🍁🌸🍀
🌸🍀
🍀
به فرمانِ شاهان دل آراسته
خرد را گزین کرده بر خواسته

همه ساله بسته دو دست از بدی
همه روز جُستَه ره ایزدی

چُنان دان که بر کس نماند جَهان
یَکی بایدت آشْکار و نِهان

برین پند من باش و مگذر از این
جز از بر رهِ راست مسپَر زمین
#فردوسی

امید که:
جهان‌دار آموزْگارِ تو باد
خرد جوشن و بختْ یارِ تو باد


فرستنده #جعفر_جعفرزاده
#چکامه_پارسی
@AdabSar
🍀
🌸🍀
🍁🌸🍀

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻مستقیم = سرراست، راسته، راست، یکراست، دُرُست، سِتیخ(سیخ)، سِتیغ، سهی، راستای، پابرجا

🔻مستقیماً = آشکارا، یکراست، یکسر

🔻مستقیم‌القامه = برافراشته بالا

🔻مستقیم‌الاضلاع = راست‌بَران

🔻مستقیم کننده = راست ساز

🔻مِن غیرمستقیم = ناراسته

🔻غیرمستقیم = ناراسته

✍نمونه:
🔺قانون ماليات غیرمستقیم ابلاغ شد =
آیین‌نامه‌ی خَراج ناراسته بخش‌نامه شد

🔺مستقیما به دست مصرف کننده می رسد =
یِکراست به دست گُسارَنده می‌رسد

🔺به صراط مستقیم هدایتش کرد =
به سِرات راست رهنمونش کرد
به راه درست راهنمایی‌اش کرد

🔺همین مسیر را مستقیم برويد =
همین راه را راست بروید

🔺خم آورد پشت سنان "سِتیخ"
سراپرده بَرکند هفتاد میخ. #فردوسی

#مجید_دری
#پارسی_پاک
#مستقیم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

☀️🕊
جشن مهرگان از آن دسته جشن‌هایی است که با گذر سده‌ها زمان برگزاری و آیین‌های آن کمی دگرگون شده ولی بنیاد و ریشه‌ی آن برجاست. پژوهشگران گفته‌اند که #جشن_مهرگان ریشه در روزگار مهرپرستی ایرانیان دارد. آنان پیشینه‌ی دینی ایران را در چهار بخش دیو پرستی، مهر پرستی، مزدیسنی و اسلامی می‌شناسند. در روزگار دیوپرستی که مردم هیچ شناختی از پدیده‌ها نداشتند، رخدادهای پرهامیک(طبیعی) را کار دیوها می‌دانستند و آنان را برای فرو نشاندن خشم‌شان نیایش می‌کردند. پس از آن مهر پرستی در سرزمین‌های کهن ایران و هند پدید می‌آید و از راه ارمنستان و کاپادوکیه در سرزمین‌های بسیاری از جهان گسترش می‌یابد. هتا(حتی) آیین ترساگری(مسیحیت) و جشن‌های کریسمس از آن برآمده و با شب چله‌ی ما گذشته‌ای یکسان دارد.

گفته شده که تیرداد اشکانی شهریار ارمنستان برای گسترش آیین مهر به رم رفت و پس از آن سد(صد)ها نگاره‌ی برجسته از ایزد مهر یا میترا بر سنگ‌های این سرزمین تراشیده شد. در یکی از این سنگ‌نگاره‌ها ایزد مهر با یک خنجر گاوی را می‌کشد. بر پایه‌ی نوشته‌های سنگی و گِلی کاسپی‌های ایران سه هزار سال پیش در پیمان‌نامه‌های خود به مهر سوگند می‌خوردند. در سنگ‌نبشته‌های یافته شده در «بغازکوی» آسیای کوچک از مهر یا میترا یاری خواسته‌اند. دیرینگی این سنگ‌نوشته‌ها را ۱۴۰۰ سال پیش از برآمدن مسیها(مسیح) برآورد کرده‌اند. در دانگ(سکه)های یونانی نام Mitro نگاشته شده است. در این دانگ‌ها نام آذر Athro نیز دیده می‌شود. در سنگ‌نوشته‌های هخامنشی نیز پنج بار نام مهر آمده است. مهر پرستی با آمدن زرتشت و پیدایش باورهای مزدیسنی کمرنگ شد.

yun.ir/5yu8bb
✍ #پریسا_امام_وردیلو

📗 برگرفته از:
-شناخت اساطیر ایران، #جان_راسل_هینلز
-جهان اسطوره‌شناسی، #جلال_ستاری
-جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی، #حسام_الدین_مهدوی

#جشن_های_ایرانی #مهرگان
☀️🕊 @AdabSar

🦩 من مرغ آتشم

شب را
به زیر سرخ پر خویش می‌کشم
در من هراس نیست ز سردی و تیرگی
من از سپیده‌های دروغین مشوّشم*

#سیاوش_کسرایی
#چکامه_پارسی

مشوّش: تنها واژه‌ی بیگانه

@AdabSar 🦩

🐤 دنباله‌ی واژه‌های پارسی در زبان تازی

حاشیش = از پارسی هاسیس، از گیاهان دارویی
حال = از پارسی هال، جاور، چگونگی
حالت = از ریشه‌ی پارسی هال با دگرش در نوشتار
حُب، حُبّانِه = از پارسی هُب، خُنب، خُم، خُمره، سبوی آب
حِباب = از پارسی خُم‌ها
حُباری = از پارسی هُوبَره، چَرز، از پرندگان
حتی = از پارسی هاتا، فایَد
حج = از پارسی هنج
حَجَرُالبادزهر = از پارسی سنگ پادزهر
حَجَک = از پارسی هَجَک، گُل
حَدَج = از پارسی هُودَگ، هودج، کجاوه
حَربا = از پارسی خوربُت، خورشیدپرست، چلپاسه(گیلکی)، مانند بز
حِربیش = از پارسی خَرپَش، گُرزمار (افعی)
حُرَمدان = از پارسی چرمدات، اَنبان، کیسه‌ی چرمی
حَزار = از پارسی هَزار، بلبل زرد

🐤 @AdabSar
دنباله دارد

📜 بازخن‌ها:
۱- فرهنگ دانشگاهی عربی-پارسی از المنجد الابجدی، نوشته‌ی لویس معلوف، برگردان احمد سیاح، چاپ پخش فرحان.
۲- معجم المعربات، محمد التنوجی
۳- واژه‌نامه‌ی دهخدا

✍ فرستنده: #بزرگمهر_صالحی
#واژه_های_پارسی_در_زبان_عربی

🐤 @AdabSar

🕊☀️ باورهای افسانه‌ای جشن مهرگان
b2n.ir/MitraIndia

☀️ #مهرگان پس از نوروز دومین و بزرگ‌ترین جشن ایران باستان بود و می‌توان گفت این دو جشن آیین‌ها و افسانه‌های همانندی داشتند. در زمان ساسانیان مردم باور داشتند که خداوند در نوروز یاکَند(یاقوت) و در مهرگان زبرجد را آفرید. 

☀️ کُرپن‌ها و کاوی‌ها دو تیره از ایرانیان در زمانه‌ی مهرپرستی یا خورشیدپرستی بودند که در راه ایزد مهر گاوهای بسیاری را در کوهی که نیایشگاه‌شان بود، می‌کشتند و گوشت آن‌ها را رها می‌کردند تا خوراک دیگر جانوران شود. در افسانه‌های زرتشتی درباره پیامبری زرتشت گفته شده که گئوشورون(روح گاو) در پیشگاه اهورامزدا نالید و از ستم آنان گلایه کرد. اهورامزدا پیامبری فرستاد تا با کرپان(قربانی) کردن جانوران در راه باورها و بیش‌روی(افراط) در هر کاری بستیزد. واژه‌ی قربانی ریشه در نام این تیره‌ی باستانی دارد.

☀️ در نگاره‌های برجسته‌ی رومی چنان‌که در این فرتور(عکس) می‌بینید (t.me/AdabSar/19176) ایزد مهر گاو را دنبال می‌کند و هنگامی که گاو خسته شد، او را با خنجر می‌کشد. سپس از مغز تیره(نخاع) گاو بنشن(حبوبات) پدید می‌آید و از خون او تاک‌ها می‌رویند تا موبدان و مغان در نیایش‌های گروهی می بنوشند. در این هنگام اهریمن و دستیارانش می‌کوشند تا از این رخداد شگرف جلوگیری کنند ولی خدا آهنگ آن داشت که ایزد مهر با این جانور پیشکش شده به درگاهش زندگی جهان را جانی تازه بخشد.

☀️ در افسانه‌های ایرانی نمود بیرونی مهر، تابش و روشنی هنگام سپیده‌دم و شامگاه(غروب) است. ولی در افسانه‌های ترسایی(مسیحی) مهر در غاری تاریک از دوشیزه‌ای به نام ناهید زاده شد. در افسانه‌های کهن زنان می‌توانستند از باد نیز باردار شوند.

☀️ گفته شده که در هند باستان میترا یا میتره/میثرَه(ریشه میثاق) با ایزد باد به نام «ورونه» همراه بود. میثره همان پیمان و میثاق بود و ورونه هم راستی و درستی. در نیایش‌ها این دو نام را می‌آمیختند و میتره-ورونه را می‌ستودند. در افسانه‌های هندی از هنگامی که ایزد هوم یا نگهبان گیاه هوم به دست میترا و دیگر ایزدان کشته شد، بهره‌ی میترا از کشته‌ی هوم شیره‌اش بود که به سرتاسر زمین فروریخت و گیاهان و جانوران از آن پدید آمدند.

☀️ باورهای مهرپرستی چنان ژرف و ریشه‌دار است که رفتارها و روش‌هایی از آن به روزگار ما هم رسیده است. نگاه کردن به آسمان هنگام نیایش خدا، همانند کردن خدا به شید(نور/هو النور) به‌ویژه خورشید و کشتار دلخراش و سنگدلانه جانوران در دید همگان و به انگیزه‌ی دوری از چشم‌زخم و گزند چند نشانه از آن هستند. 


✍ #پریسا_امام_وردیلو

📗 برگرفته از:
-جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح
-جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی
-اساطیر و آیین‌های باستانی جهان #غلامرضا_معصومی

☀️ فرتور: نگاره‌ای هندی از ایزد مهر
#جشن_های_ایرانی #جشن_مهرگان

☀️🕊 @AdabSar

آه از آن نرگس جادو که چه بازی انگیخت
آه از آن مست که با مردم هوشیار چه کرد

#حافظ
#چکامه_پارسی

🍷💃🏻 @AdabSar

🕊☀️ افسانه‌ی ایزد مهر، تابنده و پرفروغ پس از هزاران سال

☀️ مهرپرستی پایه و بنیاد پیدایش #جشن_مهرگان است و هنوز نشانه‌های آن در ریشه‌ی باورهای آدمی دیده می‌شود. می‌گویند مهر پرستی گام‌های آغازین آدمی برای یکتاپرستی بود. کیش مهر پرستان در سرزمین‌های بسیاری گسترش یافت. ابراهیم پورداود گفته است که با پایه‌گذاری پادشاهی هخامنشیان و کشورگشایی‌های کوروش کیش مهر به سرزمین‌های دیگر رفت.

☀️ برخی پژوهشگران گفته‌اند که ایزد مهر در تن کودکی که کلاه بر سر و خنجر و آتشدان در دست دارد، از یک خرسنگ زاده شد. اگرچه در بیشتر افسانه‌های ایرانی ایزد مهر را همانند روشنایی سپیده‌دم و شامگاه که از خورشید تابیده، می‌دانستند. ترساییان(مسیحیان) می‌گویند که مهر در یک اِشکفت(غار) تاریک و از دوشیزه‌ای به نام ناهید زاده شد.

☀️ در مهریشت آمده که گردونه‌ی مهر را چهار اسب سپید نامیرا با پاهایی از زر و سیم می‌کشند. ایزد مهر یا میترا/میترَه تواناترین ایزد است و پیش از خورشید از البرز سر بر می‌کشد و چکاد‌(قله)های زرین را پشت سر می‌گذارد و بر همه سرزمین‌هایی که ایرانیان زندگی می‌کنند، سر می‌کشد. او بر دیو دروغ می‌تازد و پیروز می‌شود. ایزد مهر است که پس از پایان جهان به داوری کردار مردمان می‌پردازد.

☀️ در بابِـل داستان ایزد مهر با افسانه‌های ششمین ایزد بابلی درآمیخت و پذیرفتنی شد. مهر، فرشته‌ی فروغ و نماد برجسته‌ی راستی و درستی بود و نه تنها در بابل، که در هر سرزمینی با ایزدان آن گره خورد و پذیرفته شد بی‌آنکه ریشه و خاستگاه خود را دستخوش نابودی ببیند.

☀️ باورهای مهر پرستان پس از هزاران سال تا روزگار ما هم ریشه دوانده است. برخی از پژوهشگران گفته‌اند سماع دوستداران مولوی در قونیه ریشه در ارغَشت(رقص)های میترایی دارد.

☀️ فرتور(عکس) پیوست: سنگ‌نگاره‌ی «ایزد مهر» سوار بر گردونه‌ای با چهار اسب سپید که هر بامداد از بالای کوه‌های البرز به ایرانیان می‌نگرد.
goo.gl/NfYRwT

✍ #پریسا_امام_وردیلو
📒 برگرفته از:
- یشت‌ها #ابراهیم_پورداود
- گاهشماری و جشن‌های ایران باستان #هاشم_رضی
- اساطیر و آیین‌های باستانی جهان #غلامرضا_معصومی

#جشن_های_ایرانی #مهرگان
☀️🕊 @AdabSar

تا ز میخانه و می نام و نشان خواهد بود
سر ما خاک ره پیر مغان خواهد بود

برو ای زاهد* خودبین که ز چشم من و تو
راز این پرده نهان است و نهان خواهد بود

#حافظ
#چکامه_پارسی

زاهد: تنها واژه‌ی بیگانه

🌘 @AdabSar

🕊☀️ مهر پرستی به زندگی امروز هم رنگ می‌زند

☀️ در یادداشت‌های پیشین نمونه‌های پراکنده‌ای از جای پای مهرپرستی بر باورهای امروز آوردیم. به گمان دانستن گوشه‌هایی از آن برای ما شگفت‌آور است. جشن‌هایی چون #مهرگان پیشینه‌ی رازآلودی دارند.

☀️ گفته شده که ورزش‌های باستانی امروز ریشه در آیین مهر دارند. مهریان آیین‌های خود را در اشکفت(غار) برگزار می‌کردند زیرا نماد گستره‌ی آسمان و پهنه‌ی زمین بود. در پایان هم از جوی آبی در نزدیکی آن می‌نوشیدند زیرا شگون داشت. در جاهایی که اشکفت نبود، نیایشگاه مهر در زیر زمین و نزدیکی آب ساخته می‌شد و بزرگان کیش مهر در گود آن نمایشی برگرفته از جنگ ایزد مهر با گاو بازی می‌کردند. به گمان این گود جایگاه نمایش دلیری ایزد مهر بود. زورخانه‌های امروزی هم ساختار همانندی با آن دارند. ورزش‌های باستانی همان نمایش دلیری، پهلوانی و زورمندی است. همچنین زورخانه‌های ایران تا چند دهه پیش در کنار آب‌ها ساخته می‌شدند. نیایشگاه‌های مهریان همچون زورخانه‌ها گنجایش کمی داشتند و هرکسی نمی‌توانست به سادگی به آن راه یابد.
زنگ از دیگر همانندی‌هاست که در گذشته برای نشان دادن مهر و امروز برای درون شدن پهلوان وارسته نواخته می‌شد. زنگ کلیساها نیز به همین داستان برمی‌گردد.
برهنگی پهلوانان در گود و بسنده کردن به لُنگ به این افسانه برمی‌گردد که مهر هنگام زایش جامه‌ای ندارد و با برگ انجیری پوشیده می‌شود.

☀️ در مهرپرستی شستن تن پیش از رفتن به مهرابه یا خورآباد(خرابات) امروز در شست‌وشوی پیش از نیایش در مسلمانان، زرتشتیان و اهل حق بازنمایی شده است. اگرچه می‌گویند مهرپرستان هم این آیین را از مغتسله در بابِل که شاخه‌ای از صابئین بودند، آموختند.

☀️ فرتورها: مهرابه باستانی مراغه
yun.ir/a4fdx8

✍ #پریسا_امام_وردیلو

📗 برگرفته از:
- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی
- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی #منصوره_میرفتاح

#جشن_های_ایرانی #جشن_مهرگان
☀️🕊 @AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻قبله = نمازسوی، پرستش‌سو، خدایخانه، آنامیت، پرستشگاه، نیایشگاه، رَوِش، آيين، پیشوا، پیر، مِهتر، روبرو

🔻قبله جمشید = آنامیت جمشید(آتش)

🔻قبله حاجات = آنامیت نیازها(خدا)

🔻قبله عالم = آنامیت جهانیان

🔻قبله کونین = آنامیت دوجهان، خدای دو جهان

🔻قبله‌گاه = رویگاه، نمازگاه

🔻قبله‌نما = آنامیت‌نما

✍نمونه:
🔺بدبخت اگر مسجد آدینه بسازد
یا سقف فرو ریزد و یا قبله کج آید =
بدبخت اگر مزگت آدینه بسازد
یا بام فرو ریزد و یا آنامیت کج آید

#مجید_دری
#پارسی_پاک
#قبله
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

🕊☀️ پایانی باشکوه بر جشن‌های مهرگان

☀️ گفته شده که جشن‌های بزرگ مهرگان در رام‌روز یا ۲۱ مهر به پایان می‌رسید. این روز یادآور پیروزی کاوه بر آژی‌دهاک(ضحاک) ماردوش بود.

☀️ در افسانه‌ها، آژی‌دهاک دیوی با سه سر، شش چشم و سه پوزه بود. می‌گفتند پیکر او را اگر بشکافند جهان پر از جانوران زیان‌بار همچون کژدم (عقرب) خواهد شد. او سد(صد) اسب، هزار گاو و ده هزار گوسپند به آناهیتا یا ایزدبانوی آب‌ها پیشکش کرد تا زمین را از آدمیان پاک کند ولی آناهیتا به او روی خوش نشان نداد. آژی‌دهاک نماد بدکرداری است که می‌خواهد آتش را خاموش کند و جمشید جلوی او را می‌گیرد. پس او شهناز و ارنواز، خواهران جمشید را می‌رباید و جمشید را به دو نیم می‌کند.
گفته شده که او پدر خودش مَرداس را هم کشته بود. هنگامی که شاه شد ابلیس بر شانه‌های او بوسه زد و دو مار از آن روییدند که خوراک‌شان مغز جوانان بود.
درباره‌ی نبرد جمشید، فریدو و کاوه با آژی‌دهاک بسیار خوانده و شنیده‌ایم و شاید نیاز به بازگفت آن نباشد.

☀️ درباره‌ی آیین‌های #جشن_مهرگان گفته شده که در این روز مردم تن خود را با روغن چرب می‌کردند، لباس ارغوانی می‌پوشیدند و به همدیگر گلاب می‌پاشیدند. آیین گلاب پاشیدن هنوز در بسیاری از سوگواری‌ها انجام می‌شود.
همچنین در هاون‌گاه از سپیده‌دم تا نیمه‌های روز گوسپند و مرغ می‌کشتند و آن‌ها را درسته می‌پختند. پیش از خودن این گوشت موبدان سرودی آیینی می‌خواندند تا خوراک پخته شود.

☀️ در #مهرگان یک خوان(سفره) هم برای چند روز پهن می‌شد که در اندازه‌ی هفت‌سین نبود و سیب، انار، شیره‌ی هوم و چوب خوشبو در آن می‌نهادند. گاهی آتش و آیینه و گل هم در آن دیده می‌شد.

☀️ فرتور(عکس): استوانه‌ی ۴۵۰۰ ساله‌ی به دست آمده از تپه‌ی شهداد کرمان که در گنجینه‌ی لوور نگهداری می‌شود.
yun.ir/s2rzh4

☀️ درباره‌ی جشن رام‌روزی بیشتر بخوانید:
t.me/AdabSar/17326


✍ #پریسا_امام_وردیلو

📙 برگرفته از:
- گاهشماری و جشن‌های باستانی ایرانیان #هاشم_رضی
- جشن‌ها و آیین‌های شادمانی در ایران #ابوالقاسم_آخته
- جشن‌ها و آیین‌های ایرانی با تکیه بر اسطوره و مردم‌شناسی #حسام_الدین_مهدوی


#جشن_های_ایرانی
☀️🕊 @AdabSar

🛠 دنباله‌ی واژه‌های پارسی در زبان تازی

حَسرودار = از پارسی خسرودار، داروهای گیاهی ویژه‌ی دربار خسرو انوشیروان
حِسقِل، حسقیل = از پارسی خاشاک، هر چیز خُرد یا بد و بی ارج
حَسَک = از پارسی خَسَک، ابزار آهنی جنگی چنگال مانند، در پارسی ستیز، خشم، خار خسک، گیاه بیابانی خاردار (خس)، گُل کاجیره
حسِکل = از پارسی خاشاک، خرده‌های آهن، کوچک‌های هرچیز
حَشلَ = از پارسی هَچَل (دردسر و گرفتاری)
حَشم = از پارسی خشم
حُنفُج، جنبخ = از پارسی چَنبه، مرد تنومند و نیرومند
حُوزِه = از پارسی چوز(شرمگاه زنان) در عربی به مانک بوم، بخش، میانه، گستره
حُوش = از پارسی هوش، هوشیار
حُوم = از پارسی هوم، مِی کهنه
حِیز = از پارسی هیز(نامرد، اَخته)
حیلباز = از پارسی و عربی حیله‌باز، فریبکار

🛠 @AdabSar
دنباله دارد

📜 بازخن‌ها:
۱- فرهنگ دانشگاهی عربی-پارسی از المنجد الابجدی، نوشته‌ی لویس معلوف، برگردان احمد سیاح، چاپ پخش فرحان.
۲- معجم المعربات، محمد التنوجی
۳- واژه‌نامه‌ی دهخدا

✍ فرستنده: #بزرگمهر_صالحی
#واژه_های_پارسی_در_زبان_عربی

🛠 @AdabSar

🍀🌿☘️
🌿🍀
🍀
چُنان دان که خوردی و بر تو گذشت
به خوشترزمان باز بایدْت گشت

نِشانی که مانَد همی از تو باز
برآید بر او روزْگاری دراز

نباید که باشد جز از آفرین
که پاکی‌نِژاد آوَرَد پاک‌ْدین

تو هرگز مگرد از رهِ ایزدی
که نیکی از اوی‌ست و هم زو بدی
#فردوسی

و آرزویم در این هفته این که:
سَرَت سبز باد و دلت شادْمان
تَنَت پاک و دور از بدِ بدگمان


فرستنده #جعفر_جعفرزاده
#چکامه_پارسی
@AdabSar
🌼
🍁🌼
🌸🍁🌼

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻مصلح = نیک‌نهاد، نیکخواه، نیکوکار، نیکوکننده، بِهساز، به‌اندیش، شاهیده، پارسای، نیکوکار، آشتی‌دهنده، شایسته

🔻مصلح شدن = آشتی‌دادن، سازگارکردن

🔻مصلحین = شاهیدگان، آشتی‌دهندگان

✍نمونه:
🔺مصلحان را نظرنواز شوم
مصلحت را به پیش باز شوم #نظامی =
پارسایان را نِگرنواز شوم
کارِ نیک را به پیشباز شوم

🔺نعنا مصلح ماست است =
نانوک بِهساز ماست است

🔺زیره مصلح برنج است =
زیره سازگارکننده‌ی برنگ است

🔺مصلحان حقیقی همیشه پیروزند =
شاهیدگان راستین همیشه پیروزند

#مجید_دری
#پارسی_پاک
#مصلح
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

💠🔹 @AdabSar

بسیاری از واژگان پارسی هستند که امروزه ديگر به‌کار نمی‌روند، اما هستند و در گذشته هم بودند و در نوشتارهای کهن جايگاه ويژه‌ی خود را داشتند. اگر در فرهنگستان‌ها دانش و آگاهی بالاتر برود و به‌جای «واژه‌سازی»، « واژه‌يابی» جایگزین شود، گنجينه‌هايی از واژگان مِهادین (اصیل) پارسی یافته خواهد شد که هم بسیار خوش آهنگ‌اند و هم از واژگانی که اکنون ساخته می‌شود، زیباترند. برای نمونه به چندی از اين واژگان و کاربرد آن‌ها در چامه و ادب می‌پردازیم تا خودتان داوری کنید و ببینيد آنکه فراموش شده زيباتر است يا آنکه امروزه به زبان می‌رانیم.

ره‌نامه = #نقشه_جغرافیا
ز خاقان بپرسيد کاين شهر کيست
به «ره‌نامه» در، نام اين شهر چيست ؟
نظامی

گرمابه زدن = #حمام رفتن
گرمابه زد و لباس پوشيد
آرام گرفت و باده نوشيد
نظامی

خموشانه = #حق_السکوت
خواجه امير را «خموشانه» داد و زبان گويای او را ساکت کرد.
تاريخ اولجايتو
صد ِ دگر به «خموشانه» می‌دهم رشوت
نه بهر من، ز برای خدای را زنهار
انوری

پُرسه = #تعزيت
وارث ديگر ندارم ای محبت‌پيشگان
چون بميرم پُرسه‌ی پروانه و بلبل کنيد
سالک يزدی

خشک‌بند = #پانسمان
جراحان را حاضر گردانيد تا جراحات را «خشک‌بند» کردند.
تاريخ ابن بی‌بی، ص ۱۹۹

شب‌خانه = آسايشگاه مستمندان در شب. جايی که بزرگان و شاهان برای تنگدستان می‌ساختند تا شب را در آنجا به‌سر برند.
بنا کرد و نان داد و لشکر نواخت
شب از بهر درويش «شب‌خانه» ساخت
سعدی

زاد = #سن و سال
مردی جوان و «زاد»ش، زير چهل وليکن
سنگين چو سنگ پيری، ديرينه و معمر
فرخی

دوده = #آل و #تبار
همه مرز ايران پر از دشمن است
به هر «دوده»ای ماتم و شيون است
فردوسی

آژير = آگاه، هوشيار
سپه را نگهدار و «آژير »باش
شب و روز با ترکش و تير باش
فردوسی

آسمانه = #سقف_اتاق
تا همی آسمان توانی ديد
آسمان بين و «آسمانه» مبين
عماره

بريزيدن = ريزريز شدن، #متلاشی شدن
آن مردگان در آن چهار ديوار بماندند ساليان بسيار و جمله «بريزيدند» و خاک شدند.
ترجمه‌ی تفسير طبری

جنابه = همزاد، #دوقلو دو کودک که به ‌يک‌بار از مادر زاده شوند
دوقلو واژه‌ای ترکی است و مرکب از "دوق/ دوغ/ دُغ" به معنای زادن و "لو" که علامت نسبت در ترکی است. جای شوربختی بسيار است که هتا(حتی) رسانه‌های گروهی گسترده امروز هم به نادرست "دو" را عدد پارسی "۲" می‌پندارند و بر اساس آن واژگان سه‌قلو ، چهارقلو ، پنج‌قلو و ... را هم می‌سازند!
قصه چه کنم که در ره عشق
با محنت و غم «جنابه» زاديم

#پارسی_پاک
💠🔹 @AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻ضد = هَمِستار(دشمن)، پَتیار، پاد، واروی، وارونه، وارو، ناهمسو، ناسازگار، ناساز، رویاروی، در برابر، باژگونه، خَشیج، آخشیج، دشمن، در دشمنی با، دَشمیز(دساتیری)
🔻ضدان = دو هَمِستار، آخشیجان، دوناساز
🔻ضد انفجار = پاد ترکش
🔻ضد جاسوسی = پاداَبیشِگی(اَبیشِه=جاسوس)
🔻ضد حال = ناخوشایند
🔻ضد حال زدن = رنجاندن
🔻ضد حمله = پادتک، پاتک
🔻ضد دین = ویدین، بی‌دین
🔻ضد دینی = ویندیک
🔻ضد زهر = پادزهر
🔻ضد سم = نوشدارو، پادزهر
🔻ضد ضربه = آسیب‌ناپذیر
🔻ضدعفونی = گندزدایی، گندزدوده، پَلَشت‌بری، پَلَشت‌بردن، پادگندانش
🔻ضدعقلی = خردستیز
🔻ضد و نقیض = ناسازگار، ناسازگاری، ناهمتا، ناجور، دوگانه
🔻ضدیت = پدیاری، پَتیاری، پادورزی، ناسازگاری، دشمنی، ناسازی، هَمِستاری

✍نمونه:
واژه‌ی تازی "ضـدّ" را می‌توان به چند روش جایگزین کرد:
۱- با پیشوند "پاد":
ضـدّ سمّ = پادزهر
ضدماده = پادماتک
ضدحمله = پاتک(پادتک)

۲- با واژه‌ی "بر پادِ":
او ضد آزادی است =
او برپادِ آزادی است

۳- با پسوند "ستیز":
ایدئولوژی ضـدّبشری... =
جهان‌بینی مردم‌ستیز...

۴- گاهی ضد به چم "برعکس" است، که نابجا بکار می‌رود:
سفید ضد سیاه است =
سپید وارونِ سیاه است

#مجید_دری
#پارسی_پاک
#ضد
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

⚱ دنباله‌ی واژه‌های پارسی در زبان تازی

خابیه، خابئهْ = از پارسی خُنب، خُم، خمره سفالی آب
خارَش = از پارسی خراشید
خارصینی = از پارسی خار چینی، سنگ خارای چینی
خارَک، خاروج = از پارسی خار کوچک
خازباز = از پارسی آماس، آماس در درون ریش، مگس کشتزار
خازن = از پارسی گَزینه(خزانه، خزینه)
کنجُور، کنجبر = از پارسی انباردار، گنج پا یا کسی که گنجینه را می‌پاید، بُندار (بُنکدار)
خامَهْ = از پارسی خام، تُرُب
خاقان = از پارسی خان برگرفته از دیهگان
خانِه = از پارسی خانه (در بازی تخت و نرد)، پرده در ساز و خنیا
خاکی، خاجی = از پارسی خاک، رنگ خاکی
خال = از پارسی خال، شتر سیاه رنگ
خام = از پارسی خام، چرم و یا بافت آماده نشده


⚱ @AdabSar
دنباله دارد

📜 بازخن‌ها:
۱- فرهنگ دانشگاهی عربی-پارسی از المنجد الابجدی، نوشته‌ی لویس معلوف، برگردان احمد سیاح، چاپ پخش فرحان.
۲- معجم المعربات، محمد التنوجی
۳- واژه‌نامه‌ی دهخدا

✍ فرستنده: #بزرگمهر_صالحی
#واژه_های_پارسی_در_زبان_عربی

⚱ @AdabSar

🍃🍂 گاهشمار(تقویم) گاهنباری کهن‌ترین سامانه‌ی گاهشماری ایران بود که گمان شده است خود به‌جامانده از گاهشماری ساده و باریک‌بینانه‌ای باشد که بتوانند یک سال را بخش‌بندی کنند تا هم زمان فرارسیدن سرما و گرما را بدانند و برای کشاورزی برنامه‌ریزی کنند.

🍃🍂 جشن‌های گاهانبار یا گاسانبار شش‌گانه بودند و با آمیختن با استوره‌های زرتشتی آفرینش هر یک نماد آفرینش یکی از هستارها و باشندگان جهان شدند. گفته‌اند که «گاس» در پارسی باستان به مانک وَرشیم(فصل) بود که به «گاه» دگرگون شد.

🍃🍂 جشن‌های گاهنباری پنج‌زوره بودند و جشن بزرگ آن در روز پنجم برگزار می‌شد. پنجمین روز گاهانبار ایاسرم ۲۱۰ روز پس از نوروز برابر با روزهای پایانی مهر برپا می‌شد.

____________
👈درباره‌ی گاهنبار ایاسرم بخوانید:
t.me/AdabSar/15110

👈درباره‌ی راز پیدایش جشن‌های گاهنباری بخوانید:
t.me/AdabSar/18836

👈درباره‌ی افسانه‌های شگفت‌انگیز و آیین‌های سختگیرانه گاهنبارها بخوانید:
t.me/AdabSar/18636

👈 درباره‌ی کارکرد جشن‌های گاهنباری در زندگی گذشتگان بخوانید:
t.me/AdabSar/16580
____________
#جشن_های_ایرانی #گاهنبار_ایاسرم #جشن_گاهنباری #مهرگان

🌾🌻 @AdabSar

🌸☘️🍂
☘️🍂
🍂
اگر با تو گردون نِشیند به راز
هم از گَردش او نیابی جَواز

هم او تاج و تخت بلندی دِهد
هم او تیرگی و نِژندی دِهد

به دشمن همی‌مانَد و هم به دوست
گهی مغز یابی از او گاه پوست

سَرَت گر بساید بداَبر سیاه
سرانجام خاک‌ست از او جایْگاه
#فردوسی

و در این هفته آرزویم این‌که:
سَرَت سبز باد و دلت شادمان
تَنَت پاک و دور از بدِ بدگمان


فرستنده #جعفر_جعفرزاده
@AdabSar
🍂
☘️🍂
🌸☘️🍂