نه خود خورَد، نه کَس دهد
گَنده کند، مگس دهد!
حکایت پیروان «عرزشی» نظام

کشور ایران قربانی نگاهی فرقه‌ای شد که شایسته‌سالاری را کنار گذاشت و همه‌چیز را فدای وفاداری ایدئولوژیک کرد.


- - - - - - - - - - - -

میهن ما، سرزمین و مردمی است با ظرفیت‌های عظیم انسانی، فرهنگی، و طبیعی — که می‌توانست در جایگاهی بسیار متفاوت ایستاده باشد. در سال‌های پیش از انقلاب، با گسترش آموزش عمومی، تأسیس دانشگاه‌ها، رشد صنعت چاپ، و نهادهایی مانند «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان»، جامعه ایران آماده‌ی پرورش نسلی آگاه و خلاق بود.

- - - - - - - - - - - -


بخش بزرگی از این تلاش‌ها توسط حکومت پادشاهی انجام شد که «ایران» را مقدم بر چیزهایی مانند وابستگی دینی یا ایلاتی گذاشته بود. اما حکومت در این مسیر تنها نبود. نباید فراموش کرد پیشرفت ایران در آن دوره هم‌چنین حاصل کار گروه‌ها، فعالان، و نهادهایی بود که آینده ایران را جدی می‌گرفتند، و از حمایت سیستم نیز برخوردار بودند. شاید برای نخستین بار پس از قرن‌ها، ایرانیان و حکومت دست به دست هم داده‌بودند تا کشور را از نو بنا کنند.

- - - - - - - - - - - -


مانند درختی که زمان لازم دارد تا به بار نشیند، بعضی از ثمرات این تلاش‌ها پس از انقلاب هم ادامه یافت. جوانان ایرانی مطالعه کردند، رشد کردند، شجاع شدند، و بسیاری از آن‌ها برای داشتن زندگی آزاد و شرافتمندانه فعالیت کردند و هزینه‌های بزرگی پرداختند. امروز، نسل جوان ایران بیش از همیشه اهل فکر، دغدغه‌مند، و در جستجوی راه چاره‌ای برای ایران و ایرانیان است. اما تلاش‌های آنان با سرکوب، زندان و دادگاه روبرو می‌شود.

- - - - - - - - - - - -


در دهه پنجاه خورشیدی، آن مسیر امیدبخش، با شورش‌هایی از سوی گروه‌های مذهبی و ایدئولوژیک جامعه و سکوت و بی‌برنامگی بخش‌های دیگر منحرف شد؛ و قدرت را به دست جریان‌هایی داد که نگاهی فرقه‌ای به قدرت داشتند. در این نگاه، آنچه اهمیت دارد نه کارآمدی، نه تخصص، نه دلسوزی برای مردم، بلکه فقط وفاداری به «رهبر» و ساختار فرقه‌ای‌ست. حالا هرکسی سلطه این فرقه را زیر سوال ببرد با سرکوب روبرو خواهد شد.

- - - - - - - - - - - -


نگاه فرقه‌ای و خرافی این گروه تا جاییست که  امروز، برخی از طرفداران این نظام از دخالت «اجنه» در عملیات دشمن سخن می‌گویند! این خرافه‌باوری و نادانی، خود را در مدیریت کشور نیز نشان داده است. این گروه و پیروان آنان از اداره‌ی کشور عاجز بوده‌اند و آن را به سراشیبی سقوط کشانده‌اند. فقط برای مثال، آنان با پروژه‌هایی مانند «مستعان ۱۱۰»، سریال‌های بی‌مخاطب تلویزیونی، و طرح‌های غیرکارشناسی، منابع ملت ما را هدر داده‌اند.
- - - - - - - - - - - -



و اکنون، پروژه‌ی هسته‌ای نیز عملاً نابود شده است. آن‌همه سرمایه‌گذاری، که می‌توانست صرف ساخت صدها مدرسه با کیفیت، تغذیه دانش‌آموزان، بیمارستان، نیروگاه، امکانات امدادی، آموزش، و حفاظت از محیط زیست و به طور کلی شادی و رفاه مردم شود، دود شد و رفت. سرمایه‌ای که حتی می‌توانست برای گسترش دوستی و روابط بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد، حالا به نماد بی‌فرجامی و انزوا تبدیل شده است.
- - - - - - - - - - - -

البته در این مسیر، بخشی از مسئولان نظام به ثروت‌های هنگفتی رسیدند. اما در کنار آن‌ها، بسیاری از حامیان ایدئولوژیک نظام (موسوم به عرزشی‌ها) نیز، با ناآگاهی، ناتوانی و نگاه متعصبانه‌شان ثروت ملی را به خاک سپردند. و مصداق این ضرب‌المثل شدند:

نه خود خورَد، نه کَس دهد
گَنده کند، مگس دهد

نتیجه روشن است: تا زمانی که وفاداری فرقه‌ای و اعتقادات خرافی جای شایستگی، عقلانیت و دلسوزی برای مردم را گرفته باشد، مسیر ایران مسیر تباهی‌ست.


ـ متن ارسالی مخاطبان توانا

#ج_ا_یعنی_جنگ #نه_به_جمهوری_اسلامی #خامنه_ای #استبداد #استبداد_دینی #دیکتاتور #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech

«نظام پسا‌توتالیتر» یعنی چه؟ تفاوت آن با دیکتاتوری کلاسیک چیست؟

از ریش و انگشتر تا اطاعت پنهان

یکی از مفاهیم مهم کتاب قدرتِ بی‌قدرتان، «پسا‌توتالیتاریسم» و «نظام پسا‌توتالیتر» است.
این مفهوم مقداری ابهام‌آفرین است که قصد دارم در این پست، برای ابهام‌زدایی، کمی در مورد آن صحبت کنم.
✍️دکتر حسین اکبری‌نسب

هاول در یکی از بخش‌های ابتدایی کتاب، در مورد این نام‌گذاری صحبت می‌کند و اعتراف می‌کند که عبارت دقیقی نیست، اما ناچار است برای نام‌گذاری نظام حاکم بر کشورش در آن دوران، از آن استفاده کند تا تمایز آن نظام را با دیکتاتوری‌های کلاسیک مشخص نماید.
ابهامی که ایجاد می‌شود به‌خاطر واژه‌ی پُست است؛ یکی از معانی مرسوم آن «عبور و گذشتن» است که در این صورت، معنای کلی عبارت هاول «عبور از دیکتاتوری» خواهد بود.

هاول همان‌جا توضیح می‌دهد که منظورش القای این معنا نیست، چون آن جامعه هنوز از دیکتاتوری عبور نکرده است. بلکه منظور او «تفاوت» است: تفاوت با امری که هم‌زمان از آن عبور صورت نگرفته است.

بنابراین، نظام پسا‌توتالیتر متفاوت با نظام توتالیتر است، اما هنوز از آن عبور نکرده و آن را هم در دل خود دارد.

به‌عبارتی، نظام پسا‌توتالیتر، نوعی از توتالیتاریسم است که با توتالیتاریسم کلاسیک فرق‌هایی دارد.
در نظام توتالیتر، حاکمیت مبتنی بر زور و اجبار و اعمال مستقیم، واضح و آشکار قدرت است. اما در نظام پسا‌توتالیتر، لزوماً زور و اجبار اعمال نمی‌شود، بلکه بخش مهمی از سلطه از طریق ایدئولوژی و مشارکت افراد تحت سلطه در مناسک آن ایدئولوژی اعمال می‌شود.

نقطه‌ی عزیمت هاول در مورد ایدئولوژی، تعریف کارل مارکس است که ایدئولوژی را نوعی آگاهیِ کاذب تعریف می‌کند که کار آن، قلب حقیقت است!
از نظر مارکس، ایدئولوژی دروغ و توهمی بزرگ است که جای حقایق را می‌گیرد و به شکلی دردناک و فاجعه‌بار، باورپذیر است.

به‌نظر هاول، نظام پسا‌توتالیتر از باورپذیری ایدئولوژی و توهمات ایدئولوژیک استفاده می‌کند و مردمان تحت سلطه را با خود همراه می‌سازد.
مردم تحت سلطه با مشارکت در انواع مناسک ایدئولوژیک، چه در اشکال کارناوالی و تجمعی و نمایشی، چه در الفاظ زبانی و چه در به‌کارگیری تصاویر و انجام اداها و اطوار و حتی نوع لباس پوشیدن، عملاً آن ایدئولوژی را برمی‌سازند و سرپا نگه می‌دارند و از این طریق، سلطه‌ی آن نظام بر خود را تسهیل می‌کنند.

مثلاً گذاشتن ریش بلند توسط مردان و نامیدن آن به نام «محاسن»، دست کشیدن‌های گاه‌ و بی‌گاه بر این محاسن، یا پوشیدن پیراهن در وضعیتی که روی شلوار قرار گیرد، انداختن چند انگشتر با نگین‌های درشت در انگشتان دست، یا نوع یقه خاص و ادای الفاظ مرسوم مذهبی توسط اشخاص، در دهه‌های اول پس از انقلاب اسلامی، بخشی از همین مناسک ایدئولوژیک بودند.
هاول مجموعه‌ی این مناسک را یک پانارومای کامل توصیف می‌کند که قطعات آن توسط مردم تحت سلطه در اشکال گوناگون جورچین می‌شود.
مردم با مشارکت در ساختن لحظه‌به‌لحظه‌ی این پاناروما، اطاعت خود از نظام پسا‌توتالیتر را نشان می‌دهند و با آن همراه می‌شوند.

اصلاً نظام پسا‌توتالیتر، مجموعه‌ی همین مناسک و اداها و اطوار است، بعلاوه‌ی اهدافی که حاکمان برای آن در نظر گرفته‌اند؛ و هر جا که لازم باشد برای پیش بردن آن به زور هم متوسل می‌شوند.
اما واقعیت آن است که زور همین مناسک از زور قدرت قهری حاکمیت بیشتر است؛ چون تعداد آن‌ها عملاً بی‌شمار است (این مناسک عملاً همه‌جا و در هر لحظه هستند و آدم را وادار به مشارکت می‌کنند. هر جا که چشم باز کنی، حتی در رفتارهای شخصی و عادت‌شده‌ی آدم‌ها حضور دارند و تکرار می‌شوند.)
مجموعه‌ی این مناسک، در نهایت همان چنبره‌ی دروغ، ریا و تزویر است که مردم در آن گرفتار می‌شوند و خروج از آن زمانی دشوار می‌شود که حضور در این چنبره، از طرف نظام حاکم که کنترل سیستم اقتصادی را هم در دست دارد، با پاداش همراه می‌شود!
به شکلی که اطاعت و حضور در مناسک ایدئولوژیک، مساوی با تأمین منافع است و خروج از این چنبره و قرار گرفتن در دایره‌ی حقیقت، معادل از دست دادن منافع و چه‌بسا آغاز تنبیه‌های گوناگون است.

در نهایت، هاول این پیچیدگی سلطه را با اعمال مستقیم قدرت توسط دیکتاتوری‌های کلاسیک متفاوت می‌داند و بر این پیچیدگی، نام «نظام پسا‌توتالیتر» را می‌نهد و در پایان فایل سه، سعی می‌کند تفاوت‌های آن با نظام دیکتاتوری کلاسیک را بیان نماید.


#توتالیتتریسم #پساتوتالیتر #دیکتاتوری #استبداد_دینی #نظام_ایدئولوژیک #واتسلاو_هاول #حسین_اکبری_نسب #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech

لطفاً حجاب اسلامی را رعایت کنید!

تابلوهای اجبار؛ رفتار انسانی در حاشیه، حجاب در متن

پیام همراهان

پس از خیزش «مهسا»، جسارت زنان در برابر اجبار حکومتی آشکارتر شد. بسیاری دیگر بی‌اعتنا به امر و نهی رسمی، پوشش را انتخاب شخصی می‌دانند. این تغییر، یکی از مهم‌ترین نشانه‌های بلوغ اجتماعی و مقاومت مدنی در برابر استبداد دینی است. با این‌حال، صاحبان کسب‌وکار برای در امان ماندن از تهدید، جریمه و حتی پلمب مغازه، ناچارند تابلوهایی نصب کنند با این مضمون: «لطفاً حجاب اسلامی را رعایت کنید». این تابلوها نه بیانگر باور، بلکه سندی از اجبار و ریاکاری نهادی‌شده‌اند.

این وضعیت نشان‌دهنده‌ی وارونگی اولویت‌ها در استبداد دینی است. جایی که باید صداقت، عدالت و کرامت انسانی محور باشد، ظواهر تحمیلی جایگزین می‌شود. روسری و میزان پوشاندن مو به معیار ارزش‌گذاری بدل شده است، در حالی‌که فساد، تبعیض و دروغ بی‌اهمیت جلوه می‌کنند. حجاب اجباری در حقیقت دغدغه‌ای دینی نیست؛ ابزاری است برای نمایش قدرت و کنترل اجتماعی.

اما چرا اخلاق واقعی تبلیغ نمی‌شود؟ زیرا اخلاق مستقل ذاتاً قدرت را به پرسش می‌گیرد. جامعه‌ای که بر انصاف، احترام و آزادی استوار باشد، ظلم و فساد را تاب نمی‌آورد. چنین جامعه‌ای برای استبداد تهدیدآمیز است. به همین دلیل اخلاق رسمی حکومتی چیزی جز ظواهر اجباری برای تضمین اطاعت نیست. استبداد دینی از عدالت و انسانیت غفلت می‌کند و همه تمرکز خود را بر پوشش زنان می‌گذارد، چراکه کنترل بدن زن برای آن معادل کنترل کل جامعه است.

امروز این تابلوها بر بسیاری از نقاط شهر و کسب و کارها دیده می‌شوند، اما مردم بی‌اعتنا از کنارشان می‌گذرند. همه می‌دانند که این نوشته‌ها از باور برنخاسته، بلکه نتیجه‌ی تهدید است. تناقض تلخی شکل گرفته است: شهروندان در زندگی روزمره آزادی را تمرین می‌کنند، اما فضاهای عمومی همچنان با نشانه‌های اجبار تزئین می‌شوند.

پیامد چنین سیاستی روشن است: گسترش ریا، دوگانگی و بی‌اعتمادی. جامعه‌ای که می‌توانست بر رفتار انسانی ــ یعنی کرامت، آزادی و عدالت ــ استوار شود، به ظاهرسازی و بی‌اخلاقی رانده شده است. استبداد دینی اخلاق را قربانی کرد تا ظواهر را زنده نگه دارد؛ اما آنچه برجای مانده ریاکاری ساختاری و فروپاشی اعتماد اجتماعی است.

#ریاکاری #اعتماد #استبداد_دینی #عرصه_عمومی #نه_به_پوشش_اجباری #نه_به_جمهوری_اسلامی #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech

او در مخفیگاه بود...

وقتی قدرت به کام دیکتاتور زهر می‌شود!

پیام همراهان

در روزهایی که جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل شعله می‌کشید،
رهبر جمهوری اسلامی برای مدتی از انظار ناپدید شد.
چند روز هیچ خبری از او نبود.
این سکوت نشان داد که قدرت ظاهری، گاهی فقط پوششی برای ترس و اضطراب است.

قدرت مطلق، نه فقط مردم را در فشار و ناامنی فرو می‌برد،
بلکه خود حاکم را هم اسیر اضطراب، بی‌اعتمادی و فشار همیشگی می‌کند.
تاریخ معاصر پر است از نمونه‌ها:
نادرشاه افشار در اوج سلطه، قربانی سوءظن نزدیکان شد.
استالین، دوستان و متحدانش را از بیم توطئه کشت و سال‌ها در وحشت زندگی کرد.
صدام و قذافی، حتی در کاخ‌هایشان، هر لحظه زیر سایه‌ی تهدید و ترور بودند.

این تصویر نشان می‌دهد که ترس و اقتدار غیرمشروع، نه فقط مردم، بلکه خود حاکم را نیز گرفتار می‌کند.
قدرتی که با ترس ساخته شود، دوام نمی‌آورد و زهر خود را می‌چشد.

در جامعه‌ای آزاد، مردم امنیت و آرامش دارند،
و حاکمان نیز از مشروعیت و آرامش روانی برخوردارند.
قدرت تقسیم می‌شود، خشونت و سوءظن کاهش می‌یابد،
و انرژی جامعه صرف رشد و پیشرفت می‌شود.

دیکتاتوری ممکن است مدتی اقتدار نشان دهد،
اما در پایان، زهر قدرت را خود حاکم نیز می‌چشد.


#دیکناتور #خامنه‌ای #نه_به_جمهورى_اسلامى #استبداد_دینی #ولایت_فقیه #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech

جین شارپ:
قدرتِ حاکمان از اطاعتِ مردم برمی‌خیزد؛ وقتی اطاعت شکسته شود، قدرت فرو می‌ریزد

پیام همراهان

در هر جامعه‌ی استبدادی، آزادی نه ناگهانی می‌آید و نه از بالا بخشیده می‌شود. آزادی بر دو بال استوار است: شجاعت مردم و افشاگری حاکمیت. این دو بال، آرام و پیوسته رشد می‌کنند؛ یکی از دل آگاهی و همبستگی مردم، و دیگری از درون تناقض‌ها و دروغ‌های قدرت.

جین شارپ، نظریه‌پرداز مقاومت مدنی، می‌گوید قدرت دیکتاتور تا زمانی دوام دارد که مردم از او اطاعت کنند. وقتی اطاعت شکسته شود، حتی حکومت مسلح هم در برابر اراده‌ی جمعی ناتوان است. وظیفه‌ی کنشگران مدنی همین‌جا آغاز می‌شود: کاهش هزینه‌ی شجاعت.

شجاعت به معنای قهرمانی نیست؛ گفتن حقیقت در جمعی کوچک، حمایت از دیگری، آموزش، روایتگری و نترسیدن از هم‌فکری نیز شجاعت‌اند. هر بار که ترس به زبان آورده می‌شود، کمی از قدرتش کاسته می‌شود. تجربه‌ی جنبش‌های جهانی، از لهستان تا ایران، نشان می‌دهد که شجاعت فردی وقتی بازتاب پیدا کند، به شجاعت جمعی بدل می‌شود و مشارکت را زنده می‌کند.

بال دوم آزادی، افشاگری است. حکومت‌های سرکوبگر از سکوت و فراموشی تغذیه می‌کنند. مستندسازی، روایت قربانیان و افشای حقیقت، پرده از چهره‌ی قدرت برمی‌دارد و مشروعیت ظلم را می‌ریزد. وقتی دروغ‌ها دیده و شنیده شوند، هزینه‌ی سرکوب بالا می‌رود و دیگر هیچ حکومت مستبدی نمی‌تواند بدون پاسخ دوام بیاورد. تجربه‌ی آفریقای جنوبی، شیلی و ایران نشان داده است که رسوایی حاکمیت، نخستین نشانه‌ی فروپاشی درونی نظام است؛ جایی که حکومت هنوز ایستاده اما اعتبارش مرده است.

آزادی زمانی آغاز می‌شود که این دو بال فعال شوند: مردم شجاع‌تر شوند و قدرت رسواتر. مسیر این پرواز نه با خشونت، بلکه با آگاهی، همبستگی و اخلاق طی می‌شود. زیرا در نهایت، سقوط استبداد یعنی بازگشت کرامت به انسان.


#استبداد_دینی #شهامت_مدنی #نه_به_جمهوری_اسلامی #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech