‏@dialogue1402

قابل ملاحظه است که در افسانه‌های ملی ما ایرانیان که عمدتا در قالب شاهنامه فردوسی و سنت شاهنامه‌نگاری (به طور کلی) آنها را می‌شناسیم، از پادشاهان بزرگ هخامنشی به ویژه کوروش و داریوش یادی نیست.

آنچه به ویژه امروز از مجرای تاریخ علمی، یا به تعبیر شادروان احسان یارشاطر، «تاریخ تحقیقی» می‌شناسیم بر اهتمام پادشاهان هخامنشی بر ثبت کتیبه و دیوارنگاره دلالت می‌کند. رمزگشایی از کتیبه‌های هخامنشی که نه منحصرا، اما خصوصا از زمان داریوش اول بجامانده، حکایت می‌کند از تلاش آن شاهنشاهان برای ابدی شدن در تاریخ. آنها در این معنا واقعا ابدی شدند که اکنون اطلاعات خوب و قابل اتکایی از آنها داریم. اما این پرسش هست که چرا بازتابی از آنان در افسانه‌های ملی نیست؟

در اسلاید زیر، چند بند از مقاله یارشاطر با همین عنوان و همین موضوع آمده است. به طور خلاصه، یارشاطر منابع شاهنامه‌نگاران و منابع نویسندگان دوران اسلامی را برمی‌شمارد که عموم آنها مستقیم یا غیرمستقیم به «خدانامه»های دوران ساسانی می‌رسد و برخی از طریق منابع سُریانی، ریشه در ادبیات یونانی و عبرانی باستان دارد. تنها در منابعی که به یونانیان و عبرانیان ختم می‌شود، نام پادشاهان هخامنشی و وقایع زمان آنها ذکر شده است. اما عقیده یارشاطر این است که ساسانیان، از سنت سیاسی پادشاهان پارس، نیم هزاره پیش از خود (هخامنشیان)‌ اطلاع نداشته‌اند و منبع آنها در ذکر تاریخ ایران، عموما از شرق ایران سرچشمه می‌گرفته است.

برای مطالعه تمام مقاله یارشاطر، به کتاب «حکمت تمدنی» مراجعه کنید.

#تاریخ #تاریخنگاری #هویت_ملی #ایران #ایرانیان #هخامنشیان #کوروش #داریوش #رواداری #گفتگو

‏@dialogue1402

بیانیه به مناسبت هفتم آبان – روز کوروش بزرگ

زرتشت احمدی‌راغب، رضا محمدحسینی و آرشام رضایی
زندان قزل‌حصار – هفتم آبان‌ماه ۱۴۰۴

امروز هفتم آبان‌ماه، روزی است که در دل تاریخ ایران، نام کوروش بزرگ به یادگار مانده — انسانی که در روزگاری دور، رویکردی به‌نسبت مترقی به حکومت، حقوق ملل و آیین‌های گوناگون داشت. او نه فقط پادشاه، بلکه نمادی زنده از عدالت، مدارا، آزادی خاطر و صلح بود.
در دوران حکومت او، پس از فتح بابل، متنی نوشته شد که امروز به «منشور کوروش» مشهور است؛ لوحی گلی که در آن به آزادی ادیان، احترام به فرهنگ‌های گوناگون، بازگرداندن مردم به سرزمین‌شان و کرامت انسانی اشاره دارد — مفاهیمی که بسیاری آن را ریشه‌ای از حقوق بشر دانسته‌اند.

در حقیقت، منشور کوروش در برخی تحلیل‌ها به عنوان یکی از نخستین متون حقوق بشر شناخته می‌شود، نمادی از این باور که حکومت باید بر بنیاد عدالت و احترام به انسان‌ها استوار باشد.
اما امروز، در روزگار پرآشوبی که خشونت و بی‌عدالتی بر زندگی و امید مردم سایه افکنده، ما برخاسته‌ایم تا پیام دیگری ‌بفرستیم:

۱. ما کوروش بزرگ را نه به عنوان یک حقیقت تاریخی زنده، بلکه به عنوان نقطه‌ی اتکا و منبع الهامی می‌دانیم که در دل بحران‌های عصر ما نیز گفت‌وگوی صلح، همزیستی و احترام متقابل را زنده نگاه می‌دارد.

۲. در منطقه‌ای که آتش جنگ، خشونت، دروغ و نفرت بارها شعله‌ور شده است، ما بر این باوریم که پیامِ صلحِ کوروش هنوز بی‌انتها است: وقتی حکومتی بر پایه‌ی ستم، دروغ و سرکوب بنا می‌شود، دیر یا زود قلب‌ها علیه آن شوریده خواهد شد؛ اما راه مقاومت ما باید راهی انسانی، خردمندانه و مبتنی بر همبستگی باشد.

۳. نام کوروش بزرگ، اگرچه در سیاست‌های معاصر گاه مصادره شده، اما هنوز در میان مردم ایران و فراتر از مرزها، نشانی از آرمان عدالت است؛ نمادی از آن‌که می‌توان بر پایه‌ی خرد، مشورت و احترام به تنوع باورها، جامعه‌ای آزادتر و عادلانه‌تر ساخت.

۴. ما امروز، ضمن بزرگداشت هفتم آبان، از همه‌ی هم‌میهنان، آزادی‌خواهان، کنش‌گران و فعالان حقوق بشر می‌خواهیم که به یاد بیاوریم: عدالت و کرامت انسانی نه مرزی دارد و نه زمان. ما خواهان صلح در ایران و منطقه‌ای آرام و آزاد هستیم که در آن اختلاف باورها و قومیت‌ها نه به عاملی برای سرکوب، بلکه به فرصتی برای گفت‌وگو و دموکراسی تبدیل شود.

اگر دیکتاتورها از آرامگاه و نام او می‌ترسند، برای این است که می‌دانند او چگونه می‌توانست قلب‌ها را تسخیر کند. کوروش نه تنها شخصیتی متعلق به تاریخ ایران بود، بلکه بر پایه‌ی پژوهش‌ها و نوشته‌های بسیاری از اندیشمندان، شخصیتی بی‌همتا و تأثیرگذار تاکنون داشته است. روش، منش و اندیشه‌های انسانی او هیچ‌گاه از یادها نخواهد رفت و فراموش نخواهد شد؛ کوروش نه تنها پایه‌گذار ایرانی بزرگ بود بلکه آیین کشور‌داری را نیز به جهانیان آموخت.

در این مسیر، ما نه تسلیم ترس می‌شویم، نه سکوت را برمی‌گزینیم. ما دست به دست هم، با امید، با شجاعت، و با پیوندی عمیق با گذشته و آرمان‌ها، پیش می‌رویم.
نام کوروش را از یاد نخواهیم برد و راه عدالت و صلح را تا تحقق آزادی ادامه می‌دهیم و اطمینان داریم در راه گذار دشوار از استبداد به سوی آزادی، نام کوروش روشنگر راهمان برای نجات ایران از چنگال اهریمنان حاکم خواهد بود.

زرتشت احمدی‌راغب
رضا محمدحسینی
آرشام رضایی
زندان قزل‌حصار – هفتم آبان‌ماه ۱۴۰۴

#کوروش_بزرگ #هفت_آبان #رضا_محمدحسینی #آرشام_رضایی #زرتشت_احمدی_راغب #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech