‌
از آن روزی که ایزد رفته در خواب
بهار زندگانی رفته بر آب

نه خنده مانده بر لب نه ترانه
خوشی نابود و  گویا  مُرده تیناب‌


✍ #کوروش_دورکی_بختیاری
#چکامه_پارسی


🖋 پی‌نوشت سراینده:
۱- «خواب رفتن ایزد» نماد فراموشی باورها و آیین‌های کهن است. خوابی که نه آرامش، که غارت و تاریکی به‌همراه آورد. «بهار زندگانی» که بر آب رفت، استعاره‌ای‌ست از شادمانی، آزادی و شکوفایی فرهنگی که با تغییر آیین و حاکمیت به تدریج فرو نشست. حذف «خنده»، «ترانه» و «رقص و خوشی» اشاره‌ای‌ است به بیش از هزار سال ممنوعیت یا محدودیت شادی جمعی در ایران.

۲- واژه‌ی کهن تیناب: رویا
در پایان، مانند قفل بر این مرثیه، بیانگر رؤیایی‌ست که دیگر جان ندارد و در دل تاریخ مرده است.

🥀 @AdabSar

‌
شاید که شیفتگی گمانی بیش نباشد در آدمی؛
من آن‌گاه که نمی‌دانستمت، نمی‌خواستمت
هرآینه که دانستمت، خواستمت...

من از آغاز چنین بودم!


✍ #مهران_گلستانی_ماچک_پشتی
پنجم شهریور ۱۴۰۴ خورشیدی، ۱:۰۵ بامداد

#چکامه_پارسی
💖 @AdabSar

‌
ما پیروانِ راه هزاران ستاره‌ایم
بی‌نام و بی‌نشانه ولی بی‌شماره‌ایم

آیینه‌دار آنهمه گردانِ رفته‌ایم
گردآفرید و رستمِ این گاهواره‌ایم


پاینده ایران
#هما_ارژنگی
#چکامه_پارسی

💚🤍♥️ @AdabSar

نباید که باشد جَهان‌جوی زُفت
دلِ زُفت با خاک تیره‌ست جُفت

چنین آمد این چرخِ ناپایْدار
چه با زیرْدست و چه با شهرْیار

بپیچانَد آن را که خود پرورَد
اگر تو شوی پاسْبان خرَد

نمانَد برین خاکْ جاویدْ کس
تو را توشه از راستی باد و بس
#شاهنامه #فردوسی

امید که باشدمان:
خرَد پیر و بیدار و دولت جوان


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

‌
ای میهن
ای پیر بالنده‌ی افتاده
آزاد زمین‌گیر

ای میهن
در اینجا سینه‌ی من چون تو زخمی است

در اینجا دمادم
دارکوبی بر درخت پیر می‌کوبد
دمادم
دمادم...

#هوشنگ_ابتهاج
#چکامه_پارسی
@AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻بیت‌المال= گنجینه‌ی کشور، داراییِ کشور، داراییِ همگانی
🔻بیت‌المالچی= گنجور، گنجویر، گنجبان

✍نمونه:
🔺بیت‌المال به مکانی گفته می‌شود که اموال عمومی متعلّق به تمام مسلمین در آنجا تهیه و حفظ می‌شود=
«گنجینه‌ی کشور» به جایی گفته می‌شود که دارایی‌های همگانیِ وابسته به همه‌ی مسلمانان در آنجا فراهم و نگهداری می‌شود

🔺دیه‌ی مقتولین را از بیت‌المال پرداختند=
خون‌بهای کشتگان را از داراییِ کشور پرداختند


✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
#بیت_المال
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

‌
نگه کن به تاریخ پیشینیان
به آیینه‌ی روشن باستان

به بگذشته‌ها، رفته‌ها، دورها
به سرچشمه‌ی روشن نورها

زن و مرد با هم برابر بُدند
زنان کاردانان کشور بُدند

بسی کار را زن گرفتی به دست
که در آن نبودیش هرگز شکست

چو مردان، به نیروی دانشوَری 
بگردید شایسته‌ی سروری

گهی گشت الهام‌بخش هنر 
ز سرپنجه‌اش شد هنر جلوه‌گر

گهی رزمجو، گه سیاستمدار 
گهی شد روان از پی کشت‌وکار

گهی جای بگرفت بر پشت زین
که برخاست از مرد و زن آفرین

گهی کارگر شد به میدان کار
پذیرفت گه نقش آموزگار

ز دانایی و مهر و خودباوری
بشد زن سزاوار بر مادری

#توران_شهریاری


📽 نماهنگ از دشتستان - بوشهر
یک آرامگاه هخامنشی به نام «گور دختر» که به گمان از آن یک شهبانوی هخامنشی است. آن را از آن آتوسا، ماندانا، کوروش یکم، کوروش کوچک و... دانسته‌اند ولی درباره‌ی درستی آن‌ها نمی‌توان داوری کرد.
گفته می‌شود این تنها آرامگاهی است که همسانی بسیاری با آرامگاه کوروش دوم هخامنشی در پاسارگاد دارد.


💚🤍♥️ @AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


در زبان پارسی واژه‌های «نَسک»، «ماتیکان» و‌ «نبیگ»، به‌چمار «کتاب» بکار می‌رود.
ولی اگر بخواهیم دسته‌بندی رُشمَندتری (دقیق‌تری) داشته باشیم، می‌باید «نَسک» را به‌جای «کتاب مذهبی» به‌کار ببریم، مانند نسک اوستا، نسک قرآن و...
در اوستا هر جا که واژه‌ی «نَسک» آمده، از آن اوستا و یا بخش‌های اوستا برداشت شده است.
چه مایه زاهد و پرهیزگار صومعه‌گی
که نسک‌خوان شد بر عشقش و ایارده‌گوی #خسروانی

«ماتیکان» با ماتَک (ماده) هم‌ریشه است و به چمار «فرمان و رای» است.
«ماتیکان» را می‌توان برای نبیگ‌های آموزشی (کتاب‌های درسی) و نبیگ‌هایی که در آن به پرسش‌هایی پاسخ داده شده و یا پرسمان‌هایی (مسائلی) در آن‌ها چاره‌جویی (حل) شده است به‌کار برد. مانند «ماتیکان مینوی خرد» که پاسخ‌های مینوی خرد به کَسی به نام «دانا» است. یا «ماتیکان هزار دادِستان» که به مانَک (معنی) هزار ماتَکِ (ماده‌ی) دادیک (قانونی/قضایی) است.

«نبیک، نپیگ، نیپیک، نیپیگ» نیز همگی برگرفته از «نبیگ» هستند که در زبان پارسی پهلوی، از ریشه‌ی «نبشتن/نوشتن» و به چمار «کتاب» آورده شده است. هم‌چنین در بافه‌های (متون) مانَوی که به زبان پارسیک (زبان پهلوی ساسانی) نوشته شده، «نبیگ‌نبیشتن» هم‌ارزِ «کتاب‌نوشتن» بکار برده شده است.

🔻کتاب= نبیگ، نَسک، ماتیکان


✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
#کتاب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

هر آن‌گه که گویی که دانا شدم
به هر دانشی‌بر توانا شدم

چنان دان که نادان‌تری آن زمان
مشو بر تنِ خویش‌بر بدگُمان

ز باد آمده باز گَردد به دَم
یکی داد خوانَدْش و دیگر ستَم

کنون بودنی بود و بر ما گذشت
خنُک آن‌که گِردِ گذشته نگشت
#شاهنامه #فردوسی

بادا که:
سخن بشنویم از لبِ بخردان

گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻عینک*= Eyeglass، آیینَک، آیِنَک، دیدیار، چشم‌یار، چشمینه، چشمی، چشمک، چشم‌افزار
🔻عینک آفتابی= آیینک آفتابی، آیِنَک آفتابی
🔻عینک ذره‌بینی= آیینَکِ ریزبینی، چشمیِ نزدیک‌بین
🔻عینک‌زدن= آیِنَک‌زدن
🔻عینک‌ساز= Optometrist، آیِنَک‌ساز
🔻عینک‌سازی= آیینک‌سازی
🔻عینک طبی= آیینک پزشکی
🔻عینک‌فروشی= Optometry، آیینک‌فروشی، آیِنَک‌فروشی
🔻عینکی= آیینَکی، آیِنَکی
🔻عدسی عینک= مِژوک آیینَک، شیشه‌ی آیینک، شیشه‌ی چشمینه
🔻جلد عینک= آیینک‌دان، آیِنَک‌دان، جاآیینکی
🔻قاب عینک= آیینک‌دان، آیِنَک‌دان، جاآیینکی
🔻نمره‌ی عینک= شماره‌ی آینک، شماره‌ی آیینک، شماره‌ی چشم‌یار، شماره‌ی دیدیار، شماره‌ی چشمینه، شماره‌ی چشمی، شماره‌ی چشم‌افزار

*«آیینک» واژه‌ای پارسی است و «عینک» اَرَبیده‌ی(معرب) آن است.

✍نمونه:
🔺نیست ممکن که ز من دور توانی گردید
عینک صاف‌دلان دورنما می‌باشد #صائب=
نیست شایا که ز من دور توانی گردید
آیِنَک پاک‌دلان دورنما می‌باشد

🔺جایت به فراز دیده در می‌دادند
چون عینک اگر کج و دورو می‌بودی=
جایت به فراز دیده در می‌دادند
چون چشمینه اگر کژ و دورو می‌بودی

🔺ای چشم سپهر از تو روشن
عینک‌نِهِ دیده‌های روزن #درویش_واله_هروی=
ای چشم سپهر از تو روشن
آیینک‌نِهِ دیده‌های روزن


✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
#عینک #عینکی #Eyeglass #Optometrist #Optometry
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

بزرگ آن‌کسی کو به گفتارِ راست
زبان را بیاراست و کژّی نخواست

چو بخشایش آرَد به خشم اندرون
سرِ راستان خوانَدَش رهنمون

نهد تختِ خشنودی اندر جهان
بیابد به دادْ آفرین مهان

دلِ خویش را دور دارد ز کین
مهان و کهانش کنند آفرین
#شاهنامه #فردوسی

امید آن:
به کامِ دلِ ما بوَد روزگار


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

هرآن‌گه که شد پادشا کژّگوی
ز کژّی شود شاهْ پیکارجوی

سخن را بباید شنید از نخست
چو دانا شودْ پاسخ آید درست

چو داننده‌مَردم بوَد آزوَر
همی دانش او نیاید به بَر

هرآن‌گه که دانا بوَد پُرشتاب
چه دانش مر او را چه در سر شراب
#شاهنامه #فردوسی

مهربان‌ْنازنین، بی‌گمان:
تو بر مهترانِ جهانْ مهتری

گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻سمعک = Hearing aid، Pseudoplasm، Cilicism، گوش‌یار، گوشینه، گوشَک، گوشانه، گوش‌افزار، شنیدیار، شنیدافزار

✍نمونه:
🔺احتیاج به سمعک دارد=
نیاز به شنیدافزار دارد

🔺گوش‌های تو سنگین شده
آنقدر که با سمعک هم
صدای قلبم را نمی‌شنوی #سعید_محسن_زاده=
گوش‌های تو سنگین شده
آن اندازه که با گوشینه هم
سدای دلم را نمی‌شنوی

🔺فریاد سکوت را می‌شود شنید
اگر گوش‌هایت
سمعک ندیده باشد #نسترن_خزایی=
فریاد بی‌دِنگی را می‌شود شنید
اگر گوش‌هایت
گوش‌افزار ندیده باشد

🔺زار من و سمعک سنگین تو
کی شنود هر چه صدایت کنم #صادقلو_کیوی=
زار من و گوشک سنگین تو
کی شنود هر چه سدایت کنم

🔺بگذار گوش‌هایم سنگین بمانند
سمعک را می‌خواهم برای چه
وقتی شنیدنی‌های این دنیا
یا دروغ‌اند یا گناه! #فرنگیس_رزمی_نژاد=
بگذار گوش‌هایم سنگین بمانند
شنیدیار را می‌خواهم برای چه
وختی شنیدنی‌های این جهان
یا دروغ‌اند یا گناه!

🔺گفتم دوستت دارم تا ابد
اما نشنیدی...
کاش باتری سمعک‌ات
تمام نشده بود! #مدینه_شیرخانی=
گفتم دوستت دارم تا اپد
ولی نشنیدی...
کاش انباره‌ی گوشانه‌ات
به پایان نرسیده بود!

🔺صدهزاران نغمه‌ی پرشور تو همراه‌مان
گوش آدم کر شده، هیچ‌کسی سمعک ندارد #علی_اسماعیلی=
سدهزاران ترانه‌ی پرشور تو همراه‌مان
گوش آدم کر شده، هیچ‌کسی گوش‌یار ندارد


✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
#سمعک #Hearing_aid #Pseudoplasm #Cilicism
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

‌
‌برشی از نبیک (کتاب): «کوروش» نوشته‌ی «آلبر شاندور»:
کمتر مردمانی در فردای پیروزی و کشورگشایی خود چنین فروتن بوده‌اند و نباید‌ فراموش کرد که ایرانیان بنیادگذار بزرگ‌ترین و هنایاترین (موثرترین) پادشاهی هستند که زمین‌ به خود دیده‌ است. این‌ سخنی گواهمند (مستند) است. کوروش در همه‌جا رهاننده‌ای (ناجی) بود که شکست‌خوردگانش او را می‌ستودند.


ژاله آموزگار نیز نوشته است:
کوروش فرمانروایی بزرگ بود که هتا(حتی) کهن‌نگاران بیگانه نیز او را ستوده‌اند و سنگ‌نبشته‌اش را می‌توان کهن‌ترین گواه از دادگستری و گرامی داشتن آیین مردم‌سزایی (حقوق بشری) دانست که در آن رواداری فرمانروایانه آشکارا دیده می‌شود. به‌ویژه اینکه دیگران از سوزاندن دربندها و درآوردن چشم و گوش آنان پس از کشورگشایی‌های خود سخن می‌گویند، ولی کوروش از ساختن و آباد کردن می‌گوید.


#روز_کوروش
برگردان شده به پارسی

@AdabSar

توانگر کجا* سخت باشد به چیز
فرومایه‌تر شد ز درویش نیز

چو درویش‌‌‌ِ نادان کند مهتری
به دیوانگی مانَد این داوری

چو عیبِ تنِ خویش داند کسی
ز عیبِ کسان برنخوانَد بسی

ستونِ خرَد بُردباری بوَد
چو تندی کند تن به خواری بوَد
#شاهنامه #فردوسی
_
*کجا=که

مهربان‌نازنین:
بمان زنده تا نام تارَست و پود


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻طلا= تلا*، زر
🔻طلاآلات= تلاها، زرها، زرینه‌ها
🔻طلاباف= تلاباف، زربفت
🔻طلاجات= تلاها، زرها، زرینه‌ها
🔻طلاساز= تلاساز، زرساز
🔻طلافروش= ثلافروش، زرگر
🔻طلاکردن= تلاکردن، زرین‌کردن
🔻طلاکوب= تلاکوب، زرکوب
🔻طلاگرفتن= تلاگرفتن، در زر گرفتن، زراندودکردن
🔻طلای تمام‌عیار= زر ساو، زر ساوه
🔻طلای جعفری= زر دست‌افشار، زر مشت‌افشار، تلای ناب، زر ناب
🔻طلای خالص= تلای ناب، زر ناب، دَه‌دَهی
🔻طلای رایج= تلای رَواگ‌دار
🔻طلای سفید= (پلاتین)، تلای سپید، زر سپید
🔻طلای قلب= دَه‌پنجی، تلای ناسَرِه، زر ناسَرِه
🔻طلایی= تلایی، زرین، زری، زرگون، رنگ زر، رنگ زرد، زردرنگ
🔻آب طلا= آب تلا، زرآب
🔻جام طلا= جام تلا، جام زرین
🔻سکه طلا= دانگ تلا، پارَک زر
🔻مدال طلا= نشان تلا، نشان زرین
🔻مطلا= زراندود، تلاکاری‌شده
🔻معدن طلا= کان تلا، کان زر

* «طلا» اَرَبیده‌ی(معرب) واژه‌ی پارسی «تلا» است. در گذشته به زر سرخ، تلا گفته می‌شد.


✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
#طلا #طلایی #مطلا
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸

گر از آز داری تنَت را به رنج
تنِ مردِ بی‌‌آز بهتر ز گنج

هرآن را که دانش بوَدْ توشه بُرد
بمیرَدْش تٓنْ نامْ هرگز نمُرد

هرآن‌کس که بخشش کند با کسی
بمیرد تنَشْ نامْ مانَد بسی

همه سربه‌سر دست نیکی برید
جهانِ جهان را به بَد مسپَرید
#شاهنامه #فردوسی

شاهنامه‌دوستِ فرهیخته، بی‌گمان:
تو را نام و فرّ و نژادست و پُشت


گزینش: #جعفر_جعفرزاده
خوش‌نویسی: سعید خادمی
#چکامه_پارسی
@AdabSar

💚🤍♥️
از درون خورده، برونش خرد و خم
رویه  مرده، در نهان مردار چم

داده دل در بند خودکامه‌ی دد
می‌چکد خون از کمان گِل گشته نم

آب و خاک و خون شده تاراج گرگ
مانده از زرخیز کویش کوه غم

زندگانی شد تباه و زنده نیست
زنده، پروانه بگیرد بهره دم

مردمان در تار شب پاینده شید
از ستم‌ها آسمان گشته دژم

آسمان خواب و نبارید اشک دی
رود و دریا تشنه، لبریز از لجم

باخرد افسوس آزادی خورد
خرده سنگ از بردگان و دیده‌ تَم

رام گشته بی‌خرد همچون رمه
ناکسان شایستگان را داده رم

ناتوان از پا فتاده بس کشید
سرنوشتی خو گرفته با ستم

نام ایران در دل ما ریشه زد
گرچه زیوش گریه بیش و خنده کم


✍ سراینده و فرستنده #کوروش_دورکی_بختیاری
#چکامه_پارسی

💚🤍♥️

🖋 پی‌نوشت سراینده:
رش: خاکستری
تَم: بیماری چشمی تاری، آب مروارید
چم: گناه جرم بزه، ناز و خرام
لَجَم: لجن، گل و لای سیاه
دُِژَم: پژمان، اندوهگین، از غم پژمرده، افسرده، بیمار و آشفته، تیره و تار، خشمگین
زیوش: عمر زیستن زندگی

این سروده، فریاد جانِ خسته‌ی انسانی‌ست در میانه‌ی ویرانی و فراموشی، ولی با دلی که هنوز در بند عشقِ میهن می‌تپد. شاعر از رنجِ درون و زخمِ بیرون می‌گوید. مردی که در زیر بار ستم، از خودکامگان ددمنش، جانش به خشم و اشک آغشته است. خون از کمان ظلم می‌چکد و خاک و آب و خونِ وطن، طعمه‌ی گرگان آزمند شده است.
از زرخیزی و شکوه دیار چیزی نمانده جز کوهی از غم. مردمان در تاریکیِ شبان ظلم، کورسوی امیدی به روشنی دارند، چنان‌که پروانه‌ای در طلب دَمِ زنده‌بودن، خود را به شعله می‌سپارد. آسمانِ این سرزمین از بس ستم دیده، دیگر نمی‌بارد. رودها خشکیده و دریاها در لجن خشم و اندوه فرو رفته‌اند.
خِرَد که روزی چراغِ آزادی بود، زیر سنگِ بندگی و تحقیر شکست. مردمانِ بی‌خِرَد، رمیده از آگاهی، چو رمِه‌ای بی‌چوپان گشته‌اند و نالایقان بر جای شایستگان نشسته‌اند. ناتوان و ازپاافتاده، مردم بارِ سنگینِ سرنوشتِ ستم‌زاده را به دوش می‌کشند.

بااین‌همه، در ژرفای این سیاهی، یک ریشه هنوز زنده است:
«نام ایران» در دل ما جوانه زده و پایدار مانده، گرچه زیستنش گاه تلخ است و گاه شیرین، گاه سراسر رنج و گاه لحظه‌ای از شادی؛ اما همان اندک زندگی نیز، در سایه‌ی عشق به این خاک معنا یافته است.
این شعر، مرثیه‌ای برای وطن است. ولی در دلِ اندوهِ خود، امید را پنهان کرده. امیدی که از دلِ ویرانی می‌جوشد و چون آتشی زیر خاکستر، هنوز زنده است.

💚🤍♥️ @AdabSar

🔷🔶🔹🔸
@AdabSar
🔅پالایش زبان پارسی


🔻مسواک۱= چوچ۱، دندان‌شو، دندان‌شوی، دندان‌شویه، دندان‌شویَک، دندان‌کاو، دندان‌سای، دندان‌پاک‌کن، دندان‌زُدا، روفان، ژاکی۳، نیمبَگ۴، غَرواش۵، پیلو۶
🔻مسواک‌زدن= چوچیدن، روفانیدن، دندان‌شستن، دندان‌شویی

✍نمونه:
🔺مسواک وسیله‌ای است که از آن برای تمیزکردن دندان استفاده می‌کنند=
چوچ/دندان‌شو ابزاری است که از آن برای پاکیزگی دندان بهره می‌برند

🔺قبل از خوابیدن، دندان‌ها را مسواک بزنید=
پیش از خوابیدن، دندان‌ها را بشویید/بروفانید

🚩 پی‌نوشت:
۱ و ۲. «مسواک» نام درختچه‌ای است که در زبان پارسی به آن «چوچ» گویند.
۳. ژاکی: درختچه‌ای که شاخه‌های نازک آن را برای چوچیدن (مسواک‌زدن) به‌کار می‌بردند.
۴. نیمبَگ: نام درختچه‌ای است که شاخه‌های نورس آن برای دندان‌شویی (مسواک‌زدن) به‌کار می‌رفته است.
۵. غَرواش: نام گیاهی است که کاربردی چون «چوچ» دارد.
۶. پیلو: نام دیگر درخت «اراک» است که از چوب آن دندان‌شویَک (مسواک) می‌ساختند.


✍ #مجید_دری
#پارسی_پاک
#مسواک
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
آرمان «ادب‌سار»
پالایش زبان پارسی
والایش فرهنگ ایرانی
@AdabSar
🔷🔶🔹🔸