آموزشکده توانا

نصرت کریمی می‌گوید که وقتی انقلاب شد به من گفتند که برای نوشتن سناریوی فیلم «محلل» باید دست راستت قطع شود و برای بازی و کارگردانی این فیلم هم باید خودت اعدام شوی!

نصرت کریمی از هنرمندان سینمای پیش از انقلاب اسلامی که بسیاری از مردم او را برای بازی در سریال محبوب «دایی‌جان ناپلئون» در نقش «آقاجان» (پدر سعید راوی داستان) می‌شناسند، چند فیلم هم ساخت و کارگردانی کرد که دو تای آنها از دید تماشاگران و هم منتقدان سینما، موفقیت بسیاری کسب کرد. این دو فیلم که خود کریمی در آنها نقش اول را ایفا کرد، یکی «درشکه‌چی» بود و دیگری فیلم «محلل.» هر دوی این فیلم‌های کمدی مایه‌های نقادانه داشتند و مناسبات اجتماعی و باورهای متعصبانه مذهبی را به بوته نقد می‌گذاشتند.

در مجموعه‌ای که خانواده نصرت کریمی در کانال یوتیوبی – به همین نام – از او انتشار داده‌اند، پیرمرد سینمای ایران که مانند بسیاری از هنرمندان دیگر همه جایگاه خود را با انقلاب اسلامی از دست داد، نشسته و از زندگی حرفه‌ای خود می‌گوید. هنر قصه‌گویی این هنرمند فقید را در همین مجموعه هم می‌توان دریافت. از نکات بسیار جالب، آموزنده و البته تاسف‌بار، ماجرای فیلم «محلل» است که هم قبل انقلاب اسلامی و هم بعد آن، دردسرهای فراوانی برای او ایجاد کرد. به ویژه که تهیه‌کننده این فیلم، مهدی میثاقیه، بهایی بود و همین هر دوی آنها را در معرض حملات بی‌رحمانه اسلام‌گرایان قرار داد.

در فقه اسلامی، مردی که زن خود را سه بار طلاق داده باشد، دیگر اجازه بازگشت به او ندارد. این قاعده جایی تخصیص می‌خورد که زن سابق او، با کس دیگری وصلت کرده باشد و آن وصلت هم – به هر دلیلی – بدفرجام بوده باشد. در این صورت، امکان شرعی زندگی دوباره با آن زن سابق هست. مردی که در زمان فی‌مابین با آن زن، مدتی در قید ازدواج بوده است، «محلل» نامیده می‌شود. این واژه که تحت‌الفظی به معنای «حل‌کننده مشکل» است، از این حیث به این مرد اطلاق می‌شود که امکان رجوع دوباره پس از «طلاق ثلاثه» را عملا فراهم می‌کند. اما – چنانکه کریمی در این مجموعه در دفاع از پیام فیلم خود می‌گوید – همین امکان فقهی، زمینه را برای فساد دفاتر ازدواج فراهم کرده بوده است: برخی سردفترداران کسی را به عنوان «محلل» معرفی می‌کرده‌اند که فقط یک شب به طور صوری با زنی که سه بار طلاق داده شده، ازدواج کند و یک شب هم اجازه همخوابگی داشته باشد، به شرط آنکه فردا زن را طلاق دهد تا شوهر سابق او بتواند شرعا دوباره با او ازدواج نماید!

از اولین کسانی که به فیلم «محلل» (ساخته شده در ۱۳۵۰)‌ واکنش نشان داد و به حکم بهایی بودن مالک استودیوی فیلم‌سازی میثاقیه، اتهاماتی سنگینی متوجه سازندگان فیلم کرد، مرتضی مطهری بود…

برای مطالعه ادامه این یادداشت به صفحه گفت‌شنود مراجعه کنید:

https://dialogue.tavaana.org/nosrat-karimi/

#رواداری #تعصب #گفتگو

@dialogue1401

1.8K views07:45