آموزشکده توانا

«صلوات برفست» و فراموش کن!
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

آقای سعید مرتضوی دادستان سابق تهران به خاطر کشه شدن زندانیان کهریزک عذرخواهی کرده است. عذرخواهی را برای دادگاه فرستاده است تا روی اوراق دیگر پرونده گذاشته شود. می‌خواهد زمینه‌ای فراهم کند تا به تنها شاکی سمج پرونده (که پشت گرمیش به برخی از همان مقامات درون نظام بود) بگویند آقای محترم، حالا که آقای مرتضوی هم عذرخواهی کرده‌اند، شما هم بیا و «صلوات برفست» و قال قضیه را بکن! درست همان طور که وقتی دعوایی درمی‌گیرد، از مردمی که پیرامون صحنه‌ی دعوا ازدحام کرده‌اند گرفته تا ماموارن کلانتری و حتی گاهی قاضی از شاکی و متشاکی می‌خواهند که آن‌ها صلواتی بفرستند و دعوا را تمام کنند. معمولاً معذرت خواهی هم در کار نیست یا پس از یک مراسم روبوسی تصنعی ممکن است پیش بیاید.

اما آیا حالا عذرخواهی در فرهنگ ما - دست کم در فرهنگ سیاسی ما - همان معنایی را دارد که در فرهنگ‌ سیاسی امروز جهان؟ آیا عذرخواهی و ابراز شرمندگی دادستان سابق ام‌القرای عالم اسلام را می‌توان به همان سبک تفسیر و تعبیر کرد که عذرخواهی مقامات سیاسی در کشورهای دیگر معنی می‌شود؟

در فرهنگ سیاسی امروز جهان، عذرخواهی به منزله‌ی پذیرش اخلاقیِ قصور یا تقصیر است. این عذرخواهی رافع پیگری قانونی شاکیان نیست. این عذرخواهی مثل آن صلواتی که برای ختم دعوا می‌فرستند قرار نیست به ختم ماجرا منتهی شود و شاکیان بروند پی کارشان. تعقیب قانونی موضوع، سر جای خود باقی می‌ماند و تکان نمی‌خورد. آن معذرت خواهی فقط نشان دهنده‌ی منش اخلاقی فردی است که مرتکب تقصیر و یا قصور شده است. این عذرخواهی بیانگر تقاضای فرد خاطی است برای آن که دوباره در جمع پذیرفته شود، اما پس از طی مجازات قانونی.

به علاوه فراموش نکنیم که معذرت‌خواهی در جامعه‌ی امروز ما آن جایگاه بلندی را ندارد که در بسیاری از جامعه‌ها داراست. معذرت‌خواهی از نظر اخلاقی پر ارج است چون نشانه‌ی شهامت اخلاقی کسی است که معذرت می‌خواهد، نشانه‌ی آن است که فرد پوزش خواه به کوتاهی خود معترف است. اما اگر جامعه پوزش خواهی را نه نشانه‌ی شهامت که نشانه‌ی ضعف یا مثلاً تلاش برای فرار از مجازات بداند، آن وقت پوزش خواستن دیگر آن ارزش اخلاقی مورد انتظار را خواهد داشت. به همین دلیل است که پوزش را (که جنبه‌ی اخلاقی دارد) باید از مجازات (که جنبه‌ی حقوقی دارد) متمایز کرد.

این مساله در مورد موضوع کشتار ۶۷ و سایر جنایت‌ها (بویژه آن‌ها که شاکی خصوصی دارند) نیز صادق است. پوزش و عذرخواهی و حلالیت‌طلبی صرفاً یک «وظیفه‌ی اخلاقی» است، اما ایفای این وظیفه‌ی اخلاقی به منزله‌ی به دست فراموشی سپردن «مسوولیت‌های سیاسی و قانونی» نیست. همان طور که نمی‌شود گفت «ببخش و فراموش کن»، نمی‌شود گفت صلوات «برفست» و فراموش کن!

#کهریزک #مرتضوی #جنایت #شکنجه #قانون #اخلاق #فراموشی #بخشش #صلوات #عذرخواهی #فرهنگ_سیاسی #وظیفه #مسوولیت #مسئولیت #حلالیت #شرمندگی #دادستان #نظام #ام‌_القری #اسلام #زندان #بازداشتگاه

از فیسبوک حسین قاضیان
@Tavaana_TavaanaTech

18.5K views05:40