‌
عرفان و استبداد؛
از مراد و مرید تا ولایت مطلقه فقیه!
بازخوانی انتقادی اندیشه مولوی

ما ایرانیان به جلال‌الدین مولوی افتخار می‌کنیم. او شاعر عشق، عرفان و معنویت است و آثارش تا امروز الهام‌بخش میلیون‌ها انسان بوده است. اما پرسش اساسی این است: آیا اندیشه‌های او می‌توانند بدون نقد، پاسخگوی نیاز ما در جهان امروز باشد؟

مولوی بر «انسان کامل» تأکید می‌کند؛ انسانی که حقیقت را در اختیار دارد و دیگران باید مطیع او باشند. در سنت عرفانی او، مرید باید در برابر مراد تسلیم باشد؛ چنان‌که «مرده در دست غسّال» است. این الگو در جهان پیشامدرن معنایی معنوی و فردی داشت، اما وقتی به عرصه‌ی اجتماعی و سیاسی تعمیم داده شود، به‌روشنی با برابری، آزادی و دموکراسی ناسازگار است.

دموکراسی بر عقل جمعی و نقد قدرت بنا شده است. هیچ‌کس در آن حق ندارد حقیقت را در انحصار بگیرد یا مطاع مطلق باشد. اما در الگوی مولوی، حقیقت نزد مراد یا ولی قرار دارد و دیگران تنها مریدان او هستند. همین منطق، اگر بدون نقد به امروز منتقل شود، می‌تواند پایه‌گذار یا توجیه‌گر استبداد دینی باشد.

جمهوری اسلامی با نظریه‌ی ولایت فقیه همین الگو را بازتولید کرده است: یک فرد در مقام «ولی مطلق» نشسته و مردم به توده‌ی مطیع فروکاسته شده‌اند. این‌جا دیگر با عرفان شخصی روبه‌رو نیستیم، بلکه با سیستمی مواجهیم که اطاعت را به قانون سیاسی تبدیل کرده و استبداد را در پوشش دین تحمیل می‌کند.

البته نباید فراموش کنیم که مولوی وجوه رهایی‌بخش نیز دارد: عشق به انسان، نفی تعصب و نگاه جهانی. اما درست به همین دلیل است که باید اندیشه او را با نگاه انتقادی بخوانیم: تا آن‌چه به آزادی و عشق یاری می‌رساند را پاس بداریم و آن‌چه به اطاعت کور و سلطه مشروعیت می‌دهد، کنار بگذاریم.

امروز رسالت ما روشن است:

میراث فرهنگی‌مان را پاس بداریم، اما آن را بی‌چون‌وچرا نپذیریم.

هر اندیشه‌ای حتی اندیشه بزرگی چون مولوی را نقد کنیم.

میان عرفان فردی و سیاست جمعی مرز بگذاریم.

به جای اطاعت کور، به دموکراسی، برابری و آزادی تکیه کنیم.


استبداد دینی نه از آسمان نازل شده و نه فقط محصول فقه سیاسی است؛ بخشی از آن از فرهنگی برآمده که اطاعت را فضیلت می‌دانست. امروز ما می‌توانیم این چرخه را بشکنیم: با نقد میراث گذشته، با بازاندیشی در بنیادهای فکری، و با ساختن آینده‌ای بر پایه آزادی و برابری.

آینده ما را نقد می‌سازد، نه تقدیس.

#عرفان #مرید #مراد #ولایت_فقیه #گفتگو_توانا

@Dialogue1402

او در مخفیگاه بود...

وقتی قدرت به کام دیکتاتور زهر می‌شود!

پیام همراهان

در روزهایی که جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل شعله می‌کشید،
رهبر جمهوری اسلامی برای مدتی از انظار ناپدید شد.
چند روز هیچ خبری از او نبود.
این سکوت نشان داد که قدرت ظاهری، گاهی فقط پوششی برای ترس و اضطراب است.

قدرت مطلق، نه فقط مردم را در فشار و ناامنی فرو می‌برد،
بلکه خود حاکم را هم اسیر اضطراب، بی‌اعتمادی و فشار همیشگی می‌کند.
تاریخ معاصر پر است از نمونه‌ها:
نادرشاه افشار در اوج سلطه، قربانی سوءظن نزدیکان شد.
استالین، دوستان و متحدانش را از بیم توطئه کشت و سال‌ها در وحشت زندگی کرد.
صدام و قذافی، حتی در کاخ‌هایشان، هر لحظه زیر سایه‌ی تهدید و ترور بودند.

این تصویر نشان می‌دهد که ترس و اقتدار غیرمشروع، نه فقط مردم، بلکه خود حاکم را نیز گرفتار می‌کند.
قدرتی که با ترس ساخته شود، دوام نمی‌آورد و زهر خود را می‌چشد.

در جامعه‌ای آزاد، مردم امنیت و آرامش دارند،
و حاکمان نیز از مشروعیت و آرامش روانی برخوردارند.
قدرت تقسیم می‌شود، خشونت و سوءظن کاهش می‌یابد،
و انرژی جامعه صرف رشد و پیشرفت می‌شود.

دیکتاتوری ممکن است مدتی اقتدار نشان دهد،
اما در پایان، زهر قدرت را خود حاکم نیز می‌چشد.


#دیکناتور #خامنه‌ای #نه_به_جمهورى_اسلامى #استبداد_دینی #ولایت_فقیه #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech