اگر اعتراض کنید، نمی‌آیم!

از وکالت تا ولایت؛ وقتی نماینده، ارباب موکلان می‌شود

✍️خیام عباسی، جامعه‌شناس


غلامرصا تاجگردون نماینده گچساران که در انتخابات قبلی به دلیل تخلف انتخاباتی، اعتبارنامه‌اش توسط نمایندگان مجلس تأیید نشد و از مجلس اخراجش کردند، در یک جلسه با تعدادی از موکلین و منتقدان خود گفته است (نقل به مضمون): چرا اعتراض می‌کنید؟. اگر به اعتراض و انتقاد ادامه بدهید، رهای‌تان می‌کنم و در تهران می‌نشینم، کاری هم از دست‌تان برنمی‌آید چون نماینده هستم.


پارلمانی که تاجگردون عضو آن است، نتیجۀ تئوری‌پردازی‌های فیلسوفان غربی است و بعید است نام‌برده از مکانیزم آن و ضرورت پاسخگویی وکیل به موکلان آگاه باشد. اگر او با مکانیزمی کاملاً دموکراتیک انتخاب شده بود، همین چند جمله حق عزل او را به موکلانش می‌داد و موکلانش - حتا آن درصدی که به او رأی نداده‌اند- قادر بودند به راحتی، کرسی قرمز ِ پُر آب‌ونان را از زیر پای او بکشند. اما دریغا که... .

اما، فیلسوفانی چون روسو و لاک بر این اصل پای فشرده‌اند که قدرت سیاسی ریشه در حقوق انتخاباتی مردم دارد. نماینده، وکیل‌ِ موکلان است، نه ارباب آنان. موکل، وکیل را استخدام می‌کند تا کارهای او را انجام بدهد. این رابطه در ایران برعکس شده است. هنگامی که نماینده‌ای می‌گوید: «رهای‌تان می‌کنم و کاری نمی‌توانید بکنید چون نماینده هستم» در واقع خود را فراتر از مردم می‌نهد و رابطۀ عمودی ِ فرادست - فرودست را جای‌گزین رابطۀ افقی ِ خادم - موکل می‌کند. این سخن، مشروعیت نمایندگی را از اساس تخریب می‌کند.
حقِ اعتراض و نقد، خون جاری در رگ‌های دموکراسی است. جان استوارت میل در رساله‌ جاودان «دربارۀ آزادی» هشدار داده است که خاموش کردن صداهای مخالف، جامعه را به ورطۀ «استبداد خاموش» می‌کشاند. عبارت «اعتراض می‌کنید» نه‌تنها حق مردم را تحقیر می‌کند، بلکه خطر تبدیل نمایندگی به پدرسالاری سیاسی را آشکار می‌سازد. نماینده‌ای که نقد و اعتراض را با تهدید پاسخ می‌دهد، گویی خود را «پدر و دانای کل جامعه» می‌پندارد. 
البته چنین آدمی حتا مصونیت پارلمانی را هم درک نکرده است. مصونیت پارلمانی، حربه‌ای برای دفاع از استقلال نهاد قانون‌گذاری در برابر فشارهای بیرونی است. این دیدگاه را منتسکیو، نظریه‌پرداز تفکیک قوا نوشته است. اما هنگامی که نماینده‌ای با تکیه بر این مصونیت فریاد می‌زند:‌«کاری از دست‌تان برنمی‌آید»،‌ این امتیاز را به سلاحی برای مصونیت از پاسخگویی بدل می‌کند. این همان فساد نهادی است که ارسطو نسبت به آن هشدار داده است؛ یعنی تبدیل دموکراسی به اولیگارشی خودکامه.
هابرماس و دیگر نظریه‌پردازان دموکراسی ِ گفت‌وگومحور تأکید دارند که مشروعیت نهادها در گرو دادوستد پیوسته با ارادۀ مردم است. اعلام «در تهران می‌نشینم» و تهدید به ترک مسئولیت، نشان‌دهندۀ گسست ارادۀ نماینده از ارادۀ موکلان است. این سخن، آشکارا می‌گوید نفع شخصی یا موقعیت من بر خدمت به شما ارجحیت دارد. 
حتی ادموند برک که از استقلال رأی نماینده دفاع می‌کرد، هرگز حق تحقیر مردم یا انکار پاسخگویی را مجاز نمی‌شمرد. آنچه این جا رخ داده، سقوط از اخلاق نمایندگی به ورطۀ نخوت قدرت است. نماینده‌ای که تهدید به «رها کردن» مردم می‌کند، گویی نمایندگی را ملک شخصی خود می‌پندارد، نه امانتی عمومی.
این سخن، سه زنگ‌خطر بزرگ را به صدا درمی‌آورد: 
اول، فراموشی ریشه‌های مردمی قدرت (روسو)؛
دوم،  تبدیل نقد به «تهدید» (نفی آزادی بیان میل)؛
و سوم، سوءاستفاده از نهادهای دموکراتیک برای تثبیت بی‌مسئولیتی (ارسطو). 

همان‌گونه که روسو هشدار داد قدرتی که از مردم برمی‌خیزد، اگر در خدمت مردم نباشد، مشروعیت خود را می‌کُشد.
این نماینده، با گفتارش، نه‌تنها مشروعیت خودش را خدشه‌دار کرده، بلکه خطر بی‌اعتمادی به نهاد نمایندگی را نیز دامن زده است.
این‌که کدام‌یک از نهادها و سازمان‌های حکومتی در نبود حق عزل مردم، از این نماینده پاسخ و توضیح بخواهند، در اصول اساسی و حقوق سیاسی مردم غایب است. در واقع برای چنین نماینده‌ای هم روشن است که ارکان حکومت از او توضیح نمی‌خواهند. هرچه هست، حتا رنگ ظاهری هم از سیستم انتخاباتی در ایران باقی نمانده است. اگرنه چنین افرادی، نمایندگی مردم را در لیست آرزوهای‌شان می‌نوشتند.


آن‌چه خواندید یادداشت تحلیلی خیام عباسی (جامعه‌شناس) است که در کانال تلگرامی‌اش (شرنگ) منتشر شده است.

#مشروعیت #بحران_مشروعیت #دموکراسی #مسئولیت #شفافیت #قدرت #نمایندگی #پاسخگویی #استبداد #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech

تصاویری از بابک شهبازی، زندانی سیاسی محکوم به اعدام، حین کار و در کنار خانواده

برادر بابک شهبازی، این ویدیوها را منتشر کرد و نوشت:

«محل کار بابک شهبازی پشت بام ساختمان‌ها و مراکزی که اگر هم امنیتی بوده قطعا به عنوان یک کارگر پیمانکار همیشه تحت نظارت بوده
آنقدر فرزندانش به او وابسته بودند که حتی حین کار هم برایشان فیلم ارسال میکرد
مرد خانواده با این حجم کاری زمانی برای دوره دیدن هم داشته؟!»

او همچنین نوشت:

‏«پدر و مرد خانواده؛ شخصی که روزانه بیش از ۱۴ساعت را کار می‌کرد تا بتواند زندگی نرمالی برای فرزندانش مهیا کند.
کل دارایی او حتی یک میلیارد تومان هم نمی‌شود آنگاه به اتهام درخواست مبلغ ۱۲۰ میلیون دلار معادل بیش از ۱۰۰ هزاااار میلیاااارد ریال محکوم به اعدام شده!
بابک اگر کمی پول گرفته بود قطعا برای تفریح خانوادگی بجای قشم می‌رفت کیش، اگربیشترپول می‌گرفت می‌رفت دبی،و اگر ۱۲۰میلیون دلار می‌گرفت ویلایی در بورلی هیلزخریداری میکرد،نه اینکه در شهرک های اطراف کرج اجاره نشین باشد و در این ۱۷ ماه که نان آور خانه زندان است اجاره آنها را من بپردازم»


ـ بابک شهبازی، پدر دو فرزند است. دختر و پسری که در یک سال و نیم گذشته بسیار رنج برده‌اند. حکومت پدرشان را به ناحق به اعدام محکوم کرده است. در پرونده‌ای ساختگی و اتهاماتی مضحک!

صدایشان باشیم و نگذاریم جان این عزیز را بستانند و خانواده‌اش را از حضورش محروم کنند.

#بابک_شهبازی #نه_به_اعدام #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech

چادر، برقع و روایت‌های چندگانه: از انتخاب آگاهانه تا سازوکارهای دفاعی روانی

پیام همراهان

پوشاندن افراطی بدن توسط زنان ــ چه در قالب چادر، برقع یا دیگر شکل‌های حجاب کامل ــ پدیده‌ای چندلایه و پیچیده است که فهم آن نیازمند نگاهی فراتر از روایت‌های یک‌سویه است. این رفتار می‌تواند در زمینه‌های گوناگون فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و روان‌شناختی شکل بگیرد و طیفی از انتخاب آگاهانه تا واکنش‌های ناخودآگاهانه را شامل شود.

برای بسیاری از زنان، پوشش کامل نمادی از باور دینی عمیق، وفاداری به سنت‌های فرهنگی یا ابزاری برای تمایز هویتی است. در برخی موارد، این انتخاب پاسخی آگاهانه به فرهنگ مصرف‌گرایی جنسی نیز هست؛ فرهنگی که در آن بدن زن به‌طور گسترده به کالایی تبلیغاتی و ابزاری برای جلب نگاه و منافع اقتصادی تبدیل می‌شود. از این منظر، پوشاندن کامل بدن می‌تواند اقدامی برای بازپس‌گیری اختیار و مقابله با نگاه ابزاری باشد.

با این حال، پژوهش‌های روان‌شناختی و جامعه‌شناختی نشان می‌دهند که گاهی پوشش افراطی ریشه در عوامل روانی و تجربیات شخصی دارد:

۱. شرم از بدن و هنجارهای محدودکننده

در برخی فرهنگ‌ها، از دوران کودکی پیام‌هایی مانند «بدن زن باید پوشیده باشد تا محترم بماند» یا «نمایان شدن مو یا اندام نشانه بی‌حیایی است» به دختران منتقل می‌شود. این پیام‌ها به‌تدریج درونی شده و حتی بدون فشار مستقیم، موجب می‌شوند فرد کوچک‌ترین نمایش بدن را با نقض ارزش‌های اخلاقی برابر بداند.
مثال: زنی که در نوجوانی بارها به‌خاطر نوع پوشش خود مورد سرزنش خانواده قرار گرفته، در بزرگسالی ناخودآگاه حتی در جمع زنان نیز بدن خود را کاملاً می‌پوشاند.

۲. اختلال در تصویر بدنی (Body Image Issues)

وقتی فرد بدن خود را نامطلوب یا ناپسند می‌بیند، تمایل پیدا می‌کند آن را از دید دیگران پنهان کند. این نگاه منفی می‌تواند ناشی از مقایسه با معیارهای غیرواقعی زیبایی یا تجربه تمسخر در کودکی باشد.
مثال: زنی که در دوران مدرسه به دلیل اضافه‌وزن مورد تمسخر قرار گرفته، حتی در روزهای گرم تابستان هم لباس‌های چندلایه و پوشش کامل را انتخاب می‌کند تا فرم بدنش دیده نشود.

۳. ترس از قضاوت یا آزار جنسی

تجربه یا حتی شنیدن روایت‌های مکرر از مزاحمت و خشونت جنسی می‌تواند فرد را به پوشش افراطی سوق دهد تا حس امنیت بیشتری پیدا کند.
مثال: دختری که در مسیر مدرسه چندین بار هدف مزاحمت خیابانی قرار گرفته، بعدها حتی در جمع‌های امن نیز پوشش کامل را ترجیح می‌دهد چون نگاه دیگران را بالقوه تهدیدآمیز می‌داند.

۴. تجربه آسیب یا تروما جنسی

برای برخی بازماندگان آزار یا تجاوز، پوشاندن بدن نه‌تنها اقدامی برای محافظت فیزیکی، بلکه راهی برای کاهش یادآوری تجربه تلخ و بازپس‌گیری حس کنترل بر بدن است.
مثال: زنی که قربانی سوءاستفاده جنسی بوده، سال‌ها بعد همچنان با پوشش کامل زندگی می‌کند چون آن را فاصله‌ای ایمن میان خود و دیگران می‌بیند.

جمع‌بندی

پوشش کامل، چه از سر ایمان و انتخاب باشد و چه در واکنش به فشارها یا آسیب‌ها، بازتابی از پیوند پیچیده میان فرد و جامعه است. درک آن مستلزم رویکردی جامع است که همزمان به انگیزه‌های فردی و ساختارهای اجتماعی توجه کند و از ساده‌سازی یا برچسب‌زنی بپرهیزد.

زیستن در جوامعی که آزادی، امنیت، و کرامت زنان تضمین شده و حمایت‌های قانونی مؤثر در برابر خشونت و تبعیض برقرار است، می‌تواند فشارهای روانی و اجتماعی را که به پوشاندن افراطی بدن منجر می‌شوند، کاهش دهد. هرچه محیط امن‌تر و اعتماد عمومی به حمایت و عدالت بیشتر باشد، احتمال بروز واکنش‌های روان‌شناختی ناشی از ترس، شرم یا ناامنی کمتر شده و زنان می‌توانند با آسودگی و آزادی بیشتری درباره پوشش خود تصمیم بگیرند.

#حجاب_اسلامی #حجاب_اجباری #چادر #برقع #گفتگو_توانا


@Dialogue1402