ادب‌سار
14.8K subscribers
4.95K photos
123 videos
21 files
860 links
آرمان ادب‌سار
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی

instagram.com/AdabSar

گردانندگان:
بابک
مجید دُری @MajidDorri
پریسا امام‌وردیلو @New_View

فروشگاه ادبسار: @AdabSar1
Download Telegram
🍷🍷🍷🍷
@AdabSar

🌹 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌹 جشن‌های نیمه‌ی امرداد


🌶🌶 جشن چله‌ی تموز
"چله‌ی تموز" با جشن آب‌پاشونک در نخستین روز تیر آغاز می‌شد و در آبان روز از امرداد برابر با دهم امرداد به پایان می‌رسید. چله تموز پایان‌بخش چندین جشن تابستانه بود که از دید چیستی و درون‌مایه به هم پیوسته بودند. جشن‌هایی در ستایش آب و آفتاب که با افسانه‌هایی برای ایستادگی در برابر خشکی و گرسنگی همراه بودند. در این افسانه‌ها ایزدان یا فرشتگان رشن، اشتاد و زامیاد همکاران امرداد برای نبرد با دیو گرسنگی یا "دیو زیریچ" بودند.

تموز به چم گرمای فراوان است. درباره‌ی این جشن آگاهی ما بسیار اندک بوده و دانش چندانی به زمانه‌ی ما نرسیده است.
اکنون در نیمروز(جنوب) خراسان با آغاز تابستان، بزرگ‌ترین روز سال را گرامی داشته و به چهل روز نخست تابستان چله‌ی بزرگ می‌گویند. به بیست روز پس از آن نیز چله‌ی کوچک یا چله‌ی خرد گفته می‌شود. گفته می‌شود در گذشته در پگاه این روز اسپند دود می‌کردند و در دالان خانه‌ها می‌ریختند.

سروده‌ی بومی خراسان برای چله‌ی تموز:
نه از شو مو منالم نه که از روز
نه از یلدا گیله درم نه چله تموز
هموقذر فهمیدم دمین ای دنیا
که آسونی د بعد سختی میه هنوز!

برای آشنایی با جشن آب‌پاشونک و آغاز چله‌ی تموز به این پیوند بنگرید:
t.me/AdabSar/7469


🍒🍒جشن میانه‌ی تابستان
ایرانیان در آغاز، پایان و میانه‌ی هر موسم(فصل) جشنی برگزار می‌کردند. این جشن‌ها برای بخش‌بندی سال و بخش‌بندی زمان کشت‌وکار بود. جشن میانه‌ی تابستان دومین گاهنبار از شش گاهنبار بود. به باور آن‌ها خدا در یک سال هستی را آفرید و در هر گاهنبار یکی شش پدیده‌ی آسمان، آب، زمین، گیاه، جانور و آدم را آفرید. زمان میان گاهنبار نخست تا گاهنبار دوم یا مدیوشهیم/مدیوشیم(در پارسی اوستایی به مانک میانه‌ی تابستان) زمان آفرینش آب در افسانه‌هاست.(یشت‌ها، پورداود) هر یک از شش گاهنبار در گاهشماری کهن در پنج روز از ماه(خور، ماه، تیر، گوش و دی‌به‌مهر) برگزار می‌شد. روز مِهادین(اصلی) جشن میانه تابستان، دی‌به‌مهر روز یا پانزدهم امرداد بود. در ناظم‌الاطبا آمده که در باورهای کهن، زمان میان گاهنبارها و آفرینش پدیده‌های ششگانه، شست روز بود.

سرودخوانی، گفت‌وگو با یکدیگر، شادمانی و آموزش‌های نیک از آیین‌های جشن میانه‌ی تابستان بود.
گفته می‌شود گاهنبار دوم در نیمه‌ی تیرماه برگزار می‌شد ولی در سالنمای بنیاد پژوهش‌های ایرانی، زمان این جشن در نیمه‌ی امرداد است.


🍷🍷 جشن می‌خواره
جشن "بابه خوره" که به آن "بامی‌خواره" و "می‌خواره" هم می‌گویند در "رَشَن‌روز" از امرداد گاهشمار یزدگردی و هژده(هجده)مین روز ماه پنجم گاهشماری رواگ‌دار(رایج) در سغد باستان و ورا رود(ماوراءالنهر) برگزار می‌شد. گاهشماری سغدی و یزدگردی همگونی‌های فراوانی داشتند. "می‌خواره" از جشن‌های باستانی اپاختر خورآیی(شمال شرقی) ایران و سُغد باستان بود.

"جشن بامی‌خواره" ویژه‌ی آشامیدن می و افشرده‌های گوناگون گیاهان بود ولی بیش از همه و به گفته‌ی ابوریحان بیرونی این جشن ویژه‌ی افشره‌ی ناب گیاه هوم(عصیر) یا همان آبجو بود. "هوم" گیاهی ارزشمند و سپند(مقدس) در باور آنان بود و به آن نوشیدنی جاودانگی یا بی‌مرگی(اَمرتَه همریشه با امرداد) می‌گفتند.
در نسک(کتاب) هندی "ریگ‌ودا" نیز این نوشیدنی و جام آن نماد جاودانگی بودند.
اکنون "جشن بامی‌خواره" در شهرهایی از کشور تاجیکستان همچون شهر دوشنبه برگزار می‌شود.


#پریسا_امام_وردیلو
_____
🖍 برگرفته
از:
۱- آثارالباقیه
نویسنده: #ابوریحان_بیرونی
۲- گاهشماری و جشن‌های ایران
نویسنده: #هاشم_رضی
۳- جشن‌های فراموش شده ایران باستان
نویسنده: #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
_____
#فرهنگ_ایران #امردادگان
#چله_تموز #جشن_میانه_تابستان
#جشن_بامی_خواره #جشن_گاهنباری

@AdabSar
🍎🍎🍎🍎
🏟🎡🎢🎠
@AdabSar

🏕 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏕 جشن خنکی هوا و جشن کشمین

دوازده ماه سال در ایران یا با جشن آغاز می‌شدند یا در یکی از روزهای نخستین ماه، جشن داشتند. شهریور از آن دسته ماه‌هایی بود که با جشن آغاز می‌شد و در دهه‌ی نخست چهار جشن داشت.

"جشن خنکی هوا" یا "جشن فغدیه" در اورمزد روز از شهریور برابر با یکم شهریور بود. دو روز پس از آن در اردیبهشت روز از شهریور برابر با سوم شهریور "جشن کشمین" برگزار می‌شد. این هر دو جشن از آن سرزمین خوارزم، سغد باستان و فرارود (ماوراءالنهر) بودند.

خوارزم و سغد به بخش‌هایی از اَپاختر(شمال) خراسان، تاجیکستان و ازبکستان گفته می‌شد که از آن خاک ایران بودند.

"جشن فغدیه" یا "خنکی هوا"، نوید فرو افتادن گرمای توان‌فرسای امردادماه را می‌داد و مردم را آگاه می‌کرد که هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود و پاییز دیگری در راه است.

درباره‌ی "جشن کشمین" همین اندازه می‌دانیم که همراه با بازاری بزرگ و همگانی بود. در دی به‌مهر روز (پانزدهم) شهریور نیز جشنی در همین سرزمین به نام "بازار همگانی" برگزار می‌شد.

"جشن خنکی هوا" یا "جشن فغدیه" و "جشن کشمین" که گویا دیرینگی آن‌ها به زمان هخامنشیان و شاید پیش از هخامنشیان می‌رسد، از جشن‌های فراموش شده‌ی ایران هستند و درباره‌ی آن‌ها دانشی برای ما نمانده است. به دید می‌رسد این جشن‌ها و برماندهای فرهنگی آن، با تازش مغولان به ایران از میان رفت.
__________________
#پریسا_امام_وردی
برگرفته از:
"جشن‌های فراموش شده ایران باستان"
نویسنده: #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
__________________
#فرهنگ_ایران #شهریورگان #جشن_کشمین #جشن_خنکی_هوا #جشن_فغدیه

@AdabSar
🏟🎡🎢🎠
🌾🍃🍂🥀🍁
🍁@AdabSar

🍂 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍂 جشن خزان

🍁🍁 "جشن خزان" یا "خزان جشن"، واپسین جشن دهه‌ی نخست شهریور، در "دی به آذر روز" از شهریورماه برابر با هشتم شهریور در ایران باستان برگزار می‌شد. انگیزه‌ی برگزاری این جشن پایان برداشت فراورده‌های کشاورزی تابستان و آغاز پاییزه‌کاری بود. همچنین گفته می‌شود پایان نشانه‌های تابستان و خودنمایی نشانه‌های پاییز از انگیزه‌های پیدایش جشن خزان بود. درباره‌ی زمان برگزاری این جشن دیدگاه‌ها ناهمسان است.

🍁🍁 جیمز موریه در گزارش بازدیدش از ایران نوشته است که در روز هشتم شهریور در دماوند جشنی به نام خزان برگزار شد. خلف تبریزی هم نوشته است جشن خزان در روز هشتم شهریور برگزار می‌شد.

🍁🍁 گردیزی در زین‌الاخبار نوشته است که جشن خزان در روز پانزدهم شهریور "دی به‌مهر روز" برگزار می‌شد. این روز همزمان با جشنی در سغد باستان و فرارودان(ماوراءالنهر) بود که در آن بازار همگانی برپا می‌شد. شاید گردیزی این هر دو جشن را یکی دانسته و در سغد، جشن خزان همراه با بازار همگانی بود.

🍁🍁 ابوریحان بیرونی می‌گوید "خزان خاصه" در هژدهم(هجدهم) شهریور و "خزان عامه" در دوم مهر برگزار می‌شد. دیگر پژوهش‌ها هم نشان می‌دهد دو جشن خزان یکی در هشتم شهریور با پدیدار شدن نشانه‌های پاییز و دیگری در اورمزدروز از مهر(نخستین روز مهر) و آغاز پاییز برگزار می‌شد.

🍁🍁 سوارکاری، چراغانی و آذین‌بندی خانه‌ها و آتش افروزی بر بام‌ها از آیین‌های جشن خزان بود. به دید می‌رسد ایرانیان این جشن را گروهی و در کنار دیگران برگزار می‌کردند. به جشن خزان، "جشن مغان" هم می‌گفتند.
درباره‌ی گونه‌گونی زمان برگزاری جشن خزان گفته‌اند که به شمار نیاوردن سال‌های بهیزَگ(کبیسه) مایه‌ی این ناهمسانی شده است.

___________
برگرفته از:
۱- آثارالباقیه
#ابوریحان_بیرونی
۲- جشن‌های فراموش شده ایران باستان
#مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
__________
#فرهنگ_ایران #شهریورگان #جشن_خزان

🍁@AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
☀️☀️☀️☀️
@AdabSar

🏵 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏵 جشن رام‌روزی

🏵 بیست و یکم ماه مهر در گاهشماری یزدگردی ایران رام‌روز نام داشت و روز برگزاری جشن رام‌روزی بود. جشن رام‌روزی جشنی وابسته به مهرگان بود. زیرا مهرگان جشن بسیار بزرگی بود که گرچه روزهای برگزاری آن روشن است ولی به گفته‌ی ابوریحان بیرونی، سراسر ماه مهر جشن و شادمانی برگزار می‌شد. همانگونه که امروز ماه فروردین، کمابیش ماه جشن نوروز است.

🏵 بر پایه‌ی گاهشمار سغدی که شش روز با گاهشمار یزدگردی دگرسانی(تفاوت) دارد، رام‌روز هم‌زمان با واپسین روز جشن مهرگان و به نوشته‌ی بیرونی، روزی بود که کاوه، این نماد میهن‌پرستی به همراه فریدون بر آژی‌دهاک(ضحاک) پیروز شدند و فریدون، آژی‌دهاک را در کوه دماوند به بند کشید. جشن پیروزی پرآوازه‌ی آن‌ها با جشن‌های مهرگان درآمیخت. امروز بسیاری از کهن‌نگاران(مورخان)، فریدون شاهنامه را همان داریوش هخامنشی می‌دانند. بر پایه‌ی شاهنامه، فریدون تاگ(تاج) شاهی آژی‌دهاک را بر سر نهاد. آن روز، روزمهر از ماه مهر بود که جشن مهرگان برپا شد. در پی این رویدادها و جشن‌ها، ماه مهر نمادی برای امید به پیروزی نیکی بر بدی شد.

🏵 جشن‌های آیینی مهرگان در شش روز برگزار می‌شد.
همانگونه که می‌دانیم مهرگان بسیار کهن است و پیشینه‌ای به اندازه‌‌ی پیدایش میتراگرایی و آیین مهرپرستی دارد. آیین مهرپرستی و ستایش ایزد مهر، آیینی در میان آریاییان نخستین و دودمان‌های هند و آریایی بود که سپس به اروپا نیز راه یافت. ایزد مهر پس از پیدایش کیش زرتشتی یکی از فرشتگان برجسته بود.

🏵 روز نخست مهرگان، مهرگان کوچک و جشن مردم بود و روز ششم آن(رام‌روز) مهرگان بزرگ و جشن پادشاهان و فرمانروایان بود. این تنها روزی بود که شاهان و مردم می‌توانستند در کنار یکدیگر باده‌گساری کنند. میتراکانا یا مهرگان بزرگ، تنها روزی بود که شاهان هخامنشی با ردای ارغوانی می‌توانستند در برابر دیدگان مردم پایکوبی کنند(برقصند).

🏵 جشن مهرگان سرگذشتی پر رویداد و پر فراز و نشیب دارد. از آن‌رو گفته می‌شود جشن دلباختگان است که نخست، مهرگان جشن دوستی و پیمان و استوار ماندن بر پیمان‌ها بود و دوم، بر پایه‌ی افسانه‌ها و آنچه در نسک بندهش/بندهشن آمده، روزی بود که مشی و مشیانه، نخستین مرد و زن روی زمین، از پشت کیومرس و به گونه‌ی گیاه روییدند و در هم پیچیدند.

🏵 جشن رام‌روزی همچنین جشنی در ستایش ایزد رام بود. "رام"، ایزد شادمانی، آشتی و بخشنده‌ی چراگاه‌های فراخ بود. گفته می‌شود او به تن آدمی جان می‌بخشید.
ابوریحان بیرونی نام این جشن را "رام‌روچ" نوشته است. جشن رام‌روزی در سرزمین خوارزم بیشتر شناخته شده بود.

🏵 به گواه بسیاری، آغاز جشن مهرگان روز نخست یا دوم مهر است که در زمان ساسانیان به مهرروز(شانزدهم) مهر جابجا شد و رام‌روز شش روز پس از آن و برابر با بیست و یکم مهر بود. جشن مهرگان تا زمان تازش مغولان همچنان جشنی فراگیر بود ولی شوربختانه پس از آن کم‌فروغ و بی‌فروغ شد.

🏵 فرتور(عکس) پیوست: تندیس برنزی کاوه آهنگر است که در انباری شهرداری اسپادانا (اصفهان) نگهداری می‌شود. این تندیس شش و نیم گز(متر) است.
goo.gl/n32XEX

گردآوری و نگارش #پریسا_امام_وردی
______________
برگرفته از:
۱- "جشن‌های ایران باستان"
نویسنده: #محمد_حسین_موسوی
۲- "جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان"
#مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
______________
#مهرگان #جشن_مهرگان #جشن_رام_روز #جشن_رام_روزی #فرهنگ_ایران

@AdabSar
☀️☀️☀️☀️
🌬🌨 @AdabSar

❄️ آشنایی با جشن‌های ایرانی
❄️ جشن میانه‌ی زمستان

💃 جشن میانه‌ی زمستان، یکی از جشن‌های پرشمار ایران باستان و در پیوند با موسم(فصل) و بخش‌بندی آن است.
دسته‌ای از جشن‌های کهن ایرانی، با دگرگونی موسم‌ها یا شمارش آغاز و انجام آن در پیوند بودند. برای نمونه در هر موسم برای آغاز، میانه و پایان آن جشن گرفته می‌شد. جشن‌های میانه‌ی بهار، میانه‌ی تابستان، میانه‌ی پاییز و میانه‌ی زمستان از این دسته هستند.

☔️💃 از جشن میانه‌ی زمستان و آیین‌های آن هیچ آگاهی برای ما نمانده است. باستان‌شناسان و کهن‌نگاران(مورخان) باور دارند که آیین‌های این جشن به دست موبدان زمان ساسانیان دچار دگرگونی‌های دروغینی شده و شوند(دلیل) آن هم این است که ساسانیان می‌کوشیدند جشن‌های گاهنباری را با گاهشماری مزدیسنا و باورهای دینی نوساخته خود هماهنگ کرده و آن‌ها را دارای ریشه‌ی دینی بنمایانند.

💃 در نیپیک‌های کهن ایرانی از شش جشن دیرینه و سالیانه نام برده شده که با نام «جشن‌های گاهنباری» شناخته می‌شوند.
به گمان پژوهشگران، جشن‌های گاهَـنْـباری (پاره‌های سال/موسم‌های سالیانه)، بازمانده‌ی یکی از گاهشماری‌های کهن است که سال خورشیدی نه به دوازده ماه خورشیدی، که به چهار موسم و هر موسم به دو نیم بخش می‌شدند و هر یک از این بازه‌های زمانی، نام و جشنی ویژه به همراه داشت.
سال گاهنباری از هنگام دگرگونی(انقلاب) تابستانی یا نخستین روز تابستان (بلندترین روز سال) آغاز می‌شد و پس از هفت پاره‌ی زمانی (سه پایان موسم و چهار میانه) به آغاز سال پسین می‌رسید. پایان بهار یا آغاز تابستان مانند دیگر موسم‌ها، دارای جشن گاهنباری نبود و جشن آغاز سال نو به‌شمار می‌رفت.

❄️💃 با آنکه آیین این جشن فراموش شده‌اند، مردمان استان‌ها و روستاهای گوناگون با برگزاری آیین‌هایی، جشن میانه‌ی زمستان را زنده نگاه داشته‌اند.
جشن بزرگداشت "پیرشالیار"(یا شهریار) در سرزمین کهن اورامانات کردستان، جشن "میرما" در تپورستان(مازندران) و اَپاختر(شمال) کوهستان‌های هندوکش (استان‌های تخار، بغلان و سمنگان)، نمونه‌هایی از آن هستند. همچنین نیمه‌ی زمستان، در برخی گاهشمارهای بومی، مانند گاهشمار‌ "وهار کردی" که در لرستان، بختیاری و کردستان نشانه‌های آن تا به امروز مانده است، آغاز سال نو به شمار می‌رفت.
______________
📖📖 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان #مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
۲- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایرانیان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
______________
#فرهنگ_ایران #جشن_میانه_زمستان #بهمنگان
🌬🌨 @AdabSar
Forwarded from ادب‌سار
🍷🍷🍷🍷
@AdabSar

🌹 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🌹 جشن‌های نیمه‌ی امرداد


🌶🌶 جشن چله‌ی تموز
"چله‌ی تموز" با جشن آب‌پاشونک در نخستین روز تیر آغاز می‌شد و در آبان روز از امرداد برابر با دهم امرداد به پایان می‌رسید. چله تموز پایان‌بخش چندین جشن تابستانه بود که از دید چیستی و درون‌مایه به هم پیوسته بودند. جشن‌هایی در ستایش آب و آفتاب که با افسانه‌هایی برای ایستادگی در برابر خشکی و گرسنگی همراه بودند. در این افسانه‌ها ایزدان یا فرشتگان رشن، اشتاد و زامیاد همکاران امرداد برای نبرد با دیو گرسنگی یا "دیو زیریچ" بودند.

تموز به چم گرمای فراوان است. درباره‌ی این جشن آگاهی ما بسیار اندک بوده و دانش چندانی به زمانه‌ی ما نرسیده است.
اکنون در نیمروز(جنوب) خراسان با آغاز تابستان، بزرگ‌ترین روز سال را گرامی داشته و به چهل روز نخست تابستان چله‌ی بزرگ می‌گویند. به بیست روز پس از آن نیز چله‌ی کوچک یا چله‌ی خرد گفته می‌شود. گفته می‌شود در گذشته در پگاه این روز اسپند دود می‌کردند و در دالان خانه‌ها می‌ریختند.

سروده‌ی بومی خراسان برای چله‌ی تموز:
نه از شو مو منالم نه که از روز
نه از یلدا گیله درم نه چله تموز
هموقذر فهمیدم دمین ای دنیا
که آسونی د بعد سختی میه هنوز!

برای آشنایی با جشن آب‌پاشونک و آغاز چله‌ی تموز به این پیوند بنگرید:
t.me/AdabSar/7469


🍒🍒جشن میانه‌ی تابستان
ایرانیان در آغاز، پایان و میانه‌ی هر موسم(فصل) جشنی برگزار می‌کردند. این جشن‌ها برای بخش‌بندی سال و بخش‌بندی زمان کشت‌وکار بود. جشن میانه‌ی تابستان دومین گاهنبار از شش گاهنبار بود. به باور آن‌ها خدا در یک سال هستی را آفرید و در هر گاهنبار یکی شش پدیده‌ی آسمان، آب، زمین، گیاه، جانور و آدم را آفرید. زمان میان گاهنبار نخست تا گاهنبار دوم یا مدیوشهیم/مدیوشیم(در پارسی اوستایی به مانک میانه‌ی تابستان) زمان آفرینش آب در افسانه‌هاست.(یشت‌ها، پورداود) هر یک از شش گاهنبار در گاهشماری کهن در پنج روز از ماه(خور، ماه، تیر، گوش و دی‌به‌مهر) برگزار می‌شد. روز مِهادین(اصلی) جشن میانه تابستان، دی‌به‌مهر روز یا پانزدهم امرداد بود. در ناظم‌الاطبا آمده که در باورهای کهن، زمان میان گاهنبارها و آفرینش پدیده‌های ششگانه، شست روز بود.

سرودخوانی، گفت‌وگو با یکدیگر، شادمانی و آموزش‌های نیک از آیین‌های جشن میانه‌ی تابستان بود.
گفته می‌شود گاهنبار دوم در نیمه‌ی تیرماه برگزار می‌شد ولی در سالنمای بنیاد پژوهش‌های ایرانی، زمان این جشن در نیمه‌ی امرداد است.


🍷🍷 جشن می‌خواره
جشن "بابه خوره" که به آن "بامی‌خواره" و "می‌خواره" هم می‌گویند در "رَشَن‌روز" از امرداد گاهشمار یزدگردی و هژده(هجده)مین روز ماه پنجم گاهشماری رواگ‌دار(رایج) در سغد باستان و ورا رود(ماوراءالنهر) برگزار می‌شد. گاهشماری سغدی و یزدگردی همگونی‌های فراوانی داشتند. "می‌خواره" از جشن‌های باستانی اپاختر خورآیی(شمال شرقی) ایران و سُغد باستان بود.

"جشن بامی‌خواره" ویژه‌ی آشامیدن می و افشرده‌های گوناگون گیاهان بود ولی بیش از همه و به گفته‌ی ابوریحان بیرونی این جشن ویژه‌ی افشره‌ی ناب گیاه هوم(عصیر) یا همان آبجو بود. "هوم" گیاهی ارزشمند و سپند(مقدس) در باور آنان بود و به آن نوشیدنی جاودانگی یا بی‌مرگی(اَمرتَه همریشه با امرداد) می‌گفتند.
در نسک(کتاب) هندی "ریگ‌ودا" نیز این نوشیدنی و جام آن نماد جاودانگی بودند.
اکنون "جشن بامی‌خواره" در شهرهایی از کشور تاجیکستان همچون شهر دوشنبه برگزار می‌شود.


#پریسا_امام_وردی
_________________
🖍 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه
نویسنده: #ابوریحان_بیرونی
۲- گاهشماری و جشن‌های ایران
نویسنده: #هاشم_رضی
۳- جشن‌های فراموش شده ایران باستان
نویسنده: #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
_________________
#فرهنگ_ایران #امردادگان
#چله_تموز #جشن_میانه_تابستان
#جشن_بامی_خواره

@AdabSar
🍎🍎🍎🍎
Forwarded from ادب‌سار
🏟🎡🎢🎠
@AdabSar

🏕 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏕 جشن خنکی هوا و جشن کشمین

دوازده ماه سال در ایران یا با جشن آغاز می‌شدند یا در یکی از روزهای نخستین ماه، جشن داشتند. شهریور از آن دسته ماه‌هایی بود که با جشن آغاز می‌شد و در دهه‌ی نخست چهار جشن داشت.

"جشن خنکی هوا" یا "جشن فغدیه" در اورمزد روز از شهریور برابر با یکم شهریور بود. دو روز پس از آن در اردیبهشت روز از شهریور برابر با سوم شهریور "جشن کشمین" برگزار می‌شد. این هر دو جشن از آن سرزمین خوارزم، سغد باستان و فرارود (ماوراءالنهر) بودند.

خوارزم و سغد به بخش‌هایی از اَپاختر(شمال) خراسان، تاجیکستان و ازبکستان گفته می‌شد که از آن خاک ایران بودند.

"جشن فغدیه" یا "خنکی هوا"، نوید فرو افتادن گرمای توان‌فرسای امردادماه را می‌داد و مردم را آگاه می‌کرد که هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود و پاییز دیگری در راه است.

درباره‌ی "جشن کشمین" همین اندازه می‌دانیم که همراه با بازاری بزرگ و همگانی بود. در دی به‌مهر روز (پانزدهم) شهریور نیز جشنی در همین سرزمین به نام "بازار همگانی" برگزار می‌شد.

"جشن خنکی هوا" یا "جشن فغدیه" و "جشن کشمین" که گویا دیرینگی آن‌ها به زمان هخامنشیان و شاید پیش از هخامنشیان می‌رسد، از جشن‌های فراموش شده‌ی ایران هستند و درباره‌ی آن‌ها دانشی برای ما نمانده است. به دید می‌رسد این جشن‌ها و برماندهای فرهنگی آن، با تازش مغولان به ایران از میان رفت.
__________________
#پریسا_امام_وردی
برگرفته از:
"جشن‌های فراموش شده ایران باستان"
نویسنده: #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
__________________
#فرهنگ_ایران #شهریورگان #جشن_کشمین #جشن_خنکی_هوا #جشن_فغدیه

@AdabSar
🏟🎡🎢🎠
Forwarded from ادب‌سار
🌾🍃🍂🥀🍁
🍁@AdabSar

🍂 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍂 جشن خزان

🍁🍁 "جشن خزان" یا "خزان جشن"، واپسین جشن دهه‌ی نخست شهریور، در "دی به آذر روز" از شهریورماه برابر با هشتم شهریور در ایران باستان برگزار می‌شد. انگیزه‌ی برگزاری این جشن پایان برداشت فراورده‌های کشاورزی تابستان و آغاز پاییزه‌کاری بود. همچنین گفته می‌شود پایان نشانه‌های تابستان و خودنمایی نشانه‌های پاییز از انگیزه‌های پیدایش جشن خزان بود. درباره‌ی زمان برگزاری این جشن دیدگاه‌ها ناهمسان است.

🍁🍁 جیمز موریه در گزارش بازدیدش از ایران نوشته است که در روز هشتم شهریور در دماوند جشنی به نام خزان برگزار شد. خلف تبریزی هم نوشته است جشن خزان در روز هشتم شهریور برگزار می‌شد.

🍁🍁 گردیزی در زین‌الاخبار نوشته است که جشن خزان در روز پانزدهم شهریور "دی به‌مهر روز" برگزار می‌شد. این روز همزمان با جشنی در سغد باستان و فرارودان(ماوراءالنهر) بود که در آن بازار همگانی برپا می‌شد. شاید گردیزی این هر دو جشن را یکی دانسته و در سغد، جشن خزان همراه با بازار همگانی بود.

🍁🍁 ابوریحان بیرونی می‌گوید "خزان خاصه" در هژدهم(هجدهم) شهریور و "خزان عامه" در دوم مهر برگزار می‌شد. دیگر پژوهش‌ها هم نشان می‌دهد دو جشن خزان یکی در هشتم شهریور با پدیدار شدن نشانه‌های پاییز و دیگری در اورمزدروز از مهر(نخستین روز مهر) و آغاز پاییز برگزار می‌شد.

🍁🍁 سوارکاری، چراغانی و آذین‌بندی خانه‌ها و آتش افروزی بر بام‌ها از آیین‌های جشن خزان بود. به دید می‌رسد ایرانیان این جشن را گروهی و در کنار دیگران برگزار می‌کردند. به جشن خزان، "جشن مغان" هم می‌گفتند.
درباره‌ی گونه‌گونی زمان برگزاری جشن خزان گفته‌اند که به شمار نیاوردن سال‌های بهیزَگ(کبیسه) مایه‌ی این ناهمسانی شده است.

___________
برگرفته از:
۱- آثارالباقیه
#ابوریحان_بیرونی
۲- جشن‌های فراموش شده ایران باستان
#مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
__________
#فرهنگ_ایران #شهریورگان #جشن_خزان

🍁@AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
Forwarded from ادب‌سار
☀️☀️☀️☀️
@AdabSar

🏵 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏵 جشن رام‌روزی

🏵 بیست و یکم ماه مهر در گاهشماری یزدگردی ایران رام‌روز نام داشت و روز برگزاری جشن رام‌روزی بود. جشن رام‌روزی جشنی وابسته به مهرگان بود. زیرا مهرگان جشن بسیار بزرگی بود که گرچه روزهای برگزاری آن روشن است ولی به گفته‌ی ابوریحان بیرونی، سراسر ماه مهر جشن و شادمانی برگزار می‌شد. همانگونه که امروز ماه فروردین، کمابیش ماه جشن نوروز است.

🏵 بر پایه‌ی گاهشمار سغدی که شش روز با گاهشمار یزدگردی دگرسانی(تفاوت) دارد، رام‌روز هم‌زمان با واپسین روز جشن مهرگان و به نوشته‌ی بیرونی، روزی بود که کاوه، این نماد میهن‌پرستی به همراه فریدون بر آژی‌دهاک(ضحاک) پیروز شدند و فریدون، آژی‌دهاک را در کوه دماوند به بند کشید. جشن پیروزی پرآوازه‌ی آن‌ها با جشن‌های مهرگان درآمیخت. امروز بسیاری از کهن‌نگاران(مورخان)، فریدون شاهنامه را همان داریوش هخامنشی می‌دانند. بر پایه‌ی شاهنامه، فریدون تاگ(تاج) شاهی آژی‌دهاک را بر سر نهاد. آن روز، روزمهر از ماه مهر بود که جشن مهرگان برپا شد. در پی این رویدادها و جشن‌ها، ماه مهر نمادی برای امید به پیروزی نیکی بر بدی شد.

🏵 جشن‌های آیینی مهرگان در شش روز برگزار می‌شد.
همانگونه که می‌دانیم مهرگان بسیار کهن است و پیشینه‌ای به اندازه‌‌ی پیدایش میتراگرایی و آیین مهرپرستی دارد. آیین مهرپرستی و ستایش ایزد مهر، آیینی در میان آریاییان نخستین و دودمان‌های هند و آریایی بود که سپس به اروپا نیز راه یافت. ایزد مهر پس از پیدایش کیش زرتشتی یکی از فرشتگان برجسته بود.

🏵 روز نخست مهرگان، مهرگان کوچک و جشن مردم بود و روز ششم آن(رام‌روز) مهرگان بزرگ و جشن پادشاهان و فرمانروایان بود. این تنها روزی بود که شاهان و مردم می‌توانستند در کنار یکدیگر باده‌گساری کنند. میتراکانا یا مهرگان بزرگ، تنها روزی بود که شاهان هخامنشی با ردای ارغوانی می‌توانستند در برابر دیدگان مردم پایکوبی کنند(برقصند).

🏵 جشن مهرگان سرگذشتی پر رویداد و پر فراز و نشیب دارد. از آن‌رو گفته می‌شود جشن دلباختگان است که نخست، مهرگان جشن دوستی و پیمان و استوار ماندن بر پیمان‌ها بود و دوم، بر پایه‌ی افسانه‌ها و آنچه در نسک بندهش/بندهشن آمده، روزی بود که مشی و مشیانه، نخستین مرد و زن روی زمین، از پشت کیومرس و به گونه‌ی گیاه روییدند و در هم پیچیدند.

🏵 جشن رام‌روزی همچنین جشنی در ستایش ایزد رام بود. "رام"، ایزد شادمانی، آشتی و بخشنده‌ی چراگاه‌های فراخ بود. گفته می‌شود او به تن آدمی جان می‌بخشید.
ابوریحان بیرونی نام این جشن را "رام‌روچ" نوشته است. جشن رام‌روزی در سرزمین خوارزم بیشتر شناخته شده بود.

🏵 به گواه بسیاری، آغاز جشن مهرگان روز نخست یا دوم مهر است که در زمان ساسانیان به مهرروز(شانزدهم) مهر جابجا شد و رام‌روز شش روز پس از آن و برابر با بیست و یکم مهر بود. جشن مهرگان تا زمان تازش مغولان همچنان جشنی فراگیر بود ولی شوربختانه پس از آن کم‌فروغ و بی‌فروغ شد.

🏵 فرتور(عکس) پیوست: تندیس برنزی کاوه آهنگر است که در انباری شهرداری اسپادانا (اصفهان) نگهداری می‌شود. این تندیس شش و نیم گز(متر) است.
goo.gl/n32XEX

گردآوری و نگارش #پریسا_امام_وردی
______________
برگرفته از:
۱- "جشن‌های ایران باستان"
نویسنده: #محمد_حسین_موسوی
۲- "جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان"
#مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
______________
#مهرگان #جشن_مهرگان #جشن_رام_روز #جشن_رام_روزی #فرهنگ_ایران

@AdabSar
☀️☀️☀️☀️
🌬🌨 @AdabSar

❄️ آشنایی با جشن‌های ایرانی
❄️ جشن میانه‌ی زمستان

☃️💃 جشن میانه‌ی زمستان، یکی از جشن‌های بخش‌بندی موسم(فصل) و سال بود که ایرانیان در این روز برای گذراندن نیمی از زمستان سخت و نزدیک شدن به بهار دل‌انگیز پایکوبی می‌کردند.
در گذشته‌های دور که هنوز گاهشمار روز و ماه نبود، ایرانیان برای بخش‌بندی سال، یک سال را به چهار موسم(فصل) بخش می‌کردند و هر موسم را با برگزاری جشنی در میانه‌ی آن به دو بخش می‌کردند و این بخش‌بندی، راهکاری ساده ولی باریک‌بینانه برای شمارش روزها و آگاه شدن از آغاز و پایان سال بود. یکی دیگر از انگیزه‌های برگزاری جشن‌های نیمه‌ی بهار، تابستان، پاییز و زمستان این بود که کشاورزان و دامداران بتوانند برای کشت‌وکار خود برنامه‌ریزی کنند. در گذشته‌های دور به این جشن‌ها گاهنباری می‌گفتند. پژوهشگران بر این باورند که جشن‌های گاهنباری هشت جشن بودند. ولی موبدان ساسانی با دستبَری(تحریف) آیین‌های کهن، دو جشن را زدوده‌اند تا جشن‌های گاهنباری شش‌گانه شود و با شش گام آفرینش در باورهای مزدیسنایی و برخی از باورهای دینی نوساخته‌ی این موبدان هماهنگ گردد. از سویی جشن‌ها را دارای ریشه‌ی دینی بنمایانند.

💃 گروهی از پژوهشگران گفته‌اند که سال گاهنباری از هنگام دگرگونی(انقلاب) تابستانی یا نخستین روز تابستان (بلندترین روز سال) آغاز می‌شد و پس از هفت پاره‌ی زمانی (سه پایان موسم و چهار میانه) به آغاز سال پسین می‌رسید. پایان بهار یا آغاز تابستان مانند دیگر موسم‌ها، دارای جشن گاهنباری نبود و جشن آغاز سال نو به‌شمار می‌رفت.

❄️💃 با آنکه آیین‌های این جشن فراموش شده‌اند، مردمان استان‌ها و روستاهای گوناگون با برگزاری آیین‌هایی، جشن میانه‌ی زمستان را زنده نگاه می‌داشتند. نواختن ساز و سر دادن آواز، پایکوبی، پختن و خوردن آش، نیایش و شب‌نشینی بخش‌هایی از آیین‌های گذشته‌های نه‌چندان دور بود.
شاید بتوان گفت جشن بزرگداشت "پیرشالیار"(یا شهریار) در سرزمین کهن اورامانات کردستان، جشن "میرما" در تپورستان(مازندران) و اَپاختر(شمال) کوهستان‌های هندوکش (استان‌های تخار، بغلان و سمنگان)، نمونه‌هایی به جا مانده از جشن میانه زمستان هستند. همچنین نیمه‌ی زمستان، در برخی گاهشمارهای بومی، مانند گاهشمار‌ "وهار کردی" که در لرستان، بختیاری و کردستان نشانه‌های آن تا به امروز مانده است، آغاز سال نو به شمار می‌رفت.

✍️ #پریسا_امام_وردی
#جشن_های_ایرانی #جشن_میانه_زمستان #بهمنگان
______
📖📖 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان #مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
۲- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایرانیان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی

🌬🌨 @AdabSar
🏖☀️ @AdabSar

🏖 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏝 جشن میانه‌ی تابستان

🌴 ایرانیان در آغاز/پایان و میانه‌ی هر وَرشیم(فصل) جشنی برای بخش‌بندیِ سال و زمان کشت‌وکار برگزار می‌کردند که به آن‌ها جشنِ «گاهان‌باری» گفته می‌شود. در زمانی که هنوز گاهشماری هفته و ماه پدید نیامده بود، این جشن‌ها بهترین روش برای بخش‌بندیِ سال و برنامه‌ریزی برای کشاورزی بودند و افسانه‌ای از آفرینش در خود داشتند. بر پایه‌ی این افسانه‌ها در هر گاهان‌بار یک پدیده از پدیده‌های بزرگِ هستی آفریده شده است. گمان می‌رود گاهان‌بارها در سده‌ها و هزاره‌ها دستخوش دگرگونی شدند و اکنون ما آگاهی اندکی درباره‌ی شش گاهنبار داریم.

🌴 «مدیوشیم» دومین گاهان‌بار در ایران باستان بود. بر پایه‌ی آگاهی به ما رسیده ایرانیان باستان باور داشتند که خدا در یک سال هستی را آفرید و در هر گاهنبار یکی از شش پدیده‌ی آسمان، آب، زمین، گیاه، جانور و آدم را پدید آورد. زمان میان گاهنبار نخست تا گاهنبار دوم یا مدیوشیم زمان آفرینش آب در افسانه‌هاست. مدیوشیم در پارسی اوستایی به مانک(معنی) میانه‌ی تابستان بود(یشت‌ها، پورداود). هر یک از شش گاهنبار در گاهشماری کهن ایران در پنج روز از ماه به نام‌های خور، ماه، تیر، گوش و دی‌به‌مهر برگزار می‌شد و روز مِهادین(اصلی) جشن میانه‌ی ورشیم بود. مدیوشیم نیز در روز دی‌به‌مهر یا پانزدهم امرداد برگزار می‌شد. در ناظم‌الاطبا آمده که در باورهای کهن زمان میان گاهنبارها و آفرینش پدیده‌های ششگانه شست روز بود. چنانچه این دیدگاه درست باشد گاهنبارها از آغاز شش‌گانه بودند.
سرودخوانی، گفت‌وگو با یکدیگر، شادمانی و آموزش‌های نیک، آیین‌های جشن میانه‌ی تابستان بودند.

📜 بیشتر بخوانید:
t.me/AdabSar/14278
#پریسا_امام_وردیلو
____
📚 برگر
فته از:
۱- گاهشماری گاهنباری، کهن‌ترین نظام گاهشماری شناخته‌شده در ایران #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۲- گاهشماری و جشن‌های ایران #هاشم_رضی
۳- جشن‌های فراموش شده ایران باستان #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
____
#جشن_های_ایرانی #جشن_میانه_تابستان #امردادگان #جشن_گاهنباری

☀️🏝 @AdabSar
🏟🎡 @AdabSar

🏕 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏕 جشن خنکی هوا و جشن کشمین

دوازده ماه سال در ایران یا با جشن آغاز می‌شدند یا در یکی از روزهای نخستین ماه، جشن داشتند. شهریور از آن دسته ماه‌هایی بود که با جشن آغاز می‌شد و در دهه‌ی نخست چهار جشن داشت.

"جشن خنکی هوا" یا "جشن فغدیه" در اورمزد روز از شهریور برابر با یکم این ماه برگزار می‌شد. دو روز پس از آن، اردیبهشت روز از شهریور، برابر با سوم این ماه، روز برگزاری "جشن کشمین" بود. این هر دو جشن از آن سرزمین خوارزم، سغد باستان و فرارود (ماوراءالنهر) بودند.

خوارزم و سغد به بخش‌هایی از اَپاختر(شمال) خراسان، تاجیکستان و ازبکستان گفته می‌شود که در گذشته از آن خاک ایران بودند.

"جشن فغدیه" یا "خنکی هوا"، نوید فرو افتادن گرمای توان‌فرسای امردادماه را می‌داد و مردم را آگاه می‌کرد که هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود و پاییز دیگری در راه است.

درباره‌ی "جشن کشمین" همین اندازه می‌دانیم که با بازاری بزرگ و همگانی، جشن و بازی‌های گروهی همراه بود. در دی به‌مهر روز (پانزدهم) شهریور نیز جشنی در همین سرزمین به نام "بازار همگانی" برگزار می‌شد.

"جشن خنکی هوا" یا "جشن فغدیه" و "جشن کشمین" که گویا دیرینگی آن‌ها به زمان هخامنشیان و شاید پیش از هخامنشیان می‌رسد، از جشن‌های فراموش شده‌ی ایران هستند و درباره‌ی آن‌ها دانشی برای ما نمانده است. به دید می‌رسد این جشن‌ها و برماندهای (آثار) فرهنگی آن، با تازش مغولان به ایران از میان رفت.
______________
#پریسا_امام_وردی
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده ایران باستان #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
۲- تارنمای فرهنگنامه
______________
#جشن_های_ایرانی #جشن_کشمین #جشن_خنکی_هوا #جشن_فغدیه #شهریورگان

🎢🎠 @AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
🍁@AdabSar

🍂 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍂 جشن خزان

🍁🍁 "جشن خزان" یا "خزان جشن" که به آج "جشن مغان" هم می‌گفتند واپسین جشن دهه‌ی نخست شهریور بود که در "دی به آذر روز" این ماه برابر با هشتم شهریور برگزار می‌شد. انگیزه‌ی برگزاری این جشن پایان برداشت فراورده‌های کشاورزی تابستان و آغاز پاییزه‌کاری بود. همچنین گفته می‌شود پایان نشانه‌های تابستان و خودنمایی نشانه‌های پاییز از انگیزه‌های پیدایش جشن خزان بود. درباره‌ی زمان برگزاری این جشن دیدگاه‌ها ناهمسان است.

🍁🍁 »جیمز موریه» در گزارش بازدیدش از ایران نوشته است که در روز هشتم شهریور در دماوند جشنی به نام خزان برگزار شد. خلف تبریزی نوشته است: «خزان روز هشتم باشد از شهریورماه قدیم و این روز جشن مغان است.»

🍁🍁 گردیزی در زین‌الاخبار نوشته است که جشن خزان در روز پانزدهم شهریور "دی به‌مهر روز" برگزار می‌شد. این روز همزمان با جشنی در سغد باستان و فرارودان(ماوراءالنهر) بود که در آن بازار همگانی برپا می‌شد. شاید گردیزی این هر دو جشن را یکی دانسته و در سغد جشن خزان همراه با بازار همگانی بود.

🍁🍁 ابوریحان بیرونی می‌گوید "خزان خاصه" در هژدهم(هجدهم) شهریور و "خزان عامه" در دوم مهر برگزار می‌شد. دیگر پژوهش‌ها هم نشان می‌دهد دو جشن خزان یکی در هشتم شهریور با پدیدار شدن نشانه‌های پاییز و دیگری در اورمزدروز از مهر(نخستین روز مهر) و آغاز پاییز برگزار می‌شد.

🍁🍁 سوارکاری، چراغانی و آذین‌بندی خانه‌ها و آتش‌افروزی بر بام‌ها از آیین‌های جشن خزان بود. به دید می‌رسد ایرانیان این جشن را گروهی و در کنار دیگران برگزار می‌کردند. این جشن کهن تا چند سال گذشته در دماوند با آتش‌افروزی گرامی داشته می‌شد.
درباره‌ی گونه‌گونی زمان برگزاری جشن خزان گفته‌اند که به شمار نیاوردن سال‌های بهیزَگ(کبیسه) مایه‌ی این ناهمسانی شده است.
____________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- جشن‌های فراموش شده ایران باستان
#مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند


#جشن_های_ایرانی #جشن_خزان #شهریورگان

🍁@AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
☀️🇮🇷 @AdabSar

🏵 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏵 جشن رام‌روزی

🏵 بیست و یکم مهر در گاهشماری کهن ایران رام‌روز نام داشت و جشن رام‌روزی، جشنی وابسته به مهرگان در این روز برگزار می‌شد. زیرا مهرگان جشن بسیار بزرگی بود که گرچه روزهای برگزاری آن روشن است ولی به گفته‌ی ابوریحان بیرونی، سراسر مهر جشن و شادمانی برپا بود. همانگونه که امروز فروردین، کمابیش ماه جشن نوروز است و دیگر جشن‌های آن وابسته به نوروز هستند.

🏵 بر پایه‌ی گاهشمار سغدی که شش روز با گاهشمار یزدگردی دگرسانی(تفاوت) دارد، رام‌روز هم‌زمان با واپسین روز جشن مهرگان و به نوشته‌ی بیرونی، روزی بود که کاوه، این نماد میهن‌پرستی به همراه فریدون بر آژی‌دهاک(ضحاک) پیروز شدند و فریدون، آژی‌دهاک را در کوه دماوند به بند کشید. جشن پیروزی پرآوازه‌ی آن‌ها با جشن‌های مهرگان درآمیخت.

🏵 امروز بسیاری از کهن‌نگاران(مورخان)، فریدون شاهنامه را همان داریوش هخامنشی می‌دانند. بر پایه‌ی شاهنامه، فریدون تاگ(تاج) شاهی آژی‌دهاک را بر سر نهاد. آن روز، روزمهر از ماه مهر بود که جشن مهرگان برپا شد. در پی این رویدادها و جشن‌ها، ماه مهر نمادی برای امید به پیروزی نیکی بر بدی شد.

🏵 جشن‌های آیینی مهرگان در شش روز برگزار می‌شد. همانگونه که می‌دانیم مهرگان بسیار کهن است و پیشینه‌ای به اندازه‌‌ی پیدایش میتراگرایی و آیین مهرپرستی دارد. آیین مهرپرستی و ستایش ایزد مهر، آیینی در میان آریاییان نخستین و دودمان‌های هند و آریایی بود که سپس به اروپا نیز راه یافت. ایزد مهر پس از پیدایش کیش زرتشتی یکی از امشاسپندان یا فرشتگان برجسته بود.

🏵 روز نخست مهرگان، مهرگان کوچک و جشن مردم بود و روز ششم آن(رام‌روز) مهرگان بزرگ و جشن پادشاهان و فرمانروایان بود. این تنها روزی بود که شاهان و مردم می‌توانستند در کنار یکدیگر باده‌گساری کنند. میتراکانا یا مهرگان بزرگ، تنها روزی بود که شاهان هخامنشی با ردای ارغوانی می‌توانستند در برابر دیدگان مردم پایکوبی کنند(برقصند).

🏵 جشن مهرگان سرگذشتی پر رویداد و پر فراز و نشیب دارد. همچنین گفته می‌شود که مهرگان، جشن دلباختگان است. از آن رو که نخست، مهرگان جشن دوستی و پیمان و استوار ماندن بر پیمان‌ها بود و دوم، بر پایه‌ی افسانه‌ها و آنچه در نسک بندهش آمده، روزی بود که مشی و مشیانه، نخستین مرد و زن روی زمین، به گونه‌ی گیاه روییدند و در هم پیچیدند. آنان از پشت کیومرس بودند.

🏵 جشن رام‌روزی همچنین جشنی در ستایش ایزد رام بود. «رام»، ایزد شادمانی، آشتی و بخشنده‌ی چراگاه‌های فراخ بود. گفته می‌شود او به تن آدمی جان می‌بخشید.
ابوریحان بیرونی نام این جشن را «رام‌روچ» نوشته است. جشن رام‌روزی در سرزمین خوارزم بیشتر شناخته شده بود.
جشن مهرگان تا زمان تازش مغولان همچنان جشنی فراگیر بود ولی شوربختانه پس از آن کم‌فروغ و بی‌فروغ شد.

🏵 فرتور(عکس) پیوست: تندیس برنزی کاوه آهنگر است که در انباری شهرداری اسپادانا (اصفهان) نگهداری می‌شود. این تندیس شش و نیم گز(متر) است.
goo.gl/n32XEX

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های ایران باستان #محمد_حسین_موسوی
۲- جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان #مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
____________
#جشن_های_ایرانی #جشن_مهرگان #مهرگان #جشن_رام_روز #جشن_رام_روزی

☀️🇮🇷 @AdabSar
🌬🌨 @AdabSar

❄️ آشنایی با جشن‌های ایرانی
❄️ جشن میانه‌ی زمستان

☃️💃 جشن میانه‌ی زمستان، یکی از جشن‌های بخش‌بندی وَرشیم/فَرشیم(فصل) و سال بود که ایرانیان در این روز برای گذراندن نیمی از زمستان سخت و نزدیک شدن به بهار دل‌انگیز پایکوبی می‌کردند.
در گذشته‌های دور که هنوز گاهشمار روز و ماه نبود، ایرانیان برای بخش‌بندی سال، یک سال را به چهار وَرشیم بخش می‌کردند و هر وَرشیم را با برگزاری جشنی در میانه‌ی آن به دو بخش می‌کردند و این بخش‌بندی، راهکاری ساده ولی باریک‌بینانه برای شمارش روزها و آگاه شدن از آغاز و پایان سال بود. یکی دیگر از انگیزه‌های برگزاری جشن‌های نیمه‌ی بهار، تابستان، پاییز و زمستان این بود که کشاورزان و دامداران بتوانند برای کشت‌وکار خود برنامه‌ریزی کنند. در گذشته‌های دور به این جشن‌ها گاهنباری می‌گفتند. پژوهشگران بر این باورند که جشن‌های گاهنباری هشت جشن بودند. ولی موبدان ساسانی با دستبَری(تحریف) آیین‌های کهن، دو جشن را زدوده‌اند تا جشن‌های گاهنباری شش‌گانه شود و با شش گام آفرینش در باورهای مزدیسنایی و برخی از باورهای دینی نوساخته‌ی این موبدان هماهنگ گردد. از سویی جشن‌ها را دارای ریشه‌ی دینی بنمایانند.

💃 گروهی از پژوهشگران گفته‌اند که سال گاهنباری از هنگام دگرگونی(انقلاب) تابستانی یا نخستین روز تابستان (بلندترین روز سال) آغاز می‌شد و پس از هفت پاره‌ی زمانی (سه پایان ورشیم و چهار میانه) به آغاز سال پسین می‌رسید. پایان بهار یا آغاز تابستان مانند دیگر ورشیم‌ها، دارای جشن گاهنباری نبود و جشن آغاز سال نو به‌شمار می‌رفت.

❄️💃 با آنکه آیین‌های این جشن فراموش شده‌اند، مردمان استان‌ها و روستاهای گوناگون با برگزاری آیین‌هایی، جشن میانه‌ی زمستان را زنده نگاه می‌داشتند. نواختن ساز و سر دادن آواز، پایکوبی، پختن و خوردن آش، نیایش و شب‌نشینی بخش‌هایی از آیین‌های گذشته‌های نه‌چندان دور بود.
شاید بتوان گفت جشن بزرگداشت "پیرشالیار"(یا شهریار) در سرزمین کهن اورامانات کردستان، جشن "میرما" در تپورستان(مازندران) و اَپاختر(شمال) کوهستان‌های هندوکش (استان‌های تخار، بغلان و سمنگان)، نمونه‌هایی به جا مانده از جشن میانه زمستان هستند. همچنین نیمه‌ی زمستان، در برخی گاهشمارهای بومی، مانند گاهشمار‌ "وهار کردی" که در لرستان، بختیاری و کردستان نشانه‌های آن تا به امروز مانده است، آغاز سال نو به شمار می‌رفت.

✍️ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #بهمنگان #جشن_میانه_زمستان #گاهنبار
________________
📖📖 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان #مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
۲- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایرانیان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی

🌬🌨 @AdabSar
🏟🎡 @AdabSar

🏕 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏕 جشن خنکی هوا و جشن کشمین

دوازده ماه سال در ایران یا با جشن آغاز می‌شدند یا در یکی از روزهای نخستین ماه، جشن داشتند. شهریور از آن دسته ماه‌هایی بود که با جشن آغاز می‌شد و در دهه‌ی نخست، چهار جشن داشت.

🪁 «جشن خنکی هوا» یا «جشن فغدیه» در اورمزد روز از شهریور برابر با یکم این ماه برگزار می‌شد. دو روز پس از آن، اردیبهشت روز از شهریور، برابر با سوم این ماه، روز برگزاری «جشن کشمین» بود. این هر دو جشن از آن سرزمین خوارزم، سغد باستان و فرارود (ماوراءالنهر) بودند.

🛶 خوارزم و سغد به بخش‌هایی از اَپاختر(شمال) خراسان، تاجیکستان و ازبکستان کنونی گفته می‌شود که در گذشته بخشی از خاک ایران بودند.

⛵️ جشن فغدیه یا خنکی هوا، نوید فرو افتادن گرمای توان‌فرسای امردادماه را می‌داد و مردم را آگاه می‌کرد که هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود و پاییز دیگری در راه است.

🏖 درباره‌ی جشن کشمین همین اندازه می‌دانیم که با بازاری بزرگ و همگانی، جشن و بازی‌های گروهی همراه بود. در دی به‌مهر روز (پانزدهم) شهریور نیز جشنی در همین سرزمین به نام «بازار همگانی» برگزار می‌شد.

🪁 جشن فغدیه یا خنکی هوا وجشن کشمین که گویا دیرینگی آن‌ها به زمان هخامنشیان و شاید پیش از هخامنشیان می‌رسد، از جشن‌های فراموش شده‌ی ایران هستند و درباره‌ی آن‌ها دانشی برای ما نمانده است. به دید می‌رسد این جشن‌ها و برماندهای (آثار) فرهنگی آن با تازش مغولان به ایران از میان رفت.

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده ایران باستان #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
۲- تارنمای فرهنگنامه
____________
#جشن_های_ایرانی #جشن_کشمین #جشن_خنکی_هوا #جشن_فغدیه #شهریورگان

🎢🎠 @AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
🍁@AdabSar

🍂 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍂 جشن خزان

🍁🍁 «جشن خزان» یا «خزان جشن» که به آن «جشن مغان» هم می‌گفتند واپسین جشن دهه‌ی نخست شهریور بود که در «دی به آذر روز» این ماه برابر با هشتم شهریور برگزار می‌شد. انگیزه‌ی برگزاری این جشن پایان برداشت فراورده‌های کشاورزی تابستان و آغاز پاییزه‌کاری بود. همچنین گفته می‌شود پایان نشانه‌های تابستان و خودنمایی نشانه‌های پاییز از انگیزه‌های پیدایش جشن خزان بود. درباره‌ی زمان برگزاری این جشن دیدگاه‌ها ناهمسان است.

🍁🍁 «جیمز موریه» در گزارش بازدیدش از ایران نوشته است که در روز هشتم شهریور در دماوند جشنی به نام خزان برگزار شد. خلف تبریزی نوشته است: «خزان روز هشتم باشد از شهریورماه قدیم و این روز جشن مغان است.»

🍁🍁 گردیزی در زین‌الاخبار نوشته است که جشن خزان در روز پانزدهم شهریور «دی به‌مهر روز» برگزار می‌شد. این روز همزمان با جشنی در سغد باستان و فرارودان(ماوراءالنهر) بود که در آن بازار همگانی برپا می‌شد. شاید گردیزی این هر دو جشن را یکی دانسته و در سغد جشن خزان همراه با بازار همگانی بود.

🍁🍁 ابوریحان بیرونی می‌گوید «خزان خاصه» در هژدهم(هجدهم) شهریور و «خزان عامه» در دوم مهر برگزار می‌شد. دیگر پژوهش‌ها هم نشان می‌دهد دو جشن خزان یکی در هشتم شهریور با پدیدار شدن نشانه‌های پاییز و دیگری در اورمزدروز از مهر(نخستین روز مهر) و آغاز پاییز برگزار می‌شد.

🍁🍁 سوارکاری، چراغانی و آذین‌بندی خانه‌ها و آتش‌افروزی بر بام‌ها از آیین‌های جشن خزان بود. به دید می‌رسد ایرانیان این جشن را گروهی و در کنار دیگران برگزار می‌کردند. این جشن کهن تا چند سال گذشته در دماوند با آتش‌افروزی گرامی داشته می‌شد.
درباره‌ی گونه‌گونی زمان برگزاری جشن خزان گفته‌اند که به شمار نیاوردن سال‌های بهیزَگ(کبیسه) مایه‌ی این ناهمسانی شده است.

گردآوری و نگارش: #پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- جشن‌های فراموش شده ایران باستان
#مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند

#جشن_های_ایرانی #جشن_خزان #شهریورگان
🍁@AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
Forwarded from ادب‌سار
☀️🇮🇷 @AdabSar

🏵 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏵 جشن رام‌روزی

🏵 بیست و یکم مهر در گاهشماری کهن ایران رام‌روز نام داشت و جشن رام‌روزی، جشنی وابسته به مهرگان در این روز برگزار می‌شد. زیرا مهرگان جشن بسیار بزرگی بود که گرچه روزهای برگزاری آن روشن است ولی به گفته‌ی ابوریحان بیرونی، سراسر مهر جشن و شادمانی برپا بود. همانگونه که امروز فروردین، کمابیش ماه جشن نوروز است و دیگر جشن‌های آن وابسته به نوروز هستند.

🏵 بر پایه‌ی گاهشمار سغدی که شش روز با گاهشمار یزدگردی دگرسانی(تفاوت) دارد، رام‌روز هم‌زمان با واپسین روز جشن مهرگان و به نوشته‌ی بیرونی، روزی بود که کاوه، این نماد میهن‌پرستی به همراه فریدون بر آژی‌دهاک(ضحاک) پیروز شدند و فریدون، آژی‌دهاک را در کوه دماوند به بند کشید. جشن پیروزی پرآوازه‌ی آن‌ها با جشن‌های مهرگان درآمیخت.

🏵 امروز بسیاری از کهن‌نگاران(مورخان)، فریدون شاهنامه را همان داریوش هخامنشی می‌دانند. بر پایه‌ی شاهنامه، فریدون تاگ(تاج) شاهی آژی‌دهاک را بر سر نهاد. آن روز، روزمهر از ماه مهر بود که جشن مهرگان برپا شد. در پی این رویدادها و جشن‌ها، ماه مهر نمادی برای امید به پیروزی نیکی بر بدی شد.

🏵 جشن‌های آیینی مهرگان در شش روز برگزار می‌شد. همانگونه که می‌دانیم مهرگان بسیار کهن است و پیشینه‌ای به اندازه‌‌ی پیدایش میتراگرایی و آیین مهرپرستی دارد. آیین مهرپرستی و ستایش ایزد مهر، آیینی در میان آریاییان نخستین و دودمان‌های هند و آریایی بود که سپس به اروپا نیز راه یافت. ایزد مهر پس از پیدایش کیش زرتشتی یکی از امشاسپندان یا فرشتگان برجسته بود.

🏵 روز نخست مهرگان، مهرگان کوچک و جشن مردم بود و روز ششم آن(رام‌روز) مهرگان بزرگ و جشن پادشاهان و فرمانروایان بود. این تنها روزی بود که شاهان و مردم می‌توانستند در کنار یکدیگر باده‌گساری کنند. میتراکانا یا مهرگان بزرگ، تنها روزی بود که شاهان هخامنشی با ردای ارغوانی می‌توانستند در برابر دیدگان مردم پایکوبی کنند(برقصند).

🏵 جشن مهرگان سرگذشتی پر رویداد و پر فراز و نشیب دارد. همچنین گفته می‌شود که مهرگان، جشن دلباختگان است. از آن رو که نخست، مهرگان جشن دوستی و پیمان و استوار ماندن بر پیمان‌ها بود و دوم، بر پایه‌ی افسانه‌ها و آنچه در نسک بندهش آمده، روزی بود که مشی و مشیانه، نخستین مرد و زن روی زمین، به گونه‌ی گیاه روییدند و در هم پیچیدند. آنان از پشت کیومرس بودند.

🏵 جشن رام‌روزی همچنین جشنی در ستایش ایزد رام بود. «رام»، ایزد شادمانی، آشتی و بخشنده‌ی چراگاه‌های فراخ بود. گفته می‌شود او به تن آدمی جان می‌بخشید.
ابوریحان بیرونی نام این جشن را «رام‌روچ» نوشته است. جشن رام‌روزی در سرزمین خوارزم بیشتر شناخته شده بود.
جشن مهرگان تا زمان تازش مغولان همچنان جشنی فراگیر بود ولی شوربختانه پس از آن کم‌فروغ و بی‌فروغ شد.

🏵 فرتور(عکس) پیوست: تندیس برنزی کاوه آهنگر است که در انباری شهرداری اسپادانا (اصفهان) نگهداری می‌شود. این تندیس شش و نیم گز(متر) است.
goo.gl/n32XEX

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های ایران باستان #محمد_حسین_موسوی
۲- جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان #مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
____________
#جشن_های_ایرانی #جشن_مهرگان #مهرگان #جشن_رام_روز #جشن_رام_روزی

☀️🇮🇷 @AdabSar
🏕 جشن خنکی هوا و جشن کشمین


دوازده ماه سال در ایران یا با جشن آغاز می‌شدند یا در یکی از روزهای نخستین ماه، جشن داشتند. شهریور از آن دسته ماه‌هایی بود که با جشن آغاز می‌شد و در دهه‌ی نخست چهار جشن داشت.

🪁 «جشن خنکی هوا» یا «جشن فغدیه» در اورمزد روز از شهریور برابر با یکم این ماه برگزار می‌شد. دو روز پس از آن، اردیبهشت روز از شهریور برابر با سوم این ماه روز برگزاری «جشن کشمین» بود. این هر دو جشن از آن سرزمین خوارزم، سغد باستان و فرارود (ماوراءالنهر) بودند.

🛶 خوارزم و سغد به بخش‌هایی از اَپاختر(شمال) خراسان، تاجیکستان و ازبکستان کنونی گفته می‌شود که در گذشته بخشی از خاک ایران بودند.

⛵️ جشن فغدیه یا خنکی هوا نوید فرو افتادن گرمای توان‌فرسای امردادماه را می‌داد و مردم را آگاه می‌کرد که هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود و پاییز دیگری در راه است.

🏖 درباره‌ی جشن کشمین همین اندازه می‌دانیم که با بازاری بزرگ و همگانی، جشن و بازی‌های گروهی همراه بود. در دی به‌مهر روز (پانزدهم) شهریور نیز جشنی در همین سرزمین به نام «بازار همگانی» برگزار می‌شد.

🪁 جشن فغدیه یا خنکی هوا وجشن کشمین که گویا دیرینگی آن‌ها به زمان هخامنشیان و شاید پیش از هخامنشیان می‌رسد، از جشن‌های فراموش شده‌ی ایران هستند و درباره‌ی آن‌ها دانشی برای ما نمانده است. به دید می‌رسد این جشن‌ها و برماندهای (آثار) فرهنگی آن با تازش مغولان به ایران از میان رفت.


#پریسا_امام_وردیلو

#جشن_های_ایرانی #جشن_کشمین #جشن_خنکی_هوا #جشن_فغدیه #شهریورگان


📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده ایران باستان #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
۲- تارنمای فرهنگنامه


🎢🎠 @AdabSar