‏آیا دین و تفکر، ناسازگارند؟

‏از دنیل دنت، ویدئویی با زیرنویس فارسی دست به دست می‌شود با این مضمون که دین‌ورزی، مانع تفکر کردن است. دنت، درست ‌همان‌طور که شیوه‌ی رایج متفکران انگلیسی‌زبان است، خیلی ساده می‌گوید که یک فرد دیندار، نیازی به تفکر کردن ندارد! چون او قانع شده که پاسخ سوالات مهم و بنیادین چیست. او می‌داند چه چیز درست یا نادرست، چه چیز زیبا یا زشت، و چه چیز اخلاقاً نیک یا بد است.

‏سخنان این اندیشمند مشهور آمریکایی، برای ایرانیان یادآور مواضع زنده‌یاد آرامش دوستدار در کتاب «امتناع تفکر در فرهنگ دینی»ست. دوستدار در این کتاب به تفصیل بحث می‌کند که در یک فرهنگ مسلط دینی، حتی پرسش و پاسخ هم حالت نمایشی و از پیش طراحی‌شده دارد! او با استناد به مثنوی مولانا، به اصطلاح «مستفید اعجمی» می‌پردازد که به معنای تجاهل کردن به قصد آگاه کردن دیگران است! در دفتر چهارم مثنوی، مولانا حکایتی از موسی نقل می‌کند که مبتنی بر آن موسی از خداوند سوال می‌کند که چرا این همه را آفریدی، و چرا آفریده‌های خود را می‌کشی؟! مولانا می‌گوید موسی، خود را به ناآگاهی (اعجمی) می‌زند تا عوام را آگاه سازد. در حقیقت، در فرهنگ دینی، آن کس که از پاسخ‌های از پیش آمده اطلاع ندارد، گناهکار یا قاصر است! از آن بدتر کسی‌ست که پاسخ‌های از پیش آماده را نپذیرد و پاسخ‌های دیگری پیش آورد.

‏زنده‌یاد دوستدار می‌گوید در سراسر فرهنگی دینی ایرانیان، تنها جرقه‌هایی از تفکر تحصّلی (positive) می‌توان سراغ گرفت؛ در معنای تفکری که جستجوگری برای حقیقت را فدای شاعرانگی و ایدئولوژی تقدیس‌شده‌ی دینی نکند و به دنبال پاسخ‌های واقعی بگردد حتی اگر این پاسخ‌ها ناخوشایند یا تلخ باشد؛ یعنی آنچه از یک فیلسوف واقعی و از یک جستجوگر علم انتظار می‌رود. به اعتقاد دوستدار، آنچه به خیام نیشابوری نسبت داده شده و در قالب رباعی به طرح پرسش‌های بنیادین می‌پردازد و پاسخ‌های طراحی‌شده‌ی دینی را ریشخند می‌کند، از لحظات نادر ظهور تفکر تحصلی در میان ایرانیان است.

‏شما چه فکر می‌کنید؟ آیا دنت و دوستدار در این عقیده محق‌اند که دین‌دار بودن، بدیل یا جایگزین جستجوگری صادقانه‌ی حقیقت است یا می‌توان امیدوارانه به برخی پاسخ‌ها دل بست بی‌آنکه تفکر بی‌پروا و بی‌تعهد، تعطیل شود؟
‏
‏دنیل دنت، فیلسوف آمریکایی متولد ۲۸ مارس ۱۹۴۲ در بوستون، ماساچوست، است. او یکی از تئوریسین‌های برجسته در فلسفه ذهن و زیست‌شناسی شناختی است و به خاطر نظریاتش در مورد آگاهی و آزادی اراده شناخته شده است. دنت بر این باور است که ذهن انسان محصول تکامل داروینی است و بنابراین باید با استفاده از ابزارها و روش‌های علوم زیستی مورد مطالعه قرار گیرد.

‏دنت در آثار خود به بررسی پیچیدگی‌های ذهن انسان و تأثیر فرهنگ و تکنولوژی بر ذهن پرداخته است. او معتقد است که ذهن انسان به شکلی پیچیده تکامل یافته است تا بتواند با چالش‌های محیطی و اجتماعی روبه‌رو شود و این تکامل می‌تواند به درک بهتری از آگاهی و تصمیم‌گیری‌های انسان منجر شود. از دیدگاه دنت، آزادی اراده به معنای توانایی تصمیم‌گیری بر اساس دلایل و مدارک است، نه نقض قوانین علمی.

‏او در آثار خود مانند کتاب «از باکتری تا باخ و بالعکس»، به این موضوع پرداخته است که چگونه زندگی و ذهن از فرایندهای بیولوژیکی ساده تا سیستم‌های پیچیده شناختی تکامل یافته‌اند. دنت با استفاده از مفاهیم فلسفی و داده‌های علمی تلاش کرده است تا چگونگی عملکرد ذهن انسان را در قالب تئوری‌های تکاملی توضیح دهد و نشان دهد که چگونه زبان، فرهنگ و تکنولوژی در شکل‌گیری توانایی‌های شناختی انسان نقش داشته‌اند.

‏⁧ #دنیل_دنت⁩ ⁧ #آرامش_دوستدار⁩ ⁧ #تفکر⁩ ⁧ #امتناع_تفکر⁩ ⁧ #دین⁩ ⁧ #دین_ورزی⁩ ⁧ #فرهنگ_دینی⁩ ⁧ #تفکر_تحصلی⁩ ⁧ #حقیقت⁩ ⁧ #رواداری⁩

‏⁦ @Dialogue1402⁩

دین و ایدئولوژی: ابزار سرکوب در خدمت جنایت

جمهوری اسلامی ایران از ابتدای تأسیس خود، دین و ایدئولوژی را به ابزاری برای توجیه سرکوب، خشونت و نقض گسترده حقوق بشر تبدیل کرده است. این حکومت، با سوءاستفاده از باورهای مذهبی مردم، هرگونه اعتراض و مخالفت را به نام دین سرکوب کرده و از ایدئولوژی خود به‌عنوان پوششی برای جنایات بی‌شمارش بهره گرفته است.
روح‌الله خمینی، بنیان‌گذار این نظام، با وعده‌هایی فریبنده مانند عدالت، آزادی، و استقلال، اعتماد مردم را جلب کرد، اما به‌محض دستیابی به قدرت، از دین برای تحمیل یک نظام استبدادی بهره برد. او با دستکاری مفاهیمی چون (محاربه)و (ارتداد)،هرگونه مخالفت را به جرمی نابخشودنی تبدیل کرد و از دین پوششی برای کشتار، زندان و شکنجه ساخت. این نظام، به رهبری او، پایه‌گذار حکومتی شد که تا امروز از دین صرفاً به‌عنوان وسیله‌ای برای تحکیم قدرت استفاده می‌کند.
پس از خمینی، علی خامنه‌ای این مسیر را با شدت بیشتری ادامه داد. او با ایجاد شبکه‌ای از نهادهای امنیتی و سرکوب‌گر و تمرکز قدرت در دست خود، هرگونه انتقاد یا مخالفت را با خشونت پاسخ داده است. مخالفان سیاسی، روزنامه‌نگاران، فعالان مدنی و هر صدای مخالف دیگری، به بهانه‌هایی چون (توهین به مقدسات»)یا (فتنه‌گری)سرکوب شده‌اند. تحت رهبری خامنه‌ای، اعدام‌های گسترده و قتل‌عام معترضان، همراه با بازداشت‌های غیرقانونی، به روالی عادی تبدیل شده است.
زندان‌های جمهوری اسلامی ایران به قتلگاه‌هایی برای مخالفان سیاسی، فعالان مدنی، و معترضان تبدیل شده‌اند. در این زندان‌ها، زندانیان تحت شکنجه‌های جسمی و روانی قرار می‌گیرند و در شرایطی غیرانسانی نگاه داشته می‌شوند. بسیاری از آنان مجبور به اعترافات ساختگی می‌شوند که تنها برای توجیه اعدام یا حبس طولانی‌مدتشان استفاده می‌شود. این مکان‌ها، که قرار بود محلی برای اجرای عدالت باشند، به کانون‌هایی برای تحقیر کرامت انسانی و اجرای بی‌رحمانه‌ترین جنایات تبدیل شده‌اند.
از دیگر اهداف اصلی سرکوب در جمهوری اسلامی، زنان هستند. این حکومت، با تحمیل قوانین تبعیض‌آمیز و محدودکننده، از جمله حجاب اجباری، تلاش کرده است زنان را به ابزاری برای کنترل اجتماعی تبدیل کند. سرکوب فعالان زن و دستگیری یا حتی اعدام زنانی که برای حقوق اولیه خود ایستاده‌اند، تنها بخشی از سیاست‌های ضدزن این نظام است. حکومت با توجیهات مذهبی، خشونت علیه زنان را عادی‌سازی کرده است، در حالی که هدف اصلی آن تحمیل سلطه‌ای مردسالارانه و استبدادی است.
اعتراضات گسترده مردم ایران در سال‌های اخیر نشان‌دهنده آگاهی عمیق جامعه از ماهیت این حکومت است. شعارهایی چون (آخوند باید گم بشه)یا (مرگ بر حکومت آخوندی)بیانگر خشم و نفرت مردم از نظامی است که دین را به ابزاری برای خشونت و سرکوب تبدیل کرده است. این شعارها عزم مردم ایران برای پایان دادن به حکومتی را نشان می‌دهد که با سوءاستفاده از مفاهیم مذهبی، جامعه را به گروگان گرفته است.
جمهوری اسلامی، چه در دوران خمینی و چه در دوران خامنه‌ای، با سرکوب مخالفان، محدود کردن آزادی‌ها، و نقض کرامت انسانی، به‌طور کامل مشروعیت خود را در میان مردم از دست داده است. این حکومت، با توسل به ایدئولوژی مذهبی، جنایاتی انجام داده که در تضاد کامل با اصول انسانی و حقوق بشر است.
امروز، مردم ایران بیش از هر زمان دیگری در مسیر رهایی از این نظام سرکوب‌گر قدم برداشته‌اند. مبارزه مردم برای آزادی، عدالت و کرامت انسانی، نه‌تنها واکنشی به دهه‌ها ظلم و سرکوب است، بلکه تلاشی برای پایان دادن به حکومتی است که با نام دین، بزرگ‌ترین جنایات را مرتکب شده است. ایران تنها زمانی می‌تواند به عدالت و آزادی واقعی دست یابد که این نظام ایدئولوژیک فرو بریزد و مفاهیم انسانی جایگزین سرکوب و خشونت شوند.

محمد خوش بیان

#دین #نقد_دین #سرکوب #حکومت_مذهبی #گفتگو_توانا #حکومت_ایدئولوژیک

@Dialogue1402

احمد خاتمی خطاب به مسئولان: توحید می‌گوید حاکمان در نظام اسلامی دغدغه دین را داشته باشند، آن هم نه‌تن‌ها در شعار که در عمل.
این که گفته شود زیرساخت‌های مثلاً حجاب فراهم نیست، آقاجان! حکومت را به دست شما دادند که زیرساخت‌ها را فراهم کنید. عزیز! زیرساخت‌ها را فراهم کن و باقدرتی که به دست آوردی آن را در خدمت دین و احکام دین قرار بده، آنچه دغدغه مردم بود اجرای دین بود و الان هم مطالبه متدینان جامعه ما اجرای دین است.
خاتمی در خطبه‌های امروز نماز جمعه تهران گفت : اینکه دو نظریه درباره اینکه یک حکومت دینی چگونه باید باشد تا آن را حکومت توحیدی بنامند وجود دارد، یک نظریه می‌گوید دین از سیاست جداست و حوزه دین به امور شخصی یا تشریفاتی مربوط است و این نظر که مردم را نباید به زور به بهشت برد به همین نظریه بازمی‌گردد. نظریه دیگر که امام هم مطرح می‌کردند این بود که مکتب به صحنه بیاید. یعنی توحید می‌گوید باید حکومت دینی بسترساز اجراشدن احکام دین باشد.

حال سوال اینجاست با توجه به این اظهارات، دغدغه شما کدام است، آینده، معیشت و اقتصاد، آزادی و یا اجرای دین؟

#دین #حجاب_اجبارى #لایحه_عفاف_و_حجاب #گفتگو_توانا
@Dialogue1402

‌
پاسخ یک مخاطب به اظهارات احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران که در نماز جمعه این هفته گفته بود :
دغدغه مردم اجرای دین است؛ آقاجان!

پاسخی قابل تامل که با شما به اشتراک گذاشتیم.

شما هم با ارسال دیدگاه‌های خود ما و دیگر مخاطبان را از نظرات خود آگاه کنید.

#خداناباور #دین_ناباور #ناباورمند #حجاب_اجبارى #دین #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

نام این پیرمرد سرد و گرم روزگار چشیده را عمو حبیب گفته‌اند؛ خیلی روشن و رسا شعر زیبایی می‌خواند با مضمون رواداری دینی و آیینی…

من به این علت ندارم دین و کیش
تا نریزم خون همنوعان خویش

خیلی جالب است که لایه‌هایی از جامعه ما آماده بوده‌اند که به دلایل مذهبی خون بریزند و در عین حال از دیرباز قالب شعر کلاسیک فارسی پذیرای مضامین روادارانه تا حد توجیه و ستایش از بی‌دینی و بی‌ایمانی هم بوده است.

آیا زمانی فراخواهد رسید که این لایه‌های روادار جامعه ما از سنگر شعر و شاعری خارج شده و بتوانند یک نظم سیاسی فراگیر و روادار تاسیس کنند؟ یا چنین سخنانی همواره ماهیت شاعرانه خواهد داشت؟

شما چه فکر می‌کنید؟
گفت‌شنود تمایل دارد که نظرات بی‌پرده و سانسورنشده شما را منعکس کند.

#گفتگو #رواداری #دین #جزمیت_اندیشی
‏ @dialogue1402

ملائکه از سگ می‌گریزند!…

در گفتگویی در تلویزیون ترکیه، در مورد حکم شرعی نجس بودن سگ صحبت می‌شود. آنچه در این ویدئو جالب است نظر کارشناسی‌ست که اجماع علمای شافعی‌مذهب را به محک عقل می‌گذارد و در واقع در برابر آن یک استدلال عقلی ترتیب می‌دهد. او می‌گوید که اگر ملائکه به علت نجس بودن سگ، نزول نمی‌کنند، بنابراین در سراسر زمین امکان نزول ندارند چون سگ‌ها همه‌جا هستند!

او ادامه می‌دهد که اگر سگ، ملائکه را فراری می‌دهد، پس چه کسی اعمال ما را یادداشت می‌کند!؟

معلوم نیست که اگر قرار باشد همه محتوای سنت دینی به این شکل سنجیده شود، چه اتفاقی می‌افتد. اما این رویکرد که محتوای احادیث باید به محک عقل هم گذاشته شود در میان منتقدان دین در ایران، به ویژه منتقدان تشیع سابقه داشته است. حیدرعلی قلمداران و ابوالفضل برقعی دو تن از نویسندگان منتقد شیعه بوده‌اند که در آثار خود چنین می‌کرده‌اند.

برقعی - به عنوان نمونه - تاثیرات جادویی نسبت داده شده به دعای جوشن کبیر را با این استدلال که یاران پیامبر در جنگ‌ها شهید می‌شده‌اند رد می‌کند. برای مطالعه پرونده ابوالفضل برقعی به صفحه گفت‌وشنود مراجعه کنید:

https://dialog.tavaana.org/abolfazl-borghaei/

قلمداران - به عنوان نمونه - برای نشان دادن ماهیت غیراسلامی «زیارت» می‌گوید که قبر ابراهیم تنها فرزند پیامبر در دوران نبوت و قبر حمزه، عموی پیامبر، هرگز به مکانی برای زیارت تبدیل نشد. برای مطالعه پرونده حیدرعلی قلمداران به صفحه گفت‌وشنود مراجعه کنید:

https://dialog.tavaana.org/heydarali_ghalamdaran/

#عقلانیت #نقد_دین #دین #رواداری #گفتگو

@dialogue1402

‌
‌
رویکرد خرافی در زیست دیندارانه به نوعی از دین‌ورزی اشاره دارد که در آن باورها و اعمال دینی بر اساس برداشت‌های غیرمنطقی، غیرعلمی یا نادرست از متون دینی و اصول اعتقادی شکل می‌گیرد. این رویکرد بیشتر بر اساس ترس، عادت، یا تقلید کورکورانه استوار است تا بر تفکر عقلانی و فهم دقیق از دین. خرافات معمولاً ریشه در جهل یا تفسیر نادرست از آموزه‌های دینی دارند و می‌توانند باعث انحراف از معنای اصلی دین شوند.

در اینجا دکتر محمد سلطانی رنانی
عضو پیشین هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان که پس از جنبش زن زندگی آزادی از دانشگاه اخراج شد، در این روایت به نقد این موضوع پرداخته است.

کانال تلگرام دکتر سلطانی رنانی

https://t.me/soltanirenani600

#خرافات #دین #زیست_دیندارانه #دعانویسی #سرکتاب #فال_تسبیح #استخاره #گفتگو_توانا


@Dialogue1402

‌
احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران: حکومت دینی باید زیرساخت اجرای دین را فراهم کند

پذیرفته نیست از مسئولی که به او بگوییم شما حکم خدا را اجرا کن و بگوید زیرساخت آن فراهم نیست/ حاکم شدید که زیرساخت را فراهم کنید.

رویکرد احمد خاتمی درباره وظیفه حکومت دینی در فراهم‌کردن زیرساخت اجرای دین، از منظر بسیاری از ایرانیان دین‌ناباور و خداناباور، باورمندان به ادیان غیر از اسلام و یا مسلمانان غیر سیاسی نقدپذیر است، چراکه چنین دیدگاهی به‌طور ضمنی حق انتخاب و آزادی عقیده را برای بخش قابل‌توجهی از جامعه نادیده می‌گیرد.

بسیاری از ایرانیان دین‌باور نیستند یا باورمند ادیان و یا مذاهب غیر از تشیع هستند و حکومت را نهادی فراگیر و برای همه اقشار جامعه می‌خواهند، نه ابزاری برای پیشبرد ایدئولوژی خاص.

وظیفه حکومت، تأمین حقوق اساسی، رفاه و عدالت برای تمام شهروندان است، نه تحمیل باورهای دینی که به یک گروه خاص تعلق دارد.

چنین اظهاراتی نه‌تنها باعث تفرقه و شکاف اجتماعی است، بلکه با اصل همزیستی مسالمت‌آمیز و تنوع فرهنگی و عقیدتی ناسازگار است.

شما چطور فکر می‌کنید؟


#دین_ناباور #حکومت_ایدئولوژیک #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

جمهوری اسلامی روایتی از واقعه برداشتن عمامه یک آخوند را منتشر کرده که مطابق آن ادعا شده که این زن از سلامتی روان برخوردار نبوده است و فیلمی دیگر پیش از این واقعه منتشر شده که نشان می‌دهد فردی که گفته می‌شود همسر این زن است، با او برخوردی خشونت‌آمیز داشته است.

این سناریوی همیشگی جمهوری اسلامی است، در خصوص ویدا موحد، رویا ذاکری، نگار دباغی و بسیاری دیگر از زنان معترض، ادعای اختلال اعصاب و روان مطرح شده است ولی کیست که نداند موضوع چیست... حکومت به مخالفان استبداد که اعتراض و خشم خود را ابراز می‌کنند، برچسب روانی می‌زند.

در جریان خیزش انقلابی ۱۴۰۱ یکی از فعالیت‌های مردم و به خصوص جوانان معترض، عمامه‌پرانی بود. تا جایی که بسیاری از معمم‌ها تا مدتی از پوشیدن لباس طلبگی خودداری می‌کردند.

به نظر شما چرا مردم علت هر نابه‌سامانی و آسیب و مشکلی را به آخوندها نسبت می‌دهند و خشم خود را نسبت به آن‌ها (حتی اگر حکومتی هم نباشند) نشان می‌دهند؟

#زن_زندگی_آزادی #نه_به_جمهوری_اسلامی #عمامه_پرانی #دین_حکومتی #استبداد_دینی #یاری_مدنی_توانا


@Tavaana_TavaanaTech

«همه چیز می‌درخشد»
معرفی کتاب
یادداشتی از احمدرضا یزدی

خوانش آثار کلاسیک غربی برای یافتن معنا در عصر سکولار نوشته هیوبرت دریفوس و شان دورانس کلی. کتاب اثری است که با جسارت به بحران معنا در عصر مدرن می‌پردازد. نویسندگان تلاش می‌کنند با الهام از آثار کلاسیک غربی و مفاهیمی همچون چندخدایی و تجربه‌های لحظه‌ای، راه‌حلی برای نیهیلیسم ارائه کنند.

📖نقاط قوت کتاب:

۱. پرداختن به مسئله‌ای بنیادین
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این کتاب بازگرداندن توجه به مسئله معنا در دنیای مدرن است. در عصری که بسیاری از نظام‌های سنتی معنا سازی چون مذاهب کارکرد پیشین خود را از دست داده‌اند نویسندگان تلاش می‌کنند تا راه‌های جدیدی برای معنا یابی در زندگی روزمره معرفی کنند. جسارت در پرداختن به این موضوع بنیادین کتاب را از بسیاری از آثار فلسفی معاصر متمایز می‌کند.

۲. الهام‌گیری از میراث کلاسیک غربی
نویسندگان با بهره‌گیری از آثار نویسندگان و متفکرانی چون هومر، ملویل، دانته، کانت و نیچه، تلاش می‌کنند تا بین گذشته و حال پل بزنند. بازخوانی این آثار و تطبیق مفاهیمی همچون چندخدایی هومری یا نقد نیچه به مدرنیته با بحران‌های معاصر به کتاب عمق و غنایی فکری می‌بخشد که می‌تواند خوانندگان را به تأمل وادارد.

۳. جستجوی معنا در تجربیات روزمره
کتاب ایده جذابی را مطرح می‌کند که تجربه‌های کوچک و گاه پیش و پا افتاده روزمره می‌توانند منبع معنا باشند. از لذت تماشای یک مسابقه ورزشی گرفته تا نوشیدن قهوه صبحگاهی. این تجربیات به عنوان لحظاتی درخشان معرفی می‌شوند که می‌توانند ما را از نیهیلیسم و پوچی نجات دهند. از این منظر، تأکید بر اهمیت زندگی روزمره می‌تواند برای بسیاری از خوانندگان الهام‌بخش باشد.

۴. تأکید بر چندخدایی به‌عنوان بدیلی برای معناهای مطلق


نویسندگان مفهوم چندخدایی را به‌عنوان راهی برای اجتناب از مطلق‌گرایی معنا و نیهیلیسم معرفی می‌کنند. در این چارچوب، ارزش‌های متنوع و گاه متناقضی که در زندگی می‌توان یافت مانند خدایان هومری می‌توانند راهنمای انسان معاصر باشند. این نگاه، دیدگاهی نسبی‌گرایانه و باز به معنا ارائه می‌دهد که با پیچیدگی‌های دنیای مدرن هماهنگ است.

————
نویسنده یادداشت در ادامه به بررسی نقاط ضعف کتاب و انتقادهای وارد شده بر نویسندگان می‌پردازد. برای مطالعه نسخه کامل به کانال تلگرامی آقای احمدرضا یزدی مراجعه کنید:

https://t.me/DrARYazdi

#گفتگو #رواداری #دین #چندخدایی #تک‌خدایی #یکتاپرستی #نیهلیسم #پوچی #پوچ_انگاری

@dialogue1402

‌
پدیده دین‌گریزی در ایران را می‌توان به عوامل گوناگونی نسبت داد که بخشی از آن به نحوه تبلیغ و ترویج دین بازمی‌گردد. هزینه‌های کلان و تبلیغات گسترده مذهبی، وقتی با اعمال فشارهای اجتماعی، محدودیت‌های فردی، و رفتارهای متناقض برخی از مدعیان دین همراه شود، می‌تواند تأثیر معکوس داشته باشد. این امر به ویژه زمانی رخ می‌دهد که میان شعارها و عملکرد واقعی فاصله‌ای آشکار وجود دارد. نسل‌های جوان‌تر، که به دنبال آزادی بیان، تنوع فکری و معنویت شخصی هستند، ممکن است نسبت به دین سنتی احساس بیگانگی کنند. در نتیجه، دین‌گریزی به عنوان واکنشی به فشارهای ساختاری و فرهنگی گسترش یافته و نوعی جستجوی جایگزین برای معنای زندگی را نمایان می‌سازد.



چرا با این حجم وسیع از هزینه و تبلیغات مذهبی، دین‌گریزی در ایران افزايش يافته است؟

پاسخ برخی مخاطبان را در تصویر می‌خوانید.

شما هم دیدگاه‌های خود را با ما به اشتراک بگذارید.

#دین‌ناباوری #ناباورمندی #خداناباوری #آتئیست #دین_گریزی #گفتگو_توانا

@Dialogue1402