📗 فرهنگ املایی خط فارسی

براساس دستور خط فارسی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی

|#دستور_خط|#املا|#ویرایش|#رسم‌الخط|#شیوه‌نامه|

🆔 @VajehPardaz ‎|#واژه‌پرداز🔹

اگر #ویراستار هستید و حرفه‌ای ویرایش می‌کنید، در فضای کاری ویرایش، با دو نوع پروژه مواجه می‌شوید:
۱. پروژه‌های تمیز؛
۲. پروژه‌های کثیف.

ویژگی‌های #پروژه_کثیف ویرایشی چیست؟ به‌نظرم می‌شود کثیف‌بودن پروژه را برایندی از چند آسیب زیر دانست:
۱. گاهی مذاکرات این پروژه‌ها با تعارفات نامعمول و هندوانه زیر بغل گذاشتن شروع می‌شود؛
۲. معمولاً یک #واسطه به سراغ ویراستار می‌آید و #ویراستار نفر اصلی یعنی نویسنده یا ناشر را نمی‌بیند؛
۳. اصرار می‌کنند که ویراستار با عوامل اصلی مانند #نویسنده یا #صفحه‌آرا ارتباط نگیرد؛
۴. #سفارش‌دهنده از #قرارداد کتبی و #سفارش_کتبی فرار می‌کند؛
۵. طرفین به هم تعهدی نمی‌دهند و اشاره‌ای به #حقوق_مادی ویراستار نمی‌شود؛
۶. به ویراستار #پیش‌پرداخت داده نمی‌شود؛
۷. #سفارش مبهم است و #شیوه‌نامه نامعلوم. هنگام سفارش، عناوینی کلی اعلام می‌شود و دربارۀ جزئیات سخن گفته نمی‌شود؛
۸. زمان #پروژه نامتناسب با روال طبیعی و منطقی کار است؛
۹. سفارش‌دهنده #عجله دارد؛
۱۰. #دستمزد_ویرایش اندک است و نامعقول؛

ادامه در فرستۀ بعد 👇

#ویرانما_۳۳۱ #نگرش #وظایف_ویراستار
@heydarisani_ir

ادامه از فرستۀ قبل 👆

۱۱. فرایند سفارش‌دادن کاملاً مجازی است و بدون حتی یک جلسۀ حضوری برای #معارفه و انعقاد #قرارداد؛
۱۲. در فرایند سفارش‌دادن، سعی می‌کنند احساسات ویراستار را تحریک کنند و از باورهای مذهبی یا احساسات بشردوستانه یا اخلاقیات و... مایه می‌گذارند تا ویراستار قیمت کمتری بدهد؛
۱۳. وعده‌های پوچ می‌دهند که کار مال فلان آدم مشهور است یا قرار است با فلان میلیون تیراژ چاپ شود یا می‌خواهیم در فلان اجلاس توزیعش کنیم تا ویراستار دستمزد کمتری مطالبه کند؛
۱۴. در فرایند #سفارش_ویرایش، صحبتی از #حقوق_معنوی ویراستار نمی‌شود؛
۱۵. نگاه #سفارش‌دهنده به ویراستار، از بالا به پایین، طلبکارانه، تحقیرآمیز، کاسب‌کارانه، منفعت‌طلبانه و... است و گاهی این نگاه، در ادبیات آزاردهندهٔ او جلوه‌گر می‌شود؛
۱۶. شأن #ویراستار در حد یک ماشین و ربات است، نه یک انسان؛
۱۷. اثر با کپی‌برداری از #اینترنت و #سرقت_ادبی و کتاب‌سازی سروشکل گرفته؛
۱۸. #ترجمه ضعیف و ماشینی است؛
۱۹. متن از نظر کیفیت #تایپ، بسیار ضعیف‌تر از حد معمول است، به‌طوری که در اولین نظر، توی ذوق می‌زند؛
۲۰. قلم #نویسنده به‌طرز عجیبی ضعیف‌تر از حد یک فرد با سطح متوسط سواد است؛
و... .

موافقید که این پروژه‌ها کثیف‌اند؟ به‌نظر من، بیشتر از آسیبی که #ناویراستار ها به #نشر فارسی زده‌اند، پروژه‌های کثیف چوبِ لای چرخِ #صنعت_نشر شده‌اند و پدر ویرایش فارسی را درآورده‌اند. می‌شود دربارۀ چرایی این سخن، هم‌فکری کنیم.

در مجموع، توصیه می‌کنم حتی اگر مقدس‌ترین و علمی‌ترین و فاخرترین متن‌ها را بهترین و دانشمندترین و فاضل‌ترین افراد خواستند به شما سفارش بدهند، در دام #پروژه_کثیف نیفتید.
هوشیار باشید و فریب عنوان و قیافهٔ کارفرماها را نخورید.
لطفاً نخواهید ثواب کنید،
لطفاً دل‌سوزی نکنید،
لطفاً تواضع نکنید.

من این روزها گرفتار یکی از این پروژه‌هایم. چیزی که دارم از دست می‌دهم، آرامشم است و اعتبارم؛ چیزی که به دست می‌آورم، قدرنشناسی و ثمنی بخس.


اما #پروژه_تمیز ویرایشی چه خصوصیتی دارد؟ می‌شود خلاصه‌وار گفت در این پروژه‌ها:
۱. جوانب و #شیوه‌نامه و فرایند کار شفاف و مستدل است؛
۲. زمان و قیمت منطقی است؛
۳. با نفر اصلی ارتباط برقرار می‌شود و واسطه مانع #تعامل_با_نویسنده نیست؛
۴. قرارداد مکتوب منعقد می‌شود؛
۵. پیش‌پرداخت داده می‌شود.


یادآوری:
۱. آنچه در توصیف #پروژه_کثیف و #پروژه_تمیز گفتم، حاصل تجربه‌های متعدد من در طول سال‌ها #ویرایش_حرفه‌ای است و البته بی‌اشکال نیست.
۲. کثیف‌بودن یک #پروژه، برایند چند تا از این ویژگی‌هاست و با یک ویژگی نمی‌شود حکمی قطعی کرد.
۳. در بالا صرفاً دربارهٔ #پروژه_ویرایشی صحبت کردم و نخواستم کسی را متهم کنم. سوءتفاهم نشود.
۴. بسیاری از پروژه‌های کثیف را می‌شود با کمی رایزنی و راهنمایی و چکش‌کاری، به پروژه‌های تمیز تبدیل کرد. نه ناامید شوید و نه عینک خوش‌بینی را از چشمانتان بردارید.


خوش‌حال می‌شوم نظر شما را بشنوم تا این فرسته را تکمیل و تصحیح کنم:
@heydarisani


#ویرانما_۳۳۱ #نگرش #وظایف_ویراستار
@heydarisani_ir

✏️ویراستار و ویراست‌یار
|علی صلح‌جو |مجلهٔ جهان کتاب |فروردین - اردیبهشت ۱۳۹۸| @jahaneketabpub

#ویرایش #ویراستار #رسم‌الخط #شیوه‌نامه

🆔 @VajehPardaz

✳️ قوانین دستورخط (رسم‌الخط)

🔸شیوه‌نامهٔ خط فارسی را فرهنگستان تولید و منتشر کرده است: «دستورخط فارسی». همه تابع این شیوه‌نامه هستیم.
... وقتی به بخش ویرایش صوری می‌رسیم، نخستین بحث، «دستورخط» است.
◽️برگرفته از: قوانین دستورخط | مؤسسه ویراستاران

دانلود: 📚 دستورخط فارسی
دانلود: 📚فرهنگ املایی خط فارسی

#رسم‌الخط #دستورخط #شیوه‌نامه #ویرایش_صوری #ویرایش_فنی #ویرایش #ویراستاری
🆔 @VajehPardaz واژه‌پرداز

📌متن کامل در اینستنت ویو 👇
.

🔹انجمن ویرایش و درست‌نویسی با همکاری خانۀ کتاب و ادبیات ایران برگزار کرد:
«نشست‌های حضوری و رایگان در دومین نمایشگاه مجازی کتاب تهران»

🎥 شیوه‌نامۀ ویرایش خاطره‌نگاری مستند (نثر روایی)

▫️سخنران: راضیه حقیقت
(نویسندهٔ شیوه‌نامه)
▫️مجری: مهدی صالحی
شنبه، ۹بهمن۱۴۰۰

🎥 نمایش در آپارات

🔸 انجمن ویرایش و درست‌نویسی:
🌐 t.me/viraiesh
🌐 instagram.com/viraiesh

|#شیوه‌نامه|#نثر_روایی|#خاطره‌نویسی|#ویرایش|#ویراستاری|#راضیه_حقیقت|

🆔 @VajehPardaz ‎|#واژه‌پرداز🔹

در نسخۀ جدید دستور خط فارسی بعضی قواعد افزوده شده یا تغییر کرده که متفاوت با قبل است. چند تایی‌اش را در ادامه آورده‌ام:

۱. اجزای تمام فعل‌ها و مصدرهای فعل‌های مرکب و گروهی را باید جدا بنویسیم: کمک کردن، به دست آوردن.
نکته: اجزای فعل‌ها و مصدرهای فعل‌های پیشوندی را بی‌فاصله می‌نویسیم: فروخوردن، فراگرفتن.

۲. اجزای اعداد حرفی واودار را باید جدا بنویسیم: بیست و دوم، سه‌هزار و شش‌صد.
نکته: بین اجزای مصدر و عدد، باید #فاصله_جامد درج کنیم و نه فاصله. کد فاصلۀ جامد یا فاصلۀ نشکن این است: 00A0. من میان‌برش را Ctrl+shift+space تنظیم کرده‌ام.

۳. «ابن» و «بن» را بین دو اسم خاص، باید جدا از قبل و بعد بنویسیم: محمد بن زکریای رازی. اگر ابتدای اسم بود نیم‌جدا می‌شود: ابن‌سینا.

۴. «به» را در قید و صفت و حرف اضافۀ مرکب باید نیم‌جدا بنویسیم: به‌سرعت، به‌خصوص، به‌طور.
«به» را در متمم و در گروه‌های حرف اضافه‌ای و در فعل‌های گروهی جدا می‌نویسیم: به برادرت گفتم، به شرح زیر، به کار بردم.

۵. «قابل» و «مورد» و «بدون» را باید همه‌جا جدا از بعد بنویسیم: قابل تأمل، مورد نظر، بدون دقت.

۶. قبلاً «منشأ» با افزوده شدن «ی» می‌شد «منشائی». الان باید بنویسیم «منشأی».

۷. «به همین ...»ها را باید جدا بنویسیم: به همین صورت.

۸. حرف‌های اضافۀ مرکب را باید نیم‌جدا بنویسیم: ازجهت، ازطریق، به‌وسیلۀ، پیش‌از.

۹. حرف‌های ربط مرکب را باید نیم‌جدا بنویسیم: ازاینکه، درصورتی‌که، آن‌گاه‌که، بااین‌همه، به‌این‌ترتیب.

نکته: بیشتر این بنا‌ها را در واژگان موجود در سامانۀ فرهنگ املایی اعمال کرده‌ام و دیتابیس این سامانه تقریباً به‌روز شده است. این وبگاه دم‌دستتان باز باشد و مدام به آن مراجعه کنید. هرجا هم مدخلی به نظرتان مشکوک آمد و خطایی دیدید، به من پیام بدهید تا بررسی و اصلاحش کنم:
@heydarisani
دقت بفرمایید مدخل‌هایی که در قسمت دلیل، نشانی از «دستور خط فارسی، ۱۴۰۱» دارند، قطعاً درست‌اند و طبق نسخۀ جدید دستور خط فارسی.

#دستور_خط
#شیوه‌نامه
#فرهنگستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خانهٔ ویراستار سرای شماست.
@heydarisani_ir

بالاخره پی‌دی‌اف ویراست جدید دستور خط منتشر شد. نسخۀ جدید دستور خط فارسی را از همین‌جا بارگیری کنید.

بعضی از تفاوت‌هایش با نسخۀ پیشین را اینجا گفته‌ام.

#دستور_خط
#شیوه‌نامه
#فرهنگستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خانهٔ ویراستار سرای شماست.
@heydarisani_ir