چنین بود تا بود چرخِ بلند
به انْدُه چه داری دلت را نژند

چه گویی چه جویی چه شاید بُدَن
بر این داستانی نشاید زدن

روانت گر از آزْ فرتوت نیست
نشست‌‌‌ِ تو جز تنگ‌‌تابوت نیست

اگر مرگ دارد چنین طبعِ گرگ
پر از می یکی جام خواهم بزرگ
#شاهنامه_فردوسی

امید که:
همیشه روان تو تابنده باد


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

‌
او گه لب می بوسد و گه من لب وی
او مست ز می گردد و من مست ز وی


#علی_اکبر_شیدا
#چکامه_پارسی

🥂💋 @AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻دِرام= Drame، اندوهبار، اندوه، زیستواره
🔻دِراماتیک= Dramatic ،Dramatique، زیستواریک
🔻مِلودِرام= Melodrame، خُنیاوَشت


🔺زیستواره(درام) نمایشنامه یا داستانی است که دستمایه‌ی آن غم‌انگیز و شادی‌بخش باشد (فرهنگ #دهخدا)

🔺خُنیاوَشت(مِلودِرام) نمایش یا داستانِ همراه با خُنیا(موسیقی)، وَشت(رقص) و آواز است که پایان بدی نداشته باشد(فرهنگ دهخدا)


✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
#درام #دراماتیک #ملودرام
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

🌠 استوره رازآلود است


استوره رازآلود است. باشندگان سپنجی را آن توان نیست تا رازِ استوره بگشایند. سخن‌سُرا نیز تا آنجا که با استوره هم‌آماج است از راز می‌گوید نه از گشودن راز. راز سپیدی موی زال را نمی‌توان با خِرد گشود. هر تارِ موی زال با زبانی ناآشنا و مینوی از پیریِ زمان می‌گوید. استوره همان پرِ سیمرغ است. استوره پشمینه‌ای است بر تن در دالان‌های سرد هستی. استوره هم سِپر است هم ژوبین در جهانی که هر دَم با آدمی سرِ ستیز دارد. استوره بی‌آغاز و بی‌فرجام است. استوره هم‌آشیان زمان است. نه آن شبی که تهمینه پریوَشانه با رستم هماغوشی می‌کند، می‌گذرد؛ و نه آن دَمِ دریده شدن بَرِ سهراب با سبک تیغِ رستم. زمان بر استوره نمی‌گذرد. تاریخ می‌میرانَد، استوره رویین تن است. همه‌ی زنانِ تاریخ می‌میرند، گردآفرید می‌ماند. استوره است که مهر را بالای البرز می‌نشانَد، به او ده هزار چشم می‌بخشد و نگاهبان سرزمین‌های آریایی‌اش می‌سازد. خدایان در سپهرِ استوره است که جاودانه می‌زیند. با استوره است که مهر و کین چم می‌یابد. با استوره است که چمِ سرزمین، میهن، درفش، جنگ و آشتی را درمی‌یابیم. در پناه استوره است که آغاز و فرجامِ زندگیِ رازآلود سپری می‌گردد. جهانِ بی‌استوره، شوره‌زاری ست که دیگر کس در آن نتوانَد زیست. استوره رازآلود است چراکه پژواکِ راستینِ زندگی ست.


#خسرو_یزدانی
#پیام_پارسی
🌠 @AdabSar

✂️💭 شما گوناگونیِ گوارا و پرمایه‌ی پایان‌ناپذیرِ گیتی را می‌ستایید. از گل سرخ نمی‌خواهید بوی بنفشه بدهد. پس چرا روان آدمی، این ارزشمندترین دارایی، باید تنها به یک گونه هستی داشته باشد؟
من شوخ هستم ولی دادیک (قانون) به من دستور می‌دهد که نرمش‌ناپذیر بنویسم. من بی‌پروا هستم ولی رَستَک (قانون) به من فرمان می‌دهد تا در نوشتن باسپاد (محافظه‌کار) باشم.

خاکستری! خاکستری تنها رنگ آیینی آزادی است.
هر چکه شبنمی که خورشید بر آن می‌تابد با بازیِ پایان‌ناپذیر رنگ‌ها می‌درخشد ولی خورشید مینوی (معنوی) با همه‌ی گونه‌‌گونی آدمیان و همه‌ی آنچه که شید (نور) آن را باز می‌تاباند باید خاکستری را تنها رنگ آیینی را بسازد!
دیسه‌ی سرشتین (شکل ذاتی) روان سرخوشی و شید است ولی شما سایه را به تنها نمود (تجلی) درخور دگرانده‌اید (تبدیل کرده‌اید)؛ بر جان باید جامه‌ی سیاه پوشاند هرچند در میان گل‌ها نمی‌توان گل سیاه یافت!

گوهرِ جان همیشه راستین است ولی شما از این سرشت چه می‌سازید؟ فروتنی یا سرخوردگی؟
گوته می‌گوید تنها واماندگان سرخورده هستند و شما می‌خواهید روان را چنین هَستار (موجود) بی‌سروپایی گردانید!


✍ «کارل مارکس»
برگردان به #پیام_پارسی : «ادب‌سار»


پی‌نوشت: کانون نویسندگان ایران در سال ۱۳۸۷ خورشیدی روز سیزدهم آذر را به نام روز پیکار با سخن‌بُری (سانسور) برگزید.

✂️💭 @AdabSar

‌
عشق او ما را گرفت از چنگ ديگر دلبران
تن برون برديم از اين ميدان ولی جان باختيم


#محتشم_کاشانی
#چکامه_پارسی

@AdabSar

‌
بمان خرم ای خاک مینوسرشت
که در چشم ما خوشتری از بهشت

تو را از دل و جان پرستنده‌ایم
روان را به مهر تو آکنده‌ایم


#رهی_معیری
#چکامه_پارسی

💚🤍♥️ @AdabSar

📜 حکم انتصاب دکتر ... به سمت رییس مرکز مطالعات مبدل‌های حرارتی امضا شد.


🖋📖 #برگردان_به_پارسی


📜 دستورنامه‌ی بَرگُماری* دکتر* ... به فَرنِشینی پژوهشگاه واگَردان‌های گرمایی پاینام/دستینه شد.


📜 پی‌نوشت:
* بَرگُماری (انتصاب) در برابر برکناری است.
* واژه‌ی اروپایی «دکتر» با واژه‌ی ایرانی «دستور» و تازی «وزیر» هم‌ریشه است.


✍ #حمیدرضا_طلایی

✒️📜 @AdabSar

به فرهنگ یازد کسی کش خرَد
بوَد روشن و مردمی پرورَد

سرِ مردمی بردباری بوَد
چو تندی کند تن به خواری بوَد

هر آن‌کس که گشت اِیْمِن او شاد شد
غم و رنجْ با اِیْمِنی باد شد

توانگرتر آن کو دلی راد داشت
درَم گِردکردنْ به دلْ باد داشت
#شاهنامه_فردوسی

امیدم این که:
همه نیکی اندر گمان تو باد


گزینش: ##جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

‌
‏ای سرزمین!
کدام فرزندان
در کدام روزگار
تو را آزاد، آباد و سربلند
با چشمان باور خود خواهند دید؟

ای مادر ما ایران!
جان زخمی تو
در کدام روز هفته بِه شدنی است؟
چشمان ما به راه بهروزی تو سپید شد
ای ما پیشکش رستگاری تو!


#محمود_دولت_آبادی
برگردان شده به #پیام_پارسی

💚🤍♥️ @AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻خشن= تندخو، سخت‌رو، درشت‌رو، ستیزه‌جو، خشمگین، ناهموار، ناهنجار، ناتراشیده، پَرغونه، زُفت، کدر(مانیک بنیادین)

🔻خشونت= درشتی، درشتخویی، درشت‌رویی، تندخویی، سخت‌رویی، ستیزه‌جویی، خشمگینی، پرخاشگری، بدرفتاری

✍نمونه:
🔺با خشونت و اخلاق‌های خشن چگونه مقابله کنیم؟
با تندخویی و رفتارهای تندخویانه چگونه رویارویی کنیم؟

🔺خشونت در رابطه از کجا می‌آید؟
پرخاشگری در پیوند از کجا می‌آید؟

🔺برخورد خشونت‌آمیزی داشت=
برخورد ستیزه‌جویانه‌ای داشت

🔺شخص خشنی است=
آدم خشمگینی است
تَنوم درشت‌رویی است


✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
#خشن #خشونت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

🔲 دنباله‌ی واژه‌های پارسی در زبان تازی


▪️صابون = از پارسی سابون، سابیدن، ساباندن
▫️ صاج = از پارسی saj ساج، گیلکی، تبرستانی، نان تابه، پهنه‌ای آهنی برای نان‌پزی
▪️ صاخِره = از پارسی ساغر sayar پیاله‌ی شراب‌خوری
▫️ صادّه = از پارسی ساده sade بی‌آرایش

▪️ صارُوج = از پارسی saru، ساروگ، همان آهک است که با سفیده‌ی تخم مرغ و چیزهای دیگر درآمیزند
▫️ صاغَر، صاغرهْ = از پارسی ساغر، پیاله، جام، ساتگی
▪️ صاق = از پارسی ساگ sag، بخشی از اندام مچ پا تا زانو
▫️ صایح = از پارسی سایه saye، از اوستایی sao-ya

▪️ صاهور = از پارسی شاهورد، هاله ماه، شایوَرد، سابوَد، خَرمَن ماه
▫️ صباغ = از پارسی سِباغ، نان خوروش، رنگ
▪️ صَبَث = از پارسی سَبَد
▫️ صبَر = از پارسی سبَر، شبَر، اَدوی، شبیار، گیاهی دارویی

▪️ صبِهبَد = از پارسی سپهبُد
▫️ صَت از پارسی سد (صد)، اوستایی sata، این واژه در زبان تازی ریشه ندارد ولی در اوستایی کاربرد فراوان دارد satayanaبه مانیک یک‌سد بار و satayare که پیوندی است از سد و سال
▪️ صُتُیّه = از پارسی چاتو، تناب دار زدن، چادر و جامه‌ی یمنی
▫️ صِدی، صدا = از پارسی سدا (آواز، بانگ، وَنگ)، دنگ

▪️صَدَق = از پارسی سَدَه، شماره‌ی ۱۰۰
▫️ صِدّیق = از پارسی سدیگ، راست گوی، از پایه‌های پنجگانه‌ی دین مانی
▪️ صراط = از پارسی سَرات، پلی بین بهشت و دوزخ، راه، گُدار


🔲 @AdabSar
دنباله دارد


📜 بازخن‌ها:
۱- فرهنگ دانشگاهی عربی-پارسی از المنجد الابجدی، نوشته‌ی لویس معلوف، برگردان احمد سیاح، چاپ پخش فرحان
۲- معجم المعربات، محمد التنوجی
۳- وام‌واژه‌ها در زبان عربی، شهاب‌الدین احمد خفاجی مصری، ترجمه حمید طبیبیان
۴- فرهنگ ریشه شناسی زبان پارسی، مصطفا پاشنگ

✍ گردآوری: #بزرگمهر_صالحی
#واژه_های_پارسی_در_زبان_عربی


🔲 @AdabSar

‌
۲۱ آذر ۱۳۲۵ روز رهایی آذرآبادگان، روزی بود که یگان‌های ارتش ایران در میان شور و شادی مردم به تبریز و ارومیه پای نهادند و استان‌های بالایی ایران را از چنگ استالین و مزدورانش بیرون آوردند.
۲۱ آذر روز جشن میهنی نام‌گذاری شد و از سال ۱۳۲۵ همه‌ساله در آن روز به یاد رهایی #آذرآبادگان و بازگرداندن آن به سرزمین مادری جشن گرفته شد. نه تنها ایرانیان باید پیوسته به یاد این روز باشند که همه‌ی کشورهای آزاده‌ی جهان نیز بایستی این رویداد بزرگ را به یاد سپرده و فراموش ننمایند.

💚🤍♥️ @AdabSar

‌
مُردم از درد و به گوش تو فغانم نرسید
جان ز کف رفت و به لب راز نهانم نرسید

آه ! آن روز که دادم به تو آیینه‌ی دل
از تو این سنگدلی‌ها به گمانم نرسید


#شفیعی_کدکنی
#چکامه_پارسی

@AdabSar 🌙

‌
٨٠ سال از درگذشت «میرزا حسن رشدیه» از چهره‌های برجسته‌ی آغاز آموزش نوین در ایران می‌گذرد.
رشدیه نخستین آموزشگاه‌های نوین را در تبریز، مشهد، گومِس (قم) و پیش‌ از ایران در تفلیس و ایروان بنیاد نهاد. او دومین آموزشگاه نوین پس از «دارالفنون» را هم در تهران برپا کرد. ولی همه‌ی این‌ آموزشگاه‌ها بیشتر با تازِش و تاراج زیان‌بار و خونین باسپادان (محافظه‌کاران)، گروه‌هایی از دین‌‌آموزانِ هیربَدستان‌ها ( طلبه‌های حوزه‌های علمیه) و برون‌نگران (قشریون) ویران می‌شدند ولی رشدیه از کارش دست برنمی‌داشت و برای نمونه در تبریز هفت‌بار از نو آموزشگاه باز کرد.
رشدیه از خانواده‌ای مینوی (روحانی) برخاسته بود ولی به‌جای رفتن به هیربَدستان، در بیروت، استانبول و قاهره در آموزشگاه‌های نوین خاوری (غربی) آموزش می‌دید. در ایران بر سر راه‌اندازی آموزش نوین دست و پایش تیر خورد و شکست. در گرماگرم نبرد بر سر دستوری (مشروطه) نیز از هّم‌وّندانِ برتر (اعضای ارشد) انجمن میکده، از گروه‌های آزادی‌خواه زمان بود.


بازنویسی به پارسی: #مجید_دری
#پیام_پارسی


فرتور: آموزشگاه رشدیه در تبریز

✨ @AdabSar

اگر نیستت چیزْ لَختی بوَرز
که بی‌چیزْکس را ندارند ارز

مروّت نیابد که را چیز نیست
همان جاهْ نزدِ کسش نیز نیست

چو خشنود باشی تن‌ْآسان شوی
وگر آز ورزیْ هراسان شوی

نه کوشیدنی کآن تن آرَد به رنج
روان را بپیچانَد از آزِ گنج

ز کارِ زمانه میانه گزین
چو خواهی که یابیْ به دادْ آفرین
#شاهنامه_فردوسی

امید که در واپسین هفته‌ی پاییز:
هم‌آوازِ تو بخت خندان بود


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻فلاسک، Flask، Flasque:
- فِلِشک(از دید آوایی به «فلاسک» نزدیک است و بهتر در یاد می‌ماند)
- دمابان
- آبدان


✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
#فلاسک #Flasque #Flask
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

‌
به جمشید و رستم به کوروش درود
به شهنامه‌خوانان ایران درود

هم آنان که یلدا سبک نشمرند
به آن آریا نسل پاکان درود


#چله #یلدا
🔥 @AdabSar

☀️ پیدایش شب چله و نبرد با اهریمن بد کنش


☀️ شب چله درازترین شب سال و نخستین شبِ زمستان و از گرامی‌ترین جشن‌ها نزد ایرانیان است. جشن #چله جشن بزرگداشت «ایزد مهر» است. «مهر» یا «میترا» یکی از ایزدان زردشتی و نامش برابر با دوستی و پیمان است و خورشید نیز نماد اوست. جایگاه مهر که نگهبان پیمان و دوستی است چنان والاست که یکی از بخش‌های اوستا، «مهریشت»، در ستایش اوست.

☀️ به شب چله #یلدا هم می‌گویند. یلدا به مانک «زایش» است. چون این شب، شب زایش ایزد مهر یا میترا به شمار می‌آمده است. نام آن شب چله است، چرا که نشان‌دهنده‌ی آغازِ چله‌ی بزرگ است. آن‌چه از آیین‌های شب چله یا شب یلدا میان همه‌ی ایرانیان بر جای مانده است شب‌نشینی در این درازترین شب سال است. در این شب، میوه‌های پاییزی همچون انار و خرمالو و هندوانه و سیب و بِه و انگورهای آویخته، زینت‌بخشِ خوانِ شب چله‌اند. نهادن این میوه‌ها بر خوان شب چله «مَیَزد» نام دارد که پیشکشی‌ است به اهورامزدا. ایرانیان به گردِ این خوان به شادی می‌نشینند.
شادی بنیادِ جشنهای ایرانی است.

☀️ انگیزه‌ی آفرینش شادی، برپایه‌ی نبیک پارسیگ (کتاب پهلوی) بُندَهش (= آغاز آفرینش) این است که اهورامزدا شادی را آفرید تا مردمان بتوانند آمیختگی نیکی و بدی زندگی را تاب آورند. واژگونه‌ی آن، اندوه و زاری اهریمنی است و ناخرسندی اهورامزدا را در پی دارد. با چنین نگرشی ایرانیان شب چله را هر چند اهریمنِ بدکنش در آن می‌تازد به شادی و خوشی و پایکوبی سپری می‌کنند و می‌نوشند و گفت‌وگو می‌کنند و از آن‌جا که با این شب زمستان آغاز می‌شود و میوه‌ای هم دیگر پرورش نمی‌یابد، این خوانِ خوراکی و میوه پرشگون بودند و نشانه‌ای است از اینکه با آمدن زمستان باز هم خوان‌ و خانه‌ی ایرانیان پرمیوه و پرخوراک خواهد بود.

☀️ در این میان گاهی مادربزرگ‌ها داستان‌های شیرین روزگاران گذشته را برای خانواده بازگو می‌کنند و پدربزرگ یا سالخورده‌ای دیگر بخش‌هایی از شاهنامه‌ی فردوسی را می‌خواند و از رزم‌های پهلوانی و سرفرازی و آزادی‌خواهی ایرانیان سخن می‌گوید.
ایرانیان بدین‌گونه به پیشباز «چله‌ی بزرگ» می‌روند که از یکم دی آغاز می‌شود و دهم بهمن به سر می‌آید. در این چهل روز سرما استخوان‌سوز می‌شود و پس از آن «چله‌ی کوچک» فرامی‌رسد که تا بیستم اسپندماه دنباله دارد و در آن سرما رو به کاستی می‌رود و نویدبخش فرارسیدن بهار است. نویدبخش از میان رفتن سرما و شکفتن شکوفه‌ها.

☀️ در شهرستان‌های ایران آیین‌های شب چله گستردگی بیشتری دارند. در کرمان که بیشینه‌ی مردم تا بامداد بیدار می‌مانند بر این باورند که کارن (قارون) در نمای هیزم‌شکنی که پشته‌ای از هیزم بر دوش دارد به خانه‌ی نیکوکارانِ بی‌چیز می‌رود و هیزمی به آنان می‌دهد و آن هیزم شمشِ زر می‌شود و آنان را از تهیدستی می‌رهاند. گفتنی است که در روزگاران گذشته برخی از مردم به این امید چله‌نشینی می‌کردند که قارون به دیدنشان بیاید و به پاسِ این چله‌نشینی شمش زرین به آنان بدهد. این باور یادآورِ بابانوئل در کریسمس است و کاری که او در این روزها انجام می‌دهد و این نشان‌دهنده‌ی آن است که این دو باور آبشخوری یکسان دارند.

☀️ در شب چله در بخش‌هایی از آذربایجان دختری که شوهر کرده است خانواده‌اش برای او پیشکشی می‌فرستند. در خوی و شهرهای دیگرش پشمک می‌برند و این شاید به شوند همانندی پشمک به برف زمستانی باشد.
در روستاهای خراسان خانواده‌ی پسری که تازه زن گرفته است برای دختر پیشکش می‌فرستند. این آیین‌های فرستادن پیشکشی در خراسان و آذربایجان نشانگر پیوندِ این شب با زایش است.

☀️ در فرهنگ دهخدا درباره‌ی پیوند شب یلدا با زایش مسیها (مسیح) گفته شده است که یلدا واژه‌ای سریانی است به مانک (میلاد) تازی و چون شب یلدا را با زایش مسیها برابر می‌کرده‌اند از این رو بدین نام نامیده‌اند. جشن زایش مسیها (نوئل) که در ۲۵ دسامبر نگاشته شده، برابر پژوهش جویندگان و در بنیاد جشن پیدایش میترا (مهر) بوده که ترساییان (مسیحیان) در سده‌ی چهارم ترسایی(میلادی) آن را روز زادن عیسا گذاشته‌اند. سُرایندگان زلف یار و همچنین روز دوری را از دید سیاهی و درازی بدان همانند کنند و از سروده‌های برخی از چامه‌سرایان مانند سنایی و امیرمعزی پیوند بین مسیها و شب چله دریافت می‌شود.


✍ فرستنده #بزرگمهر_صالحی

☀️ بازخَن‌ها (منابع):
۱- آیینی به قدمت تاریخ، مجله میراث فرهنگی، ۳۰ آذر ۱۳۹۵، «محمد عجم»
۲- نامه سال ۲۰۰۷ بنیاد میراث پاسارگاد به یونسکو برای نگاشتن شب چله در میراث معنوی جهانی
۳- روزنامه‌ی مردم سالاری يکشنبه ۳۰ آذر ۱۳۹۹
۴- همنشین بهار: شبِ یَلدا و انقلابِ زمستانی
۵- آیین‌های یَلدا یا شب چلّه بلندترین شب سال، مجله دریای پارس
۶- راهنمای زمانِ جشن‌ها و گردهمایی‌های ملی ایران باستان «رضا مرادی غیاث‌آبادی»

☀️ @AdabSar

‌
چو مهر میهن‌ات افروز گردد
شب یلدای میهن روز گردد

رسد دوران اهریمن به پایان
سپیدی چیره و پیروز گردد


#شاهین_سپنتا
#یلدا #چله

#چکامه_پارسی
🔥 @AdabSar