همایون شجریان؛ پسر کو ندارد نشان از پدر

✍️خیام عباسی، جامعه‌شناس

در دل تاریخ موسیقی ایران، نام محمدرضا شجریان چون ستاره‌ای تابناک می‌درخشد؛ هنرمندی که نه تنها در اوج قله‌های هنری ایستاد، بلکه با وجدان بیدار و مسئولیت اجتماعی خود، به نماد آزادی‌خواهی و مردم‌مداری بدل شد. صدای او، که از اعماق فرهنگ و تاریخ این سرزمین برمی‌خاست، تنها برای ترنم عشق و زیبایی نبود، بلکه همواره رساترین فریاد برای عدالت و حقیقت بود.

شجریان، استاد آواز ایران، در طول زندگی پربار هنری‌اش، هیچ‌گاه اجازه نداد هنرش به ابزاری برای توجیه ستم و پرده‌پوشی ناراستی‌ها تبدیل شود. او در روزهای سخت و بحرانی، وقتی سکوت بسیاری گریبان‌گیر فضای هنر بود، با شجاعتی کم‌نظیر، از مردم و آرمان‌های‌شان دفاع کرد. چه زمانی که قطعنامه «مرغ سحر» او به نماد مبارزه با تاریکی بدل شد، و چه هنگامی که با رد نشان افتخار از نظامی که با مردمش سر ستیز داشت، درس شرافت و عزت هنرمندی را به همگان آموخت. شجریان هزینه داد؛ از تحریم تا حذف، اما هرگز سازش نکرد، چرا که برایش مردم و آزادی آنان از جان عزیزتر بود.

اما اکنون، در تقابلی تلخ و نمادین، همایون شجریان، پسر او، راهی دیگر برگزیده است. همایون که روزی در سایه پدر، نوای امید و مقاومت می‌خواند، امروز در میدان آزادی که خود نماد آرزوهای بربادرفتۀ مردم ایران است، به همکاری با حکومتی تن داده که آزادی‌خواهان را فروکوفته، و مردم را در فقر و فلاکت و بیچارگی و گرسنگی و بی‌آبی و بی‌برقی و ... اسیر کرده است. او که می‌توانست وارث راستین شجریان باشد، نه تنها پشت به مردم کرد بلکه با اجرای برنامه در چنین مکان‌هایی، به مثابه مهر تأییدی بر عملکرد نظامی ظاهر شده که هنر را تنها زمانی تحمل می‌کند که در خدمت توجیه قدرت باشد.

این اجرا، در میدانی که نامش «آزادی» است اما اکنون صحنه‌ای برای نمایش نبود آزادی شده، پرده‌پوشی بر تاریخ واقعی است. گویی می‌خواهند با نوای ساز همایون، فریادهای خاموش‌شده در زندان‌ها و خیابان‌ها را انکار کنند و با هنری که باید زبان گویای مردم باشد، بر زخم‌های آنان مرهمی دروغین نهند. این همان سوءاستفاده از هنر است که محمدرضا شجریان هرگز اجازه‌اش نداد.
در این تقابل، ما شاهد نبردی نمادین بین دو نسل و دو نگرش هستیم: یکی که هنر را در خدمت حقیقت و مردم می‌داند یعنی هنر متعهد؛ و دیگری که آن را به پای قدرت قربانی می‌کند؛ یعنی هنر ایدئولوژی‌زده. محمدرضا شجریان تا پایان عمر بر اصول خود ایستاد و حالا، میراث او نه توسط پسرش، که توسط مردمی زنده نگه داشته می‌شود که هر روزه در طلب آزادی، «مرغ سحر» می‌خوانند. صدای شجریان هم‌چنان در طلب آزادی می‌طپد. و اینک، در میدان آزادی، نه نوای همایون، که سکوت سنگین خیانت به آرمان‌های پدر است که به گوش می‌رسد.


آن‌چه خواندید یادداشت خیام عباسی (جامعه‌شناس) است که در کانال تلگرامی‌اش (شرنگ) منتشر شده است.


شما چه فکر می‌کنید؟

#همایون_شجریان #محمدرضا_شجریان #نه_به_جمهوری_اسلامی #ج_ا_یعنی_جنگ #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech