ادب‌سار
14.8K subscribers
4.95K photos
123 videos
21 files
862 links
آرمان ادب‌سار
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی

instagram.com/AdabSar

گردانندگان:
بابک
مجید دُری @MajidDorri
پریسا امام‌وردیلو @New_View

فروشگاه ادبسار: @AdabSar1
Download Telegram
🏖☀️ @AdabSar

🏖 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏝 جشن میانه‌ی تابستان

🌴 ایرانیان در آغاز/پایان و میانه‌ی هر وَرشیم(فصل) جشنی برای بخش‌بندیِ سال و زمان کشت‌وکار برگزار می‌کردند که به آن‌ها جشنِ «گاهان‌باری» گفته می‌شود. در زمانی که هنوز گاهشماری هفته و ماه پدید نیامده بود، این جشن‌ها بهترین روش برای بخش‌بندیِ سال و برنامه‌ریزی برای کشاورزی بودند و افسانه‌ای از آفرینش در خود داشتند. بر پایه‌ی این افسانه‌ها در هر گاهان‌بار یک پدیده از پدیده‌های بزرگِ هستی آفریده شده است. گمان می‌رود گاهان‌بارها در سده‌ها و هزاره‌ها دستخوش دگرگونی شدند و اکنون ما آگاهی اندکی درباره‌ی شش گاهنبار داریم.

🌴 «مدیوشیم» دومین گاهان‌بار در ایران باستان بود. بر پایه‌ی آگاهی به ما رسیده ایرانیان باستان باور داشتند که خدا در یک سال هستی را آفرید و در هر گاهنبار یکی از شش پدیده‌ی آسمان، آب، زمین، گیاه، جانور و آدم را پدید آورد. زمان میان گاهنبار نخست تا گاهنبار دوم یا مدیوشیم زمان آفرینش آب در افسانه‌هاست. مدیوشیم در پارسی اوستایی به مانک(معنی) میانه‌ی تابستان بود(یشت‌ها، پورداود). هر یک از شش گاهنبار در گاهشماری کهن ایران در پنج روز از ماه به نام‌های خور، ماه، تیر، گوش و دی‌به‌مهر برگزار می‌شد و روز مِهادین(اصلی) جشن میانه‌ی ورشیم بود. مدیوشیم نیز در روز دی‌به‌مهر یا پانزدهم امرداد برگزار می‌شد. در ناظم‌الاطبا آمده که در باورهای کهن زمان میان گاهنبارها و آفرینش پدیده‌های ششگانه شست روز بود. چنانچه این دیدگاه درست باشد گاهنبارها از آغاز شش‌گانه بودند.
سرودخوانی، گفت‌وگو با یکدیگر، شادمانی و آموزش‌های نیک، آیین‌های جشن میانه‌ی تابستان بودند.

📜 بیشتر بخوانید:
t.me/AdabSar/14278
#پریسا_امام_وردیلو
____
📚 برگر
فته از:
۱- گاهشماری گاهنباری، کهن‌ترین نظام گاهشماری شناخته‌شده در ایران #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۲- گاهشماری و جشن‌های ایران #هاشم_رضی
۳- جشن‌های فراموش شده ایران باستان #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
____
#جشن_های_ایرانی #جشن_میانه_تابستان #امردادگان #جشن_گاهنباری

☀️🏝 @AdabSar
🏟🎡 @AdabSar

🏕 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏕 جشن خنکی هوا و جشن کشمین

دوازده ماه سال در ایران یا با جشن آغاز می‌شدند یا در یکی از روزهای نخستین ماه، جشن داشتند. شهریور از آن دسته ماه‌هایی بود که با جشن آغاز می‌شد و در دهه‌ی نخست چهار جشن داشت.

"جشن خنکی هوا" یا "جشن فغدیه" در اورمزد روز از شهریور برابر با یکم این ماه برگزار می‌شد. دو روز پس از آن، اردیبهشت روز از شهریور، برابر با سوم این ماه، روز برگزاری "جشن کشمین" بود. این هر دو جشن از آن سرزمین خوارزم، سغد باستان و فرارود (ماوراءالنهر) بودند.

خوارزم و سغد به بخش‌هایی از اَپاختر(شمال) خراسان، تاجیکستان و ازبکستان گفته می‌شود که در گذشته از آن خاک ایران بودند.

"جشن فغدیه" یا "خنکی هوا"، نوید فرو افتادن گرمای توان‌فرسای امردادماه را می‌داد و مردم را آگاه می‌کرد که هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود و پاییز دیگری در راه است.

درباره‌ی "جشن کشمین" همین اندازه می‌دانیم که با بازاری بزرگ و همگانی، جشن و بازی‌های گروهی همراه بود. در دی به‌مهر روز (پانزدهم) شهریور نیز جشنی در همین سرزمین به نام "بازار همگانی" برگزار می‌شد.

"جشن خنکی هوا" یا "جشن فغدیه" و "جشن کشمین" که گویا دیرینگی آن‌ها به زمان هخامنشیان و شاید پیش از هخامنشیان می‌رسد، از جشن‌های فراموش شده‌ی ایران هستند و درباره‌ی آن‌ها دانشی برای ما نمانده است. به دید می‌رسد این جشن‌ها و برماندهای (آثار) فرهنگی آن، با تازش مغولان به ایران از میان رفت.
______________
#پریسا_امام_وردی
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده ایران باستان #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
۲- تارنمای فرهنگنامه
______________
#جشن_های_ایرانی #جشن_کشمین #جشن_خنکی_هوا #جشن_فغدیه #شهریورگان

🎢🎠 @AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
🍁@AdabSar

🍂 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍂 جشن خزان

🍁🍁 "جشن خزان" یا "خزان جشن" که به آج "جشن مغان" هم می‌گفتند واپسین جشن دهه‌ی نخست شهریور بود که در "دی به آذر روز" این ماه برابر با هشتم شهریور برگزار می‌شد. انگیزه‌ی برگزاری این جشن پایان برداشت فراورده‌های کشاورزی تابستان و آغاز پاییزه‌کاری بود. همچنین گفته می‌شود پایان نشانه‌های تابستان و خودنمایی نشانه‌های پاییز از انگیزه‌های پیدایش جشن خزان بود. درباره‌ی زمان برگزاری این جشن دیدگاه‌ها ناهمسان است.

🍁🍁 »جیمز موریه» در گزارش بازدیدش از ایران نوشته است که در روز هشتم شهریور در دماوند جشنی به نام خزان برگزار شد. خلف تبریزی نوشته است: «خزان روز هشتم باشد از شهریورماه قدیم و این روز جشن مغان است.»

🍁🍁 گردیزی در زین‌الاخبار نوشته است که جشن خزان در روز پانزدهم شهریور "دی به‌مهر روز" برگزار می‌شد. این روز همزمان با جشنی در سغد باستان و فرارودان(ماوراءالنهر) بود که در آن بازار همگانی برپا می‌شد. شاید گردیزی این هر دو جشن را یکی دانسته و در سغد جشن خزان همراه با بازار همگانی بود.

🍁🍁 ابوریحان بیرونی می‌گوید "خزان خاصه" در هژدهم(هجدهم) شهریور و "خزان عامه" در دوم مهر برگزار می‌شد. دیگر پژوهش‌ها هم نشان می‌دهد دو جشن خزان یکی در هشتم شهریور با پدیدار شدن نشانه‌های پاییز و دیگری در اورمزدروز از مهر(نخستین روز مهر) و آغاز پاییز برگزار می‌شد.

🍁🍁 سوارکاری، چراغانی و آذین‌بندی خانه‌ها و آتش‌افروزی بر بام‌ها از آیین‌های جشن خزان بود. به دید می‌رسد ایرانیان این جشن را گروهی و در کنار دیگران برگزار می‌کردند. این جشن کهن تا چند سال گذشته در دماوند با آتش‌افروزی گرامی داشته می‌شد.
درباره‌ی گونه‌گونی زمان برگزاری جشن خزان گفته‌اند که به شمار نیاوردن سال‌های بهیزَگ(کبیسه) مایه‌ی این ناهمسانی شده است.
____________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- جشن‌های فراموش شده ایران باستان
#مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند


#جشن_های_ایرانی #جشن_خزان #شهریورگان

🍁@AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
@AdabSar

اگرچه مثل همیشه کلید روی در است
امیدِ مطلقم از یأسِ محض باخبر است

به مرگ میل ندارم چنین که می‌میرند
بدیهی است که زیرِ زمین شلوغ‌تر است

هزار بار به دیوار خط زدم نشنید
هوای خانه‌ام از اصطکاک شعله‌ور است

میان این‌همه انسان رسیده است به من
مقام درد که تنها مقامِ معتبر است

کشیدم آن‌قدَر از این و آن که فهمیدم
کسی که بار ندارد همیشه باربر است

#مریم_جعفری_آذرمانی
@AdabSar
☀️🇮🇷 @AdabSar

🏵 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏵 جشن رام‌روزی

🏵 بیست و یکم مهر در گاهشماری کهن ایران رام‌روز نام داشت و جشن رام‌روزی، جشنی وابسته به مهرگان در این روز برگزار می‌شد. زیرا مهرگان جشن بسیار بزرگی بود که گرچه روزهای برگزاری آن روشن است ولی به گفته‌ی ابوریحان بیرونی، سراسر مهر جشن و شادمانی برپا بود. همانگونه که امروز فروردین، کمابیش ماه جشن نوروز است و دیگر جشن‌های آن وابسته به نوروز هستند.

🏵 بر پایه‌ی گاهشمار سغدی که شش روز با گاهشمار یزدگردی دگرسانی(تفاوت) دارد، رام‌روز هم‌زمان با واپسین روز جشن مهرگان و به نوشته‌ی بیرونی، روزی بود که کاوه، این نماد میهن‌پرستی به همراه فریدون بر آژی‌دهاک(ضحاک) پیروز شدند و فریدون، آژی‌دهاک را در کوه دماوند به بند کشید. جشن پیروزی پرآوازه‌ی آن‌ها با جشن‌های مهرگان درآمیخت.

🏵 امروز بسیاری از کهن‌نگاران(مورخان)، فریدون شاهنامه را همان داریوش هخامنشی می‌دانند. بر پایه‌ی شاهنامه، فریدون تاگ(تاج) شاهی آژی‌دهاک را بر سر نهاد. آن روز، روزمهر از ماه مهر بود که جشن مهرگان برپا شد. در پی این رویدادها و جشن‌ها، ماه مهر نمادی برای امید به پیروزی نیکی بر بدی شد.

🏵 جشن‌های آیینی مهرگان در شش روز برگزار می‌شد. همانگونه که می‌دانیم مهرگان بسیار کهن است و پیشینه‌ای به اندازه‌‌ی پیدایش میتراگرایی و آیین مهرپرستی دارد. آیین مهرپرستی و ستایش ایزد مهر، آیینی در میان آریاییان نخستین و دودمان‌های هند و آریایی بود که سپس به اروپا نیز راه یافت. ایزد مهر پس از پیدایش کیش زرتشتی یکی از امشاسپندان یا فرشتگان برجسته بود.

🏵 روز نخست مهرگان، مهرگان کوچک و جشن مردم بود و روز ششم آن(رام‌روز) مهرگان بزرگ و جشن پادشاهان و فرمانروایان بود. این تنها روزی بود که شاهان و مردم می‌توانستند در کنار یکدیگر باده‌گساری کنند. میتراکانا یا مهرگان بزرگ، تنها روزی بود که شاهان هخامنشی با ردای ارغوانی می‌توانستند در برابر دیدگان مردم پایکوبی کنند(برقصند).

🏵 جشن مهرگان سرگذشتی پر رویداد و پر فراز و نشیب دارد. همچنین گفته می‌شود که مهرگان، جشن دلباختگان است. از آن رو که نخست، مهرگان جشن دوستی و پیمان و استوار ماندن بر پیمان‌ها بود و دوم، بر پایه‌ی افسانه‌ها و آنچه در نسک بندهش آمده، روزی بود که مشی و مشیانه، نخستین مرد و زن روی زمین، به گونه‌ی گیاه روییدند و در هم پیچیدند. آنان از پشت کیومرس بودند.

🏵 جشن رام‌روزی همچنین جشنی در ستایش ایزد رام بود. «رام»، ایزد شادمانی، آشتی و بخشنده‌ی چراگاه‌های فراخ بود. گفته می‌شود او به تن آدمی جان می‌بخشید.
ابوریحان بیرونی نام این جشن را «رام‌روچ» نوشته است. جشن رام‌روزی در سرزمین خوارزم بیشتر شناخته شده بود.
جشن مهرگان تا زمان تازش مغولان همچنان جشنی فراگیر بود ولی شوربختانه پس از آن کم‌فروغ و بی‌فروغ شد.

🏵 فرتور(عکس) پیوست: تندیس برنزی کاوه آهنگر است که در انباری شهرداری اسپادانا (اصفهان) نگهداری می‌شود. این تندیس شش و نیم گز(متر) است.
goo.gl/n32XEX

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های ایران باستان #محمد_حسین_موسوی
۲- جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان #مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
____________
#جشن_های_ایرانی #جشن_مهرگان #مهرگان #جشن_رام_روز #جشن_رام_روزی

☀️🇮🇷 @AdabSar
Forwarded from ادب‌سار
@AdabSar

اگرچه مثل همیشه کلید روی در است
امیدِ مطلقم از یأسِ محض باخبر است

به مرگ میل ندارم چنین که می‌میرند
بدیهی است که زیرِ زمین شلوغ‌تر است

هزار بار به دیوار خط زدم نشنید
هوای خانه‌ام از اصطکاک شعله‌ور است

میان این‌همه انسان رسیده است به من
مقام درد که تنها مقامِ معتبر است

کشیدم آن‌قدَر از این و آن که فهمیدم
کسی که بار ندارد همیشه باربر است

#مریم_جعفری_آذرمانی
@AdabSar
🌬🌨 @AdabSar

❄️ آشنایی با جشن‌های ایرانی
❄️ جشن میانه‌ی زمستان

☃️💃 جشن میانه‌ی زمستان، یکی از جشن‌های بخش‌بندی وَرشیم/فَرشیم(فصل) و سال بود که ایرانیان در این روز برای گذراندن نیمی از زمستان سخت و نزدیک شدن به بهار دل‌انگیز پایکوبی می‌کردند.
در گذشته‌های دور که هنوز گاهشمار روز و ماه نبود، ایرانیان برای بخش‌بندی سال، یک سال را به چهار وَرشیم بخش می‌کردند و هر وَرشیم را با برگزاری جشنی در میانه‌ی آن به دو بخش می‌کردند و این بخش‌بندی، راهکاری ساده ولی باریک‌بینانه برای شمارش روزها و آگاه شدن از آغاز و پایان سال بود. یکی دیگر از انگیزه‌های برگزاری جشن‌های نیمه‌ی بهار، تابستان، پاییز و زمستان این بود که کشاورزان و دامداران بتوانند برای کشت‌وکار خود برنامه‌ریزی کنند. در گذشته‌های دور به این جشن‌ها گاهنباری می‌گفتند. پژوهشگران بر این باورند که جشن‌های گاهنباری هشت جشن بودند. ولی موبدان ساسانی با دستبَری(تحریف) آیین‌های کهن، دو جشن را زدوده‌اند تا جشن‌های گاهنباری شش‌گانه شود و با شش گام آفرینش در باورهای مزدیسنایی و برخی از باورهای دینی نوساخته‌ی این موبدان هماهنگ گردد. از سویی جشن‌ها را دارای ریشه‌ی دینی بنمایانند.

💃 گروهی از پژوهشگران گفته‌اند که سال گاهنباری از هنگام دگرگونی(انقلاب) تابستانی یا نخستین روز تابستان (بلندترین روز سال) آغاز می‌شد و پس از هفت پاره‌ی زمانی (سه پایان ورشیم و چهار میانه) به آغاز سال پسین می‌رسید. پایان بهار یا آغاز تابستان مانند دیگر ورشیم‌ها، دارای جشن گاهنباری نبود و جشن آغاز سال نو به‌شمار می‌رفت.

❄️💃 با آنکه آیین‌های این جشن فراموش شده‌اند، مردمان استان‌ها و روستاهای گوناگون با برگزاری آیین‌هایی، جشن میانه‌ی زمستان را زنده نگاه می‌داشتند. نواختن ساز و سر دادن آواز، پایکوبی، پختن و خوردن آش، نیایش و شب‌نشینی بخش‌هایی از آیین‌های گذشته‌های نه‌چندان دور بود.
شاید بتوان گفت جشن بزرگداشت "پیرشالیار"(یا شهریار) در سرزمین کهن اورامانات کردستان، جشن "میرما" در تپورستان(مازندران) و اَپاختر(شمال) کوهستان‌های هندوکش (استان‌های تخار، بغلان و سمنگان)، نمونه‌هایی به جا مانده از جشن میانه زمستان هستند. همچنین نیمه‌ی زمستان، در برخی گاهشمارهای بومی، مانند گاهشمار‌ "وهار کردی" که در لرستان، بختیاری و کردستان نشانه‌های آن تا به امروز مانده است، آغاز سال نو به شمار می‌رفت.

✍️ #پریسا_امام_وردیلو
#جشن_های_ایرانی #بهمنگان #جشن_میانه_زمستان #گاهنبار
________________
📖📖 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان #مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
۲- راهنمای زمان جشن‌ها و گردهمایی ملی ایرانیان #رضا_مرادی_غیاث_آبادی
۳- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی

🌬🌨 @AdabSar
Forwarded from ادب‌سار
💫

اصرار نکن بغضِ دلم وا شدنی نیست
گمگشته‌ی این شعر که پیـداشدنی نیست

"بوسیدنِ تو، غرق در آغوشِ تو بودن"
رویـای قشنگی‌ست که با ماشدنی نیست...


#مریم_قهرمانلو
@AdabSar
Forwarded from ادب‌سار
@AdabSar

از تو رد می‌شوم از این همه دلگیر شدن
من فراری شده‌ام از به‌تو زنجیر شدن

می‌پذیرم که تو را خواسته بودم اما
دست بردار از این شیوه‌ی تحقیر شدن

تکه‌ای از منی و دوست ندارم باشی
خوابِ بد بوده‌ای و در پیِ تعبیر شدن

با تو اندازه‌ی یک عمر جوانی کردم
حاصلش این شده‌ در آینه‌ها پیر شدن

بس که پیراهنِ این عشق گشاد است به تو
از تو رد می‌شوم از این همه دلگیر شدن


#مریم_عظیمی
@AdabSar
Forwarded from ادب‌سار
💫

اصرار نکن بغضِ دلم وا شدنی نیست
گمگشته‌ی این شعر که پیـداشدنی نیست

"بوسیدنِ تو، غرق در آغوشِ تو بودن"
رویـای قشنگی‌ست که با ماشدنی نیست...


#مریم_قهرمانلو
@AdabSar
🏟🎡 @AdabSar

🏕 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏕 جشن خنکی هوا و جشن کشمین

دوازده ماه سال در ایران یا با جشن آغاز می‌شدند یا در یکی از روزهای نخستین ماه، جشن داشتند. شهریور از آن دسته ماه‌هایی بود که با جشن آغاز می‌شد و در دهه‌ی نخست، چهار جشن داشت.

🪁 «جشن خنکی هوا» یا «جشن فغدیه» در اورمزد روز از شهریور برابر با یکم این ماه برگزار می‌شد. دو روز پس از آن، اردیبهشت روز از شهریور، برابر با سوم این ماه، روز برگزاری «جشن کشمین» بود. این هر دو جشن از آن سرزمین خوارزم، سغد باستان و فرارود (ماوراءالنهر) بودند.

🛶 خوارزم و سغد به بخش‌هایی از اَپاختر(شمال) خراسان، تاجیکستان و ازبکستان کنونی گفته می‌شود که در گذشته بخشی از خاک ایران بودند.

⛵️ جشن فغدیه یا خنکی هوا، نوید فرو افتادن گرمای توان‌فرسای امردادماه را می‌داد و مردم را آگاه می‌کرد که هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود و پاییز دیگری در راه است.

🏖 درباره‌ی جشن کشمین همین اندازه می‌دانیم که با بازاری بزرگ و همگانی، جشن و بازی‌های گروهی همراه بود. در دی به‌مهر روز (پانزدهم) شهریور نیز جشنی در همین سرزمین به نام «بازار همگانی» برگزار می‌شد.

🪁 جشن فغدیه یا خنکی هوا وجشن کشمین که گویا دیرینگی آن‌ها به زمان هخامنشیان و شاید پیش از هخامنشیان می‌رسد، از جشن‌های فراموش شده‌ی ایران هستند و درباره‌ی آن‌ها دانشی برای ما نمانده است. به دید می‌رسد این جشن‌ها و برماندهای (آثار) فرهنگی آن با تازش مغولان به ایران از میان رفت.

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده ایران باستان #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
۲- تارنمای فرهنگنامه
____________
#جشن_های_ایرانی #جشن_کشمین #جشن_خنکی_هوا #جشن_فغدیه #شهریورگان

🎢🎠 @AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
🍁@AdabSar

🍂 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🍂 جشن خزان

🍁🍁 «جشن خزان» یا «خزان جشن» که به آن «جشن مغان» هم می‌گفتند واپسین جشن دهه‌ی نخست شهریور بود که در «دی به آذر روز» این ماه برابر با هشتم شهریور برگزار می‌شد. انگیزه‌ی برگزاری این جشن پایان برداشت فراورده‌های کشاورزی تابستان و آغاز پاییزه‌کاری بود. همچنین گفته می‌شود پایان نشانه‌های تابستان و خودنمایی نشانه‌های پاییز از انگیزه‌های پیدایش جشن خزان بود. درباره‌ی زمان برگزاری این جشن دیدگاه‌ها ناهمسان است.

🍁🍁 «جیمز موریه» در گزارش بازدیدش از ایران نوشته است که در روز هشتم شهریور در دماوند جشنی به نام خزان برگزار شد. خلف تبریزی نوشته است: «خزان روز هشتم باشد از شهریورماه قدیم و این روز جشن مغان است.»

🍁🍁 گردیزی در زین‌الاخبار نوشته است که جشن خزان در روز پانزدهم شهریور «دی به‌مهر روز» برگزار می‌شد. این روز همزمان با جشنی در سغد باستان و فرارودان(ماوراءالنهر) بود که در آن بازار همگانی برپا می‌شد. شاید گردیزی این هر دو جشن را یکی دانسته و در سغد جشن خزان همراه با بازار همگانی بود.

🍁🍁 ابوریحان بیرونی می‌گوید «خزان خاصه» در هژدهم(هجدهم) شهریور و «خزان عامه» در دوم مهر برگزار می‌شد. دیگر پژوهش‌ها هم نشان می‌دهد دو جشن خزان یکی در هشتم شهریور با پدیدار شدن نشانه‌های پاییز و دیگری در اورمزدروز از مهر(نخستین روز مهر) و آغاز پاییز برگزار می‌شد.

🍁🍁 سوارکاری، چراغانی و آذین‌بندی خانه‌ها و آتش‌افروزی بر بام‌ها از آیین‌های جشن خزان بود. به دید می‌رسد ایرانیان این جشن را گروهی و در کنار دیگران برگزار می‌کردند. این جشن کهن تا چند سال گذشته در دماوند با آتش‌افروزی گرامی داشته می‌شد.
درباره‌ی گونه‌گونی زمان برگزاری جشن خزان گفته‌اند که به شمار نیاوردن سال‌های بهیزَگ(کبیسه) مایه‌ی این ناهمسانی شده است.

گردآوری و نگارش: #پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- آثارالباقیه #ابوریحان_بیرونی
۲- جشن‌های فراموش شده ایران باستان
#مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند

#جشن_های_ایرانی #جشن_خزان #شهریورگان
🍁@AdabSar
🌾🍃🍂🥀🍁
Forwarded from ادب‌سار
☀️🇮🇷 @AdabSar

🏵 آشنایی با جشن‌های ایرانی
🏵 جشن رام‌روزی

🏵 بیست و یکم مهر در گاهشماری کهن ایران رام‌روز نام داشت و جشن رام‌روزی، جشنی وابسته به مهرگان در این روز برگزار می‌شد. زیرا مهرگان جشن بسیار بزرگی بود که گرچه روزهای برگزاری آن روشن است ولی به گفته‌ی ابوریحان بیرونی، سراسر مهر جشن و شادمانی برپا بود. همانگونه که امروز فروردین، کمابیش ماه جشن نوروز است و دیگر جشن‌های آن وابسته به نوروز هستند.

🏵 بر پایه‌ی گاهشمار سغدی که شش روز با گاهشمار یزدگردی دگرسانی(تفاوت) دارد، رام‌روز هم‌زمان با واپسین روز جشن مهرگان و به نوشته‌ی بیرونی، روزی بود که کاوه، این نماد میهن‌پرستی به همراه فریدون بر آژی‌دهاک(ضحاک) پیروز شدند و فریدون، آژی‌دهاک را در کوه دماوند به بند کشید. جشن پیروزی پرآوازه‌ی آن‌ها با جشن‌های مهرگان درآمیخت.

🏵 امروز بسیاری از کهن‌نگاران(مورخان)، فریدون شاهنامه را همان داریوش هخامنشی می‌دانند. بر پایه‌ی شاهنامه، فریدون تاگ(تاج) شاهی آژی‌دهاک را بر سر نهاد. آن روز، روزمهر از ماه مهر بود که جشن مهرگان برپا شد. در پی این رویدادها و جشن‌ها، ماه مهر نمادی برای امید به پیروزی نیکی بر بدی شد.

🏵 جشن‌های آیینی مهرگان در شش روز برگزار می‌شد. همانگونه که می‌دانیم مهرگان بسیار کهن است و پیشینه‌ای به اندازه‌‌ی پیدایش میتراگرایی و آیین مهرپرستی دارد. آیین مهرپرستی و ستایش ایزد مهر، آیینی در میان آریاییان نخستین و دودمان‌های هند و آریایی بود که سپس به اروپا نیز راه یافت. ایزد مهر پس از پیدایش کیش زرتشتی یکی از امشاسپندان یا فرشتگان برجسته بود.

🏵 روز نخست مهرگان، مهرگان کوچک و جشن مردم بود و روز ششم آن(رام‌روز) مهرگان بزرگ و جشن پادشاهان و فرمانروایان بود. این تنها روزی بود که شاهان و مردم می‌توانستند در کنار یکدیگر باده‌گساری کنند. میتراکانا یا مهرگان بزرگ، تنها روزی بود که شاهان هخامنشی با ردای ارغوانی می‌توانستند در برابر دیدگان مردم پایکوبی کنند(برقصند).

🏵 جشن مهرگان سرگذشتی پر رویداد و پر فراز و نشیب دارد. همچنین گفته می‌شود که مهرگان، جشن دلباختگان است. از آن رو که نخست، مهرگان جشن دوستی و پیمان و استوار ماندن بر پیمان‌ها بود و دوم، بر پایه‌ی افسانه‌ها و آنچه در نسک بندهش آمده، روزی بود که مشی و مشیانه، نخستین مرد و زن روی زمین، به گونه‌ی گیاه روییدند و در هم پیچیدند. آنان از پشت کیومرس بودند.

🏵 جشن رام‌روزی همچنین جشنی در ستایش ایزد رام بود. «رام»، ایزد شادمانی، آشتی و بخشنده‌ی چراگاه‌های فراخ بود. گفته می‌شود او به تن آدمی جان می‌بخشید.
ابوریحان بیرونی نام این جشن را «رام‌روچ» نوشته است. جشن رام‌روزی در سرزمین خوارزم بیشتر شناخته شده بود.
جشن مهرگان تا زمان تازش مغولان همچنان جشنی فراگیر بود ولی شوربختانه پس از آن کم‌فروغ و بی‌فروغ شد.

🏵 فرتور(عکس) پیوست: تندیس برنزی کاوه آهنگر است که در انباری شهرداری اسپادانا (اصفهان) نگهداری می‌شود. این تندیس شش و نیم گز(متر) است.
goo.gl/n32XEX

#پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های ایران باستان #محمد_حسین_موسوی
۲- جشن‌های فراموش شده‌ی ایران باستان #مریم_نوذری_تهرانی و #بهروز_بیگوند
____________
#جشن_های_ایرانی #جشن_مهرگان #مهرگان #جشن_رام_روز #جشن_رام_روزی

☀️🇮🇷 @AdabSar
@AdabSar

نوشت با دل من حرف ناتمام ندارد
برای بغضِ فروخورده‌ام کلام ندارد

هنوز تازه و پیداست عمقِ زخمِ قدیمم
چرا جراحت این عشق التیام ندارد

چقدر خشک و ترم سوختند در دلِ آتش
که این عذاب تو کاری به خاص و عام ندارد

به ماندگاریِ این درد اعتماد ندارم
در این زمانه که حتی خودش دوام ندارد

از این دریچه به آن کوچه خیره می‌شوم اما
«فروغ» کوچه‌ی خوشبخت ازدحام ندارد

#مریم_سادات_دریاباری
@AdabSar
🌳🕊
«به نام آن‌که شادی آفریده است»
نوروز باستانی فرخنده باد و شاد!

نوروزِ دل‌افروز با بوی خوشِ نوبهار، تازگی و خرمی را برای بوم خفته‌ی زمین به ارمغان می‌آورد؛ بهار، زیورِ هزار رنگی است که دادار جهان بر تنِ زمین می‌پوشانَد:
نرم بادی بوی خوش فروَدین را می‌پراکند
از کوه و دشت بوی خوش نوبهار می‌رسد به جان

نوروز باستانی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است که نزد مردمان ایرانی ماندگار و پایدار مانده است. بزرگ جشنی که بازمانده از فرهنگ به‌آیین و پرمایه‌ی ایرانی است. یادگارِ ارزشمندی که از نیاکان به ما رسیده است. گوهرِ فرهنگِ شادی‌ستای ایرانی، شاد زیستن و شادی آفریدن برای همگان بوده است. ایرانیان مردمی شادی‌دوست بودند؛ زیرا فرهنگ دیرینه‌ی ایرانی شادزیستی و شادکامی را به پرواز در می‌آورد و دین ایرانی در ستایش شادی بود؛ از این‌رو جشن‌ها و آیین‌های شادمانی بسیاری در سراسر ایران‌زمین رواگمند بود. بهار است و من مست از رخ زیبای جویبار، آنجا که خروشان و پُر تاپ و تپ دل سنگ خارا را با خیز جانفزایی می‌شکافد از هم.

#نوروز ۱۴۰۰
فرستنده #بزرگمهر_صالحی
📸 فرتورگر #مریم_زندی
☀️🌱 @AdabSar
از یک نگاه گرم تو رنگم پریده است

قربان او شوم که تو را آفریده است

#مریم_حیدرزاده
#چکامه_پارسی
🦋 @AdabSar
منم و دلی كه هرشب كندم به ناله سرخوش
مبر از كفم تو اين‌ دل كه دل دگر ندارم

#مشحون
#چکامه_پارسی

فرتور از #مریم_سعیدپور

🌆 @AdabSar
من بی می ناب زیستن نتوانم
بی باده کشید بار تن نتوانم
من بنده آن دمم که ساقی* گوید
یک جام دگر بگیر و من نتوانم

#خیام
#چکامه_پارسی

*ساقی: تنها واژه‌ی بیگانه
هنرمند: #مریم_عدیم
🍷 @AdabSar
مریم فَخلَعی- بگریز
@AdabSar
🔶🔹بگریز


بگریز
گریزپای سرکش من
که در هر گریزت
بندی از دلم رها می‌کنی
و در هر رهایی
شوری تازه می‌آفرینی

در ناکجاآباد
آشیانه نداریم من و تو
آشیان ما
ره شوریدگی‌ست دیوانه

دیوانگی کن
من بر همه‌ی دیوانگی‌هایت
مُهر پایانم


سراینده و گوینده #مریم_فخلعی
#چکامه_پارسی

🔶🔹 @AdabSar
🏕 جشن خنکی هوا و جشن کشمین


دوازده ماه سال در ایران یا با جشن آغاز می‌شدند یا در یکی از روزهای نخستین ماه، جشن داشتند. شهریور از آن دسته ماه‌هایی بود که با جشن آغاز می‌شد و در دهه‌ی نخست چهار جشن داشت.

🪁 «جشن خنکی هوا» یا «جشن فغدیه» در اورمزد روز از شهریور برابر با یکم این ماه برگزار می‌شد. دو روز پس از آن، اردیبهشت روز از شهریور برابر با سوم این ماه روز برگزاری «جشن کشمین» بود. این هر دو جشن از آن سرزمین خوارزم، سغد باستان و فرارود (ماوراءالنهر) بودند.

🛶 خوارزم و سغد به بخش‌هایی از اَپاختر(شمال) خراسان، تاجیکستان و ازبکستان کنونی گفته می‌شود که در گذشته بخشی از خاک ایران بودند.

⛵️ جشن فغدیه یا خنکی هوا نوید فرو افتادن گرمای توان‌فرسای امردادماه را می‌داد و مردم را آگاه می‌کرد که هوا کم‌کم رو به خنکی می‌رود و پاییز دیگری در راه است.

🏖 درباره‌ی جشن کشمین همین اندازه می‌دانیم که با بازاری بزرگ و همگانی، جشن و بازی‌های گروهی همراه بود. در دی به‌مهر روز (پانزدهم) شهریور نیز جشنی در همین سرزمین به نام «بازار همگانی» برگزار می‌شد.

🪁 جشن فغدیه یا خنکی هوا وجشن کشمین که گویا دیرینگی آن‌ها به زمان هخامنشیان و شاید پیش از هخامنشیان می‌رسد، از جشن‌های فراموش شده‌ی ایران هستند و درباره‌ی آن‌ها دانشی برای ما نمانده است. به دید می‌رسد این جشن‌ها و برماندهای (آثار) فرهنگی آن با تازش مغولان به ایران از میان رفت.


#پریسا_امام_وردیلو

#جشن_های_ایرانی #جشن_کشمین #جشن_خنکی_هوا #جشن_فغدیه #شهریورگان


📚 برگرفته از:
۱- جشن‌های فراموش شده ایران باستان #مریم_نوذری و #بهروز_بیگوند
۲- تارنمای فرهنگنامه


🎢🎠 @AdabSar