا هر تلاشی برای صلح، خیانت به حساب می‌آید.

اما حقیقت روشن است: جنگ هرگز خیر مطلق نیست. حتی اگر دفاع لازم باشد، باید با اندوه و حسرت به آن تن داد، نه با شادی و افتخار. افتخار واقعی در صلح، بازسازی و پاسداشت زندگی است، نه در تقدیس مرگ و قربانی‌سازی بی‌پایان.

#جنگ #صلح #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

‌
پیمان ابراهیم و ضرورت همزیستی مسالمت‌آمیز

پیام همراهان

پیمان ابراهیم، به‌عنوان ابتکاری مهم برای نزدیکی ملت‌ها و فرهنگ‌های خاورمیانه، حامل نمادگرایی ویژه‌ای است. انتخاب نام «ابراهیم» یادآور پیامبری است که در سه دین یهودیت، مسیحیت و اسلام جایگاهی مشترک دارد و می‌تواند الهام‌بخش صلح، تفاهم و همزیستی باشد. با این حال، تحقق معنای واقعی این پیمان تنها در گرو سیاست نیست، بلکه مستلزم توجه جدی به بُعد فرهنگی و به‌ویژه مسئله خشونت فرهنگی است.

خشونت فرهنگی به معنای بازتولید روایت‌ها و کلیشه‌های منفی درباره دیگران است؛ امری که به شکل‌گیری بی‌اعتمادی، نفرت و در نهایت تنش‌های آشکار می‌انجامد. نمونه بارز آن را می‌توان در محتوای آموزشی و رسانه‌ای مشاهده کرد؛ جایی که کتاب‌های درسی یا برنامه‌های خبری گاه تصویری تحریف‌شده و خصمانه از «دیگری» ارائه می‌دهند و ذهنیت نسل‌های جوان را نسبت به همسایگانشان مسموم می‌سازند. این چرخه، اگر ادامه یابد، راه هرگونه صلح پایدار را خواهد بست.

برای عبور از این وضعیت، باید به عدالت فرهنگی توجهی جدی داشت. اصلاح نظام آموزشی، طراحی پروژه‌های مشترک فرهنگی، و برگزاری کارگاه‌های بین‌فرهنگی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش خشونت فرهنگی کمک کند. نقش نهادهای مدنی و جامعه جهانی نیز در پشتیبانی از رسانه‌های مسئولیت‌پذیر و آموزش‌های همدلانه بسیار کلیدی است.

خاورمیانه سرزمینی است که سه دین ابراهیمی آن را مقدس می‌شمارند. تاریخ نشان داده است که شکوفایی تمدن در این منطقه، زمانی امکان‌پذیر بوده که مسلمانان، مسیحیان و یهودیان در فضایی روادارانه در کنار هم زیسته‌اند. از همین رو، همزیستی مسالمت‌آمیز نه تنها یک آرمان اخلاقی، بلکه ضرورتی تاریخی و فرهنگی برای دستیابی به صلح پایدار است.

امید آن است که پیمان ابراهیم، با فراتر رفتن از مرزهای سیاسی و امنیتی، به فرصتی برای کاهش خشونت فرهنگی و تقویت زیست مشترک بدل شود.

#پیمان_ابراهیم #صلح #اسرائیل #جنگ #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

‌
بیانیه «توافق صلح ترامپ»
ما خود را متعهد می‌دانیم به آینده‌ای آکنده از صلحی پایدار
پیشرفت واقعی از رهگذر همکاری و گفت‌وگوی پایدار حاصل می‌شود

بیانیهٔ «توافق صلح ترامپ» چشم‌اندازی نو و امیدوارکننده برای خاورمیانه ترسیم می‌کند؛ چشم‌اندازی که در آن گفت‌وگو جایگزین درگیری، و همکاری جایگزین خصومت می‌شود.

محور اصلی این توافق، باور به صلحی پایدار و انسانی است که بر پایهٔ کرامت ذاتی انسان، احترام به تفاوت‌ها و پذیرش تنوع فرهنگی و دینی بنا شده است. این بیانیه می‌کوشد آینده‌ای را بنیان نهد که در آن ملت‌ها، فارغ از مرزهای سیاسی و اعتقادی، در سایهٔ همکاری و توسعهٔ مشترک به شکوفایی برسند.

در این چشم‌انداز، رواداری و همزیستی میان پیروان ادیان ابراهیمی — اسلام، مسیحیت و یهودیت — به‌عنوان پایه‌ای برای ثبات منطقه‌ای و صلح جهانی در نظر گرفته شده است.

امضاکنندگان بر این باورند که تنها از راه گفت‌وگوی مداوم، احترام متقابل و آموزش صلح می‌توان چرخهٔ خشونت و افراط‌گرایی را شکست و امید را به مردمی بازگرداند که سال‌ها درگیر رنج و فقدان بوده‌اند.

این بیانیه با تأکید بر کرامت انسانی و فرصت برابر برای همه، نویدبخش خاورمیانه‌ای تازه است؛ خاورمیانه‌ای که در آن توسعه، عدالت و آرامش جای جنگ و بی‌اعتمادی را می‌گیرد و ملت‌ها در کنار هم آینده‌ای روشن و مشترک را می‌سازند.

#صلح #صلح_ترامپ #غزه #جنگ #فلسطین #اسرائیل #رواداری #کرامت_انسانی #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

جنگ قدرت در دل نظام؛ افشای درونی‌ترین شکاف‌ها در جمهوری اسلامی

در روزهای اخیر، درگیری‌های علنی میان باندهای قدرت در جمهوری اسلامی به اوج تازه‌ای رسیده است. از فریاد «مرگ بر فریدون» در صحن علنی مجلس تا حملات تند امیرحسین ثابتی، نماینده مجلس، علیه حسن روحانی و اصرار بر «محاکمه و زندانی‌کردن» او، نشانه‌هایی آشکار از فروپاشی درونی حاکمیت و تشدید نبرد بر سر غنیمت قدرت و ثروت است.

در همان حال، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، در سخنانی مستقیم، روحانی و ظریف را متهم کرده که با مواضع اخیر خود به «مسیر همکاری‌های راهبردی با روسیه لطمه زده‌اند»؛ اتهامی که از منظر باندهای نزدیک به بیت خامنه‌ای به‌منزله خیانت سیاسی تلقی می‌شود. این مواضع در حالی بیان می‌شود که قالیباف خود سال‌ها از چهره‌های متهم به فساد اقتصادی و رانت‌خواری در ساختار قدرت بوده است.

روزنامه کیهان، به‌عنوان تریبون اصلی بیت خامنه‌ای، نیز در هماهنگی کامل با حملات باند مجلس، روحانی را هدف گرفته و با تیتر تهدیدآمیزی نوشته است: «باید چند خسارت دیگر برملا شود تا حسن روحانی محاکمه شود؟!» کیهان به استناد سخنان خامنه‌ای مبنی بر این‌که «راوی ضعف‌ها نباشید»، از نهادهای قضایی خواسته است که هر چه سریع‌تر روحانی را به‌دلیل «خسارات دهه نود» محاکمه کنند.

اما این هجمه‌ها تصادفی نیستند؛ بلکه نشانه‌ای از بحران عمیق درونی رژیمی است که در وضعیت ضعف رهبرش، دچار واگرایی و بی‌ثباتی مزمن شده است. خامنه‌ای که دیگر توان مهار رقابت باندهای متخاصم را ندارد، شاهد جنگ قدرت میان وفاداران دیروزش است؛ جنگی که هر باند در آن می‌کوشد با افشاگری و تخریب دیگری، سهم بیشتری از غنایم قدرت را برای خود حفظ کند.

در واقع، نزاع کنونی نه بر سر عدالت، قانون یا منافع ملی، بلکه بر سر رانت‌های نفتی، بودجه‌های امنیتی و امتیازات اقتصادی است. همان نمایندگانی که امروز شعار محاکمه سر می‌دهند، خود در فساد سیستماتیک، رانت و چپاول اموال عمومی شریکند. مجلس، به‌جای نهاد قانون‌گذاری، به میدان نبرد باندهای امنیتی و اقتصادی تبدیل شده است؛ جایی که هر فریاد و افشاگری، بخشی از جنگ بر سر تقسیم سفره‌ی غارت است.

در این میان، افشای متقابل فسادها — از حراج طلاهای بانک مرکزی در دوران روحانی تا افشای فیلم عروسی لاکچری دختر شمخانی — نشان می‌دهد که هر دو سوی نزاع، چهره‌های مختلف یک ساختار فاسد و پوسیده‌اند. همان ساختاری که امروز، در برابر فشارهای اقتصادی، فروپاشی مشروعیت و انفجار نارضایتی اجتماعی، از درون متلاشی می‌شود.

در نهایت، آنچه در ظاهر «درگیری سیاسی» میان روحانی، قالیباف، شمخانی و ثابتی جلوه می‌کند، در واقع نبردی است میان گرگ‌های یک گله‌ی واحد؛ گله‌ای که سال‌هاست خون مردم را مکیده و اکنون در ضعف ولی‌فقیه، بر سر آخرین تکه‌های لاشهٔ نظام، به جان هم افتاده‌اند.

#جنگ_قدرت #نه_به_جمهوری_اسلامی #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech

ابتلای نظام به سرطان سیاسی
✍️آبتین نیکمنش

شکاف در ساختار سیاسی و درگیری میان پدرخوانده‌های باندهای قدرت را سرطان می‌خوانمش، چرا که همچون سرطان، نظم و مکانیسم یک بدنه را ویران می‌کند. نشانه‌های این مرض، اخیراً بیش از پیش نوک کوه یخش در جمهوری اسلامی هویدا شده است؛ چند هفته پیش، شمخانی تلاش کرد در رسانه‌ها با زیر سؤال بردن صداقت حسن روحانی در ماجرای هواپیمای اوکراینی، او را بی‌اعتبار کند، و چندی بعد، فیلم عروسی دختر شمخانی به طور گسترده پخش شد. از سویی، اژه‌ای پس از سال‌ها سکوت، به جان علی انصاری، رئیس بانک آینده و نوچه‌ی مجتبی خامنه‌ای می‌افتد و برای انحلال بانک آینده تهدیدش می‌کند. در این اثنا، مصطفی پورمحمدی (عنصر مخوف امنیتی و قضایی سابق) می‌گوید اعضای نظام بهتر است به جای درگیری با هم، به مصلحت نظام فکر کنند؛ و شمخانی هم ملتمسانه فریاد می‌زند: «آهای رقبا، هوشیار باشید که ما همگی در یک کشتی نشسته‌ایم!»

می‌بینید که این روزها شنیدن صدای درگیری گرگ‌ها در جمهوری اسلامی کار سختی نیست. قبلاً هم کم نبود، اما امروز آن‌قدر گسترده شده که به فضای رسانه کشیده است؛ از این‌رو مردم ایران باید بسیار امیدوار باشند. در همه‌ی تئوری‌ها و نظریه‌پردازی‌ها درباره‌ی انقلاب‌ها و فروپاشی‌ها، وقوع شکاف و عدم انسجام نیروهای سیاسی در یک رژیم، در کنار سایر عوامل مثل بحران مشروعیت، بحران کارآمدی، فشار خارجی و حضور اپوزیسیون عمل‌گرا، از شروط لازم و اصلی است. زیرا مادامی که نیروهای سیاسی هم‌صدا باشند، دستگاه سرکوب نیز منسجم و مطمئن عمل می‌کند؛ اما شکاف در بالا، ناامیدی و بی‌اعتمادی را به پایین منتقل می‌کند.

از سوی دیگر، این درگیری‌ها و شکاف‌ها در زمان بحران‌هایی مثل اعتراضات خیابانی یا حمله‌ی نظامی، می‌تواند همچون سرطانی به جان دستگاه تصمیم‌سازی و اتاق‌های فکر امنیتی بیفتد و آن‌ها را دچار خطاهای محاسباتی‌ای کند که تصمیم‌هایشان بلای جان خودشان شود. به‌ویژه وقتی عمود خیمه‌ی نظام و عامل انسجام، یعنی رهبری جمهوری اسلامی، حذف شده باشد. او چینی‌بندزن این شکاف‌ها در بیش از سه دهه‌ی گذشته بوده و دیگر کسی در قد و قامت او پیدا نخواهد شد که بتواند این ترک‌ها را بند بزند.

یادتان نرود ابراهیم رئیسی سال گذشته در حضور اردوغان، فالی گرفت و حضرت حافظ گفت:
«خوش باش که ظالم نبرد راه به منزل!»
و می‌بینیم که از آن روز تاکنون چه بر جمهوری اسلامی گذشته است. شاید همین فال، استعاره‌ای از سرنوشتی باشد که این بار نه در کتاب شعر، بلکه در متن کتاب تاریخ برای جمهوری اسلامی نگاشته شود.

آبتین نیک‌منش

#بحران_مشروعیت #جنگ_قدرت #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech