‏⁦ @dialogue1402⁩

‏مساله زنان در دوره ساسانی

‏در سنت ایرانیان متمول در دوره‌ی ساسانی، شبستان وجود داشته است؛ شبستان، غالباً سالنی بزرگ و کاملاً آراسته بوده که چند نفر از جمله چند خواننده و نوازنده، یا به عبارت آشناتر، رامشگران، مامور بوده‌اند که موزیک بنوازند و فضای شادی برای صاحب خانه و مهمانانش تدارک کنند. صاحب شبستان هم نه تنها می‌توانسته چند زن به عنوان همسر رسمی در اختیار داشته باشد، بلکه با کنیزان هنرمند و خوش‌چهره‌ی خود هم می‌توانسته هر وقت که بخواهد، معاشقه کند.

‏اصلاحات مزدکی، داشتن غلام و کنیز را رد نمی‌کرده است. اما به حق همه‌ی مردان در داشتن دست‌کم یک زن، تاکید می‌کرده است. می‌توان حدس زد که در ارتباط با زنان، ایده‌ی مزدکیان، نه اشتراک زنان میان همه‌ی مردان، بلکه مراعات عدالت در همسرگزینی بوده است. با این حال، منابع ما حتی شاهنامه‌ی فردوسی هم طوری روایت می‌کنند که گویا مزدکیان وفاداری جنسی را زیر سوال برده بودند.

‏کما اینکه انوشیروان خطاب به مزدک می‌گوید با دین تو، پسر، پدرش را گم می‌کند و پدر نمی‌داند از میان فرزندان یک زن، پسران خودش کدامند! این اعتراض احتمالاً مربوط به اصلاحاتی می‌شود که مبتنی بر آن، کسانی که زنان بیشتری داشته‌اند، ناچار بوده‌اند بعضی از زنان خود را به مردان بی‌همسر اعطاء کنند.

‏احسان یارشاطر در مقاله «کیش مزدکی» می‌نویسد: «منابع موجود مشخص نمی‌کنند که مزدک برای تقسیم عادلانه‌ی زن و خواسته، محتملاً چه آیین و راهی نهاده بوده است. این منابع بیشتر سخن از مباح کردن زنان و هرزگی و آشفتگی تبار که از آن برمی‌خیزد در میان می‌آوردند و این همه از مقوله‌ی افتراهایی‌ست که معمولاً به فرق بدعت‌گذار می‌زنند. با اندکی بصیرت می‌توان پی‌ برد که در عمل، به کار بستن چنین اصولی ناممکن بوده است. آنچه درست‌تر می‌نماید این است که مزدک یک سلسله اقداماتی را تبلیغ می‌کرد تا طبقات بالا را از مزایای ناروای خود محروم کرده، و به بینوایان کمک کند.

‏از جمله این اقدامات، به احتمال بسیار تقسیم املاک بزرگ، منع احتکار، تعدیل سهم مالکانه از محصول، تخفیف امتیازات طبقاتی و تاسیس بنیادهای عمومی به سود نیازمندان بود. از اطلاعات موجود درباره‌ی بعضی دهکده‌های اشتراکی عهد اسلامی می‌توان نتیجه گرفت که هدف مزدک، دست‌کم در نواحی روستایی، پدید آوردن اجتماعاتی بود که در آن مردم همه‌ی دارایی خود را یک‌جا گردآورند تا نیاز واقعی هر کس از مال همگانی برآورده شود.»

‏در اپیزود چهاردهم از دیگری‌نامه، به زوایای مختلف اصلاحات مزدکی در جامعه ایران دوره ساسانی پرداختیم و از منابع مختلف از جمله شاهنامه و منابع پژوهشی، مطلبی را نقل کردیم. برای دسترسی به این اپیزود از لینک زیر استفاده کنید:

‏⁦ https://dialog.tavaana.org/podcast-others-14/

‏⁧ #گفتگو⁩ ⁧ #رواداری⁩ ⁧ #زنان⁩ ⁧ #اصلاحات_جنسیتی⁩ ⁧ #عدالت_اجتماعی⁩

‏⁦ @dialogue1402⁩

خواهر جاویدنام رحیم کلیج، امسال هم داغدار برادر است و هم مادر گرامی‌اش که نتوانست داغ فرزند را تاب بیاورد.
او ضمن انتشار این تصاویر نوشت:

«بگو کجایی…
امتداد این دلتنگی و صبر به کجاست؟!
معبودا زین پس زمستانی بساز برایم که
تلخی سه سال گذشته را اندکی مرهم شود
آنچنان بساز که رحیم جانم میخواهد تا قهقهه خنده هایش گوش فلک را کر کند✌️
یلدای باستانی بر همگان خجسته باد.
‌پ .ن: یلدای۱۴۰۳»


- رحیم کلیج از جان‌باختگان خیزش انقلابی ۱۴۰۱ در استان مازندران بود که مادرش خانم انبیا شمس، نتوانست غم جانسوز از دست دادن فرزندش را تاب بیاورد و قلبش از تپش ایستاد.

#رحیم_کلیج
#انبیا_شمسی
#عدالت_آزادی‌ #دادخواهی #شب_یلدا #یاری_مدنی_توانا

@Tavaana_TavaanaTech